28.6.2018   

EL

Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης

C 227/11


Γνωμοδότηση της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής με θέμα «Βιομηχανικές μεταλλαγές στον κλάδο της υγείας»

(γνωμοδότηση πρωτοβουλίας)

(2018/C 227/02)

Εισηγητής:

ο κ. Joost VAN IERSEL

Συνεισηγητής:

ο κ. Enrico GIBELLIERI

Απόφαση της συνόδου ολομέλειας

1.6.2017

Νομική βάση

Άρθρο 29 παράγραφος 2 του εσωτερικού κανονισμού

 

Γνωμοδότηση πρωτοβουλίας

 

 

Αρμόδιο όργανο

Συμβουλευτική Επιτροπή Βιομηχανικών Μεταλλαγών (CCMI)

Υιοθετήθηκε από την CCMI

23.1.2018

Υιοθετήθηκε από την ολομέλεια

14.2.2018

Σύνοδος ολομέλειας αριθ.

532

Αποτέλεσμα της ψηφοφορίας

(υπέρ/κατά/αποχές)

Ομοφωνία (163 ψήφοι υπέρ)

1.   Συμπεράσματα

1.1.

Ο ιατρικός τεχνολογικός κλάδος — ο οποίος και βρίσκεται στο επίκεντρο της παρούσας γνωμοδότησης — διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στον σημερινό μετασχηματισμό του τομέα της υγείας προς όφελος των ασθενών και υπέρ μιας υγειονομικής περίθαλψης με βάση την αξία στην Ευρώπη.

1.2.

Ένα σημαντικό ζήτημα στον τομέα της υγείας είναι η εξαιρετικά εξατομικευμένη υγειονομική περίθαλψη η οποία εξασφαλίζει ισότιμη και καλύτερη πρόσβαση, καθώς και ποιότητα. Η τεχνολογία και οι εκτεταμένες πηγές ανώνυμων δεδομένων θα διευκολύνουν σε μεγάλο βαθμό τις νέες θεραπείες και εγχειρήσεις και θα αποφέρουν επίσης οφέλη σε όλα τα στάδια της πρόληψης και της αποκατάστασης. Η αποκατάσταση λαμβάνει πλέον χώρα εκτός των νοσοκομείων, χρησιμοποιώντας την τεχνολογία της ηλεκτρονικής υγείας (eHealth).

1.3.

Η επικουρικότητα προστατεύεται δεόντως στα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης καθότι αποτελούν υπηρεσίες κοινής ωφέλειας. Ο ιατρικός τομέας και η οργάνωσή του χαρακτηρίζονται από υψηλό βαθμό αποκέντρωσης και κατακερματισμού. Οι εθνικοί και οι περιφερειακοί φραγμοί πρέπει να μειωθούν για τη βελτιστοποίηση των επιτευγμάτων των νέων τεχνολογιών, καθώς και για την καλύτερη αποδοτικότητα και αποτελεσματικότητα, σύμφωνα με τους στόχους που έχουν καθοριστεί δημοσίως για τα συστήματα ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.

1.4.

Η τρέχουσα αλληλεπίδραση μεταξύ του ευρέως φάσματος ενδιαφερόμενων μερών — εθνικά υπουργεία, οργανώσεις ασθενών, ιατρικό προσωπικό και λοιπό προσωπικό που απασχολείται στον ιατροφαρμακευτικό κλάδο, νοσοκομεία, ασφαλιστικές εταιρείες και εποπτικές αρχές — δημιουργεί ένα περίπλοκο περιβάλλον για τους φορείς της βιομηχανίας, και ιδίως για τις ΜΜΕ.

1.5.

Η βιομηχανική διαδικασία μετασχηματισμού θεωρείται επίσης ότι λαμβάνει δεόντως υπόψη τις κοινές αξίες και τις αρχές στις οποίες θεμελιώνονται τα συστήματα υγείας της Ευρώπης, όπως όρισε το Συμβούλιο το 2006 (1) και επιβεβαίωσαν οι πρόσφατες δεσμεύσεις στον κοινωνικό πυλώνα της ΕΕ και οι συμφωνημένοι Στόχοι Βιώσιμης Ανάπτυξης (2).

1.6.

Η βιομηχανία χρειάζεται την ευρωπαϊκή κλίμακα ως βάση για μια αξιόπιστη εγχώρια αγορά, καθώς και για να δημιουργηθεί επαρκής ανθεκτικότητα στο παγκόσμιο πλαίσιο. Η ΕΕ έχει καθοριστική σημασία για τη δημιουργία ισότιμων όρων ανταγωνισμού, καθώς και για την καθοδήγηση και την παρακολούθηση των διαδικασιών μετασχηματισμού.

1.7.

Οι βασικοί ενδιαφερόμενοι φορείς και τα κράτη μέλη πρέπει να αναπτύξουν βέλτιστες προσεγγίσεις όσον αφορά την πρόσβαση και την ποιότητα της υγείας και της περίθαλψης, την οικονομική προσιτότητα και την πρόληψη. Σε αυτό το πλαίσιο απαιτούνται ειδικές προσεγγίσεις, μεταξύ άλλων όσον αφορά τη φροντίδα, για την κάλυψη των αναγκών των ευπαθών ατόμων, ιδίως δε των ηλικιωμένων. Εξίσου σημαντικές είναι οι βέλτιστες προσεγγίσεις όσον αφορά τις νέες τεχνολογίες και την καινοτομία, τα μοντέλα ολοκληρωμένης περίθαλψης και τις συμμαχίες, καθώς και τα (διασυνοριακά) δίκτυα και τις (μεγάλης κλίμακας) ΣΔΙΤ. Θα πρέπει να εξασφαλιστεί η ορθή εφαρμογή των κανόνων και των κατευθυντηρίων γραμμών της ΕΕ. Κάθε ένα από τα θέματα αυτά απαιτεί από τις υπηρεσίες της Επιτροπής να διαδραματίσουν ενεργό και ενθαρρυντικό ρόλο.

Συστάσεις

1.8.

Τα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα πρέπει να προωθήσουν την οικονομική επίδοση, την καινοτομία, την ψηφιοποίηση και τις αποτελεσματικές διαδικασίες δημοσίων συμβάσεων, με παράλληλη διευκόλυνση του διασυνοριακού εμπορίου ιατρικών συσκευών και βιομηχανικών προϊόντων.

1.9.

Μια βιομηχανική πολιτική της ΕΕ πρέπει να βασίζεται σε κοινές εθνικές και ενωσιακές αρμοδιότητες στο πλαίσιο του άρθρου 168 της ΣΛΕΕ. Στο ίδιο πνεύμα, οι πολιτικές καινοτομίας της ΕΕ θα πρέπει να παρέχουν την κατάλληλη στήριξη. Οι χρηματοδοτικές πηγές της ΕΕ — πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» και άλλα προγράμματα — πρέπει να συντονίζονται δεόντως και να συνδυάζονται με τα εθνικά προγράμματα.

1.10.

Η βιομηχανία θα επωφεληθεί μαζικά από τη στρατηγική για την ψηφιακή ενιαία αγορά. Θα πρέπει να προωθηθεί η ελεύθερη ροή (μαζικών) δεδομένων σε ολόκληρη την Ένωση, με σεβασμό της ιδιωτικότητας και της ασφάλειας των ασθενών.

1.11.

Οι δημόσιες συμβάσεις διαδραματίζουν μείζονα ρόλο στη δρομολόγηση έργων που χρησιμοποιούν προηγμένες τεχνολογίες. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα πρέπει να εξασφαλίσει αποτελεσματικές διαδικασίες δημοσίων συμβάσεων σε ολόκληρη την Ένωση σύμφωνα με την οδηγία 2014/12.

