Sposób, w jaki pracujemy, uczymy się, uczestniczymy w życiu społecznym i żyjemy na co dzień zmienia się wraz z postępem technologicznym oraz globalnymi i demograficznymi wyzwaniami. Odpowiednie umiejętności pomagają nam dostosować się do tych zmian i zapewnić sobie dobre zdrowie i jakość życia. Jednocześnie przyczyniają się do rozwoju społeczeństwa, wyższej produktywności i wzrostu gospodarczego.
W dzisiejszych czasach trzeba posiadać różnorodne umiejętności, od podstawowych, takich jak umiejętność czytania i pisania, liczenia i umiejętności cyfrowe, po umiejętności zawodowe lub techniczne, a także umiejętności w zakresie przedsiębiorczości i umiejętności przekrojowe, takie jak znajomość języków obcych lub rozwój osobisty i umiejętność uczenia się.
Europa stoi dziś przed szeregiem wyzwań:
- Transformacja ekologiczna i cyfrowa zmienia sposób, w jaki żyjemy, pracujemy i współdziałamy, i wiąże się ze zmianą zestawu umiejętności, aby w pełni wykorzystać potencjał tych przemian.
- Zmiany demograficzne wymagają, aby Europa wykorzystała wszystkie talenty swoich obywateli i ich różnorodność. Jednocześnie zmiany te doprowadzą do powstania nowych możliwości zatrudnienia w tzw. srebrnej gospodarce i w sektorze opieki.
- Pandemia COVID-19 sprawiła, że telepraca i kształcenie na odległość należą już do codzienności milionów ludzi w UE, ujawniła jednak także ograniczenia związane z obecnym stopniem gotowości cyfrowej. Ponadto negatywnie wpłynęła na możliwości zatrudnienia wielu osób.
- Zbyt wiele ludzi nie może znaleźć pracy, ponieważ nie posiada odpowiednich umiejętności lub pracuje na stanowiskach, które nie odpowiadają ich talentom.
- Jednocześnie 40 proc. pracodawców nie może znaleźć pracowników posiadających odpowiednie umiejętności, aby obsadzić wolne stanowiska pracy, którymi dysponują. Zbyt mało ludzi ma też niezbędne umiejętności i odpowiednie wsparcie, aby odważyć się na rozpoczęcie własnej działalności gospodarczej.
- Niedopuszczalnie wysoki odsetek Europejczyków (jedna piąta) ma trudności z czytaniem i pisaniem, a jeszcze więcej ma słabe umiejętności liczenia i umiejętności cyfrowe.
- Każdy powinien mieć możliwość regularnego doskonalenia swoich umiejętności, a tymczasem robią to tylko 4 osoby na 10 dorosłych.
Kształcenie i szkolenie w Europie należy do kompetencji państw członkowskich. Przed krajowymi i regionalnymi rynkami pracy oraz systemami kształcenia i szkolenia stoją specyficzne wyzwania, ale wszystkie państwa członkowskie mają podobne problemy i możliwości.
Dlatego też celem europejskich inicjatyw na rzecz umiejętności jest zmobilizowanie wszystkich europejskich zainteresowanych stron w następujących obszarach działania:
- umiejętności potrzebne na rynku pracy
- współpraca
- pomaganie ludziom w rozwijaniu umiejętności przez całe życie.
W europejskim programie na rzecz umiejętności z 1 lipca 2020 r. określono pięcioletni plan działania obejmujący 12 działań, które pomogą Europejczykom zdobyć lepsze umiejętności.
Co roku do wielu państw członkowskich kierowane są zalecenia dla poszczególnych krajów dotyczące rozwoju umiejętności, aby ukierunkować proces kształtowania polityki krajowej. Środki finansowe UE pomagają natomiast we wdrażaniu w praktyce koncepcji politycznych.
