IL-KUMMISSJONI EWROPEA

Brussell, 20.7.2021

SWD(2021) 705 final

DOKUMENT TA’ ĦIDMA TAL-PERSUNAL TAL-KUMMISSJONI

Rapport dwar l-Istat tad-Dritt 2021












Il-Kapitolu tal-Pajjiż dwar is-sitwazzjoni tal-Istat tad-Dritt fiċ-Ċekja

Li jakkumpanja d-dokument

KOMUNIKAZZJONI MILL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW, LILL-KUNSILL, LIL-KUMITAT EKONOMIKU U SOĊJALI U L-KUMITAT TAR-REĠJUNI

Rapport dwar l-Istat tad-Dritt 2021

Is-sitwazzjoni tal-Istat tad-Dritt fl-Unjoni Ewropea

{COM(2021) 700 final} - {SWD(2021) 701 final} - {SWD(2021) 702 final} - {SWD(2021) 703 final} - {SWD(2021) 704 final} - {SWD(2021) 706 final} - {SWD(2021) 707 final} - {SWD(2021) 708 final} - {SWD(2021) 709 final} - {SWD(2021) 710 final} - {SWD(2021) 711 final} - {SWD(2021) 712 final} - {SWD(2021) 713 final} - {SWD(2021) 714 final} - {SWD(2021) 715 final} - {SWD(2021) 716 final} - {SWD(2021) 717 final} - {SWD(2021) 718 final} - {SWD(2021) 719 final} - {SWD(2021) 720 final} - {SWD(2021) 721 final} - {SWD(2021) 722 final} - {SWD(2021) 723 final} - {SWD(2021) 724 final} - {SWD(2021) 725 final} - {SWD(2021) 726 final} - {SWD(2021) 727 final}

I.Is-Sistema Ġudizzjarja

Is-sistema tal-ġustizzja Ċeka hija magħmula minn 86 qorti distrettwali, tmien qrati reġjonali, żewġ qrati għolja, il-Qorti Suprema u l-Qorti Amministrattiva Suprema 1 . Il-Qorti Kostituzzjonali ma taqax fl-istruttura tal-qrati ġenerali, iżda hija parti mis-sistema ġudizzjarja, li għandha l-kompitu li tiggarantixxi l-kostituzzjonalità tal-leġiżlazzjoni u l-protezzjoni tad-drittijiet u l-libertajiet fundamentali tal-bniedem. L-entità ċentrali tal-istat responsabbli għall-amministrazzjoni tal-qrati hija l-Ministeru għall-Ġustizzja. Il-Ministeru għall-Intern iwettaq amministrazzjoni tal-istat tal-qrati għolja, reġjonali u distrettwali sal-punt stipulat mil-liġi 2 , direttament jew inkella permezz tal-presidenti ta’ dawn il-qrati. Xi atti tal-amministrazzjoni ċentrali tal-istat jitwettqu mill-President taż-żewġ Qrati Supremi. Dawn id-diversi awtoritajiet iqisu l-opinjonijiet tal-kunsilli tal-ġudikatura rilevanti, li jiġu stabbiliti fil-Qorti Suprema, fil-Qorti Amministrattiva Suprema, fil-qrati għolja, fil-qrati reġjonali u fil-qrati distrettwali akbar. L-imħallfin huma maħtura mill-President tar-Repubblika, minn fost il-kandidati magħżula mill-presidenti tal-qrati reġjonali u ppreżentati mill-Ministru għall-Ġustizzja. Is-servizz tal-Prosekuzzjoni huwa parti mill-fergħa eżekuttiva 3 . Il-prosekuturi pubbliċi jiġu appuntati fil-kariga tagħhom għal perjodu indefinit mill-Ministru għall-Ġustizzja bi proposta mill-Prosekutur Ġenerali. Il-Prosekutur Ġenerali jinħatar u jitneħħa mill-Gvern fuq proposta mill-Ministru għall-Ġustizzja 4 . Iċ-Ċekja tipparteċipa fl-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku Ewropew. Il-Kumitat Nazzjonali tal-Avukati huwa stabbilit bil-liġi u huwa indipendenti. Dan iwettaq amministrazzjoni pubblika fil-qasam tal-professjoni legali u jipprovdi awtoregolamentazzjoni għall-professjoni kollha kemm hi. Is-setgħa ta’ awtoregolamentazzjoni tal-Kumitat Nazzjonali hija limitata mis-setgħa tal-Ministru għall-Ġustizzja fl-oqsma elenkati mil-liġi.

Indipendenza

Il-perċezzjoni tal-indipendenza ġudizzjarja fost il-pubbliku ġenerali u l-kumpaniji baqgħat medja. B’mod ġenerali, 51 % tal-pubbliku ġenerali u tal-kumpaniji jqisu li l-indipendenza tal-qrati u tal-imħallfin fiċ-Ċekja hija jew “tajba ħafna” jew “pjuttost tajba” fl-2021 5 . Dan jirrappreżenta xejra pożittiva kontinwa ta’ żidiet annwali inkrimentali fil-perċezzjoni pożittiva fost il-kumpaniji, filwaqt li fost il-pubbliku ġenerali l-livell ta’ indipendenza ġudizzjarja perċepita naqas ftit meta mqabbel mas-sena l-oħra.

Ġiet adottata emenda tal-proċedura tal-għażla għall-imħallfin 6 . L-emenda, li daħlet fis-seħħ fl-9 ta’ Ġunju 2021 7 , għandha l-għan li tistabbilixxi sistema trasparenti u uniformi ta’ reklutaġġ u għażla ta’ mħallfin u presidenti tal-qrati ġodda bbażata fuq kriterji preċiżi, oġġettivi u uniformi. Qabel, ma kien hemm l-ebda regolament statutorju tal-proċess tal-għażla tal-kandidati għal karigi ġudizzjarji. Il-karatteristiċi ewlenin tal-emenda huma konsistenti mal-istandards Ewropej, b’mod partikolari billi l-maġġoranza tal-membri fil-kumitati inkarigati bl-għażla tal-kandidati għall-ħatra se jkunu l-imħallfin 8 .

L-abbozz ta’ emenda tar-reġim dixxiplinarju għall-imħallfin għadda mill-ewwel qari fil-Kamra tad-Deputati 9 . Ir-riforma tfittex li tintroduċi stħarriġ ġudizzjarju 10 tad-deċiżjonijiet meħuda fir-rigward tal-imħallfin mill-qorti dixxiplinari 11 billi tistabbilixxi sistema dixxiplinari fuq żewġ livelli, fejn il-qrati superjuri jaġixxu bħala qrati tal-prim’istanza u l-Qorti Suprema u l-Qorti Amministrattiva Suprema bħala qrati tal-appell. F’Diċembru 2020, ir-riforma għaddiet mill-ewwel qari fil-Kamra tad-Deputati. Bl-istabbiliment ta’ tali livell doppju ta’ stħarriġ ġudizzjarju, din ir-riforma tista’ tikkontribwixxi għat-tisħiħ tal-indipendenza ġudizzjarja, li hija konsistenti mal-liġi tal-UE u l-istandards Ewropej 12 .

Ir-riforma prevista tas-Servizz tal-Prosekuzzjoni mhijiex mistennija li titkompla f’dan il-perjodu leġiżlattiv 13 . Riforma tas-Servizz tal-Prosekuzzjoni ilha żmien twil suġġett ta’ dibattiti politiċi u soġġetta għar-rakkomandazzjonijiet tal-GRECO 14 . Kif innotat fir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, l-aħħar abbozz ta’ riforma 15 , ippubblikat f’Ġunju 2019, fittex li jemenda r-reġim ta’ ħatra u tkeċċija għas-Servizz tal-Prosekuzzjoni u l-mandat ta’ prosekuturi pubbliċi anzjani. L-abbozz ta’ riforma ltaqa’ ma’ oppożizzjoni mill-partijiet ikkonċernati u mill-pubbliku u mhuwiex previst li jiġi approvat mill-Gvern qabel l-elezzjonijiet parlamentari ta’ Ottubru 16 .

Kodiċi ta’ etika għall-imħallfin ġie approvat minn maġġoranza tal-qrati. Il-kodiċi tal-etika 17 tħejja minn grupp ta’ ħidma stabbilit fil-Qorti Suprema, immexxi mill-President tal-Qorti Suprema u magħmul minn imħallfin minn qrati ta’ livelli differenti 18 . Wara l-finalizzazzjoni tiegħu, il-Kodiċi ġie ppreżentat għall-approvazzjoni lill-kunsilli tal-imħallfin stabbiliti f’kull qorti 19 . Maġġoranza vasta tal-kunsilli adottaw il-Kodiċi. Il-GRECO rrakkomanda l-iżvilupp ta’ kodiċi ta’ kondotta professjonali għall-imħallfin 20 .

L-imħallfin u l-prosekuturi kienu soġġetti għal dikjarazzjonijiet kritiċi minn rappreżentanti tal-Gvern. Ir-rappreżentanti tal-eżekuttiv f’diversi okkażjonijiet għamlu rimarki kritiċi fir-rigward tal-imħallfin ta’ grad għoli u s-Servizz tal-Prosekuzzjoni, fejn ikkontestaw l-indipendenza tagħhom 21 . Bħala reazzjoni, ir-rappreżentanti tal-ġudikatura ħarġu dikjarazzjonijiet li jesprimu t-tħassib tagħhom u jfakkru l-importanza tal-indipendenza ġudizzjarja u l-fiduċja tal-pubbliku fil-ġudikatura 22 . Fl-14 ta’ Mejju, il-Prosekutur Ġenerali ħabbar ir-riżenja tiegħu, fejn indika l-pressjoni perċepita 23 bħala waħda mir-raġunijiet 24 .

