This document is an excerpt from the EUR-Lex website
Document 52021AE0976
Opinion of the European Economic and Social Committee on ‘Communication from the Commission to the European Parliament, the Council, the European Economic and Social Committee and the Committee of the Regions “Ensuring justice in the EU — A European judicial training strategy for 2021-2024”’ (COM(2020) 713 final)
Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — “Διασφάλιση της δικαιοσύνης στην ΕΕ — Στρατηγική για την ευρωπαϊκή δικαστική κατάρτιση 2021-2024”» [COM(2020) 713 final]
Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — “Διασφάλιση της δικαιοσύνης στην ΕΕ — Στρατηγική για την ευρωπαϊκή δικαστική κατάρτιση 2021-2024”» [COM(2020) 713 final]
EESC 2021/00976
ΕΕ C 286 της 16.7.2021, p. 141–145
(BG, ES, CS, DA, DE, ET, EL, EN, FR, HR, IT, LV, LT, HU, MT, NL, PL, PT, RO, SK, SL, FI, SV)
|
16.7.2021 |
EL |
Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης |
C 286/141 |
Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Ανακοίνωση της Επιτροπής προς το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, το Συμβούλιο, την Ευρωπαϊκή Οικονομική και Κοινωνική Επιτροπή και την Επιτροπή των Περιφερειών — “Διασφάλιση της δικαιοσύνης στην ΕΕ — Στρατηγική για την ευρωπαϊκή δικαστική κατάρτιση 2021-2024”»
[COM(2020) 713 final]
(2021/C 286/24)
|
Εισηγήτρια: |
η κ. Elena CALISTRU |
|
Αίτηση γνωμοδότησης |
Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 24.2.2021 |
|
Νομική βάση |
Άρθρο 304 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης |
|
Αρμόδιο τμήμα |
Απασχόληση, κοινωνικές υποθέσεις, δικαιώματα του πολίτη |
|
Υιοθετήθηκε από το τμήμα |
16.4.2021 |
|
Υιοθετήθηκε από την ολομέλεια |
27.4.2021 |
|
Σύνοδος ολομέλειας αριθ. |
560 |
|
Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας (υπέρ/κατά/αποχές) |
240/3/0 |
1. Συμπεράσματα και συστάσεις
|
1.1. |
Η δικαστική κατάρτιση σχετικά με το δίκαιο της ΕΕ βελτίωσε την ορθή και ομοιόμορφη εφαρμογή του δικαίου της ΕΕ και έχει δημιουργήσει αμοιβαία εμπιστοσύνη στις διασυνοριακές δικαστικές διαδικασίες, συμβάλλοντας έτσι στην ανάπτυξη του χώρου δικαιοσύνης της ΕΕ. Η στρατηγική βασίζεται στην επιτυχία προηγούμενων προσπαθειών και επιδιώκει να διατηρήσει σε υψηλή προτεραιότητα τη δικαστική κατάρτιση στο θεματολόγιο της ΕΕ, με έμφαση στην αντιμετώπιση αναδυόμενων προκλήσεων, όπως η πράσινη μετάβαση ή οι νέες εργασιακές σχέσεις, και στην προσαρμογή στη νέα τεχνολογική εποχή. |
|
1.2. |
Με την παροχή επαρκών πόρων, υποστήριξης και κατάρτισης, οι εργαζόμενοι στον κλάδο της δικαιοσύνης σε όλα τα κράτη μέλη μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες των πολιτών, των εργαζομένων και των επιχειρήσεων σε ολόκληρη την ΕΕ. Οι καλά εκπαιδευμένοι επαγγελματίες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της παιδείας όσον αφορά το κράτος δικαίου και στην υπεράσπιση του ίδιου του κράτους δικαίου, στην προώθηση των ευρωπαϊκών αξιών και αρχών όπως η δικαστική ανεξαρτησία, και στην υποστήριξη της αποτελεσματικής τήρησης των θεμελιωδών δικαιωμάτων τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε εθνικό επίπεδο. |
|
1.3. |
Οι τρέχουσες εξελίξεις στην αγορά εργασίας εγείρουν ολοένα και περισσότερο ερωτήματα σχετικά με το καθεστώς και τους κανόνες που ισχύουν για τους εργαζομένους και τις επερχόμενες νέες μορφές εργασίας. Οι δικαστικές αποφάσεις των κρατών μελών για παρόμοιες ή πανομοιότυπες σχετικές υποθέσεις διαφέρουν, ακόμη και σε υποθέσεις που αφορούν την ίδια επιχείρηση. Για να διασφαλιστεί ενιαία νομολογία και ορθή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, είναι αναγκαίο να εξασφαλιστούν κατευθυντήριες γραμμές και κατάρτιση για το δικαστικό σώμα. |
|
1.4. |
Η ΕΟΚΕ αντιλαμβάνεται πλήρως και αναγνωρίζει ότι η Επιτροπή έχει απλώς υποστηρικτικό ρόλο στη δικαστική κατάρτιση, ενώ οι εθνικοί φορείς είναι αυτοί που έχουν την πρωταρχική ευθύνη. Ωστόσο, η κατάλληλη στρατηγική ολοκλήρωση και η χρηματοδοτική υποστήριξη για την εφαρμογή της στρατηγικής θα πρέπει να αποτελούν κοινό μέλημα. |
|
1.5. |
Δεδομένων των προκλήσεων σε επίπεδο ΕΕ και του αυξανόμενου αριθμού ζητημάτων με ευρωπαϊκή διάσταση (προστασία των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ σε νέους χρηματοοικονομικούς μηχανισμούς, ψηφιακή και πράσινη μετάβαση), είναι ολοένα και πιο σημαντικό να θεσπιστούν κανόνες για μια πιο ομοιογενή προσέγγιση στα κράτη μέλη όταν πρόκειται για δικαστική κατάρτιση. |
|
1.6. |
Επίσης, η ΕΟΚΕ αναγνωρίζει τη σημασία που αποδίδει η Επιτροπή στην τακτική παρακολούθηση της εφαρμογής της στρατηγικής και στη συνεργασία με τα άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ για τη διασφάλιση της απαραίτητης πολιτικής υποστήριξης όσον αφορά την επίτευξη των στόχων. Η ΕΟΚΕ συνιστά θερμά στην Επιτροπή να βρει τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και οι κοινωνικοί εταίροι στην παρακολούθηση της εφαρμογής της στρατηγικής, τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε επίπεδο κρατών μελών. |
|
1.7. |
Για την προάσπιση των οικονομικών συμφερόντων της ΕΕ, του περιβάλλοντος και των δικαιωμάτων που απορρέουν από το ενωσιακό δίκαιο, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η προστασία και τα δικαιώματα των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος —οι οποίοι διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην πρόληψη των καταχρήσεων που συνδέονται με την απάτη και τη διαφθορά—, καθώς και κάθε παραβίαση των δικαιωμάτων που απορρέουν από το ενωσιακό δίκαιο, θα πρέπει να συμπεριληφθούν στην κατάρτιση των εργαζομένων του κλάδου της δικαιοσύνης. |
|
1.8. |
Η ευρωπαϊκή δικαστική κατάρτιση θα πρέπει να υπερβαίνει τη νομική εκπαίδευση και η ΕΟΚΕ επικροτεί ιδιαίτερα την έμφαση στην «άσκηση δικαστικών καθηκόντων» ως κεντρική προϋπόθεση για την αποτελεσματικότητα της δικαιοσύνης. Η ΕΟΚΕ υποστηρίζει την απόκτηση επαγγελματικών προσόντων σε συμπληρωματικά γνωστικά πεδία, όπως η δεοντολογία, η εγκληματολογία και η ψυχολογία, και τη μέριμνα ότι οι νομικοί έχουν την απαραίτητη γνώση για την κατανόηση τεχνικών στοιχείων τα οποία τις περισσότερες φορές εξετάζονται σε διάφορους τομείς της νομοθεσίας της ΕΕ, όπως το περιβάλλον, οι υποδομές ή ο χρηματοπιστωτικός/τραπεζικός τομέας. |
|
1.9. |
Ομοίως, στο πλαίσιο της ψηφιοποίησης και ιδίως κατά τη χρήση μέσων τεχνητής νοημοσύνης στο δικαστικό σύστημα, η ΕΟΚΕ συνιστά ειδική εκπαίδευση. Ειδικότερα, η γνώση και η εφαρμογή των αρχών του Ευρωπαϊκού χάρτη δεοντολογίας για τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στα δικαστικά συστήματα θα πρέπει να συνιστώνται και να επιδιώκονται σθεναρά. |
2. Γενικό πλαίσιο
|
2.1. |
Η αξιολόγηση της στρατηγικής για την ευρωπαϊκή δικαστική κατάρτιση 2011-2020 δείχνει ότι η στρατηγική συνέβαλε στη βελτίωση της κατάρτισης των νομικών σχετικά με το δίκαιο της ΕΕ (ειδικά όσον αφορά δικαστές και εισαγγελείς), ανέπτυξε τις ικανότητες δικτύων όπως το Ευρωπαϊκό Δίκτυο Κατάρτισης Δικαστικών (ΕΔΚΔ) και ενίσχυσε τα δίκτυα και τους παρόχους κατάρτισης σε επίπεδο ΕΕ. |
|
2.2. |
Οι νέες εξελίξεις και προκλήσεις πρέπει να αντιμετωπιστούν μέσω της δικαστικής κατάρτισης σε επίπεδο ΕΕ. Σε αυτές συγκαταλέγονται η επιδείνωση του κράτους δικαίου, η προσβολή θεμελιωδών δικαιωμάτων σε ορισμένα κράτη μέλη, οι νέοι τομείς που χρήζουν ρύθμισης σε επίπεδο ΕΕ, αλλά και η ψηφιακή μετάβαση. |
|
2.3. |
Η στρατηγική για την ευρωπαϊκή δικαστική κατάρτιση 2021-2024 στοχεύει στην εδραίωση μιας κοινής ευρωπαϊκής δικαστικής παιδείας που βασίζεται στο κράτος δικαίου, τα θεμελιώδη δικαιώματα και την αμοιβαία εμπιστοσύνη. Προτείνει ένα πλαίσιο και ένα σύνολο βασικών δράσεων για την ενίσχυση της ορθής και αποτελεσματικής εφαρμογής του δικαίου της ΕΕ. Τα κράτη μέλη, οι πάροχοι κατάρτισης, οι εθνικές και ευρωπαϊκές οργανώσεις επαγγελματιών στον τομέα της δικαιοσύνης και η ΕΕ καλούνται να ασχοληθούν με τις ακόλουθες προτεραιότητες, μέσω επιμερισμένων αρμοδιοτήτων:
|
3. Γενικές παρατηρήσεις
|
3.1. |
Η κρίση της νόσου COVID-19 προκάλεσε σημαντικές δυσκολίες στη λειτουργία του δικαστικού συστήματος, ενώ δημιούργησε επίσης πολλές νέες προκλήσεις που πρέπει να αντιμετωπίσουν οι επαγγελματίες στον τομέα της δικαιοσύνης. Η ΕΟΚΕ επικροτεί την προσοχή που δόθηκε στην ανάγκη να διασφαλιστεί όχι μόνο η υποδομή για την ψηφιακή μετάβαση, αλλά και η επένδυση στις δεξιότητες των επαγγελματιών που χρειάζεται να συμμετέχουν σε αυτόν τον ψηφιακό μετασχηματισμό. |
