Il-Linji Gwida ġew żviluppati mill-Grupp ta’ Ħidma tal-EDMO dwar l-Istandards u l-Aħjar Prattiki tal-Litteriżmu fil-Media, b’kontribut mill-14-il ċentru nazzjonali u transnazzjonali tal-EDMO, flimkien ma’ aktar minn 100 prattikant u espert f’aktar minn 50 pajjiż.
L-inizjattivi tal-litteriżmu fil-media huma ċentrali biex tiżdied ir-reżiljenza tas-soċjetà kontra d-diżinformazzjoni. Il-Linji Gwida għandhom l-għan li jgħinu biex l-inizjattivi tal-litteriżmu medjatiku madwar l-Ewropa jsiru aktar effettivi billi jimplimentaw l-aħjar prattiki fi stadji differenti fl-iżvilupp, it-twettiq u r-rieżami tal-proġetti.
Il-Linji Gwida diġà ġew approvati minn aktar minn 60 organizzazzjoni, inklużi istituzzjonijiet akkademiċi, aġenziji regolatorji, organizzazzjonijiet tal-verifika tal-fatti u tal-litteriżmu medjatiku, kif ukoll organizzazzjonijiet oħra tas-soċjetà ċivili.
Għal min huma l-Linji Gwida u kif jistgħu jintużaw?
Il-Linji Gwida tfasslu għall-użu minn kull min hu involut fl-iżvilupp ta’ inizjattivi ta’ litteriżmu fil-media, inklużi s-soċjetà ċivili, l-edukaturi, dawk li jfasslu l-politika, u dawk fl-industriji tal-media jew tat-teknoloġija. F’qasam daqstant kumpless u divers bħal-litteriżmu medjatiku, ma jistax ikun hemm approċċ wieħed tajjeb għal kulħadd. L-inizjattivi tal-litteriżmu fil-media jvarjaw b’mod konsiderevoli fl-ambitu, fid-daqs, fit-tul ta’ żmien u fl-enfasi. B’riżultat ta’ dan, mhux ir-rakkomandazzjonijiet kollha inklużi fil-Linji Gwida se jkunu rilevanti għall-proġetti kollha. Huwa f’idejn kull attur li jagħżel l-aktar parir xieraq għall-inizjattiva/inizjattivi tiegħu/tagħhom.
Il-Linji Gwida jistgħu jservu biex jgħinu fit-tisħiħ tal-effettività ta’ kull tip ta’ inizjattiva tal-litteriżmu medjatiku. Inizjattivi bħal dawn jistgħu jiffukaw, fost l-oħrajn, fuq:
- miżinformazzjoni u diżinformazzjoni, li jappoġġaw l-iżvilupp ta’ ħiliet ta’ ħsieb kritiku biex jiġi identifikat u miġġieled aħjar il-kontenut falz jew qarrieqi;
- il-litteriżmu tal-aħbarijiet, il-promozzjoni tal-valur tal-ġurnaliżmu indipendenti fl-ekosistema tal-midja;
- litteriżmu diġitali usa’, li jispjega kif topera l-midja diġitali u kif tużahom;
- algolitteriżmu, li jgħin lill-individwi jifhmu r-rwol tal-algoritmi fil-konsum tal-media tagħna.
X’inhuma l-prinċipji ewlenin li jinsabu fil-Linji Gwida?
Il-Linji Gwida huma maħsuba biex ikunu ta’ għajnuna biex jitqajmu kwistjonijiet għall-kunsiderazzjoni, abbażi tal-esperjenzi ta’ inizjattivi preċedenti ta’ litteriżmu fil-media. Il-Linji Gwida huma miġbura madwar 12-il prinċipju li jkopru 3 stadji differenti tal-proġetti tal-litteriżmu medjatiku: l-iżvilupp, it-twassil u r-reviżjoni.
L-iżvilupp
Inizjattiva tajba għal-litteriżmu medjatiku:
ikollha għanijiet u prinċipji definiti b'mod ċar;
qed jagħti s-setgħa;
jippromwovi fehim kritiku tal-ekosistema tal-media;
konsultattivi u rilevanti;
jieħu approċċ ibbażat fuq l-evidenza;
tkun inklużiva;
Huwa etiku u aċċessibbli.
Kunsinna
Inizjattiva tajba għal-litteriżmu medjatiku:
tkun trasparenti;
jiġi ppreparat;
tkun adattabbli;
Reviżjoni
Inizjattiva tajba għal-litteriżmu medjatiku:
- is-sopravvivenza;
- tirrifletti, taqsam u tevalwa.
Id-dokument sħiħ tal-Linji Gwida (attwalment disponibbli biss bl-Ingliż) jinkludi links għal spjegazzjonijiet aktar dettaljati, riżorsi rilevanti, u eżempji ta’ prattika tajba.
Għal aktar informazzjoni: