Patçrçtâji aizvien vairâk pieprasa plaðâku informâciju par íîmiskajâm vielâm tekstilizstrâdâjumos, lai pârbaudîtu, vai netiek izmantotas bîstamâs vielas. Ðâdi informâcijas pieprasîjumi un stingrâki tiesîbu akti par íîmiskajâm vielâm motivç tekstilizstrâdâjumu raþotâjus aizstât bîstamâs íîmiskâs vielas ar droðâkâm alternatîvâm. Vairâki pasaules lielâkie tekstilizstrâdâjumu raþotâji jau ir izveidojuði kopîgu iniciatîvu par bîstamo íîmisko vielu apjoma samazinâðanu izstrâdâjumos, ko tie raþo. Ir pieejami vairâki lîdzekïi un metodes, kas palîdz aizstât ðîs vielas tekstilrûpniecîbâ. Ðie lîdzekïi var bût lietderîgi arî citâs nozarçs.

Apsveriet lietoðanas veidu, funkciju un nepiecieðamîbu

Bezpeïòas organizâcijas „ChemSec", kas atbalsta stingrâku normatîvo kontroli attiecîbâ uz íîmisko vielu droðu lietoðanu, pârstâvis Jerker Ligthart iesaka apsvçrt vielu aizstâðanu trîs daþâdos lîmeòos, proti, funkcijas, lietoðanas veida un nepiecieðamîbas lîmenî: „Òemot par piemçru ftalâtu izmantojumu polivinilhlorîda drukâ uz tekstilizstrâdâjumiem, ftalâta funkcija ir mîkstinât polivinilhlorîda plastmasu. Ja nepiecieðama tikai ðî funkcija, Jûs varat atrast citu plastifikatoru, kas nesatur ftalâtu."

„Var apsvçrt arî lietoðanas veidu, kâds tekstila apdrukâ ir polivinilhlorîdam. Lîdz ar to Jûs varat apsvçrt iespçju izmantot citu drukas pastas veidu, kuram nav nepiecieðami tâdi plastifikatori kâ, piemçram, silikons."

„Tomçr bûtiski ir raþot tekstilizstrâdâjumus, kas ir pievilcîgi. Varbût to var panâkt arî ar citiem lîdzekïiem, piemçram, izðuvumiem. Atkarîbâ no nepiecieðamîbas Jûs varat izmantot vairâkas iespçjamâs aizvietoðanas alternatîvas. Mûsu ieteikums ir apsvçrt visas iespçjas, lai Jums bûtu pçc iespçjas vairâk risinâjumu," stâsta Jerker Ligthart.

Pirms izvçrtçjat un salîdzinât alternatîvas, ir svarîgi padomât par to, ko tieði Jûs vçlaties iegût no alternatîvas. Ko Jûs vçlçtos panâkt bîstamîbas profila un funkcionalitâtes ziòâ? Vai pastâv izmaksu slieksnis? Cik steidzami ir jâaizstâj konkrçtâ viela? Vai ir spçkâ kâdas tiesiskâs prasîbas, vai Jums vçl ir laiks gaidît uz alternatîvu, kas paðlaik ir izpçtes posmâ?

MVU gadîjumâ labâkais veids, kâ sâkt, ir izmantot to, ko jau izmanto citi. Jûs varat meklçt alternatîvus risinâjumus, liekot lietâ iekðçjâs zinâðanas, izmantojot profesionâlâs apvienîbas, ieinteresçto personu tîklus, iestâþu ziòojumus, tîmekïa resursus, vai arî jautât saviem piegâdâtâjiem, ko tie varçtu Jums piedâvât. Iespçjams, ka viòi jau raþo alternatîvu produktu citiem klientiem un varçtu to paðu risinâjumu nodroðinât arî Jums.

Prioritâtes noteikðana vielai

Tekstilrûpniecîbâ ir vienpadsmit vielu grupas, kuras ir „Greenpeace" „detoksikâcijas" kampaòas darbîbas mçrígrupas un kuras tiek maksimâli uzraudzîtas, un to vidû ir perfluorçtie savienojumi (PFC), kuriem ir noteikta augsta prioritâte. Lielas baþas rada arî alkilfenoli, kâ arî hlorçtas un bromçtas vielas.

Íîmiskajâm vielâm, kuras nav pakïautas ârçjam spiedienam, Jums paðiem ir jânosaka prioritâtes atbilstoði sava uzòçmuma politikai. Prioritâtes noteikðanâ bûtiski var bût ðâdi aspekti:

• íîmiskâs vielas, ko izmanto izstrâdâjumos, kas paredzçti bçrniem;
• citu veidu produkti, kas ir îpaði svarîgi patçrçtâjam, piemçram, preces, kas saistîtas ar pârtiku un barîbu, gultas veïa un apakðveïa;
• bîstamîbas tips saistîbâ ar produktu. Piemçram, îpaði problemâtiski ir sensibilizatori, nonâkot saskarç ar âdu; vielas ar kaitîgu iedarbîbu uz vidi ir îpaði problemâtiskas lîdzekïos, kuri paredzçti skaloðanai un izmantoðanai tekstilapstrâdes laikâ;
• íîmiskâs vielas, ko plaði lieto lielos apjomos;
• „pamatprodukti", kas ir ïoti bûtiski uzòçmumam un tâ reputâcijai.

Jerker Ligthart iesaka izmantot „ChemSec" tekstilizstrâdâjumu rokasgrâmatu, kas sniedz informâciju par íîmisko vielu pârvaldîbas procesu no tekstilrûpniecîbas perspektîvas. Tas Jums palîdzçs raþoðanas procesâ identificçt potenciâli bîstamâs vielas un pârbaudît, vai tâs faktiski tiek aizstâtas ar droðâku alternatîvu. Lai pârbaudîtu nezinâmas vielas, var izmantot arî „ChemSec" íîmisko vielu aizstâðanas rîku SINimilarity.