|
3.2. |
Υπάρχει μια σημαντική επιφύλαξη: η εφαρμογή της στρατηγικής είναι αδύνατη χωρίς τη συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων, συμπεριλαμβανομένων των υπουργείων δικαιοσύνης, των συμβουλίων δικαστικών και εισαγγελικών αρχών, των συμβουλίων αυτορυθμιζόμενων επαγγελμάτων, των ευρωπαϊκών ενώσεων επαγγελματιών στον τομέα της δικαιοσύνης, των παρόχων κατάρτισης σε εθνικό και ευρωπαϊκό επίπεδο, και των ευρωπαϊκών θεσμικών οργάνων και οργανισμών. Η ΕΟΚΕ ενώνει τη φωνή της με αυτήν της Επιτροπής, κάνοντας έκκληση να δεσμευτούν οι παραπάνω φορείς για την επίτευξη των ποσοτικών και ποιοτικών στόχων της στρατηγικής. |
|
3.3. |
Η ΕΟΚΕ υπενθυμίζει τα συμπεράσματα από πολλές προηγούμενες γνωμοδοτήσεις (1) βάσει των οποίων η συνεπής πρόσβαση στη δικαιοσύνη σε ολόκληρη την ΕΕ αποτελεί βασικό παράγοντα που στηρίζει την ενιαία αγορά και τη συνεπή εφαρμογή των ενωσιακών έννομων δικαιωμάτων εντός της Ένωσης, παρέχοντας την απαραίτητη σαφήνεια και νομική ασφάλεια για τους πολίτες και τις επιχειρήσεις, καθώς εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές διαφορές στην εφαρμογή του κεκτημένου της ΕΕ μεταξύ των κρατών μελών. Προς τούτο, είναι σημαντικό να υποστηριχθούν τα κράτη μέλη σε εθνικό επίπεδο, όχι μόνο με την απαραίτητη συμπληρωματική χρηματοδότηση (συμπεριλαμβανομένων των κονδυλίων από τα προγράμματα ανάκαμψης και ανθεκτικότητας), αλλά και με μέσα που να διασφαλίζουν ότι όλοι οι ενδιαφερόμενοι και όσοι εργάζονται στον κλάδο της δικαιοσύνης είναι έτοιμοι να συμμετάσχουν σε αυτήν την προσπάθεια. |
|
3.4. |
Στο ίδιο βαθμό, αναγνωρίζουμε τη σημασία που αποδίδει η Επιτροπή στην τακτική παρακολούθηση της εφαρμογής της στρατηγικής και στη συνεργασία με τα άλλα θεσμικά όργανα της ΕΕ για τη διασφάλιση της απαραίτητης πολιτικής στήριξης όσον αφορά την επίτευξη των στόχων. Η ΕΟΚΕ καλεί την Επιτροπή να βρει τρόπους με τους οποίους θα μπορούσαν να συμπεριληφθούν οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και οι κοινωνικοί εταίροι στην παρακολούθηση της εφαρμογής της στρατηγικής, τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε επίπεδο κρατών μελών. |
|
3.5. |
Η ΕΟΚΕ συμφωνεί ότι οι καλά εκπαιδευμένοι επαγγελματίες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της παιδείας όσον αφορά το κράτος δικαίου και στην υπεράσπιση του ίδιου του κράτους δικαίου, στην προώθηση των ευρωπαϊκών αξιών και αρχών όπως η δικαστική ανεξαρτησία, και στην υποστήριξη της αποτελεσματικής τήρησης των θεμελιωδών δικαιωμάτων τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε εθνικό επίπεδο. Ωστόσο, τονίζουμε τη σημασία της παροχής επαρκών πόρων, της υποστήριξης και της κατάρτισης στο πλαίσιο μιας ευρύτερης προσπάθειας προκειμένου να διασφαλιστεί ότι οι επαγγελματίες στον τομέα της δικαιοσύνης σε όλα τα κράτη μέλη μπορούν να ανταποκριθούν στις ανάγκες των πολιτών και των επιχειρήσεων σε ολόκληρη την ΕΕ, με την τήρηση των ίδιων προτύπων και αξιών. |