Kwalità

Il-Parlament ma qabilx dwar il-proposta tal-gvern biex jinġabru ċerti tariffi tal-qorti. Emenda proposta għall-Att dwar it-tariffi tal-Qorti 25 ġiet irrifjutata mill-Kamra tad-Deputati fl-ewwel qari fid-29 ta’ Jannar 2021 dwar kunsiderazzjonijiet ta’ aċċessibbiltà għall-ġustizzja fid-dawl tal-pandemija tal-COVID-19 li għaddejja bħalissa. Il-Gvern ma jippjana l-ebda emenda ulterjuri u lanqas preżentazzjoni mġedda tal-proposta matul il-perjodu leġiżlattiv attwali 26 . Is-sistema kontinwa ta’ għajnuna legali mwessa’ implimentata mill-Kamra tal-Avukati Ċeka 27 kkontribwiet ukoll biex tiffaċilita l-aċċess għall-ġustizzja, b’mod partikolari għal persuni vulnerabbli li ma jistgħux jaffordjaw avukat.

Bħalissa għaddejjin diversi proġetti biex titjieb id-diġitalizzazzjoni tal-ġustizzja. Il-Ministeru tal-Ġustizzja nieda verżjoni pilota ta’ bażi ta’ data ċentrali pubblikament disponibbli ta’ sentenzi 28 , li tibda b’kawżi ċivili. Il-bażi tad-data se tiġi estiża b’mod inkrementali. L-obbligu għall-qrati li jippubblikaw is-sentenzi kollha mill-1 ta’ Lulju 2022 iddaħħal fl-Att dwar il-Qrati u l-Imħallfin, wara emenda li daħlet fis-seħħ fid-9 ta’ Ġunju 2021 29 . Proġett li għaddej bħalissa mill-Ministeru tal-Ġustizzja biex jappoġġa l-anonimizzazzjoni se jikkontribwixxi għal dan l-isforz. Ir-regoli proċedurali li jippermettu l-użu ta’ għodod diġitali fil-qrati kif ukoll l-istrumenti u l-infrastruttura diġitali xierqa huma fil-biċċa l-kbira fis-seħħ 30 , li kkontribwixxew b’mod qawwi għat-tkomplija tal-operat tal-qrati matul il-pandemija tal-COVID-19. Madankollu, għad ma hemmx soluzzjonijiet għall-aċċess tal-fajl elettroniku tal-biċċa l-kbira tal-każijiet li għaddejjin 31 . Il-ħidma fuq l-introduzzjoni ta’ sistema sħiħa ta’ fajls elettroniċi 32 kompliet iżda għadha fl-istadju tal-offerti 33 .

Fil-Parlament qed jiġi diskuss abbozz ġdid ta’ leġiżlazzjoni għar-riforma tal-proċedimenti ta’ infurzar u ta’ insolvenza. Il-proċedimenti ta’ infurzar u insolvenza ilhom suġġett ta’ diskussjonijiet politiċi għal ħafna snin, billi l-hekk imsejħa “nassa tad-dejn” taffettwa għadd kbir ta’ persuni u 34 , kif iddikjarat mill-Qorti Kostituzzjonali, jista’ jkollha impatt negattiv fuq id-drittijiet fundamentali tagħhom, bħad-dritt għal standard ta’ għajxien adegwat 35 . Wara riforma tal-proċedimenti ta’ insolvenza adottata fl-2019 36 , saru diversi proposti leġiżlattivi oħra 37 biex jiġi rregolat l-impatt tal-proċedimenti ta’ infurzar u insolvenza, b’mod partikolari għall-protezzjoni tad-debituri, inklużi d-debituri minuri.

Effiċjenza

L-effiċjenza tal-proċedimenti fil-kawżi ta’ ġustizzja ċivili, kummerċjali u amministrattiva tjiebet. Filwaqt li ma ffaċċjat l-ebda sfida partikolari f’kawżi ċivili u kummerċjali 38 , it-tul stmat tal-proċedimenti tal-qorti kompla jonqos b’mod inkrementali 39 . Iż-żmien meħtieġ biex jiġu riżolti kawżi amministrattivi naqas b’mod konsiderevoli meta mqabbel mas-snin preċedenti, bi żmien stmat għal deċiżjoni fil-prim’istanza li fl-2019 ħadet 356 jum 40 . Fl-istess ħin, ir-rata ta’ riżoluzzjoni ta’ kawżi amministrattivi żdiedet għal aktar minn 107 % 41 , li jissuġġerixxi li l-qrati huma wkoll kapaċi jindirizzaw ix-xogħol b’lura. Dan l-iżvilupp pożittiv jista’ jkun riżultat ta’ trasferiment ta’ mħallfin minn fergħat oħra għal awli amministrattivi. Fl-2020, inħatru disa’ imħallfin ġodda għat-trattament ta’ kawżi amministrattivi 42 , li jista’ jkompli jżid l-effiċjenza. Madankollu, il-partijiet ikkonċernati jesprimu tħassib dwar nuqqas ġenerali ta’ mħallfin u jindikaw li l-Ministeru tal-Ġustizzja mhux qed jiddetermina l-għadd ta’ mħallfin li għadhom kif inħatru skont l-ammont ta’ xogħol reali tal-qrati 43 .

Il-qrati u s-Servizz tal-Prosekuzzjoni ħabbtu wiċċhom ma’ sfidi fi gradi differenti matul il-pandemija tal-COVID-19. Il-Qorti Suprema u l-Qorti Amministrattiva Suprema, li l-proċedimenti tagħhom huma fil-biċċa l-kbira miktuba, irrappurtaw li l-pandemija tal-COVID-19 ma kellha l-ebda effett fuq l-effiċjenza tagħhom 44 . Il-qrati f’istanzi aktar baxxi kienu mġiegħla jipposponu s-seduti ta’ smigħ, li jista’ jdewwem il-proċedimenti 45 , iżda b’mod ġenerali, il-qrati ma rrappurtaw l-ebda tfixkil kbir 46 . It-telexogħol kien aktar ta’ sfida għas-Servizz tal-Prosekuzzjoni minħabba l-livell baxx ta’ diġitalizzazzjoni u n-natura tal-ħidma tiegħu 47 .

II.Qafas kontra l-Korruzzjoni

Iċ-Ċekja għandha l-qafas leġiżlattiv u istituzzjonali biex tipprevjeni u tiġġieled il-korruzzjoni fil-biċċa l-kbira tagħha. Id-dipartiment tal-Kunflitt ta’ Interessi u Kontra l-Korruzzjoni tal-Ministeru tal-Ġustizzja huwa inkarigat mill-koordinazzjoni u l-monitoraġġ tal-Istrateġija nazzjonali Kontra l-Korruzzjoni 2018-2022, li hija l-qafas strateġiku taċ-Ċekja kontra l-korruzzjoni fil-livell governattiv. Il-Kunsill kontra l-Korruzzjoni jaġixxi bħala korp konsultattiv tal-Gvern. F’kooperazzjoni mas-Servizz tal-Prosekuzzjoni, l-Aġenzija Nazzjonali għall-Kriminalità Organizzata hija l-unità tal-pulizija b’kompetenza fil-pajjiż kollu biex tinvestiga reati ta’ korruzzjoni ta’ livell għoli 48 . L-Uffiċċju Analitiku Finanzjarju jaġixxi bħala l-Unità tal-Intelligence Finanzjarja taċ-Ċekja. L-Uffiċċju Suprem tal-Awditjar janalizza l-ġestjoni tal-istat tad-dħul u n-nefqa pubbliċi u s-sejbiet tiegħu jistgħu jikkontribwixxu għall-identifikazzjoni tar-riskji tal-korruzzjoni.

Il-perċezzjoni fost l-esperti u l-eżekuttivi tan-negozju hija li l-livell ta’ korruzzjoni fis-settur pubbliku għadu relattivament għoli. Fl-Indiċi dwar il-Perċezzjoni tal-Korruzzjoni tal-2020 ta’ Transparency International, ir-Repubblika Ċeka ġabet 54/100, u tinsab fl-erbatax-il post fl-Unjoni Ewropea u fid-disgħa u erbgħin post globalment 49 . Din il-perċezzjoni kienet relattivament stabbli 50 matul l-aħħar ħames snin 51 .

F’Diċembru 2020, il-Gvern Ċek adotta Pjan ġdid Kontra l-Korruzzjoni 2021-2022, li jtenni l-prijoritajiet preċedenti. Dan il-pjan ta’ azzjoni 52 huwa l-aħħar wieħed minn erbgħa fl-Istrateġija attwali tal-Gvern Kontra l-Korruzzjoni 2018-2022 53 . Meta mqabbla mal-pjan preċedenti 54 , l-erba’ oqsma ta’ prijorità jibqgħu l-istess 55 . Il-Gvern se jiffoka fuq il-miri pendenti, inkluż l-adozzjoni ta’ atti leġiżlattivi dwar il-protezzjoni tal-informaturi u dwar il-lobbying, kif ukoll dwar it-trasparenza, l-aċċess għall-informazzjoni, u r-riskji ta’ korruzzjoni relatati mal-COVID-19 56 . Evalwazzjoni ex post tal-Pjan ta’ Azzjoni preċedenti tal-2020 se tiġi ppubblikata f’Jannar 2022. Il-ħidma analitika preparatorja diġà bdiet għall-Istrateġija l-ġdida Kontra l-Korruzzjoni lil hinn mill-2022 57 , u se tiġi aċċellerata fir-rebbiegħa 2022 biex tkopri l-prijoritajiet il-ġodda tal-gvern li jmiss u l-miżuri li jindirizzaw l-impenji internazzjonali taċ-Ċekja.