1.12.

Στο ευρύτερο πλαίσιο των εθνικών προσεγγίσεων, υφίστανται πολυάριθμες πρωτοβουλίες σε επίπεδο περιφερειών. Η Επιτροπή θα πρέπει να προωθήσει την ανταλλαγή επιτυχημένων εμπειριών. Πρέπει να ενθαρρυνθούν οι διμερείς επαφές μεταξύ των δημοσίων και των ιδιωτικών υγειονομικών αρχών.

1.13.

Στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου και των ειδικών ανά χώρα συστάσεων (1) θα πρέπει επίσης να εξεταστούν οι επιδράσεις των τεχνολογικών μεταβολών στον μετασχηματισμό των συστημάτων υγείας.

1.14.

Η Επιτροπή θα πρέπει να επιδιώξει έναν αποτελεσματικό εσωτερικό συντονισμό. Η πολιτική αυτή θα δώσει νέα ώθηση στους διαλόγους και στη δημιουργία πλατφορμών μεταξύ πανεπιστημίων, τοπικών αρχών, των κοινωνικών εταίρων και της βιομηχανίας ιατρικής τεχνολογίας. Αυτοί οι διάλογοι και οι πλατφόρμες μπορούν να λειτουργήσουν ως παράδειγμα για τη στενή συνεργασία μεταξύ των δημόσιων φορέων όπως, λόγου χάρη, τα εθνικά υπουργεία υγείας, οικονομικών και βιομηχανίας, και του ιδιωτικού τομέα.

1.15.

Ο ανθρώπινος παράγοντας είναι πρωταρχικός. Η μετάβαση σε μια νέα υγεία και περίθαλψη απαιτεί ανοιχτό πνεύμα και νέες μορφές επαγγελματισμού του κλάδου σε όλα τα επίπεδα, καθώς και επανασχεδιασμό των δράσεων στους τομείς της υγείας και της περίθαλψης. Ο ευρωπαϊκός κοινωνικός διάλογος στην υγεία και τις κοινωνικές υπηρεσίες — που διεξάγεται από το 2006 — πρέπει να ενισχυθεί περαιτέρω για τη διασφάλιση επαρκών προγραμμάτων εκπαίδευσης και κατάρτισης, καθώς και για την αναβάθμιση της ποιότητας των συνθηκών εργασίας και των χώρων εργασίας.

2.   Η σημερινή κατάσταση

2.1.

Σε διάφορες γνωμοδοτήσεις της, η ΕΟΚΕ έχει εξετάσει τις τελευταίες εξελίξεις στον τομέα της υγείας (3). Η παρούσα γνωμοδότηση επικεντρώνεται στον τρέχοντα ριζικό μετασχηματισμό που συντελείται στη βιομηχανία ιατρικής τεχνολογίας.

2.2.

Μόνον η ευρωπαϊκή βιομηχανία ιατρικής τεχνολογίας απασχολεί περισσότερα από 575 000 άτομα τα οποία εργάζονται σε περίπου 26 000 εταιρείες. Στο βιομηχανικό τοπίο κυριαρχούν οι ΜΜΕ οι οποίες αλληλεπιδρούν με μεγάλες εταιρείες.

2.3.

Η αξία των συναλλαγών στον ιατρικό τομέα εκτιμάται ότι υπερβαίνει τα 100 δισεκατ. ευρώ. Το θετικό εμπορικό ισοζύγιο των 14,1 δισεκατ. ευρώ το 2015 ήταν διπλάσιο από το 2006 και υπερέβη σημαντικά το αμερικανικό πλεόνασμα του εμπορικού ισοζυγίου ύψους 5 δισεκατ. ευρώ. Ο τομέας παρουσιάζει πολύ καλές προοπτικές για το μέλλον.

2.4.

Η έρευνα καθοδηγείται τόσο από τη συνεχή, σταδιακή καινοτομία, όσο και από την πρωτοποριακή και επαναστατική καινοτομία σε επίπεδο επιχειρήσεων, συχνά, όμως, πρόκειται και για επιχειρήσεις τεχνοβλαστών (spin-offs) από υπάρχουσες δομές, όπως, για παράδειγμα, τα πανεπιστημιακά νοσοκομεία. Με τον αριθμό των διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας καταδεικνύεται η προστιθέμενη αξία των καινοτομιών. Το 2015, κατατέθηκαν 12 474 αιτήσεις διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας στον τομέα της ιατρικής τεχνολογίας. Ο αριθμός αυτός είναι κατά περίπου 17 % υψηλότερος από ό, τι στους τομείς των ψηφιακών επικοινωνιών και των επικοινωνιών μέσω ηλεκτρονικών υπολογιστών και κατά σχεδόν 55 % υψηλότερος σε σχέση με τους κλάδους των φαρμακευτικών προϊόντων και της βιοτεχνολογίας (4).

2.5.

Το 2015, η υγειονομική και η μακροχρόνια περίθαλψη αντιπροσώπευαν το 8,7 % του ΑΕγχΠ στην ΕΕ και το 15 % των συνολικών δημόσιων δαπανών. Το ποσοστό αυτό θα μπορούσε να ανέλθει στο 12,6 % του ΑΕγχΠ έως το 2060 λόγω της γήρανσης του πληθυσμού και της απότομης αύξησης των χρόνιων ασθενειών και των συννοσηροτήτων (5). Λόγω των υφιστάμενων οικονομικών περιορισμών, η παροχή της υγειονομικής περίθαλψης πρέπει να συντονίζεται ολοένα και περισσότερο με τις πιέσεις του προϋπολογισμού. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε βραχυπρόθεσμες δημοσιονομικές περικοπές που έχουν αρνητικό αντίκτυπο στις δαπάνες Ε & Α.

2.6.

Η συνδημιουργία και η συνεργασία μεταξύ των μεγάλων επιχειρήσεων και των ΜΜΕ αποτελεί τον κανόνα. Οι επιχειρήσεις εστιάζουν στην ανάπτυξη πλατφορμών υλικού και λογισμικού έντασης κεφαλαίου, ενώ οι ΜΜΕ επικεντρώνονται σε συγκεκριμένες πλατφόρμες για ειδικούς σκοπούς.

2.7.

Οι διαφορές μεταξύ των χωρών είναι σημαντικές. Τα συστήματα υγείας και οι χρηματοοικονομικές δομές, καθώς και το επίπεδο της τεχνολογίας, συμπεριλαμβανομένης της απορρόφησης καινοτόμων λύσεων και των ιατρικών πρακτικών που επικρατούν, διαφέρουν επίσης σημαντικά από χώρα σε χώρα.

2.8.

Εκτός από τις ευκαιρίες, η βιομηχανία ιατρικής τεχνολογίας αντιμετωπίζει μείζονες προκλήσεις. Εξάλλου, η ιατρική τεχνολογία συνιστά έναν αυτοτελή βιομηχανικό τομέα χάρη στην κυριαρχία των δημόσιων φορέων, το ευρύ φάσμα των ενδιαφερόμενων παραγόντων, τον αντίκτυπο των ευρωπαϊκών αξιών (6) και στην ανάγκη για βιώσιμα δημόσια οικονομικά, καθώς και χάρη στη δεόντως τηρούμενη αρχή της επικουρικότητας και τα συχνά αποκεντρωμένα, συνήθως περιφερειακής βάσης, οικοσυστήματα.

2.9.