|
3.6. |
Από τη σύστασή της το 2018, η ειδική ομάδα «Θεμελιώδη δικαιώματα και κράτος δικαίου» (FRRL) της ΕΟΚΕ επικεντρώθηκε στις απόψεις των ενδιαφερόμενων μερών σχετικά με ζητήματα που αφορούν την ποιότητα και την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης. Η ΕΟΚΕ συμφωνεί ότι καλά εκπαιδευμένοι επαγγελματίες διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην ενίσχυση της παιδείας όσον αφορά το κράτος δικαίου και στην υπεράσπισή του, στην προαγωγή των ευρωπαϊκών αξιών και αρχών όπως η δικαστική ανεξαρτησία, και στην υποστήριξη της αποτελεσματικής τήρησης των θεμελιωδών δικαιωμάτων τόσο σε επίπεδο ΕΕ όσο και σε εθνικό επίπεδο. |
4. Ειδικές παρατηρήσεις
|
4.1. |
Επικροτούμε τη συνεχή προσήλωση στην ουσιαστική κατάρτιση των επαγγελματιών στον τομέα της δικαιοσύνης στα κράτη μέλη, ιδίως μέσω της τήρησης του κοινοτικού κεκτημένου στον τομέα του κράτους δικαίου και μέσω της αποτελεσματικής εφαρμογής των δεσμεύσεων των κρατών μελών όσον αφορά τα θεμελιώδη δικαιώματα (συμπεριλαμβανομένων των δικαιωμάτων συγκεκριμένων ευάλωτων ομάδων όπως παιδιά, άτομα με αναπηρία, θύματα έμφυλης βίας, ρατσισμού και διακρίσεων). |
|
4.2. |
Οι τρέχουσες εξελίξεις στην αγορά εργασίας εγείρουν ολοένα και περισσότερο ερωτήματα σχετικά με το καθεστώς και τους κανόνες που ισχύουν για τους εργαζομένους και τις επερχόμενες νέες μορφές εργασίας. Οι δικαστικές αποφάσεις των κρατών μελών για παρόμοιες ή πανομοιότυπες σχετικές υποθέσεις διαφέρουν, ακόμη και σε υποθέσεις που αφορούν την ίδια επιχείρηση. Για να διασφαλιστεί ενιαία νομολογία και ορθή λειτουργία της εσωτερικής αγοράς, είναι αναγκαίο να εξασφαλιστούν κατευθυντήριες γραμμές και κατάρτιση για το δικαστικό σώμα. |
|
4.3. |
Ένα άλλο στοιχείο που τονίζεται είναι η ανάγκη συνέχισης των δραστηριοτήτων κατάρτισης σε πεδία που θεωρούνται προβληματικά σύμφωνα με το θεματολόγιο ασφαλείας της ΕΕ, όπως το έγκλημα στον κυβερνοχώρο, το οργανωμένο έγκλημα και τα οικονομικά εγκλήματα που επηρεάζουν τον προϋπολογισμό της ΕΕ, ιδίως εντός του νέου πλαισίου που δημιουργείται με τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Εισαγγελίας. Αυτό πρέπει να αποτελεί συνεχώς μέλημα για όλους τους ενδιαφερόμενους, ενώ θα πρέπει επίσης να διατεθούν κατάλληλοι πόροι για τον σκοπό αυτό. |
|
4.4. |
Όσον αφορά την προστασία των οικονομικών και περιβαλλοντικών συμφερόντων της ΕΕ, η ΕΟΚΕ θεωρεί ότι η κατάρτιση των εργαζομένων του κλάδου της δικαιοσύνης πρέπει να περιλαμβάνει την προστασία των μαρτύρων δημοσίου συμφέροντος, των οποίων τα δικαιώματα είναι ακόμη ελάχιστα γνωστά και οι οποίοι, μέσω της καταγγελίας τους, διαδραματίζουν καίριο ρόλο στην πρόληψη των καταχρήσεων που συνδέονται με την απάτη και τη διαφθορά και κάθε παραβίαση των δικαιωμάτων της Ένωσης. |