Qed isiru sforzi biex il-korruzzjoni tiġi repressa b’għadd stabbli ta’ investigazzjonijiet, prosekuzzjonijiet u kundanni. Fl-2020, l-awtoritajiet Ċeki tal-infurzar tal-liġi fetħu 180 investigazzjoni relatata mal-korruzzjoni (meta mqabbla ma’ 152 fl-2019) 58 , filwaqt li 180 individwu ġew imħarrka għal reati ta’ korruzzjoni jew issuspettati 59 minnhom (meta mqabbla ma’ 190 individwu fl-2019) 60 . B’kollox, 169 persuna tressqu quddiem qorti (meta mqabbla ma’ 125 fl-2019) 61 , filwaqt li 111 ġew ikkundannati għal korruzzjoni matul l-2020 (meta mqabbla ma’ 96 individwu fl-2019). Is-sena li għaddiet rat 23 liberazzjoni minħabba korruzzjoni (meta mqabbla ma’ 30 fis-sena ta’ qabel). F’dawn l-aħħar snin, każijiet ta’ profil għoli fil-biċċa l-kbira mħarrka mill-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku Għoli ffukaw primarjament fuq reati relatati mal-akkwist pubbliku u l-kompetizzjoni (inklużi l-korruzzjoni u l-attività kriminali ta’ uffiċjali) u l-frodi tat-taxxa fuq skala kbira 62 . Iċ-Ċekja ma għandhiex reat separat fil-Kodiċi Kriminali li jikkriminalizza t-tixħim barrani, għalkemm dan huwa kopert mir-reat ta’ korruzzjoni ġenerali 63 . L-OECD innotat tħassib dwar il-livell baxx ta’ infurzar kontra t-tixħim barrani minkejja n-natura orjentata lejn l-esportazzjoni tal-ekonomija Ċeka u l-esportazzjonijiet f’setturi b’riskju għoli li huma suxxettibbli għat-tixħim 64 . Il-miżuri implimentati sa issa, inkluża żieda fil-persunal speċjalizzat u t-tisħiħ tal-kapaċitajiet analitiċi tad-data, ma servewx id-detezzjoni u l-investigazzjoni ta’ tixħim barrani. F’dan ir-rigward, jeħtieġ li jinstabu modi biex jiġu prijoritizzati d-detezzjoni, l-investigazzjoni u l-prosekuzzjoni ta’ tixħim barrani. L-introduzzjoni ta’ reat kriminali separat ta’ tixħim barrani, digriet, jew direttiva interna li ssemmi l-livell ta’ prijorità ta’ tixħim barrani tista’ tkun waħda mill-għażliet potenzjali biex tgħin fit-tisħiħ tal-infurzar 65 .

L-investigazzjonijiet u l-awditi qajmu tħassib dwar xi każijiet ta’ korruzzjoni ta’ livell għoli fl-użu tal-fondi tal-UE u kunflitti ta’ interess. Rapport tal-Kummissjoni Ewropea tat-23 ta’ April 2021 li jivverifika l-iżborż ta’ 17-il għotja tal-UE mogħtija lil kumpanija Ċeka sab irregolaritajiet u kunflitt ta’ interess, li jirrakkomanda rkupru ta’ madwar EUR 11-il miljun għal nuqqas ta’ konformità mar-Regolament Finanzjarju tal-UE tal-2012, u ksur tal-Att Ċek dwar il-Kunflitti ta’ Interess 66 . Dan l-aħħar il-każ intbagħat lill-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku Ewropew u ġie aċċettat minnu. B’mod ġenerali, is-sussidji għal intrapriżi kummerċjali, li fihom uffiċjal pubbliku għandu sehem ta’ 25 % jew aktar, huma pprojbiti skont l-Att dwar il-Kunflitt ta’ Interess Ċek. Hemm stabbilita Strateġija għall-Ġlieda kontra l-Frodi u l-Korruzzjoni fil-Fondi tal-UE 2014-2020 67 li tistabbilixxi l-qafas bażiku ta’ regoli li huma akkumpanjati minn linji gwida proċedurali għall-awtoritajiet maniġerjali. Madankollu, tqajjem tħassib f’xi każijiet dwar il-ġestjoni u d-distribuzzjoni tal-fondi tal-UE, inkluż f’investigazzjonijiet relatati mal-frodi tal-Uffiċċju tal-UE Kontra l-Frodi (OLAF) u investigazzjonijiet nazzjonali relatati li reċentement ikkonkludew f’rakkomandazzjoni għall-akkuża f’każ ta’ livell għoli 68 .

Il-kooperazzjoni fil-prattika bejn l-istituzzjonijiet rilevanti fil-ġlieda kontra l-korruzzjoni fiċ-Ċekja qed taħdem sew u hemm ippjanat aktar speċjalizzazzjoni u żvilupp tal-IT fil-pulizija. Il-kooperazzjoni bejn is-Servizz tal-Prosekuzzjoni, il-pulizija u l-Unità tal-Intelligence Finanzjarja wriet li kienet mill-qrib u effettiva f’operazzjonijiet fuq skala kbira 69 . Skont il-pulizija u s-Servizz tal-Prosekuzzjoni, ir-riżorsi 70 u l-livell ta’ speċjalizzazzjoni tal-investigaturi u l-prosekuturi, kif ukoll l-aċċess tagħhom għall-informazzjoni rilevanti huma biżżejjed biex iwettqu l-kompiti tagħhom fir-repressjoni tal-korruzzjoni. Il-Presidju tal-Pulizija, li huwa ġerarkikament ogħla mill-Aġenzija Nazzjonali għall-Kriminalità Organizzata jospita unità analitika ċentrali biex tipprovdi linji gwida u għajnuna bl-analitika tal-każijiet għall-pulizija kollha. Sabiex il-ħtiġijiet tal-pulizija jiġu pprovduti b’mod effettiv u jinbnew livelli aktar strateġiċi ta’ intelligence, xorta jkunu meħtieġa livell ogħla ta’ speċjalizzazzjoni tal-persunal fl-analitika kif ukoll għodod u funzjonijiet addizzjonali tal-IT 71 . Id-dokument kunċettwali tal-2019 għas-servizzi ta’ investigazzjoni li jitlob dan it-titjib huwa mistenni li jiġi implimentat u mbagħad rivedut fl-2022 72 .

Regolament dwar il-lobbying biex tiżdied it-trasparenza fil-proċess leġiżlattiv Ċek ilu jistenna l-adozzjoni mill-aħħar perjodu ta’ rappurtar. Oqsma kontroversjali li għadhom diskussi jikkonċernaw l-eċċezzjonijiet għad-definizzjoni ta’ lobbyists 73 . Ir-Regolament 74 jipprevedi l-istabbiliment ta’ reġistru ta’ lobbyists u uffiċjali pubbliċi lobbyists aċċessibbli għall-pubbliku, l-obbligu għal-lobbyists u l-uffiċjali pubbliċi lobbyists li jiżvelaw il-kuntatti tal-lobbying, u l-introduzzjoni ta’ “impronta leġiżlattiva” biex jiġi żvelat min fittex li jinfluwenza liema proposta leġiżlattiva 75 . Ir-reġistru għandu jinżamm mill-Uffiċċju għas-Superviżjoni tal-Finanzi tal-Partiti Politiċi u l-Movimenti. In-nuqqas ta’ żvelar jista’ jwassal għal multi ta’ madwar EUR 3 860 (CZK 100 000). Ir-regolamentazzjoni tal-lobbying 76 ikun fiha wkoll regoli aktar stretti dwar dikjarazzjonijiet dwar rigali. Il-limitu għal rigali li għandhom jiġu rrapportati fir-Reġistru ċentrali ta’ Kunflitti ta’ Interess diġà eżistenti jitnaqqas minn madwar EUR 400 (CZK 10 000) għal madwar EUR 200 (CZK 5 000).

Saru sforzi preliminari biex jissaħħu r-regoli ta’ integrità għall-membri tal-Kamra tad-Deputati. Kodiċi ta’ Etika speċifiku għall-Membri tal-Kamra tad-Deputati, kif jeżisti għall-uffiċjali tas-servizz ċivili fl-amministrazzjoni pubblika ċentrali, għadu mhux fis-seħħ 77 . Emenda proposta għall-Att dwar ir-Regoli ta’ Proċedura tal-Kamra tad-Deputati li tippermetti lill-Kamra tad-Deputati tadotta kodiċi ta’ kondotta ma rċevietx biżżejjed appoġġ politiku 78 . Xi partiti politiċi stabbilixxew Kodiċijiet tal-Etika għall-membri tal-partit tagħhom stess 79 . B’mod speċifiku fir-rigward tar-rigali lill-membri tal-Parlament, għad hemm tħassib fir-rigward tan-nuqqas ta’ qafas xieraq li jinkludi wkoll benefiċċji oħra, bħal vantaġġi u servizzi in natura, u ta’ gwida prattika għall-membri tal-Parlament 80 .