Οι περιφέρειες αποτελούν μια εύφορη βάση συνεργασίας. Ωστόσο, η έλλειψη πρωτοβουλιών ομαδοποίησης και ο περιφερειακός κατακερματισμός συχνά παρεμποδίζουν τις καινοτόμες ΜΜΕ, καθότι η ικανότητά τους να προσελκύουν επενδύσεις ιδιωτικών κεφαλαίων σχετίζεται άμεσα με την ικανότητά τους να αναπτύσσουν μεγαλύτερες αγορές ψηφιακών λύσεων υγείας.

2.10.

Σε αντίθεση με τις Ηνωμένες Πολιτείες, όπου μεγάλο μέρος της υγειονομικής περίθαλψης οργανώνεται μέσω ιδιωτικών ασφαλιστικών συστημάτων, η υγειονομική περίθαλψη στην Ευρώπη χρηματοδοτείται κυρίως από το δημόσιο.

2.11.

Η πρόοδος στην ιατρική τεχνολογία οφείλεται στη στενή αλληλεπίδραση όλων των ενδιαφερομένων φορέων. Το οικοσύστημα αλλάζει δραματικά, με νέους φορείς να καθοδηγούν τον ψηφιακό μετασχηματισμό. Ο κλάδος της ιατρικής τεχνολογίας θα πρέπει να επιτύχει μια λεπτή ισορροπία μεταξύ των δυνάμεων της αγοράς και του δημόσιου συμφέροντος που απαιτεί μια οικονομικά προσιτή υγειονομική περίθαλψη για όλους.

2.12.

Ο συγκεκριμένος κλάδος θα πρέπει να λειτουργεί σε ένα καθιερωμένο περιβάλλον βιομηχανίας, ιατρών, νοσοκομείων, χειραφετημένων ασθενών και οργανώσεων ασθενών, καθώς και ασφαλιστικών εταιρειών (συμπεριλαμβανομένων των εθνικών θεσμοθετημένων/υποχρεωτικών συστημάτων κοινωνικής ασφάλισης), με άλλα λόγια, πολλοί αλληλεπιδρώντες φορείς λειτουργούν σε ένα σύνθετο σύστημα.

2.13.

Η τεχνολογία και η καινοτομία ενσωματώνονται σε αυτό το συγκεκριμένο οικοσύστημα. Η καινοτομία δεν καθοδηγείται πλέον κυρίως από την πλευρά της προσφοράς. Οι τρέχουσες πρακτικές καταδεικνύουν μια στροφή προς την πλευρά της ζήτησης, η οποία, γενικά, είναι μάλλον απρόθυμη να υιοθετήσει νέες προσεγγίσεις. Το τελικό αποτέλεσμα είναι συνήθως καρπός έντονου συντονισμού μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων σε εθνικό και, συχνά, σε περιφερειακό επίπεδο.

2.14.

Ο κλάδος επικεντρώνεται σε συγκεκριμένες λύσεις και στην ανανέωση οποιουδήποτε στοιχείου στη βιομηχανική αξιακή αλυσίδα. Κάθε ιατρική ειδικότητα έχει τα δικά της χαρακτηριστικά. Παράλληλα, υπάρχουν όλο και πιο ολοκληρωμένες λύσεις περίθαλψης.

2.15.

Ενόσω λειτουργεί, το σύστημα υποβάλλεται συνεχώς σε δοκιμή. Δεν είναι καθόλου εύκολο για τη βιομηχανία να συμμορφώνεται με όλες τις απαιτήσεις, ενώ οι κανονιστικές υποχρεώσεις, μερικές φορές, αλληλεπικαλύπτονται.

3.   Βιομηχανική πολιτική της ΕΕ

3.1.

Η ΕΟΚΕ επικροτεί την πρόσφατη εστίαση των πρωτοβουλιών της ΕΕ στην αύξηση της παραγωγικότητας στον τομέα της υγείας μέσω της ενίσχυσης της καινοτομίας, της μεγαλύτερης (βάσει κόστους) αποδοτικότητας, της βελτίωσης της πρόσβασης και των αυξημένων ψηφιακών δεξιοτήτων (7). Η στρατηγική για την ψηφιακή ενιαία αγορά ανοίγει νέα παράθυρα ευκαιριών, αλλά και νέες προκλήσεις.

3.2.

Η βιομηχανική πολιτική της ΕΕ μπορεί να βασίζεται σε κοινές εθνικές και ενωσιακές αρμοδιότητες, στο πλαίσιο του άρθρου 168 της ΣΛΕΕ (8). Αλληλένδετη είναι η εντατικοποίηση της συνεργασίας με την ΠΟΥ και τον ΟΟΣΑ. Η Ευρωπαϊκή Ένωση και οι εθνικές αρχές θα πρέπει να καταπολεμήσουν δραστήρια τον αντιπαραγωγικό κατακερματισμό. Είναι επιθυμητή η εφαρμογή αντικειμενικών μετρήσεων.

3.3.

Οι επιδόσεις της βιομηχανίας καθώς και η αλληλεπίδραση μεταξύ της βιομηχανίας και των εθνικών και των περιφερειακών φορέων πρέπει να ενισχυθούν. Οι χρηματοδοτικοί μηχανισμοί της ΕΕ και η εθνική χρηματοδότηση πρέπει να αλληλοσυμπληρώνονται. Οι ευρωπαϊκοί, εθνικοί και περιφερειακοί στόχοι θα πρέπει να εναρμονιστούν στο πλαίσιο του ίδιου μηχανισμού.

3.4.

Μια σειρά οδηγιών και κατευθυντηρίων γραμμών που θεσπίζονται στον τομέα της υγείας έχουν επίσης αντίκτυπο στη βιομηχανία: στην υγεία και την ασφάλεια (9), στα δικαιώματα του ασθενή (10), στην προστασία της ιδιωτικής ζωής και στα δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας. Κυρίως το ΠΠ7/«Ορίζοντας 2020» και τα κονδύλια της πολιτικής συνοχής συγχρηματοδοτούν έργα σχετικά με ιατροτεχνολογικά προϊόντα. Το πρόγραμμα «Ορίζοντας 2020» έχει ωφελήσει ιδιαίτερα τη φαρμακευτική βιομηχανία όσον αφορά τις ακαδημαϊκές και τις ιατρικές τεχνολογίες. Από το 2015, το Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Καινοτομίας και Τεχνολογίας (ΕΙΤ/European Institute of Innovation and Technology) ανέπτυξε μεγάλη δραστηριότητα στη χρηματοδότηση περιφερειακών πρωτοβουλιών (11).

3.5.

Η βιομηχανική πολιτική της ΕΕ είναι κρίσιμης σημασίας δεδομένης της οικονομικής υποστήριξης και των τεχνολογικών επιτευγμάτων σε ανταγωνιστικές επικράτειες. Στην Κίνα, η στρατηγική «Κίνα 2025» συνίσταται στην εύνοια των εγχώριων εμπορικών σημάτων και στην παροχή κινήτρων για τα νοσοκομεία προκειμένου να ευνοούν την κινεζική βιομηχανία και να αποθαρρύνουν τις ξένες επενδύσεις. Αυτή η στρατηγική μπορεί να πλήξει σοβαρά τις ευρωπαϊκές εταιρείες. Δεδομένου του υφιστάμενου και του αυξανόμενου προστατευτισμού στις ΗΠΑ, δύσκολα μπορεί να γίνεται λόγος για ισότιμο ανταγωνισμό από την άλλη πλευρά του Ατλαντικού. Στις ΗΠΑ, η ψηφιακή επανάσταση βρίσκεται επίσης σε εξέλιξη (12). Οι επιχειρήσεις από τις ΗΠΑ έχουν εύκολη πρόσβαση στην ευρωπαϊκή αγορά. Η Google είναι ένας ισχυρός νέος ανταγωνιστής. Οι εμπορικές διαπραγματεύσεις της ΕΕ πρέπει να διασφαλίζουν μια επικαιροποιημένη ευρωπαϊκή παραγωγή στην παροχή καθολικής ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.