|
4.5. |
Ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα θα αποτελέσει η προώθηση του τομέα της δικαιοσύνης στον ψηφιακό χώρο. Ωστόσο, όπως σημειώνει η ΕΟΚΕ, υπάρχουν σημαντικές διαφορές στα εθνικά πλαίσια, και τα δικαστικά συστήματα στα κράτη μέλη βρίσκονται σε διαφορετικά στάδια ψηφιοποίησης. Στην προτεινόμενη στρατηγική λαμβάνονται υπόψη οι εθνικές αρμοδιότητες και τηρείται η αρχή της επικουρικότητας. Ταυτόχρονα, είναι σημαντικό όλα τα κράτη μέλη να εργαστούν για τη μείωση των υφιστάμενων κενών ψηφιοποίησης όχι μόνο μέσω της διασφάλισης επενδύσεων σε υποδομές, αλλά και μέσω της ανάπτυξης των δεξιοτήτων για επαγγελματίες του τομέα της δικαιοσύνης, οι οποίοι χρειάζεται να κάνουν την ψηφιακή μετάβαση πραγματικότητα. |
|
4.6. |
Χωρίς την ψηφιοποίηση της δικαιοσύνης σε εθνικό επίπεδο και χωρίς επενδύσεις στην κατάρτιση των εργαζομένων του κλάδου της δικαιοσύνης, ώστε να μπορούν να χρησιμοποιούν ψηφιακά μέσα και τεχνολογίες στην καθημερινή τους εργασία, θα είναι δύσκολο να διευκολυνθεί η στενότερη διασυνοριακή συνεργασία μεταξύ δικαστικών αρχών. Επιπλέον, χωρίς επαρκή και συνεκτική επένδυση στην εκπαίδευση όχι μόνο όσον αφορά τις ψηφιακές δεξιότητες, αλλά και την επίγνωση, οι νέες προκλήσεις θα είναι δύσκολο να αντιμετωπιστούν (τόσο η επαρκής προστασία των δικαιωμάτων των ατόμων και των προσωπικών δεδομένων στον ψηφιακό χώρο, όσο και νέα ζητήματα όπως το έγκλημα στον κυβερνοχώρο). |
|
4.7. |
Όσον αφορά την ψηφιοποίηση και ιδίως κατά τη χρήση μέσων τεχνητής νοημοσύνης στο δικαστικό σύστημα, η ΕΟΚΕ συνιστά ειδική κατάρτιση επί του θέματος. Ο σεβασμός των θεμελιωδών δικαιωμάτων, η πρόληψη των διακρίσεων, η χρήση δεδομένων καλής ποιότητας στις δικαστικές αποφάσεις και η τήρηση της αρχής του «ελέγχου από τον άνθρωπο» περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, στον Ευρωπαϊκό χάρτη δεοντολογίας για τη χρήση της τεχνητής νοημοσύνης στα δικαστικά συστήματα (2). Είναι ζητούμενο υψίστης σημασίας να καταστούν οι αρχές αυτές γνωστές και σεβαστές μέσω της κατάρτισης. |
|
4.8. |
Είναι ευπρόσδεκτη η αναγνώριση πως η ευρωπαϊκή δικαστική κατάρτιση πρέπει να υπερβαίνει τη νομική εκπαίδευση και να υποστηρίζει την ανάπτυξη επαγγελματικών δεξιοτήτων. Συγκεκριμένα, επισημαίνουμε την έμφαση που δίνεται στην κατάρτιση ως προς την άσκηση δικαστικών καθηκόντων που αναγνωρίζεται ως βασική παράμετρος της αποτελεσματικότητας της δικαιοσύνης, την έμφαση που δίνεται στη σχέση εμπιστοσύνης μεταξύ των συστημάτων δικαιοσύνης και των πολιτών, καθώς και στην εμπιστοσύνη μεταξύ των επαγγελματιών στο πλαίσιο της διασυνοριακής συνεργασίας. |
|
4.9. |
