Kadim Dünya Coğrafyası

Bu kitap büyük İslam coğrafyacısı, botanikçisi ve edibi Şerif Ebu Abdullah Muhammed b. Muhammed b. Abdullah b. İdris es-Sebti es-Sıkılli’nin Nüzhetü’l-Müştak fi İhtirakı al-Âfak adlı coğrafya kitabının Avrupa, Akdeniz, Anadolu’ya ait kısımlarının tercümesidir. El-İdrisî İdrisiler hanedanının kurucusu I. İdris’in soyundan gelir. Hz. Ali’nin soyundan gelen I. İdris Arap yarımadasından Fas’a kaçmış 789-895 yıllarında ömür süren İdrisîler hanedanını kurmuştur. Şerif el-İdrisî’nin hayatı hakkında kaynaklarda verilen bilgiler oldukça sınırlıdır. Hayatına dair kitabında verilenlerin haricinde çağdaşı İbn Bişrun ile İmadeddin el-İsfahani (ö. 1201), es-Safedi (ö. 1363) bazı bilgiler vermektedir. Bu yazarlar onun ediplik yönünü öne çıkarırlar. Hakkındaki az kaynak olmakla beraber İdrisî Nüzhetü’l-Müştak fi ihtirak el-Afak adlı coğrafya kitabıyla doğuda ve batıda meşhur olmuş, hakkında birçok çalışma yapılmıştır. Bu çalışmalardan çıkan sonuca göre, el-İdrisî 1100 yılında Cebelitarık Boğazı üzerindeki Septe’de doğdu. Kurtuba’da eğitimini tamamladı. Bazı seyahatlere çıktı. 1130-1154 yıllarında Sicilya Norman Kralı II. Roger’nin hizmetinde Palermo’da çalıştı. Bu kralın yaptırdığı yerküre haritasıyla, yazdırdığı Nüzhet el-Müştak adlı coğrafya kitabının meydana getirilmesine en büyük katkı sağladı. H. 560/M. 1165 yılında Palermo’da öldü. Nüzhetü’l-Müştak’tan başka onun Ünsü’l-Mühec ve Ravzü’l-Ferec adını taşıyan bir coğrafya kitabı vardır. Muhtasar iki nüshası Süleymaniye, Kütüphanesi Hekimoğlu Ali Paşa, nr. 688; Hasan Hüsnü nr. 1289’da bulunmaktadır. Fuat Sezgin tarafından tıpkı basımı yapılmış, Jassim Abid Mizal tarafından İspanyolca’ya çevrilmiştir. Üçüncü önemli kitabı el-Cami bi-Sıfatı Eştat en-Nebat ve Durubi Envai’l-Müfredat mine’l-Eşcar ve’s-Simar ve’l-Haşâyiş adlı tıp ve botaniğe dair eseridir. Eserde zaman zaman bitkilerin ve ağaçların on iki dildeki karşılıkları verilmiştir. Nüshaları Süleymaniye, Fatih, nr. 3610’da Tahran Meclis-i Sena, nr. 18420; İstanbul Üniv. Kütüphanesi, AY, nr. 1343’te bulunmaktadır. Elinizdeki bu kitap, II. Roger’nin teşvikiyle, diğer alimlerin iştirakiyle 548/1153 yılında yazılmaya başlamıştır. Roger bu iş için önceden 15 yıl hazırlık yapmış, etraftan, kitap, bilgi toplamış, sağlam buldukları bilgileri alimler, sanatkârlar yerküre üzerinde işaretlemişlerdir. Kürenin ağırlığı 100 Rum rıtlı, her rıtlın ise 112 dirhem olduğu rivayet edilir. Kitabın giriş (önsöz) kısmında II. Roger’in hazırlıklarından, kitabın yazımı sırasında nelere dikkat edilmesi lazım geldiği hususundaki tenbihlerinden bahsedilir. Kitabın başlangıcında bu önsözün tercümesi de verilmiştir.

ISBN

978-625-7477-34-5

Sayfa Sayısı

140

Yayınlanma Tarihi

2021