3.6.

Η βελτιστοποίηση των πληροφοριών αυξάνει τις ευκαιρίες για όλες τις εταιρείες που έχουν έδρα στην Ευρώπη (13). Τα συστήματα ηλεκτρονικών ιατρικών φακέλων είναι πολύ δαπανηρά. Ο κατακερματισμός και οι διασυνοριακοί φραγμοί στα δεδομένα για την υγεία παρεμποδίζουν τις προσπάθειες διαλειτουργικότητας και τις ευρωπαϊκές ΜΜΕ. Οι μελλοντικές εξατομικευμένες ιατρικές λύσεις — καλύτερη πρόληψη, ακριβέστερες διαγνώσεις, καλύτερες θεραπείες — θα επωφεληθούν σε μεγάλο βαθμό από τη συγκέντρωση δεδομένων και πόρων σε ολόκληρη την ΕΕ. Η συγκέντρωσή τους εξακολουθεί να είναι σχετικά μέτρια σε σύγκριση με την αντίστοιχη ανάπτυξη στις ΗΠΑ και στην Κίνα.

3.7.

Οι ΣΔΙΤ που συνάπτονται με ενδιαφερόμενους φορείς του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα πρέπει να αξιολογούνται και να παρακολουθούνται προσεκτικά όσον αφορά την ικανότητα δημιουργίας καινοτόμων και βιώσιμων λύσεων, την επίτευξη των βιομηχανικών στόχων και την προώθηση επωφελών αλληλεπιδράσεων και ανταλλαγών.

4.   Καινοτομία και η ανάγκη για βιώσιμες μακροπρόθεσμες λύσεις

4.1.

Επί του παρόντος, οι τεχνολογικές επενδύσεις στο σύστημα υγειονομικής περίθαλψης περιορίζονται στο 2-3 % του συνολικού κόστους της υγειονομικής περίθαλψης. Το εύρος των καινοτομιών ισχύει λεπτομερώς για όλες, ανεξαιρέτως, τις ιατρικές ειδικότητες (14) και επηρεάζει σε μεγάλο βαθμό το μέλλον του ιατρικού επαγγέλματος καθώς και την οργάνωση των νοσοκομείων και τον τομέα της υγείας γενικότερα. Νέα επιχειρηματικά μοντέλα εγκαθίστανται σε όλη την επικράτεια της Ένωσης.

4.2.

Οι οικονομικές πιέσεις μπορεί να οδηγήσουν σε φθηνότερες βραχυπρόθεσμες λύσεις και, συνεπώς, σε περιορισμό των καινοτομιών. Επιπλέον, τα κίνητρα σε διάφορα κράτη μέλη δεν συμβάλλουν επαρκώς στην καινοτομία, αλλά μπορεί να οδηγήσουν σε ανεκπλήρωτες ιατρικές ανάγκες ή σε μειωμένη χρησιμότητα για τους ασθενείς και, τελικά, σε πιο δαπανηρές θεραπείες. Οι διμερείς ανταλλαγές και ο διαμοιρασμός πρωτοβουλιών σε ευρωπαϊκή κλίμακα είναι επιθυμητά στοιχεία.

4.3.

Πρέπει να ενθαρρύνεται η παραγωγική περιφερειακή συνεργασία και η λειτουργία ζωντανών εργαστηρίων (living labs) στον κλάδο. Το EIT ωθεί τη συνεργασία με την προώθηση καταλυτικών εξελίξεων και συνεργειών, μεταξύ άλλων, μέσω κόμβων (hubs), καθώς και με την προώθηση διαλόγου, πλατφορμών και διασυνδέσεων για επιμέρους έργα.

4.4.

Η ψηφιακή καινοτομία, ιδίως όσον αφορά τις κινητές εφαρμογές υγείας, μπορεί να βοηθήσει στην αντιμετώπιση των παραγόντων κινδύνου που συνδέονται με χρόνιες παθήσεις. Η κινητή υγεία και η τηλεπαρακολούθηση συμβάλλουν στη στήριξη της πρόληψης και αυτές οι παράμετροι μπορούν επίσης να μειώσουν την ανάγκη για επαχθείς θεραπείες σε μεταγενέστερο στάδιο.

4.5.

Η Ε & Α και η καινοτομία δεν αποτελούν αυτοπροωθούμενες δυνάμεις. Από την πλευρά της ζήτησης -που είναι σχεδόν αποκλειστικά ο δημόσιος τομέας- παρατηρείται συχνά απροθυμία ανάληψης κινδύνων και διαπιστώνεται μια τάση επιλογής της φθηνότερης λύσης.

4.6.

Μερικές φορές, πρέπει να ξεπεραστεί η δυσπιστία των δημόσιων αρχών. Το ιατρικό προσωπικό ενδεχομένως να επιβραδύνει τις καινοτομίες που μπορεί να οδηγήσουν σε αλλαγή των μεθόδων εργασίας, για παράδειγμα στο πεδίο της χειρουργικής, ή σε εντελώς νέες θεραπείες, λόγου χάρη, όσες αφορούν τη ρομποτική. Οι οικονομικές διατάξεις για διάφορες ιατρικές ειδικότητες μπορεί επίσης να παρεμποδίζουν την προθυμία για καινοτομία. Οι ασφαλιστικές εταιρείες επίσης δεν είναι πάντοτε συνεργάσιμες. Συνοψίζοντας, η υιοθέτηση μιας ανοιχτής αντίληψης προς την καινοτομία θα απαιτεί συχνά μια αλλαγή της νοοτροπίας προκειμένου να αντληθούν τα πλήρη οφέλη.

4.7.

Μια επισκόπηση των διαφόρων ωφέλιμων καινοτομιών που προάγουν την ποιότητα ζωής, την πρόληψη των ασθενειών, τη βελτίωση και την παράταση του προσδόκιμου ζωής, καθώς και τη βελτίωση της σχέσης κόστους/τιμής θα μπορούσε να αποδειχθεί χρήσιμη.

4.8.

Αυτή η προσέγγιση ευθυγραμμίζεται με την έννοια της «αποδοτικής επένδυσης χρημάτων». Η υγεία και η περίθαλψη ήταν -και εξακολουθούν δυνητικά να είναι- ο ταχύτερα αναπτυσσόμενος κλάδος στους εθνικούς προϋπολογισμούς. Μεταξύ των υπουργείων οικονομικών, των υπουργείων υγείας και των ενδιαφερομένων θα πρέπει να επικρατεί κοινή επίγνωση της ανάγκης καινοτομίας και μακροπρόθεσμων λύσεων για τους ασθενείς.

4.9.

Με βάση την ίδια προοπτική, τα ευρωπαϊκά ταμεία και, όπου κρίνεται απαραίτητο, σε συνδυασμό με τα εθνικά κονδύλια, είναι απολύτως απαραίτητα.

5.   Δημόσιες συμβάσεις

5.1.

