Σύστημα έγκαιρου εντοπισμού και αποκλεισμού (EDES)

Το σύστημα έγκαιρου εντοπισμού και αποκλεισμού (EDES) θεσπίστηκε από την Επιτροπή για την ενίσχυση της προστασίας των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης και τη διασφάλιση της χρηστής δημοσιονομικής διαχείρισης.

Από την 1η Ιανουαρίου 2016, αντικατέστησε το σύστημα έγκαιρης προειδοποίησης και την κεντρική βάση δεδομένων για τους αποκλεισμούς.

Οι κανόνες του EDES περιλαμβάνονται στον δημοσιονομικό κανονισμό.

Το EDES προβλέπει ορισμένες βελτιώσεις στα υφιστάμενα εργαλεία με τη σύσταση επιτροπής και τη δημιουργία βάσης δεδομένων.

Χρονοδιάγραμμα

Οι κανόνες εφαρμόζονται από το 2016 σε όλες τις συμβάσεις, τις συμφωνίες επιχορήγησης, τα βραβεία, τα χρηματοδοτικά μέσα και τους αμειβόμενους εμπειρογνώμονες, καθώς και για την εκτέλεση του προϋπολογισμού υπό καθεστώς έμμεσης διαχείρισης.

Σκοπός

Σκοπός του EDES είναι η προστασία των οικονομικών συμφερόντων της Ένωσης από αναξιόπιστα πρόσωπα και οντότητες που υποβάλλουν αίτηση για χρηματοδότηση της ΕΕ ή έχουν συνάψει νομικές δεσμεύσεις με την Επιτροπή, άλλα θεσμικά και λοιπά όργανα και οργανισμούς της Ένωσης. Ειδικότερα, το EDES διασφαλίζει:

• τον έγκαιρο εντοπισμό των προσώπων ή οντοτήτων που αποτελούν απειλή για τα οικονομικά συμφέροντα της Ένωσης,
• τον αποκλεισμό προσώπων ή οντοτήτων από τη συμμετοχή στις διαδικασίες χορήγησης που διέπονται από τον δημοσιονομικό κανονισμό ή στις διαδικασίες επιλογής για την εκτέλεση κονδυλίων της Ένωσης, όταν εμπίπτουν στον αποκλεισμό που αναφέρεται στο άρθρο 136 παράγραφος 1 του δημοσιονομικού κανονισμού,
• την επιβολή χρηματικής ποινής σε πρόσωπο ή οντότητα (άρθρο 138 του δημοσιονομικού κανονισμού),
• τη δημοσίευση, στις σοβαρότερες περιπτώσεις, στον δικτυακό τόπο της Επιτροπής πληροφοριών σχετικά με τον αποκλεισμό και, κατά περίπτωση, τη χρηματική ποινή, προκειμένου να ενισχυθεί το αποτρεπτικό τους αποτέλεσμα (άρθρο 140 του δημοσιονομικού κανονισμού).

Οι πληροφορίες σχετικά με τον έγκαιρο εντοπισμό/αποκλεισμό/χρηματική ποινή μπορεί να προέρχονται:

• από οριστικές δικαστικές ή διοικητικές αποφάσεις,
• από πραγματικά περιστατικά και πορίσματα της Υπηρεσίας Καταπολέμησης της Απάτης της Επιτροπής (OLAF), της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας (EPPO), του Ελεγκτικού Συνεδρίου, από τους λογιστικούς ελέγχους ή στο πλαίσιο κάθε άλλης εξέτασης, ελέγχου ή επιθεώρησης που διενεργείται με ευθύνη του διατάκτη,
• από μη οριστικές δικαστικές ή διοικητικές αποφάσεις,
• από αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων ή διεθνών οργανισμών,
• από περιπτώσεις απάτης και/ή παρατυπίας που αναφέρονται από τις εθνικές αρχές που διαχειρίζονται τον προϋπολογισμό στο πλαίσιο της επιμερισμένης διαχείρισης,
• από περιπτώσεις απάτης και/ή παρατυπίας που αναφέρονται από οντότητες οι οποίες εκτελούν τον προϋπολογισμό υπό καθεστώς έμμεσης διαχείρισης.

Οι λόγοι αποκλεισμού απαριθμούνται στο άρθρο 136 παράγραφος 1 του δημοσιονομικού κανονισμού. Αυτοί αφορούν:

• περιπτώσεις χρεοκοπίας και αφερεγγυότητας,
• μη καταβολή φόρων ή εισφορών κοινωνικής ασφάλισης,
• σοβαρό επαγγελματικό παράπτωμα,
• απάτη, δωροδοκία, συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση κ.λπ.,
• σοβαρή αθέτηση της σύμβασης,
• παρατυπία,
• οντότητες οι οποίες δημιουργούνται με σκοπό την καταστρατήγηση των υποχρεώσεων που απορρέουν από το φορολογικό ή κοινωνικό δίκαιο ή άλλων νομικών υποχρεώσεων (δημιουργία εικονικών εταιρειών).

