Czym jest proces boloński?
Celem procesu bolońskiego jest zapewnienie większej spójności systemów szkolnictwa wyższego w Europie.
W ramach procesu bolońskiego ustanowiono europejski obszar szkolnictwa wyższego, aby ułatwić mobilność studentów i pracowników, zapewnić łatwy i powszechny dostęp do szkolnictwa wyższego oraz zwiększyć atrakcyjność i konkurencyjność europejskiego szkolnictwa wyższego na całym świecie.
W kontekście europejskiego obszaru szkolnictwa wyższego wszystkie kraje uczestniczące zgodziły się na:
- wprowadzenie trzystopniowego systemu szkolnictwa wyższego, obejmującego studia licencjackie, magisterskie i doktoranckie
- zapewnienie wzajemnego uznawania kwalifikacji i okresów nauki za granicą ukończonych na innych uczelniach
- wdrożenie systemu zapewnienia jakości w celu poprawy jakości i adekwatności uczenia się i nauczania
Dlaczego proces boloński jest ważny?
W ramach procesu bolońskiego europejskie rządy podjęły dyskusję na temat reform polityki szkolnictwa wyższego i starają się przezwyciężyć przeszkody w tworzeniu europejskiego obszaru szkolnictwa wyższego.
Reforma w ramach procesu bolońskiego ma kluczowe znaczenie dla budowy zaufania, które ma zasadnicze znaczenie dla powodzenia mobilności edukacyjnej, transgranicznej współpracy akademickiej oraz wzajemnego uznawania okresów nauki i kwalifikacji uzyskanych za granicą. Poprawa jakości i adekwatności uczenia się i nauczania jest też ważnym celem procesu bolońskiego. Wdrażanie tych reform przebiega jednak nierównomiernie w 48 państwach uczestniczących.
Proces boloński stanowi również forum dialogu z państwami sąsiadującymi na temat reform szkolnictwa wyższego oraz kwestii związanych ze wspólnymi zasadami akademickimi, takich jak autonomia uniwersytetów i aktywność studentów w społeczeństwie obywatelskim. Proces boloński stanowi ważną przestrzeń miękkiej dyplomacji z krajami sąsiadującymi na Bałkanach Zachodnich (z wyjątkiem Kosowa), z krajami Partnerstwa Wschodniego, z Turcją i Rosją, a także z wieloma innymi państwami.
Co robi UE, aby wspierać reformę szkolnictwa wyższego?
Od czasu uruchomienia programu Erasmus około 30 lat temu Komisja, wraz z władzami krajowymi, instytucjami szkolnictwa wyższego, studentami i innymi zainteresowanymi stronami, przyczyniła się do bardziej intensywnej i ustrukturyzowanej współpracy między europejskimi instytucjami szkolnictwa wyższego.
W miarę jak mobilność studencka zyskiwała popularność, stało się jasne, jak trudne było uznanie przez pojedyncze instytucje okresów studiów w różnych krajowych systemach szkolnictwa wyższego, w których istnieją rozbieżne struktury i różne tradycje akademickie.
Proces boloński, począwszy od deklaracji sorbońskiej i bolońskiej, był odpowiedzią rządów krajowych na wyzwania wynikające z mobilności europejskich studentów i absolwentów.
Komisja jest pełnoprawnym członkiem Grupy Kontynuacji Procesu Bolońskiego i jej Rady, która wspiera wdrażanie decyzji konferencji ministerialnych w ramach procesu bolońskiego.
Regularne sprawozdania z wdrażania wskazują, że poczyniono znaczne postępy w zakresie reformy systemów szkolnictwa wyższego w państwach członkowskich UE i poza jej granicami.
Ministrowie edukacji przyjęli również komunikat paryski, w którym podkreślono priorytetowe działania w tej dziedzinie na najbliższe lata. W komunikacie przedstawiono wspólną wizję ministrów edukacji z 48 europejskich państw na rzecz ambitniejszego europejskiego obszaru szkolnictwa wyższego do 2020 r.
Zaapelowano o:
- integracyjne i innowacyjne podejście do uczenia się i nauczania
- zintegrowaną transnarodową współpracę w dziedzinie szkolnictwa wyższego, badań naukowych i innowacji
- podejmowanie wysiłków na rzecz zrównoważonej przyszłości poprzez szkolnictwo wyższe
W komunikacie podkreślono też potrzebę lepszego wsparcia dla grup niedostatecznie reprezentowanych i defaworyzowanych, aby ułatwić im dostęp do szkolnictwa wyższego i umożliwić osiąganie lepszych wyników w nauce. Założenia te są zgodne z celem UE, jakim jest utworzenie do 2025 r. europejskiego obszaru edukacji, aby promować mobilność i uznawanie kwalifikacji wszystkich obywateli UE.
Kolejna konferencja ministerialna w ramach procesu bolońskiego odbędzie się w czerwcu 2020 r. w Rzymie.
Więcej informacji na temat roli UE w rozwoju procesu bolońskiego i postępów w tworzeniu europejskiego obszaru szkolnictwa wyższego można znaleźć w broszurze na temat wsparcia UE na rzecz procesu bolońskiego.