Εκτιμάται ότι το 70 % των παγκόσμιων πωλήσεων ιατροτεχνολογικών προϊόντων πραγματοποιείται μέσω διαδικασίας δημοσίων συμβάσεων, το δε 70 % των αποφάσεων, στις περιπτώσεις αυτές, καθορίζεται με βάση την τιμή, ενώ κάθε ένα από αυτά τα αριθμητικά στοιχεία συνεχίζει να αυξάνεται. Αυτό οδηγεί, συνήθως, σε λιγότερη ανταγωνιστικότητα και λιγότερη καινοτομία/χαμηλότερο επίπεδο νέων τεχνολογιών, με αποτέλεσμα υψηλότερο κόστος και μειωμένη προστιθέμενη αξία για τους ασθενείς (15).

5.2.

Η αύξηση του κόστους θα πρέπει να αποτελεί κίνητρο για τα νοσοκομεία και τα συστήματα υγείας να εγκαταλείψουν τις αγορές ιατρικών προϊόντων με βάση το αρχικό κόστος αγοράς (16). Σημαντικές πτυχές είναι οι εξής:

σημαντικές εξοικονομήσεις, εάν τα βραχυπρόθεσμα κέρδη από την αγορά αντικατασταθούν από καλά υπολογισμένα μακροπρόθεσμα πλεονεκτήματα·

καινοτόμες λύσεις για την προώθηση της ποιότητας σε συνδυασμό με το συνολικό κόστος του κύκλου ζωής·

επαρκείς εξειδικευμένες γνώσεις μεταξύ των υπεύθυνων αγορών, όπου παρουσιάζονται, συχνά, ελλείψεις·

διαφανείς και αμερόληπτες διαπραγματεύσεις μεταξύ προσφοράς και ζήτησης.

5.3.

Ικανοί υπεύθυνοι αγορών οι οποίοι θα εστιάζονται στις πλέον σύγχρονες και δοκιμασμένες καινοτομίες, θα πρέπει να θεωρούνται καθοριστικής σημασίας για την παραγωγή. Έως κάποιο βαθμό, ο υπεύθυνος αγορών μπορεί να θεωρηθεί ως ο σύνδεσμος μεταξύ των συμφερόντων του ασθενούς και του προμηθευτή, εξοικονομώντας κόστος και ενισχύοντας την επίτευξη αποτελεσμάτων.

5.4.

Οι προσφορές πρέπει να εξετάζονται από ολιστική άποψη, στην οποία θα λαμβάνονται υπόψη η ποιότητα και το κόστος των προϊόντων και των υπηρεσιών καθ’ όλη τη διάρκεια του κύκλου ζωής τους. Αυτό θα στηρίξει την ανάγκη ολοκληρωμένης περίθαλψης, η οποία υποστηρίζεται και από την Integrated Care Alliance (Συμμαχία για την Ολοκληρωμένη Περίθαλψη) (17)).

5.5.

Όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς φέρουν από κοινού την ευθύνη για τον προσδιορισμό των αναγκών των χρηστών και των εταίρων στη διαδικασία υποβολής προσφορών. Αυτό συνιστά μια δύσκολη διαδικασία, λόγω των πολύπλευρων προκλήσεων που συνδέονται με τον υπολογισμό του κόστους και την αξιολόγηση της ποιότητας στο ευρύτατο φάσμα τομέων του ιατρικού κλάδου. Απαιτεί, επίσης, την ανάπτυξη μιας ορθής νοοτροπίας μεταξύ όλων των ενδιαφερομένων. Η ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών στην Ευρώπη και οι ανοιχτές διακρατικές συζητήσεις και ανταλλαγές σε επίπεδο ΕΕ θα βοηθήσουν πάρα πολύ.

6.   Ψηφιοποίηση

6.1.

Οι τεχνολογικές μεταβάσεις και οι επαναστατικές, εγκάρσιες επιπτώσεις της ψηφιοποίησης απαιτούν βαθιά δέσμευση και συμμετοχή όλων των ενδιαφερομένων φορέων στον τομέα της υγείας.

6.2.

Η ηλεκτρονική υγεία θα επιτρέψει στους επαγγελματίες να αλληλεπιδρούν εξ αποστάσεως με ασθενείς και άλλους συναδέλφους. Συμβάλλει επίσης στη διάδοση εξειδικευμένων γνώσεων και στη διευκόλυνση της έρευνας. Δημιουργεί μια μεγάλη ποικιλία νέων λύσεων και αποτελεί αναμφίβολα παράγοντα ανάπτυξης. Εκτός αυτού, θα μετριάσει την επιβάρυνση στους προϋπολογισμούς για την υγεία. Η κινητή υγεία (mHealth) βελτιώνει την κατ’ οίκον ιατροφαρμακευτική περίθαλψη. Διαδραματίζει καίριο ρόλο στην προώθηση της κινητικότητας των ασθενών, ενώ θα πρέπει να διασφαλίζονται τα δεδομένα, αλλά και η ιδιωτικότητα και η ασφάλεια των ασθενών.

6.3.

Η Επιτροπή υποστηρίζει ότι «εξακολουθεί να υπάρχει μεγάλο χάσμα μεταξύ των δυνατοτήτων του ψηφιακού μετασχηματισμού και της πραγματικότητας των συστημάτων υγείας και περίθαλψης σήμερα» (18). Τα εμπόδια είναι πολλαπλά: η εθνική νομοθεσία, τα συστήματα χρηματοδότησης και πληρωμών, οι παραδοσιακές προσεγγίσεις στον ιατρικό και τον δημόσιο τομέα, ο κατακερματισμός της αγοράς και η έλλειψη αναπτυσσόμενων νέων επιχειρήσεων. Η βιομηχανία έχει επίσης συμφέρον να αναζητεί τρόπους για την ορθή εκπλήρωση του μετασχηματισμού, ώστε να αποφεύγονται τα μη ικανοποιητικά αποτελέσματα και, ενδεχομένως, ένας μεγαλύτερος φόρτος εργασίας.

6.4.

Από την άλλη πλευρά, δεδομένου ότι η υγεία αποτελεί σημαντικό βιομηχανικό κλάδο (περίπου 10 % του ΑΕγχΠ της ΕΕ), οι προοπτικές μαζικής ψηφιοποίησης ανοίγουν μεγάλες ευκαιρίες για περαιτέρω ανάπτυξη (19). Η συνειδητοποίηση των επιπτώσεων της ψηφιοποίησης, συμπεριλαμβανομένης της τεχνητής νοημοσύνης, αυξάνεται με ταχύ ρυθμό (20). Η Επιτροπή ενέκρινε πρόσφατα ανακοίνωση η οποία καλύπτει τρεις προτεραιότητες της στρατηγικής για την ενιαία ψηφιακή αγορά στον τομέα της υγείας και της ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης:

την ασφαλή πρόσβαση των πολιτών στα ηλεκτρονικά μητρώα υγείας και τη δυνατότητα κοινής χρήσης των μητρώων αυτών διασυνοριακά, καθώς και τη χρήση ηλεκτρονικών συνταγών·

την υποστήριξη των υποδομών δεδομένων για την προηγμένη έρευνα, την πρόληψη ασθενειών και την εξατομικευμένη υγεία και περίθαλψη σε βασικούς τομείς·

τη διευκόλυνση της παροχής παρατηρήσεων και της αλληλεπίδρασης μεταξύ των ασθενών και των παρόχων ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης, με σκοπό την υποστήριξη της πρόληψης και τη χειραφέτηση των πολιτών, καθώς και την παροχή ποιοτικής περίθαλψης με επίκεντρο τον ασθενή, με έμφαση στις χρόνιες παθήσεις και στη βελτίωση των αποτελεσμάτων των συστημάτων ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης.

6.5.