Ένα άλλο βασικό θέμα που πρέπει να αντιμετωπιστεί είναι η κατάρτιση των εργαζομένων του κλάδου της δικαιοσύνης σε συμπληρωματικά γνωστικά πεδία, όπως η δεοντολογία, η εγκληματολογία και η ψυχολογία, καθώς και η μέριμνα ότι οι νομικοί έχουν την απαραίτητη γνώση για την κατανόηση τεχνικών στοιχείων τα οποία τις περισσότερες φορές εξετάζονται σε διάφορους τομείς της νομοθεσίας της ΕΕ, όπως το περιβάλλον, οι υποδομές ή ο χρηματοπιστωτικός/τραπεζικός τομέας. |
|
4.10. |
Η ΕΟΚΕ εκτιμά επίσης την έμφαση που δίνεται σε διευρυμένο φάσμα εργαζομένων στη δικαιοσύνη που εφαρμόζουν το ενωσιακό δίκαιο, συμπεριλαμβανομένων —πρωτίστως— δικαστών, εισαγγελέων και δικαστικών υπαλλήλων, αλλά και επαγγελματιών όπως δικηγόροι, συμβολαιογράφοι, δικαστικοί επιμελητές, διαμεσολαβητές, νομικοί διερμηνείς/μεταφραστές, δικαστικοί πραγματογνώμονες και, σε ορισμένες περιπτώσεις, τους σωφρονιστικούς υπαλλήλους και τους επιμελητές κοινωνικής αρωγής. Ωστόσο, πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη προσοχή στην αρκετά ανομοιογενή εικόνα μεταξύ των κρατών μελών, καθώς υπάρχει ένα ευρύ φάσμα συγκεκριμένων εθνικών συνθηκών που θα μπορούσαν να καταστήσουν αρκετά δύσκολη ακόμη και την υλοποίηση της στρατηγικής. |
|
4.11. |
Η ΕΟΚΕ συμφωνεί επίσης ότι η κατάρτιση πρέπει να είναι αρκετά υψηλής ποιότητας προκειμένου να επιτευχθούν οι στόχοι της στρατηγικής, ότι η αξιολόγηση των αναγκών πρέπει να είναι υποχρεωτική, και επίσης ότι οι επαγγελματίες στον τομέα της δικαιοσύνης πρέπει να δοκιμάζονται σε διάφορες μορφές μάθησης, συμπεριλαμβανομένου ενός μείγματος επιτόπιων δραστηριοτήτων με φυσική παρουσία, εργαλείων ηλεκτρονικής μάθησης και πρακτικής εξάσκησης κατά τη διάρκεια της εργασίας. Η ΕΟΚΕ ανησυχεί, ωστόσο, ότι οι κοινές μεθοδολογίες και οι εθνικοί πάροχοι κατάρτισης δεν θα επαρκέσουν για την επίτευξη αυτού του σκοπού, και πως, παρότι επί του παρόντος διατίθενται πολυάριθμοι πόροι, καλές πρακτικές και κατευθυντήριες γραμμές σε επίπεδο ΕΕ, τα κράτη μέλη δεν έχουν δεσμευτεί πλήρως υπέρ της αξιοποίησής τους. |
|
4.12. |
Ο μοναδικής φύσεως ρόλος και τα αποτελέσματα του ευρωπαϊκού δικτύου κατάρτισης δικαστικών μας προσφέρουν πολύτιμη εμπειρία, και επικροτούμε την έμφαση που δίνεται στον ρόλο που καλούνται να διαδραματίσουν οι ενωσιακοί φορείς όσον αφορά την προώθηση και οργάνωση διασυνοριακών δραστηριοτήτων κατάρτισης, πολλαπλασιάζοντας παράλληλα τα αποτελέσματα της εν λόγω κατάρτισης. |
|
4.13. |
Ο ρόλος της ευρωπαϊκής δικαστικής κατάρτισης στην προώθηση μιας κοινής παιδείας όσον αφορά το κράτους δικαίου είναι επίσης σημαντικός όταν προσανατολίζεται στους επαγγελματίες του τομέα της δικαιοσύνης εκτός της ΕΕ ή όταν επιχειρείται με ιδιαίτερη έμφαση να διασφαλιστεί ότι οι νέοι επαγγελματίες στον τομέα της δικαιοσύνης θα λαμβάνουν τις βασικές γνώσεις για το νομικό σύστημα και τη νομική παιδεία της ΕΕ κατά τη διάρκεια της αρχικής τους εκπαίδευσης. |