Wara sentenza tal-Qorti Kostituzzjonali, fl-2020 il-Gvern iddeċieda li ma jinkludix id-dħul tal-konjuġi fl-obbligu ta’ rappurtar dwar id-dikjarazzjonijiet tal-assi. Il-membri tal-Parlament għandhom jiżvelaw sa ċertu punt l-assi tal-konjuġi fid-dikjarazzjonijiet tal-assi tagħhom 81 , pereżempju dwar proprjetà li tkun proprjetà konġunta tal-membru parlamentari rispettiv u tal-konjuġi tiegħu jew tagħha. Id-dħul tal-konjuġi jibqa’ eskluż mill-obbligu ta’ divulgazzjoni, bħal kwalunkwe assi ta’ membri tal-familja dipendenti 82 . Wara sentenza mogħtija mill-Qorti Kostituzzjonali 83 , il-Gvern iddeċieda li ma jemendax aktar ir-regoli dwar id-dikjarazzjoni tal-assi f’dan ir-rigward 84 .

Ir-regoli dwar id-donazzjonijiet għall-finanzjament tal-partiti politiċi huma ġeneralment xierqa iżda għad hemm sfidi fil-prattika 85 . L-att dwar il-Partiti Politiċi u l-Movimenti 86 fih limitu massimu ta’ madwar EUR 120 000 (CZK 3 000 000) għal kull donatur individwali. Id-donazzjonijiet kollha ta’ aktar minn madwar EUR 40 (CZK 1 000) għandhom jiġu dokumentati. Donazzjonijiet minn individwi barranin jew korpi pubbliċi mhumiex permessi. Id-donazzjonijiet miksuba matul il-perjodi elettorali jridu jiġu ppubblikati online mill-inqas tlett ijiem qabel l-elezzjonijiet 87 . In-nuqqas ta’ konformità jista’ jiġi sanzjonat b’multi ta’ bejn wieħed u ieħor EUR 4 000 – EUR 80 000 (CZK 100 000 – CZK 2 000 000). L-Uffiċċju għas-Superviżjoni tal-Finanzi tal-Partiti Politiċi u l-Movimenti huwa l-korp ta’ sorveljanza responsabbli 88 . Għad hemm dgħufijiet strutturali, billi l-istess regoli dwar il-limiti massimi għal donazzjonijiet minn donaturi individwali ma japplikawx għall-elezzjonijiet presidenzjali 89 jew għal donazzjonijiet minn organizzazzjonijiet mingħajr skop ta’ qligħ 90 . Hemm ukoll ostakli fil-monitoraġġ ta’ donazzjonijiet minn netwerks kummerċjali ma’ ħafna entitajiet legali 91 . Il-Gvern għandu l-għan li jwettaq analiżi aktar dettaljata biex jidentifika aktar il-lakuni u l-isfidi leġiżlattivi fil-prattika 92 .

L-emendi għall-Kostituzzjoni biex jissaħħaħ l-Uffiċċju Suprem tal-Awditjar għadhom pendenti. L-abbozz ta’ liġi li jemenda l-Att dwar l-Uffiċċju Suprem tal-Awditjar 93 ikun qed jimplimenta emenda għall-Kostituzzjoni 94 . Dan għandu jestendi l-mandat tal-Uffiċċju Suprem tal-Awditjar li jippermettilu jivverifika wkoll l-infiq pubbliku tal-gvernijiet lokali, tal-kumpaniji tal-assigurazzjoni tas-saħħa, u tal-kumpaniji tal-istat (jiġifieri proprjetà maġġoritarja jew ikkontrollata mill-istat jew minn gvern lokali). L-adozzjoni tal-abbozz ġiet posposta 95 , minkejja li din kienet prijorità tal-gvern kif stabbilit fid-Dikjarazzjoni tal-Programm tal-Gvern.

Il-ħidma preparatorja dwar il-protezzjoni tal-informaturi ġiet ippreżentata lill-Parlament. Fil-25 ta’ Jannar 2021, il-Gvern approva l-abbozz ta’ liġi dwar il-protezzjoni tal-informaturi u liġi emendatorja li takkumpanjah 96 . It-tnejn li huma bħalissa qed jistennew it-tieni qari fil-Kamra tad-Deputati 97 u bħalissa qed jiġu diskussi fil-kumitati rilevanti tal-Kamra tad-Deputati 98 . L-abbozz ta’ liġi jipprevedi l-istabbiliment ta’ sistemi ta’ rapportar interni u r-rappurtar lill-Ministeru tal-Ġustizzja għall-informaturi biex jirrapportaw għemil ħażin potenzjali.

Il-governanza tal-kumpaniji tal-istat hija regolata iżda għad hemm sfidi fil-prattika. Il-prevenzjoni ta’ nomini politiċi f’kumpaniji tal-istat għadha ma ġietx żgurata b’mod sistematiku fil-prattika 99 . Fl-2020, il-Gvern approva l-Istrateġija tal-Politika dwar is-Sjieda tal-Istat 100 ibbażata fuq il-Linji Gwida tal-OECD dwar il-Governanza Korporattiva tal-Intrapriżi tal-Istat mill-2015. L-istrateġija tfittex li tiżgura li l-Istat jeżerċita d-drittijiet ta’ sjieda tiegħu f’intrapriżi tal-istat b’mod trasparenti u effettiv.

Il-pandemija tal-COVID-19 naqqset ir-ritmu tar-riformi kontra l-korruzzjoni f’oqsma speċifiċi. Il-biċċa l-kbira tal-miżuri kontra l-korruzzjoni li kienu ppjanati li jiġu introdotti fl-2020, b’mod partikolari fis-settur tal-kura tas-saħħa, ġew posposti 101 . Il-pjan il-ġdid Kontra l-Korruzzjoni 2021-2022 jipprevedi miżuri mmirati fir-rigward tal-akkwist pubbliku, inklużi tikketti speċifiċi fir-reġistru tal-kuntratti 102 tal-kuntratti pubbliċi relatati mal-COVID-19, u l-iżvilupp ta’ metodoloġija għall-akkwist pubbliku fi stati ta’ emerġenza jew sitwazzjonijiet ta’ kriżi simili 103 . B’mod ġenerali, ir-reġistru huwa meqjus li għandu impatt pożittiv fuq il-prevenzjoni tal-korruzzjoni, billi jżid it-trasparenza u l-possibbiltà ta’ sorveljanza pubblika.

III.Pluraliżmu tal-Media u Libertà tal-Media

Il-Karta tad-Drittijiet Fundamentali u l-Libertajiet Bażiċi, inkorporata fl-Ordni Kostituzzjonali Ċeka tiggarantixxi l-libertà tal-espressjoni u d-dritt għall-informazzjoni, u tipprojbixxi b’mod espliċitu ċ-ċensura. L-Att dwar ix-Xandir bir-Radju u t-Televiżjoni jiddefinixxi b’mod ċar il-kompetenzi tar-regolatur tal-media Ċeka. L-Att dwar l-Aċċess Liberu għall-Informazzjoni jiggarantixxi l-aċċess għall-informazzjoni miżmuma mill-awtoritajiet pubbliċi 104 .

Ir-riforma mmirata lejn it-tisħiħ ulterjuri tal-indipendenza tal-Kunsill tax-Xandir bir-Radju u t-Televiżjoni għadha pendenti 105 . L-att dwar ix-Xandir bir-Radju u t-Televiżjoni jistabbilixxi l-Kunsill bħala “korp amministrattiv indipendenti” magħmul minn 13-il membru, jistabbilixxi d-dmirijiet u l-obbligi tal-Kunsill u jistabbilixxi l-kriterji ta’ eliġibbiltà, il-kriterji ta’ esklużjoni u l-proċeduri ta’ ħatra għall-membri u l-kap tal-Kunsill 106 . F’każ li l-Kunsill jikser ripetutament u serjament l-obbligi stipulati fl-Att, jew jekk ir-rapport annwali mandatorju tiegħu jonqos ripetutament milli jiġi approvat minħabba nuqqasijiet serji, il-Kamra tad-Deputati tista’ tipproponi lill-Prim Ministru biex ineħħi l-Kunsill kollu kemm hu. Riforma 107 , ippreżentati f’Awwissu 2020 108 , għandha telimina r-rwol tal-Prim Ministru fil-proċess tan-nomina filwaqt li fl-istess ħin tillimita s-setgħa tal-Kamra tad-Deputati fis-sens li, fil-każijiet imsemmija hawn fuq, hija tkun tista’ biss tipproponi t-tneħħija ta’ membri individwali, u b’hekk issaħħaħ l-indipendenza tal-Kunsill bħala korp. L-emenda tkun teħtieġ ukoll li l-Parlament jipprovdi raġunijiet għal kwalunkwe tkeċċijiet bħal dawn. Emenda bħal din tfittex li tilħaq l-objettivi relatati mal-indipendenza tad-Direttiva riveduta dwar is-Servizzi tal-Media Awdjoviżiva.

