Systeem voor vroegtijdige opsporing en uitsluiting (EDES)

EDES is het systeem dat de Commissie heeft ingevoerd om de financiële belangen van de EU beter te beschermen en te zorgen voor goed financieel beheer.

Het vervangt het oude systeem voor vroegtijdige waarschuwing en de centrale gegevensbank van uitsluitingen sinds 1 januari 2016.

De EDES-regels staan in het Financieel Reglement.

Met de oprichting van een nieuwe instantie en databank verbetert EDES de huidige instrumenten.

Tijdschema

De regels zijn sinds 2016 van toepassing op alle contracten, subsidieovereenkomsten, prijzen, financieringsinstrumenten en betaalde deskundigen, en ook op de uitvoering van de begroting onder indirect beheer.

Doel

EDES heeft als doel de financiële belangen van de EU te beschermen tegen onbetrouwbare personen en entiteiten die EU-financiering aanvragen of juridische verbintenissen zijn aangegaan met de Commissie of andere EU-instellingen, -organen of -instanties. EDES zorgt er met name voor dat:

• personen of entiteiten die risico’s vormen voor de financiële belangen van de EU zo snel mogelijk worden opgespoord
• personen of entiteiten worden uitgesloten van deelname aan toekenningsprocedures die onder het Financieel Reglement vallen of van selectie voor EU-financiering wanneer zij zich in een van de uitsluitingssituaties bevinden als bedoeld in artikel 136, lid 1, van het Financieel Reglement
• een persoon of entiteit een financiële sanctie opgelegd krijgt (artikel 138 van het Financieel Reglement)
• er in de ernstigste gevallen informatie over de uitsluiting en, indien van toepassing, de financiële sanctie op de website van de Commissie wordt gepubliceerd, om het afschrikkende effect ervan te versterken (artikel 140 van het Financieel Reglement)

De informatie over vroegtijdige opsporing/uitsluiting/de financiële sanctie kan afkomstig zijn van:

• definitieve rechterlijke beslissingen of definitieve administratieve besluiten
• feiten en bevindingen van het Bureau voor fraudebestrijding van de Commissie (OLAF), het Europees Openbaar Ministerie (EOM), de Rekenkamer, audits of andere verificaties of controles die onder de verantwoordelijkheid van de bevoegde ordonnateur worden uitgevoerd
• niet-definitieve rechterlijke beslissingen of niet-definitieve administratieve besluiten
• besluiten van de Europese Centrale Bank (ECB), de Europese Investeringsbank (EIB), het Europees Investeringsfonds of internationale organisaties
• gevallen van fraude en/of onregelmatigheden die zijn gemeld door nationale autoriteiten die de begroting onder gedeeld beheer uitvoeren
• gevallen van fraude en/of onregelmatigheden die zijn gemeld door entiteiten die de begroting onder indirect beheer uitvoeren

De uitsluitingsgronden staan in artikel 136, lid 1, van het Financieel Reglement. Het gaat om:

• faillissements- en insolventiesituaties
• het niet betalen van belastingen of sociale premies
• ernstige beroepsfouten
• fraude, corruptie, deelname aan een criminele organisatie enz.
• ernstige contractbreuk
• onregelmatigheden
• entiteiten die zijn opgericht om fiscale, sociale of andere wettelijke verplichtingen te omzeilen (zoals lege vennootschappen)

De instantie

Er wordt een instantie opgericht om de uitsluitingssituaties als bedoeld in artikel 136, lid 1, van het Financieel Reglement centraal te beoordelen, en om passende aanbevelingen over uitsluiting en financiële sancties vast te stellen voor zaken die naar de instantie worden verwezen door de ordonnateur van een EU-instelling, -orgaan, een Europees bureau of een orgaan waaraan de uitvoering van maatregelen op het gebied van het gemeenschappelijk buitenlands en veiligheidsbeleid (GBVB) is toevertrouwd (artikel 143, lid 1, van het Financieel Reglement). De bevoegde ordonnateur verwijst een zaak naar de instantie voor een centrale beoordeling wanneer er geen definitieve rechterlijke beslissing of definitief administratief besluit is over de uitsluiting en de duur ervan of over de financiële sanctie, en voor de publicatie ervan.

Indien de bevoegde ordonnateur besluit om de aanbeveling van de instantie niet op te volgen, verantwoordt hij dat tegenover de instantie.

De instantie is ook bevoegd om het recht op verdediging van de betrokken persoon of entiteit te waarborgen.

Het is aan de bevoegde ordonnateur om op basis van de aanbeveling van de instantie te besluiten om een marktdeelnemer uit te sluiten en/of een financiële sanctie op te leggen, en eventueel de desbetreffende informatie op de website van de Commissie te publiceren.

Binnen het systeem blijft het mogelijk om de corrigerende maatregelen te beoordelen die de persoon of entiteit heeft genomen om zijn of haar betrouwbaarheid aan te tonen. Indien de betrouwbaarheid wordt aangetoond, mag de persoon of entiteit niet worden uitgesloten (behalve bij de meest ernstige vormen van criminaliteit, d.w.z. fraude, corruptie).

De instantie bestaat uit:

• een onafhankelijke voorzitter op hoog niveau
• twee vertegenwoordigers van de Commissie als eigenaar van het systeem
• een vertegenwoordiger van de verzoekende ordonnateur binnen de Commissie of andere instellingen en organen

De databank

Bovengenoemde informatie over vroegtijdige opsporing of uitsluiting en/of financiële sancties wordt geregistreerd in een databank (de EDES-databank) op basis van gegevens die worden verstrekt door de Commissie, haar uitvoerende agentschappen, andere instellingen, EU-organen of Europese bureaus.

De databank wordt opgezet en beheerd door de Commissie (artikel 142, lid 1, van het Financieel Reglement).

EDES-databank

Lijst van personen of entiteiten die zijn uitgesloten van toegang tot EU-financiering of aan wie een financiële sanctie is opgelegd.

Gegevensbescherming

De EDES-databank voldoet aan Verordening (EU) 2018/1725 van het Europees Parlement en de Raad van 23 oktober 2018 betreffende de bescherming van natuurlijke personen in verband met de verwerking van persoonsgegevens door de instellingen, organen en instanties van de Unie en betreffende het vrije verkeer van die gegevens, en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 45/2001 en Besluit nr. 1247/2002/EG.

Zie hieronder de privacyverklaring voor de EDES-databank.