Στη μελέτη The Blueprint (Ο Οδηγός) υπογραμμίζεται ότι, εάν η ΕΕ δεν ευθυγραμμίσει τις αποτελεσματικές πολιτικές για την καινοτομία και τις οικονομικές και βιομηχανικές πολιτικές με τις πολιτικές της υγείας και της κοινωνικής πρόνοιας, καθώς και με τις ανάγκες χρηστών και ασθενών, “τα κοινωνικά και οικονομικά μας μοντέλα, καθώς και η ποιότητα ζωής του πληθυσμού μας, διατρέχουν κίνδυνο. Πρόκειται για ένα κρίσιμο σημείο που πρέπει να αντιμετωπίσουμε” (21). Ο ΟΟΣΑ καταλήγει στο συμπέρασμα ότι οι κυβερνήσεις διαδραματίζουν κρίσιμο ρόλο ως πηγή ηγεσίας για την αποτελεσματική χρήση των ΤΠΕ στην αλλαγή και τον επανασχεδιασμό των συστημάτων υγείας (22). Ωστόσο, ο ΟΟΣΑ σημειώνει ότι ο κατακερματισμός και ο ταχέως εξελισσόμενος χαρακτήρας των τεχνολογικών λύσεων, σε συνδυασμό με την έλλειψη προδιαγραφών σε επίπεδο βιομηχανίας και συμμόρφωσης με τους υφιστάμενους κανόνες για τα συστήματα ΤΠΕ, μπορεί να οδηγήσουν σε υψηλό κίνδυνο αποτυχίας και σε χαμηλές αποδόσεις (23).

6.6.

Υπάρχει ήδη ένα ευρύ φάσμα επιτυχημένων πρωτοβουλιών για την ηλεκτρονική υγεία. Ωστόσο, υπάρχουν ουσιαστικές διαφορές μεταξύ των χωρών και των περιφερειών. Πρόσφατα δρομολογήθηκε συνολική στρατηγική υπέρ της αλληλεπίδρασης και της συνέργειας στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας “Ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας”, καθώς και “ένα νέο πρότυπο για τη διασύνδεση των διαφόρων πρωτοβουλιών της ΕΕ, με σαφείς δεσμεύσεις της βιομηχανίας, καθώς και υποστήριξη από τα κράτη μέλη και τις περιφερειακές στρατηγικές” (24).

6.7.

Κατά το παράδειγμα της πρωτοβουλίας Βιομηχανία 4.0 (“Industry 4.0”), η Επιτροπή έχει πλέον δρομολογήσει την πρωτοβουλία Υγεία 4.0 (“Health 4.0”). Επιπλέον, έχουν δρομολογηθεί διάφορα προγράμματα της ΕΕ. Είναι απαραίτητο να υπάρχει ομοφωνία μεταξύ όλων των σχετικών ΓΔ προκειμένου να επιτευχθούν συνέργειες. Οι τεχνολογικές πλατφόρμες που λειτουργούν παράλληλα με τις εθνικές και τις περιφερειακές πρωτοβουλίες, καθώς και η (διασυνοριακή) δικτύωση πρέπει να ενθαρρυνθούν. Η επιχειρησιακή ομάδα που δημιουργήθηκε πρόσφατα πρέπει να προωθήσει ανάλογες εξελίξεις (25).

6.8.

Μια σειρά σχεδίων και πρωτοβουλιών της ΕΕ δεν έχει ολοκληρωθεί ακόμη, ενώ, συγχρόνως, έχουν ξεκινήσει νέες πρωτοβουλίες. Μια πιο βιώσιμη μέθοδος θα ήταν να υπάρχουν μόνιμοι μηχανισμοί για τη στήριξη της βιομηχανίας και της καινοτομίας, συμπεριλαμβανομένης της υλοποίησης.

6.9.

Τα μαζικά δεδομένα έχουν μεγάλες δυνατότητες για περαιτέρω ριζικές αλλαγές στον κλάδο της ιατρικής περίθαλψης. Είναι σημαντικό να εξασφαλιστεί η ασφαλής διαχείριση των ηλεκτρονικών μητρώων υγείας, καθώς και η προστασία τους σύμφωνα με τα πρωτόκολλα διαχείρισης των δεδομένων που αφορούν την υγεία, τα οποία συμμορφώνονται με τους κυβερνητικούς κανονισμούς (26). Είναι σημαντική η υιοθέτηση αποτελεσματικών στρατηγικών συνεχούς επαγγελματικής ανάπτυξης (CPD/Continuous professional development(27), ιδίως σε ό,τι αφορά τη διαχείριση των δεδομένων και τις προδιαγραφές προστασίας της ιδιωτικής ζωής των ασθενών, τα περιβάλλοντα υπολογιστικού νέφους και τις επενδύσεις για την ασφάλεια αποθήκευσης των μαζικών δεδομένων.

6.10.

Τα στατιστικά δεδομένα αποδεικνύουν ότι ο τομέας της υγείας είναι ιδιαίτερα ευάλωτος σε επιθέσεις στον κυβερνοχώρο. Επομένως, η ασφάλεια στον κυβερνοχώρο πρέπει επίσης να συνιστά προτεραιότητα και στις νέες βιομηχανικές εφαρμογές.

6.11.

Τα μαζικά δεδομένα υποστηρίζουν την εξατομίκευση, μεταξύ άλλων, στη σχέση μεταξύ παραγωγών και ασθενών. Επηρεάζουν τους ακόλουθους τομείς:

τη μετάβαση από την υγειονομική περίθαλψη στη φροντίδα στο σπίτι,

τη μετάβαση από τις γενικές λύσεις στην εξατομικευμένη θεραπεία,

τη μετάβαση από τη θεραπεία στην πρόληψη,

την κατάργηση των περιορισμών σε περίπτωση ασθένειας ή αναπηρίας.

6.12.

Η ψηφιοποίηση και τα μαζικά δεδομένα δεν ευνοούν απλώς τη διάδοση των μεμονωμένων αισθητήρων και συσκευών, αλλά διαδραματίζουν επίσης σημαντικό ρόλο στη νέα διαγνωστική, την έρευνα και την πρόληψη, καθώς και στην υποστήριξη της χειραφέτησης και της αυτοδιαχείρισης των ασθενών, ενώ, παράλληλα, ανοίγουν βέλτιστες λύσεις για μια ολοκληρωμένη φροντίδα. Η ανταλλαγή των δεδομένων των ασθενών θα διαδραματίσει καίριο ρόλο για τη διαλειτουργικότητα.

6.13.

Οι ευρωπαϊκές βέλτιστες πρακτικές και η άσκηση πίεσης από ομότιμους, καθώς και οι αντικειμενικές αξιολογήσεις και τα πιλοτικά έργα θα αποδειχθούν πολύ χρήσιμα εργαλεία, υπό την προϋπόθεση ότι τα εν λόγω πιλοτικά έργα θα υλοποιούνται πλήρως.

7.   Κοινωνικός αντίκτυπος και δεξιότητες

7.1.

Ο μετασχηματισμός στη βιομηχανία έχει κοινωνικό αντίκτυπο τόσο στον ίδιο τον ιατρικό κλάδο όσο και στον τομέα της υγείας γενικότερα. Όπως και σε άλλους βιομηχανικούς τομείς, η μεταβολή των επιχειρηματικών μοντέλων λόγω της ψηφιοποίησης απαιτεί προσαρμογή των συνθηκών εργασίας και των μηχανισμών της αγοράς εργασίας, καθώς και τη συμμετοχή των κοινωνικών εταίρων σε διάφορα επίπεδα.

7.2.