Il-kompetenzi tal-Kunsill għax-Xandir tar-Radju u t-Televiżjoni huma definiti sew fil-liġi u applikati effettivament fil-prattika. Ir-regolatur ma jistenniex li l-emendi proposti għall-Att dwar ix-Xandir (ara hawn fuq) ikollhom impatt sinifikanti fuq il-ħidma tal-Kunsill filwaqt li r-riżorsi tiegħu huma mistennija juru biss konsolidazzjoni minuri tal-persunal. L-Att Ċek dwar ix-Xandir bir-Radju u t-Televiżjoni jipprevedi t-tħaddim ta’ korpi awtoregolatorji rikonoxxuti mill-Kunsill. Dawn il-korpi jistgħu jagħmlu sottomissjonijiet f’azzjonijiet legali relatati mal-oqsma li jkopru. L-abbozz ta’ liġi msemmi hawn fuq jipprovdi kamp ta’ applikazzjoni ulterjuri għall-awtoregolamentazzjoni. Tqajjem tħassib dwar il-proċess tal-għażla u l-indipendenza tal-membri tal-bord superviżorju tat-TV Ċek separat 109 .

Iċ-Ċekja adottat leġiżlazzjoni li tirregola t-trasparenza tas-sjieda benefiċjarja li tapplika wkoll għas-sjieda tal-medja. L-Att 37/2021 Coll. tal-5 ta’ Jannar 2021, li jittrasponi l-Ħames Direttiva tal-UE Kontra l-Ħasil tal-Flus, jistabbilixxi sistema b’żewġ livelli ta’ aċċess għal tali informazzjoni. Hija tiggarantixxi aċċess pubbliku, permezz ta’ reġistru miżmum mill-Ministeru tal-Ġustizzja, għal ammont limitat ta’ informazzjoni dwar is-sjieda u tistabbilixxi mekkaniżmi li jippermettu lil ċerti awtoritajiet jissanzjonaw in-nuqqas ta’ data meħtieġa. Madankollu, il-Media Pluralism Monitor (MPM) 2021 jikklassifika dan bħala qasam ta’ riskju għoli minħabba li s-sistema ma tobbligax lill-kumpaniji tal-media jiżvelaw l-istrutturi tas-sjieda sħiħa tagħhom lill-pubbliku ġenerali 110 . Il-konċentrazzjoni tal-media tal-aħbarijiet hija rrapportata li hija għolja fiċ-Ċekja, minħabba, b’mod partikolari, konċentrazzjoni għolja f’sottosetturi tal-media differenti 111 .

Iċ-Ċekja ma adottat l-ebda liġi li tirregola l-allokazzjoni tar-reklamar tal-istat. Minbarra r-rekwiżiti ġenerali għar-reklamar stabbiliti fl-Att dwar l-Akkwist Pubbliku, jiġifieri li kwalunkwe kuntratt ta’ reklamar statali b’valur ta’ aktar minn EUR 2 000 (CZK 50 000) għandu jiġi ppubblikat fir-reġistru pubbliku, iċ-Ċekja ma għandhiex regoli speċifiċi dwar l-allokazzjoni tar-reklamar tal-istat 112 . L-MPM 2021 jirreferi għall-monitoraġġ tan-nefqiet tar-reklamar tal-ministeri Ċeki bejn l-2010 u l-2018, imwettaq miċ-Ċentru Ċek għall-Ġurnaliżmu Investigattiv 113 , li żvela differenzi sinifikanti fil-mod kif il-ministeri individwali jiddistribwixxu l-infiq tar-reklamar lil media differenti. L-MPM 2021 jindika li dan jindika favoritiżmu u nuqqas ġenerali ta’ trasparenza 114 .

L-aċċess għall-informazzjoni huwa garantit mil-liġi iżda fil-prattika jkun hemm l-ostakli. Ma kien hemm l-ebda emenda għall-Att dwar l-Aċċess Liberu għall-Informazzjoni li jiggarantixxi l-aċċess għall-informazzjoni miżmuma mill-awtoritajiet pubbliċi. 115 . L-MPM 2021 jirreferi għal diversi tentattivi minn ċerti awtoritajiet pubbliċi biex jinterferixxu fiċ-ċirkolazzjoni tal-informazzjoni matul il-pandemija tal-COVID-19. Ir-rapport jindika r-rifjut tal-Istitut tal-Informazzjoni u l-Istatistika dwar is-Saħħa li jippubblika data dettaljata dwar it-tixrid tal-infezzjonijiet tal-COVID-19 116 .

Filwaqt li l-ġurnalisti huma kkunsidrati bħala siguri minn ħsara fiżika, insulti verbali, fastidju u theddid online jiġru minn żmien għal żmien 117 . L-MPM 2021 u l-Indiċi tal-Libertà tal-Istampa tal-RSF it-tnejn jirreferu għall-fatt li l-professjoni tinsab taħt attakki verbali kostanti minn ċerti partiti politiċi u uffiċjali pubbliċi ta’ livell għoli 118 . Il-Pjattaforma tal-Kunsill tal-Ewropa għall-promozzjoni tal-protezzjoni tal-ġurnalisti u tas-sikurezza tal-ġurnalisti ma rreġistrat l-ebda allerta fiċ-Ċekja fl-2020. Hija rreġistrat twissija waħda fl-2021 relatata mal-kwistjoni msemmija hawn fuq relatata mal-Kunsill Televiżjoni Ċek. Ma ġiet adottata l-ebda skema ta’ appoġġ għall-Media biex jiġu miġġielda l-effetti tal-pandemija tal-COVID-19. Skont l-MPM 2021, is-settur tal-media stampata ġie affettwat b’mod sever matul il-pandemija tal-COVID-19 119 .

IV.Kwistjonijiet Istituzzjonali Oħra relatati mas-sistema tal-Kontrokontrolli

Iċ-Ċekja għandha sistema ta’ gvern parlamentari bikamerali 120 bi President elett direttament. Il-proposti leġiżlattivi jistgħu jiġu ppreżentati minn membru tal-Kamra tad-Deputati, minn grupp ta’ membri tal-Kamra tad-Deputati, mis-Senat, mill-Gvern, jew minn korpi rappreżentattivi ta’ reġjuni awtonomi superjuri 121 . Il-Qorti Kostituzzjonali tista’ twettaq reviżjoni kostituzzjonali ex post. Minbarra s-sistema tal-ġustizzja, l-Uffiċċju tal-Ombudsperson u s-soċjetà ċivili għandhom rwol fis-sistema ta’ kontrokontrolli.

Kważi nofs il-leġiżlazzjoni ġiet adottata fi proċedura leġiżlattiva ta’ emerġenza mqassra fl-2020 u fil-bidu tal-2021. Bejn Jannar 2020 u nofs Frar 2021, 60 att minn total ta’ 128 att, li ġew adottati mill-Parlament u promulgati fil-Ġabra ta’ Liġijiet, ġew adottati fil-proċedura leġiżlattiva ta’ emerġenza permezz ta’ eżami sommarju 122 , u 12 oħra fi proċedura rapida meta att jiġi adottat fl-ewwel qari 123 . Il-partijiet ikkonċernati esprimew tħassib li dawn il-proċeduri ntużaw ukoll għal atti li ma kinux relatati mal-indirizzar tal-pandemija tal-COVID-19 u kkritikaw ir-rata għolja ta’ derogi għar-regoli dwar il-konsultazzjoni mal-partijiet ikkonċernati 124 . Barra minn hekk, il-miżuri ta’ emerġenza adottati mill-gvern biex jindirizza l-pandemija tal-COVID-19 ġew ikkritikati talli ma fihomx ġustifikazzjoni speċifika, li tinftiehem u sostanzjata 125 . Iż-żewġ Kmamar tal-Parlament adottaw miżuri 126 biex jipprevjenu t-tixrid tal-virus fil-bini tagħhom, inkluża l-possibbiltà li l-għadd ta’ membri attwali tal-Parlament jiġi limitat b’mod proporzjonali 127 .

L-Istat ta’ emerġenza dam għall-biċċa l-kbira tas-sena fl-2020 u tqajjem tħassib dwar il-kostituzzjonalità tiegħu fil-bidu tal-2021. Skont il-liġi Kostituzzjonali dwar is-Sigurtà, l-istat ta’ emerġenza 128 jista’ jiġi ddikjarat mill-Gvern għal massimu ta’ 30 jum u jista’ jiġi estiż ulterjorment biss bl-approvazzjoni minn qabel tal-Kamra tad-Deputati 129 . Wara l-istat ta’ emerġenza li dam mit-12 ta’ Marzu 2020 sas-17 ta’ Mejju 2020 130 , il-Gvern reġa’ ddikjara stat ta’ emerġenza b’effett mill-5 ta’ Ottubru 2020, u estendih perjodikament bl-approvazzjoni tal-Kamra tad-Deputati sal-14 ta’ Frar 2021. Fil-11 ta’ Frar 2021, il-Kamra tad-Deputati rrifjutat li tagħti kunsens minn qabel għal estensjoni ulterjuri tal-istat ta’ emerġenza. Il-Gvern imbagħad iddikjara stat ta’ emerġenza ġdid għal 14-il jum fuq il-bażi ta’ talba mill-Gvernaturi tar-Reġjuni 131 , deċiżjoni li ġiet ikkritikata, anki bħala ċirkumvenzjoni tar-regoli kostituzzjonali 132 . Il-Kamra tad-Deputati sussegwentement iddeċidiet li dan l-istat ta’ emerġenza jintemm meta tidħol fis-seħħ liġi ġdida dwar il-pandemija, iżda mhux aktar tard mis-27 ta’ Frar 2021 133 . Grupp ta’ Senaturi ressaq ukoll ilment quddiem il-Qorti Kostituzzjonali, li, għalkemm ikkunsidrat l-ilment inammissibbli 134 , innota li stat ta’ emerġenza jista’ jiġi estiż biss bl-approvazzjoni tal-Kamra tad-Deputati u li l-mod ta’ estensjoni preskritt b’mod kostituzzjonali ma jistax jiġi sostitwit b’dikjarazzjoni ta’ stat ġdid ta’ emerġenza 135 . Minħabba s-sitwazzjoni li sejra għall-agħar, il-Gvern iddikjara stat ta’ emerġenza ġdid mis-27 ta’ Frar 2021 għal 30 jum, li ġie estiż sal-11 ta’ April 2021 bil-kunsens minn qabel tal-Kamra tad-Deputati.