Η επιτροπή

Συστήνεται επιτροπή για την κεντρική αξιολόγηση των περιπτώσεων αποκλεισμού που αναφέρονται στο άρθρο 136 παράγραφος 1 του δημοσιομικού κανονισμού και για την έκδοση κατάλληλων συστάσεων σχετικά με τον αποκλεισμό και τις χρηματικές ποινές σε περιπτώσεις που παραπέμπονται σε αυτήν από τον διατάκτη θεσμικού οργάνου της Ένωσης, άλλου οργάνου της Ένωσης, ευρωπαϊκού γραφείου ή οργανισμού επιφορτισμένου με την εκτέλεση συγκεκριμένων ενεργειών στο πλαίσιο της ΚΕΠΠΑ (άρθρο 143 παράγραφος 1 του δημοσιονομικού κανονισμού). Ο αρμόδιος διατάκτης παραπέμπει την υπόθεση στην επιτροπή για κεντρική αξιολόγηση όταν δεν υπάρχει οριστική δικαστική ή διοικητική απόφαση σχετικά με τον αποκλεισμό και τη διάρκειά του ή σχετικά με τη χρηματική ποινή, και τη δημοσίευσή τους.

Όταν ο αρμόδιος διατάκτης αποφασίσει να αποκλίνει από τη σύσταση της επιτροπής, αιτιολογεί την απόφασή του ενώπιον της επιτροπής.

Η επιτροπή θα είναι επίσης αρμόδια να διασφαλίζει τα δικαιώματα υπεράσπισης του ενδιαφερόμενου προσώπου ή οντότητας.

Στη συνέχεια, ο αρμόδιος διατάκτης είναι αυτός που λαμβάνει την απόφαση βάσει της σύστασης της επιτροπής για τον αποκλεισμό και/ή την επιβολή χρηματικής ποινής και, ενδεχομένως, για τη δημοσίευση των σχετικών πληροφοριών στον δικτυακό τόπο της Επιτροπής.

Το σύστημα διατηρεί τη δυνατότητα αξιολόγησης των διορθωτικών μέτρων που έλαβε το πρόσωπο ή η οντότητα για να αποδείξει την αξιοπιστία του/της. Στην περίπτωση αυτή, το πρόσωπο ή η οντότητα δεν θα πρέπει να αποκλείεται (εκτός από τις σοβαρότερες εγκληματικές δραστηριότητες, δηλαδή απάτη, δωροδοκία).

Η επιτροπή αποτελείται από:

• ανεξάρτητο πρόεδρο υψηλού επιπέδου,
• 2 εκπροσώπους της Επιτροπής ως ιδιοκτήτη του συστήματος,
• έναν εκπρόσωπο του αιτούντος διατάκτη στην Επιτροπή ή σε άλλα θεσμικά όργανα και οργανισμούς.

Η βάση δεδομένων

Οι ανωτέρω πληροφορίες σχετικά με τον έγκαιρο εντοπισμό ή τον αποκλεισμό και/ή τις χρηματικές ποινές θα καταχωρίζονται σε βάση δεδομένων (τη βάση δεδομένων EDES) βάσει των πληροφοριών που διαβιβάζονται από την Επιτροπή, τους εκτελεστικούς της οργανισμούς, άλλα θεσμικά όργανα, οργανισμούς της ΕΕ ή ευρωπαϊκές υπηρεσίες.

Η βάση δεδομένων δημιουργείται και λειτουργεί από την Επιτροπή (άρθρο 142 παράγραφος 1 του δημοσιονομικού κανονισμού).

Βάση δεδομένων EDES

Κατάλογος προσώπων ή οντοτήτων που αποκλείονται από την πρόσβαση σε χρηματοδότηση της ΕΕ ή υπόκεινται σε χρηματική ποινή.

Προστασία των δεδομένων

Η EDES συμμορφώνεται με τον κανονισμό (ΕΕ) 2018/1725 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 23ης Οκτωβρίου 2018, για την προστασία των φυσικών προσώπων έναντι της επεξεργασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα από τα θεσμικά και λοιπά όργανα και τους οργανισμούς της Ένωσης και την ελεύθερη κυκλοφορία των δεδομένων αυτών, και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 45/2001 και της απόφασης αριθ. 1247/2002/ΕΚ.

Παρακάτω μπορείτε να βρείτε τη δήλωση περί ιδιωτικότητας για τη βάση δεδομένων EDES.