Η τεχνολογία και η καινοτομία έχουν συνήθως ισχυρή επίδραση στην κατάσταση των εργαζομένων στον τομέα της υγείας. Επιπροσθέτως και σε συνδυασμό με μια στενότερη διασύνδεση των ενδιαφερόμενων φορέων, όπως τα νοσοκομεία και οι κλινικές, ο κλάδος της υγείας μπορεί να συμβάλει στην προετοιμασία του εργατικού δυναμικού ενόψει των μεταβαλλόμενων συνθηκών και θεραπειών.

7.3.

Απαιτούνται ειδικές προσεγγίσεις και εργαλεία για την κάλυψη των αναγκών των ευπαθών, ιδίως δε των ηλικιωμένων ατόμων (οίκοι ευγηρίας), που πρέπει να απολαύουν ειδικών, εξατομικευμένων μορφών στήριξης και συνδρομής. Η επαγγελματική φροντίδα χρειάζεται εξειδικευμένη κατάρτιση στην εφαρμογή των νέων τεχνολογιών σε αυτήν την κατηγορία ασθενών.

7.4.

Οι κλάδοι της υγείας και της περίθαλψης συγκαταλέγονται μεταξύ των μεγαλύτερων παρόχων εργασίας στην ΕΕ. Η προβλεπόμενη έλλειψη έως 2 εκατομμυρίων εργαζομένων στον τομέα της υγείας και 20 εκατομμυρίων εργαζομένων στον τομέα της περίθαλψης στην ΕΕ έως το 2025 αποτελεί πρόκληση για τη βιώσιμη μελλοντική ανάπτυξη του κλάδου ως συνόλου (28).

7.5.

Ένα βελτιστοποιημένο σύστημα υγείας και περίθαλψης θα ωφεληθεί σημαντικά από την εισαγωγή και τη δέσμευση ενός συστήματος περίθαλψης εξαιρετικά εξειδικευμένου προσωπικού με υψηλά κίνητρα. Συχνά, οι θέσεις εργασίας στον τομέα της υγείας και περίθαλψης είναι επισφαλείς, ανεπαρκώς αμειβόμενες και αρκετά επαχθείς. Η αναντιστοιχία μεταξύ των αναγκών και της απαιτούμενης (ποιότητας) εργασίας απαιτεί επανασχεδιασμό της εργασίας και της οργάνωσης των κλάδων της υγείας και της περίθαλψης.

7.6.

Οι ΤΠΕ και οι έξυπνοι οργανισμοί μπορούν να συμβάλλουν στη δημιουργία ελκυστικότερων και παραγωγικών συνθηκών εργασίας, καθώς και στη βελτίωση των χώρων εργασίας. Οι κίνδυνοι και τα προβλήματα που γίνονται αντιληπτά καθώς και κάθε είδους ερωτήματα που ανακύπτουν λόγω των νέων τεχνολογιών θα πρέπει να αντιμετωπιστούν με ολοκληρωμένη πληροφόρηση και διαβούλευση τηρώντας τα δικαιώματα των εργαζομένων στον τομέα της υγείας στα διάφορα επίπεδα.

7.7.

Οι νέες δεξιότητες, οι προσαρμοσμένες μέθοδοι εργασίας και η χειραφέτηση των ασθενών έχουν μεγάλο αντίκτυπο. Αυτές οι διαδικασίες μπορούν να στεφθούν με επιτυχία μόνο με τη δέσμευση όλων των ενδιαφερόμενων μερών. Επίσης, θα πρέπει να απορρέουν από εθνικές, τομεακές ή ενδοεπιχειρησιακές συμφωνίες ή/και λύσεις που θα προετοιμάσουν σωστά τους εργαζόμενους και τους οργανισμούς υγείας για τις επερχόμενες αλλαγές. Από το 2006, έχει συγκροτηθεί και λειτουργεί μια τομεακή επιτροπή κοινωνικού διαλόγου της ΕΕ για τον νοσοκομειακό και τον υγειονομικό τομέα.

7.8.

Η εκπαίδευση και η πρακτική, καθώς και η συνεχιζόμενη κατάρτιση, είναι ζωτικής σημασίας. Κρίνεται σκόπιμο να αναπτυχθούν κοινές ευρωπαϊκές ενότητες εκπαίδευσης και κατάρτισης. Θα πρέπει να προωθηθούν οι ανταλλαγές σχετικά με την ευαισθητοποίηση και τις βέλτιστες πρακτικές στην Ευρώπη όσον αφορά τα θέματα αυτά μεταξύ των ενδιαφερομένων μερών. Οι τομείς της εκπαίδευσης και της κατάρτισης καλύφθηκαν σε μια κοινή δήλωση των κοινωνικών εταίρων που δημοσιεύτηκε το 2016 (29).

7.9.

Οι βέλτιστες πρακτικές στον τομέα της υγείας και της περίθαλψης σε ολόκληρη την ΕΕ σχετικά με τις εξελίξεις του συστήματος και την αξιολόγηση των έξυπνων οργανισμών μπορούν επίσης να βοηθήσουν στην προώθηση πολλά υποσχόμενων μεθόδων συμμετοχής των εργαζομένων.

7.10.

Η ανάγκη υιοθέτησης ενός ανοιχτού πνεύματος απέναντι σε νέες λύσεις που βασίζονται στις ΤΠΕ απαιτεί όλοι οι επαγγελματίες του τομέα της υγείας και της περίθαλψης να είναι ψηφιακά εγγράμματοι και ενημερωμένοι σχετικά με τις τελευταίες τεχνολογίες. Εκτός των δεξιοτήτων όσον αφορά το πλήρες φάσμα των επαγγελματιών, η χειραφέτηση των ασθενών απαιτεί επίσης τη σωστή νοοτροπία και τις αντίστοιχες ικανότητες.

7.11.

Παράλληλα με τους επαγγελματίες του τομέα της υγειονομικής περίθαλψης, υπάρχει ανάγκη καλλιέργειας ιατρικών γνώσεων στις επιχειρήσεις πληροφορικής με στόχο τη βελτιστοποίηση της χρήσης εργαλείων πληροφορικής στους κλάδους της υγείας και της περίθαλψης.

7.12.

Η απασχόληση στους τομείς της άτυπης περίθαλψης και της κοινωνικής μέριμνας πρέπει επίσης να είναι επικαιροποιημένη. Η άτυπης περίθαλψη αυξάνεται δυσανάλογα, όπως επίσης και η χειραφέτηση των ασθενών. Αμφότεροι οι παράγοντες μπορούν να βελτιώσουν σημαντικά την κινητικότητα της γενιάς των ηλικιωμένων, συμπεριλαμβανομένων τόσο των ηλικιωμένων με ειδικές ανάγκες όσο και των υγιών ηλικιωμένων. Ο όρος «αργυρή οικονομία» είναι αυτονόητος.

Βρυξέλλες, 14 Φεβρουαρίου 2018.

Ο Πρόεδρος

της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής

Γιώργος ΝΤΆΣΗΣ


(1)  Βλέπε συμπεράσματα του Συμβουλίου «Απασχόληση, Κοινωνική Πολιτική, Υγεία και Καταναλωτές» (EPSCO/Employment, Social Policy, Health and Consumer Affairs Council) (2006/C 146/01), και το παράρτημά τους, της 2ας Ιουνίου 2006, σχετικά με τον αντίκτυπο των ευρωπαϊκών αξιών.

(2)  Βλέπε ιδίως στόχους 3, 5, 9 και 10.