L-użu ta’ miżuri ta’ emerġenza kompla jkun soġġett għal stħarriġ ġudizzjarju 136 . Il-miżuri ta’ emerġenza adottati b’reazzjoni għall-pandemija tal-COVID-19 spiss ġew rieżaminati mill-qrati, inkluża l-Qorti Kostituzzjonali 137 . Madankollu, il-partijiet ikkonċernati jindikaw li l-miżuri li huma fis-seħħ inbidlu malajr wisq biex il-qrati jirreaġixxu fil-ħin 138 .

Proġetti biex tissaħħaħ aktar it-trasparenza tal-proċess leġiżlattiv qed jiddewmu minħabba l-pandemija. Il-proġett biex jiġu stabbiliti portali tal-“eCollection” u tal-“Leġiżlazzjoni elettronika” 139 , li jippermettu kontroll u parteċipazzjoni aktar faċli fil-proċess leġiżlattiv, iddewwem minħabba l-istat ta’ emerġenza u l-impatt tar-restrizzjonijiet relatati mal-pandemija tal-COVID-19. L-ittestjar pilota tas-sistema u t-taħriġ tal-utenti issa huwa ppjanat minn Novembru 2021 u t-tnedija tal-operazzjonijiet fl-1 ta’ Jannar 2023 140 .

Fil-Parlament jiġi diskuss abbozz ta’ liġi dwar id-Difensur tad-Drittijiet tat-Tfal (Ombudsperson tat-Tfal). L-abbozz ta’ liġi ppreżentat f’Ġunju 2020 minn grupp ta’ Membri tal-Kamra tad-Deputati jipproponi li tiġi stabbilita istituzzjoni separata mid-Difensur Pubbliku tad-Drittijiet li fil-preżent jaġixxi wkoll bħala korp superviżorju għall-Konvenzjoni dwar id-Drittijiet tat-Tfal. Għadha ma ġietx ippreżentata proposta leġiżlattiva dwar l-istabbiliment tal-Istituzzjoni Nazzjonali għad-Drittijiet tal-Bniedem. Fl-ewwel sena tiegħu fil-kariga, l-Ombudsman il-ġdid ġie kkritikat mill-partijiet ikkonċernati, b’mod partikolari minħabba l-arbitrarjetà u d-dikjarazzjonijiet li allegatament jiddubitaw l-applikazzjoni tal-prinċipju tal-proporzjonalità meta jiġu limitati d-drittijiet individwali 141 . Id-dikjarazzjonijiet tiegħu li jikkontestaw l-eżistenza ta’ diskriminazzjoni kontra ċerti gruppi minoritarji ġew ikkritikati wkoll 142 . Matul il-pandemija tal-COVID-19, id-Difensur Pubbliku tad-Drittijiet kien qed jinvestiga firxa ta’ kwistjonijiet relatati mal-COVID-19 143 . Bosta mill-miżuri inkwistjoni aktar tard inbidlu mill-awtoritajiet 144 .

L-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili ntlaqtu b’mod sostanzjali mir-restrizzjonijiet applikati matul il-pandemija tal-COVID-19. L-ispazju għas-soċjetà ċivili huwa meqjus miftuħ 145 u s-soċjetà ċivili tkompli tipparteċipa b’mod attiv fl-affarijiet pubbliċi 146 . Skont il-partijiet ikkonċernati, il-pandemija tal-COVID-19 kellha impatt sinifikanti fuq l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili bil-maġġoranza tagħhom sfurzati jillimitaw l-attivitajiet minħabba restrizzjonijiet relatati mal-pandemija 147 . Madankollu, ġew osservati wkoll żviluppi pożittivi, b’xi organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili jinnutaw żieda fl-appoġġ pubbliku, jespandu l-attivitajiet tagħhom u jżidu l-effikaċja tagħhom 148 .

Anness I: Lista ta’ sorsi f’ordni alfabetiku*

* Il-lista tal-kontributi riċevuti fil-kuntest tal-konsultazzjoni għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt tinsab hawnhekk https://ec.europa.eu/info/policies/justice-and-fundamental-rights/upholding-rule-law/rule-law/rule-law-mechanism/2021-rule-law-report-targeted-stakeholder-consultation .

Ċentru għall-Pluraliżmu tal-Media u l-Libertà tal-Media (2021) Media Pluralism Monitor tal-2021.

České noviny (2021), Skont il-biċċa l-kbira tal-avukati, l-istat ta’ emerġenza mhuwiex kostituzzjonali (Podle většiny právníků je nový stav nouze protiústavní) ( https://www.ceskenoviny.cz/zpravy/podle-vetsiny-pravniku-je-novy-stav-nouze-protiustavni/1996439 ).

Civicus, Monitor tracking civil space - iċ-Ċekja ( https://monitor.civicus.org/country/czech-republic/ ).

Unjoni tal-Libertajiet Ċivili għall-Ewropa (2021), Kontribut mill-Unjoni għal-Libertajiet Ċivili għall-Ewropa għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt.

Il-Kunsill tal-Ewropa: Il-Kumitat tal-Ministri (2010), Rakkomandazzjoni CM/Rec(2010)12 tal-Kumitat tal-Ministri lill-Istati Membri dwar l-imħallfin: indipendenza, effiċjenza u resposabbiltajiet.

Il-Kunsill tal-Ewropa: Il-Kummissjoni ta’ Venezja (2010), Rapport dwar l-Indipendenza tas-Sistema Ġudizzjarja Parti I: L-indipendenza tal-Imħallfin, CDL-AD (2010) 004.

Il-Kunsill tal-Ewropa: Il-Kummissjoni ta’ Venezja (2016), Lista ta’ Verifika tal-Istat tad-Dritt (CDL-AD (2016)007.

Il-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea, Is-Sentenza tal-25 ta’ Lulju 2018, LM, C‑216/18 PPU.

Il-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea, Is-Sentenza tal-20 ta’ April 2021, Repubblika, C-896/19.

Il-Kumitat Nazzjonali Ċek tal-Avukati (2021), Kontribut mill-Assoċjazzjoni Ċeka tal-Avukati għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt. Kontribut mill-Kumitat Nazzjonali Ċek tal-Avukati għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt.

Il-Kamra tal-Avukati Ċeka, Lista ta’ deċiżjonijiet tal-qorti ( https://advokatnidenik.cz/2021/04/23/za-uplynulych-deset-mesicu-soudy-zrusily-nekolik-protiepidemickych-opatreni/ ) ( https://advokatnidenik.cz/2021/04/09/soudy-jiz-odmitly-desitky-navrhu-na-zruseni-protiepidemickych-narizeni/ ).

Il-Kamra tal-Avukati Ċeka, (2021), dikjarazzjoni tal-Assoċjazzjoni tal-Avukati Ċeka għad-dikjarazzjoni tal-istat ta’ emerġenza permezz ta’ digriet governattiv tal-14 ta’ Frar 2021 (ČAKk vyhlášení nouzového stavu usnesením vlády ze dne 14. 2. 2021) ( https://advokatnidenik.cz/2021/02/15/cak-k-vyhlaseni-nouzoveho-stavu-usnesenim-vlady-ze-dne-14-2-2021/ ).

Kodiċi ta’ Etika Ċek għall-imħallfin (verżjoni bl-Ingliż) ( https://www.nsoud.cz/Judikatura/ns_web.nsf/web/CodeofEthics~Code_of_Ethic~?Open&lng=EN ).

Qorti Kostituzzjonali Ċeka, Id-Deċiżjoni Nru I. ÚS 3271/13.

Qorti Kostituzzjonali Ċeka, Is-Sentenza tal-25 ta’ Marzu 2021, Pl. ÚS 12/21.

Il-Gvern Ċek (2019), Analiżi tar-Riskju tal-Korruzzjoni fis-settur tas-saħħa ( https://www.mzcr.cz/wp-content/uploads/2020/08/Sektorov%C3%A1-anal%C3%BDza-korupce-ve-zdravotnictv%C3%AD.pdf ).

Il-Gvern Ċek (2021), Kontribut miċ-Ċekja għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt.

Il-Gvern Ċek, L-Istrateġija kontra l-Korruzzjoni ( https://korupce.cz/protikorupcni-dokumenty-vlady/na-leta-2018-az-2022/ ).

Il-Gvern Ċek, Proġett biex jiġu stabbiliti portali “eCollection” u “eLegislation” ( https://www.mvcr.cz/clanek/esbirka-a-elegislativa.aspx ).