|
4.14. |
Ευπρόσδεκτη είναι επίσης η προσπάθεια της Ευρωπαϊκής Επιτροπής να ενθαρρύνει τη συμμετοχή επαγγελματιών του τομέα της δικαιοσύνης από τρίτες χώρες — ιδίως από την περιοχή των Δυτικών Βαλκανίων — στην κατάρτιση σχετικά με το κεκτημένο του κράτους δικαίου ή σχετικά με τη διασυνοριακή δικαστική συνεργασία. Η ΕΟΚΕ έχει επανειλημμένα υπογραμμίσει (3) την ανάγκη υποστήριξης του κράτους δικαίου και της ανεξάρτητης δικαιοσύνης στις υποψήφιες και δυνάμει υποψήφιες χώρες για προσχώρηση στην ΕΕ. |
|
4.15. |
Η ΕΟΚΕ εφιστά επίσης την προσοχή στην ανάγκη να αναγνωριστούν οι προκλήσεις που ενδέχεται να προκύψουν για τους επαγγελματίες του δικαστικού συστήματος μετά το Brexit. Αυτό έχει ιδιαίτερη σημασία στο πλαίσιο της συναφθείσας συμφωνίας εμπορίου και συνεργασίας ΕΕ-Ηνωμένου Βασιλείου, αλλά και για την επιβολή του νόμου και τη δικαστική συνεργασία σε ποινικές υποθέσεις και για τη διασφάλιση του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων. |
|
4.16. |
Τέλος, προκειμένου να διασφαλιστεί η βιωσιμότητα των προτεινόμενων ενεργειών, η ΕΟΚΕ υπογραμμίζει την ανάγκη να συμμετέχουν, πέραν των ενδιαφερομένων από το δικαστικό σώμα, οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών και οι επαγγελματικές ενώσεις του τομέα της δικαιοσύνης, καθώς και αιτούντες δικαιοσύνη που εντάσσονται σε συγκεκριμένους τομείς (περιβάλλον, δημόσιες συμβάσεις, ιατροφαρμακευτική περίθαλψη, προστασία των καταναλωτών, δικαιώματα των εργαζομένων και εργασιακές σχέσεις κ.λπ.). Η ενεργός συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών και των κοινωνικών εταίρων μπορεί να συμβάλει επιπλέον στην ενίσχυση της δημοκρατίας, των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου. |
Βρυξέλλες, 27 Απριλίου 2021.
Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής
Christa SCHWENG
(1) Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα «Πρόσβαση στη δικαιοσύνη σε εθνικό επίπεδο σχετικά με τα μέτρα εφαρμογής του περιβαλλοντικού δικαίου της ΕΕ» (ανακοίνωση) (ΕΕ C 129 της 11.4.2018, σ. 65)· Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα «Ενέργειες της ΕΕ για τη βελτίωση της περιβαλλοντικής συμμόρφωσης και διακυβέρνησης» (ΕΕ C 283 της 10.8.2018, σ. 83)· Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα «Εφαρμογή της σύμβασης του Århus — Πρόσβαση στη δικαιοσύνη για περιβαλλοντικά θέματα» (EE C 123 της 9.4.2021, σ. 66).
(2) https://rm.coe.int/charte-ethique-fr-pour-publication-4-decembre-2018/16808f699b
(3) Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα «Ενίσχυση της διαδικασίας προσχώρησης — Μια αξιόπιστη προοπτική της ΕΕ για τα Δυτικά Βαλκάνια» (ΕΕ C 220 της 9.6.2021, σ. 88), και Γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ με θέμα «Στρατηγική διεύρυνσης της ΕΕ» (ΕΕ C 133 της 14.4.2016, σ. 31).