(1)  Ειδικές ανά χώρα συστάσεις

(3)  ΕΕ C 181 της 21.6.2012, σ. 160, ΕΕ C 242 της 23.7.2015, σ. 48, SOC/560 — Βιώσιμη κοινωνική ασφάλιση και συστήματα κοινωνικής προστασίας στην ψηφιακή εποχή (δε δημοσιεύθηκε ακόμη στην ΕΕ), ΕΕ C 133 της 9.5.2013, σ. 52, ΕΕ C 434 της 15.12.2017, σ. 1.

(4)  The European Medical Technological Industry in figure (Η Ευρωπαϊκή βιομηχανία ιατρικής τεχνολογίας σε αριθμούς), 2015

(5)  Ευρωπαϊκή Επιτροπή, 2017.

(6)  Βλέπε σημ. 1.

(7)  Βλέπε συμπεράσματα του Συμβουλίου «Απασχόληση, Κοινωνική Πολιτική, Υγεία και Καταναλωτές» (EPSCO/Employment, Social Policy, Health and Consumer Affairs Council) (2006/C 146/01), και το παράρτημά τους, της 2ας Ιουνίου 2006, σχετικά με τον αντίκτυπο των ευρωπαϊκών αξιών.

(8)  Άρθρο 168 του Τίτλου XIV της ΣΛΕΕ: «Δημόσια υγεία».

(9)  Πρόσφατα, το Συμβούλιο ενέκρινε δύο κανονισμούς με σημαντικό αντίκτυπο στη βιομηχανία: έναν για τις νέες συσκευές και έναν για τα in vitro διαγνωστικά συστήματα.

(10)  Βλέπε σε αυτό το πλαίσιο, το άρθρο 35 του Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων, έγγρ. 2012/C 326/02, και τον Ευρωπαϊκό Χάρτη των Δικαιωμάτων των Ασθενών, 2002

(11)  Το EIT KIC Health (Ευρωπαϊκό Ινστιτούτο Τεχνολογίας και Καινοτομίας — Κοινότητα Γνώσης και Καινοτομίας [European Institute of Technology and Innovation — Knowledge and Innovation Community] — Υγεία) ιδρύθηκε στις 9 Δεκεμβρίου 2014.

(12)  Βλέπε τη μελέτη Goldman Sachs με τίτλο «1917: A digital healthcare revolution is coming — and it could save America $300 billion» (Μια ψηφιακή επανάσταση στον τομέα της υγείας βρίσκεται καθ’ οδόν — και θα μπορούσε να αποφέρει στην Αμερική εξοικονομήσεις της τάξης των 300 δισεκατομμυρίων δολαρίων ΗΠΑ).

(13)  Βλέπε την ανακοίνωση της Επιτροπής με τίτλο «Οικοδόμηση μιας ευρωπαϊκής οικονομίας δεδομένων», Μάρτιος 2011, και τη σχετική γνωμοδότηση της ΕΟΚΕ TEN/630.

(14)  Βλέπε, μεταξύ άλλων, το Στρατηγικό Πρόγραμμα Έρευνας στο πλαίσιο του προγράμματος «Ορίζοντας 2020», COCIR (European Coordination Committee of the Radiological, Electromedical and Healthcare IT Industry), Σεπτέμβριος 2016.

(15)  Procurement, The Unexpected Driver of Value Based Health Care (Δημόσιες συμβάσεις: η μη αναμενόμενη κινητήρια δύναμη της υγειονομικής περίθαλψης με βάση την αξία), Boston Consulting Group — MedTech Europe, 2015.

(16)  Ο τομέας της υγείας δεν είναι σε καμία περίπτωση ο μόνος τομέας που πάσχει από τέτοιου είδους πρακτικές. Το σύνδρομο της χαμηλότερης τιμής επικρατεί στις περισσότερες δημόσιες συμβάσεις ανά την Ευρώπη. Αποτελεί έναν από τους βασικούς λόγους για τη θέσπιση ευρωπαϊκής νομοθεσίας, βλέπε ιδίως την οδηγία για τις δημόσιες συμβάσεις του 2014.

(17)  Βλέπε, μεταξύ άλλων, τη μελέτη με τίτλο European Blue Print (Ευρωπαϊκό σχέδιο στρατηγικής) της ΓΔ CNECT (κεφάλαιο 6, παρακάτω) και τον ιστότοπο www.integratedcarealliance.org.

(18)  Βλέπε την πρωτοβουλία σχετικά με την ψηφιοποίηση της ευρωπαϊκής βιομηχανίας — Ομάδα Εργασίας 2: Strengthening Leadership in Digital Technologies and in Digital Industrial Platforms (Ενίσχυση της ηγεσίας στις ψηφιακές τεχνολογίες και στις ψηφιακές βιομηχανικές πλατφόρμες), κεφάλαιο 5, «Overview of the Strategy in “Digital Transformation of Health and Care” (Επισκόπηση της στρατηγικής “Ψηφιακός μετασχηματισμός του τομέα της υγείας και της περίθαλψης”).

(19)  Βλέπε Ομάδα Εργασίας 2, σ. 31.

(20)  Βλέπε, μεταξύ άλλων, τον Blueprint on Digital Transformation of Health and Care for the Ageing Society, a Strategic Vision developed by Stakeholders (Οδηγός για τον ψηφιακό μετασχηματισμό της υγείας και της περίθαλψης ενόψει της γήρανσης της κοινωνίας, ένα στρατηγικό όραμα που αναπτύχθηκε από τους ενδιαφερόμενους φορείς), Βρυξέλλες, 5-8 Δεκεμβρίου 2016.

(21)  Blueprint, (Οδηγός), σ. 6

(22)  Improving Health Sector Efficiency, the role of Information and Communication technologies (Βελτίωση της αποδοτικότητας του τομέα της υγείας — ο ρόλος των τεχνολογιών των πληροφοριών και των επικοινωνιών), ΟΟΣΑ 2010.

(23)  Ό.π., σ. 16.

(24)  Ομάδα Εργασίας 2, σ. 35.

(25)  Taskforce to take Health and Digital policies further (Επιχειρησιακή ομάδα για την προώθηση των πολιτικών για την υγεία και την ψηφιακή τεχνολογία), 27 Φεβρουαρίου 2017.

(26)  Βλέπε επίσης το πλαίσιο του 2012 για την προστασία των δεδομένων.

(27)  Στρατηγικές Current Professional Development (CPD) (Τρέχουσα επαγγελματική ανάπτυξη).

(28)  Blueprint (Ο Οδηγός), σ. 19.

(29)  Βλέπε την Joint Declaration by HOSPEM and EPSU — social partners — on Continuing Professional Development and Life Long Learning for All Health Workers in the EU (Κοινή δήλωση της Ευρωπαϊκής Ένωσης Εργοδοτών του Νοσοκομειακού και του Υγειονομικού Τομέα [HOSΡΕΕΜ/European Hospital and Healthcare Employers» Association] και της Ευρωπαϊκής Ομοσπονδίας Συνδικάτων Δημοσίων Υπηρεσιών [EPSU/European Federation of Public Service Unions] — κοινωνικοί εταίροι — σχετικά με τη συνεχή επαγγελματική ανάπτυξη και τη διά βίου μάθηση για όλους τους εργαζομένους του τομέα της υγείας στην ΕΕ), Νοέμβριος 2016. Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με την ανάγκη πραγματοποίησης επενδύσεων στο εργατικό δυναμικό του τομέα της υγείας, βλέπε την κοινή έκθεση των ΟΗΕ/ΔΟΕ/ΠΟΥ/ΟΟΣΑ με τίτλο Working for health and growth: investing in the health workforce (Καταβάλλοντας προσπάθειες για την υγεία και την ανάπτυξη: επενδύσεις στο εργατικό δυναμικό του κλάδου της υγείας).