Il-Gvern Ċek, Strateġija għall-Ġlieda kontra l-Frodi u l-Korruzzjoni fil-Fondi tal-UE 2014-2020 ( https://www.dotaceeu.cz/Dotace/media/SF/FONDY%20EU/2014-2020/Dokumenty/Ostatn%c3%ad/MMR_Strategie-proti-podvodum-SSR_FINAL3.pdf ).

Il-Ministeru tal-Finanzi Ċek (2020), Programm ta’ Konverġenza tar-Repubblika Ċeka.

Is-sit web tal-Parlament Ċek ( https://www.psp.cz/sqw/historie.sqw?o=8&t=1150 ). 

Unjoni Ċeka tal-Imħallfin, Soudcovská unie k vystoupení ministryně spravedlnosti ( https://www.soudci.cz/zpravy-a-stanoviska/pohledy-a-nazory/3173-soudcovska-unie-k-vystoupeni-ministryne-spravedlnosti.html ).

Unjoni Ċeka tal-Prosekuturi, Dikjarazzjoni tal-4 ta’ Frar 2021 ( https://www.uniesz.cz/reakce-unie-statnich-zastupcu-ceske-republiky-na-utoky-politiku-proti-ustavnimu-soudu/ ).

Česká justice (2021), l-Investigatur fil-każ ta’ Stork Nest jitlaq. Huwa għalaq il-fajl u ppropona li l-każ jitressaq quddiem il-qorti (Vyšetřovatel Čapího hnízda končí u policie. Spis uzavřel a navrhl podat obžalobu) ( https://www.ceska-justice.cz/2021/05/vysetrovatel-capiho-hnizda-konci-u-policie-spis-uzavrel-a-navrhl-podat-obzalobu/ https://www.ceska-justice.cz/2021/05/vysetrovatel-capiho-hnizda-konci-u-policie-spis-uzavrel-a-navrhl-podat-obzalobu/ ).

Deník N (2020), Zeman: Wara l-laqgħa ma’ Benešová nindunajt li t-tmiem tiegħi kien ġej, kont mira lesta għaliha. Il-politika saret aktar ħarxa (Zeman: Po schůzce s Benešovou jsem vycítil svůj konec, byli jsme pro ni vděčný terč. Politika zhrubla) ( https://denikn.cz/633179/zeman-po-schuzce-s-benesovou-jsem-vycitil-svuj-konec-byli-jsme-pro-ni-vdecny-terc-politika-zhrubla/?ref=list ).

Deník N (2021), Babiš akkuża lill-imħallfin milli jinfluwenzaw l-elezzjonijiet. Aħna qed nipproteġu l-Kostituzzjoni, Rychtský rreaġixxa (Babiš obvinil soudce z ovlivňování voleb. Jen chráníme ústavu, reagoval Rychetský) (https://denikn.cz/553944/snazi-se-ovlivnit-vysledek-voleb-babis-zautocil-na-ustavni-soud-i-predsedu-rychetskeho/).

Deník N (2021), Min wiegħed xiex lil min? Huma jagħmlu konfużjoni qabel l-elezzjonijiet, Benesova tikkritika d-deċiżjoni tal-Qorti Kostituzzjonali (Kdo co komu slíbil? Před volbami udělají tóčo, kritizuje Benešová verdikt Ústavního soudu) (https://denikn.cz/553991/kdo-co-komu-slibil-pred-volbami-udelaji-toco-kritizuje-benesova-verdikt-ustavniho-soudu/).

Id-Direttorat Ġenerali għall-Komunikazzjoni (2019), Ewrobarometru Flash 482: businesses’ attitudes towards corruption in the EU.

Id-Direttorat Ġenerali għall-Komunikazzjoni (2020), Ewrobarometru Speċjali 502: korruzzjoni.

Unjoni Ewropea tax-Xandir (2021), “Il-Media tas-servizz pubbliku fir-Repubblika Ċeka taħt theddida” ( https://www.ebu.ch/news/2021/04/public-service-media-in-the-czech-republic-under-threat ).

Il-Kummissjoni Ewropea (2019), Rapport Finali tal-Awditjar, Nru REGC414CZ0133, REGIO/C4/AUD ( https://ec.europa.eu/regional_policy/sources/docoffic/official/reports/cz_functioning_report/cz_functioning_report_en.pdf ).

Il-Kummissjoni Ewropea (2020), Rapport dwar l-Istat tad-Dritt, il-Kapitolu tal-Pajjiż dwar is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fiċ-Ċekja.

Il-Kummissjoni Ewropea (2021), Tabella ta' Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE.

Il-Parlament Ewropew (2020), Rapport dwar il-missjoni ta’ ġbir ta’ informazzjoni tal-Kumitat għall-Kontroll tal-Baġit fir-Repubblika Ċeka ( https://www.europarl.europa.eu/cmsdata/209082/CONT_CZ_Mission_Report_Final.pdf ).

Glopolis (2021), Kontribut minn Glopolis għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt.

GRECO (2016), Fourth Evaluation Round – Evaluation Report on Czechia on Corruption prevention in respect of members of parliament, judges and prosecutors.

GRECO (2020), Fourth Evaluation Round – Interim Compliance Report on Czechia on Corruption prevention in respect of members of parliament, judges and prosecutors.

Info.cz (2021), Il-Proċedimenti kontra Babiš se jibqgħu għaddejjin sal-elezzjoni, il-prosekuturi jużawha bħala tarka kontra t-tkeċċija tagħhom. Huwa l-aktar żmien brutali, li kieku l-Gvern intemm għada, kont inkun l-aktar kuntent, tgħid Benešová (Stíhání Babiše se povleče do voleb, státní zástupci z něj mají štít proti svému odvolání. Je to nejbrutálnější doba, kdyby vláda zítra skončila, budu nejšťastnější, říká Benešová) (https://www.info.cz/pravo/justice/marie-benesova). Istitut Internazzjonali għall-Istampa (2021), “Tħassib dwar iż-żieda fl-indħil fl-indipendenza tax-xandar pubbliku Ċek” ( https://ipi.media/concerns-over-increasing-meddling-in-independence-of-czech-public-broadcaster/ ).

Investigace.cz (2019), Reklamar tal-Istat: Min iħallas ukoll Parlamentní listy (Státní reklama: Kdo také platí Parlamentní listy) ( https://www.investigace.cz/statni-reklama-kdo-take-plati-parlamentni-listy ).

Lega tad-Drittijiet tal-Bniedem (2021), Kontribut mil-Lega tad-Drittijiet tal-Bniedem għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt.

Il-Qorti Muniċipali fi Praga, is-Sentenza tat-13 ta’ Novembru 2020, Nru 18 A 59/2020.

Nadace OSF (2021), Dopady pandemie COVID-19 na neziskové organizace ( https://osf.cz/wp-content/uploads/2021/03/Nadace-OSF_Dopady_pandemie_NNO_2021.pdf ).

OECD (2019), Implementing the OECD Anti-Bribery Convention, Phase 4 Two-Year Follow-Up Report: Czechia.

Ittra miftuħa lill-Ombudsman, iffirmata minn aktar minn 320 firmatarju, inklużi avukati prominenti ( https://www.petice.com/otevreny_dopis_verejnemu_ochranci_prav ).

President tal-Unjoni Ċeka tal-Prosekuturi, Dikjarazzjoni tas-26 ta’ Frar 2021 ( https://www.uniesz.cz/prezident-unie-statnich-zastupcu-jan-lata-ministryne-benesova-sdeluje-nepravd y/).

Alleanza Pubblika tal-Media (2021), It-Theddida li qed jiffaċċja t-TV Ċek ( https://www.publicMidjaalliance.org/the-threat-facing-czech-tv-ceska-televize/ ).

Il-Prosekuzzjoni Pubblika (2021), stqarrija għall-istampa, il-Prosekutur Ġenerali Pavel Zeman ħabbar ir-riżenja tiegħu (Nejvyšší státní zástupce Pavel Zeman oznámil rezignaci) (https://verejnazaloba.cz/nsz/nejvyssi-statni-zastupce-pavel-zeman-oznamil-rezignaci/)

Rekonstrukce státu (2021), Il-lobbying għandu impatt qawwi fuq il-formulazzjoni tal-liġijiet, iċ-Ċeki jaħsbu, iżda jarawh prinċipalment bħala għodda għall-“godfathers’ (Lobbing má podle poloviny Čechů výrazný vliv na podobu zákonů, vnímají ho ale hlavně jako nástroj pro kmotry) ( https://www.rekonstrukcestatu.cz/archivse-novinek/lobbing-ma-podle-poloviny-cechu-vyrazny-vliv-na-podobu-zakonu-vnimaji-ho-ale-hlavne-jako-nastroj-pro-kmotry ). 

Reporters Mingħajr Fruntieri (2021), 2021 Indiċi Dinji tal-Libertà tal-Istampa – Iċ-Ċekja ( https://rsf.org/en/czech-republic ).

Romea.cz (2021), Membri ċittadini tal-“Kunsill tar-Rom”: Křeček ma jafx il-kompetenzi tiegħu, id-dikjarazzjonijiet tiegħu għall-istrateġija dwar ir-Rom mhumiex veri, huwa sistematikament idgħajjef intenzjonalment id-dinjità tar-Rom (ObčanštíČlenové “romské rady”: Křeček nezná své kompetence, k romské strategii se vyjadřuje nepravdivě, soustavně cíleně podkopává důstojnost Romů) ( http://www.romea.cz/cz/zpravodajstvi/domaci/obcansti-clenove-romske-rady-krecek-nezna-sve-kompetence-k-romske-strategii-se-vyjadruje-nepravdive-soustavne-cilene ).

Seznam zprávy (2020), Benešová tintensifika l-ġlieda kontra l-boss tal-prosekuturi. Babiš backed him up (Benešová zesiluje boj proti šéfovi žalobců. Babiš se ho zastal, https://www.seznamzpravy.cz/clanek/benesova-zesiluje-boj-proti-sefovi-zalobcu-poda-karnou-zalobu-kvuli-vrbeticim-153409).

Síť k ochraně demokracie (2020), Monitoring report Report, ( https://ochranademokracie.s3.amazonaws.com/ochranademokracie/production/files/2020/11/18/13/26/42/6db6f97d-7c3e-452d-b27f-44740bbdaa74/zprava-pracovni-skupiny-pro-lidska-socialni-prava-2019_2.pdf ).

L-Uffiċċju Suprem tal-Awditjar (2020), Rapport tal-UE tal-2020 – Rapport dwar il-Ġestjoni Finanzjarja tal-UE fiċ-Ċekja ( https://www.nku.cz/assets/publications-documents/eu-report/eu-report-2020-en.pdf ).

Transparency International (2020), Exporting Corruption (L-esportazzjoni tal-Korruzzjoni).

Transparency International (2021), Kontribut minn Transparency International għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt.

Transparency International (2021), Corruption Perceptions Index 2020 - Indiċi dwar il-Perċezzjoni tal-Korruzzjoni 2020.

Transparency International Repubblika Ċeka (2021), Kontribut minn Transparency International Repubblika Ċeka għall-konsultazzjoni mal-partijiet ikkonċernati għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt.

Anness II: Żjara tal-pajjiż fiċ-Ċekja

Is-servizzi tal-Kummissjoni kellhom laqgħat virtwali f’Marzu 2021 ma’:

·L-Assoċjazzjoni tal-Ġurnalisti

·Il-Kumitat Nazzjonali Ċek tal-Avukati

·Il-Kumitat Nazzjonali Ċek tal-Istitut tal-Istampa Internazzjonali

·Il-Kunsill għax-Xandir tar-Radju u t-Televiżjoni

·Dotazzjoni għall-Ġurnaliżmu Indipendenti

·Ċentru Ewropew għal-Libertà tal-Istampa u tal-Media

·L-Uffiċċju Analitiku Finanzjarju

·Frank Bold/Rikostruzzjoni tal-Istat

·L-Istitut Internazzjonali għall-Istampa

·Il-Lega tad-Drittijiet tal-Bniedem

·Il-Ministeru tal-Kultura

·Il-Ministeru għall-Intern

·Il-Ministeru għall-Ġustizzja

·L-Aġenzija Nazzjonali dwar il-Kriminalità Organizzata

·L-Ombudsman

·Sħubija Governattiva Miftuħa

·L-Uffiċċju tal-Prosekutur Ġenerali

·Il-Qorti Amministrattiva Suprema

·L-Uffiċċju Suprem tal-Awditjar

·Il-Qorti Suprema

·Transparency International Repubblika Ċeka

·L-Unjoni tal-Imħallfin

·L-Unjoni tal-Prosekuturi Pubbliċi

* Il-Kummissjoni ltaqgħet ukoll mal-organizzazzjonijiet li ġejjin f’għadd ta’ laqgħat orizzontali:

·Amnesty International

·Ċentru għad-Drittijiet Riproduttivi

·CIVICUS

·Civil Liberties Union for Europe

·Civil Society Europe

·Il-Konferenza tal-Knejjes Ewropej

·EuroCommerce

·European Center for Not-for-Profit Law

·Iċ-Ċentru Ewropew għal-Libertà tal-Istampa u tal-Media

·Il-Forum Ewropew Ċiviku

·Il-Federazzjoni Ewropea tal-Ġurnalisti

·Is-Sħubija Ewropea għad-Demokrazija

·Il-Forum Ewropew Ċiviku

·Front Line Defenders

·Il-Fondazzjoni Dar id-Drittijiet tal-Bniedem

·Human Rights Watch

·ILGA-Europe

·Il-Kummissjoni Internazzjonali ta’ Ġuristi

·Il-Federazzjoni Internazzjonali għad-Drittijiet tal-Bniedem

·International Planned Parenthood Federation European Network (IPPF EN)

·L-Istitut Internazzjonali għall-Istampa

·Il-Kumitat Netherlandiż ta’ Helsinki

·L-Istitut tal-Politika Ewropea tas-Soċjetà Miftuħa

·Philanthropy Advocacy

·Protection International

·Reporters Mingħajr Fruntieri

·Transparency International EU

(1)      Barra minn hekk, kmamar amministrattivi speċjalizzati fil-qrati reġjonali jaġixxu bħala qrati amministrattivi tal-prim’istanza.

(2)      L-Att Nru 6/2002 Coll., Dwar il-Qrati u l-Imħallfin.

(3)      L-Artikolu 80 tal-Kostituzzjoni, li huwa inkluż fit-Tielet Parti, il-Fergħa Eżekuttiva.

(4)      Il-metodu tal-ħatra u tat-tkeċċija tal-prosekuturi bi grad għoli huwa parti minn riforma proposta mill-Ministeru għall-Ġustizzja f’Ġunju 2019 u li bħalissa huwa wieqaf.

(5)      Il-Figuri 48 u 50, it-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE tal-2021. Il-livell ta’ indipendenza ġudizzjarja perċepita huwa kkategorizzat kif ġej: baxx ħafna (anqas minn 30 % tar-rispondenti jipperċepixxu l-indipendenza ġudizzjarja bħala pjuttost tajba u tajba ħafna); baxx (bejn 30 % u 39%), medju (bejn 40 % u 59%), għoli (bejn 60 % u 75%), għoli ħafna (’il fuq minn 75%).

(6)      Għal aktar informazzjoni ara r-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, il-Kapitolu tal-Pajjiż dwar is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fiċ-Ċekja, p. 2.

(7)      Emendi tal-Att Nru 6/2002 Coll., dwar il-Qrati u l-Imħallfin.

(8)      Il-Liġi Nru 630, li temenda t-Taqsima 105a u 116 tal-Att Nru 6/2002 Coll., dwar il-Qrati u l-Imħallfin; Il-Liġi Nru 630, emenda proposta tat-Taqsima 105e u t-Taqsima 116 tal-Att Nru 6/2002 Coll., dwar il-Qrati u l-Imħallfin; ir-Rakkomandazzjoni CM/Rec(2010)12 tal-Kumitat tal-Ministri tal-Kunsill tal-Ewropa, il-paragrafu 47. Is-Sentenza tal-Qorti tal-Ġustizzja tal-20 ta’ April 2021, Repubblika, C-896/19, il-paragrafi 66-69.

(9)      Għal aktar informazzjoni ara r-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, il-Kapitolu tal-Pajjiż dwar is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fiċ-Ċekja, p. 3.

(10)      Teżisti l-possibbiltà li jintalab il-ftuħ mill-ġdid tal-proċedimenti jekk tfeġġ informazzjoni li qabel ma kinitx magħrufa, u huwa possibbli li jitressaq ilment kostituzzjonali; madankollu dawn il-proċeduri mhumiex ikkunsidrati bħala stħarriġ ġudizzjarju standard.

(11)      Is-senat dixxiplinari huwa senat speċjali fil-Qorti Amministrattiva Suprema.

(12)      Ir-Rakkomandazzjoni CM/Rec(2010)12 tal-Kumitat tal-Ministri tal-Kunsill tal-Ewropa, il-paragrafu 69; l-opinjoni tal-Kummissjoni ta’ Venezja, CDL-AD(2010)004, il-paragrafu 43; l-opinjoni tal-Kummissjoni ta’ Venezja, Lista ta’ Verifika tal-Istat tad-Dritt (CDL-AD (2016)007, il-paragrafu 78; skont il-ġurisprudenza tal-Qorti Ewropea tal-Ġustizzja (C‑216/18 PPU, LM, il-25 ta’ Lulju 2018, il-punt 67): “ir-rekwiżit ta’ indipendenza jeżiġi wkoll li s-sistema dixxiplinari ta’ dawk li l-kompitu tagħhom huwa li jiddeċiedu jkollha l-garanziji neċessarji sabiex jiġi evitat kull riskju li tali sistema tintuża bħala sistema ta’ kontroll politiku tal-kontenut tad-deċiżjonijiet ġudizzjarji. F’dan ir-rigward, l-ippromulgar ta’ regoli li jiddefinixxu, b’mod partikolari, kemm l-aġir li jikkostitwixxi ksur dixxiplinari u kemm is-sanzjonijiet applikabbli konkretament, li jipprevedu l-intervent ta’ istanza indipendenti konformement ma’ proċedura li tiggarantixxi b’mod sħiħ id-drittijiet stabbiliti fl-Artikoli 47 u 48 tal-Karta, b’mod partikolari d-drittijiet tad-difiża, u li jistabbilixxu l-possibbiltà li d-deċiżjonijiet tal-organi dixxiplinari jiġu kkontestati quddiem qorti, jikkostitwixxi ġabra ta’ garanziji essenzjali għall-finijiet tal-ħarsien tal-indipendenza tas-setgħa ġudizzjarja”.

(13)      Ir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, il-Kapitolu tal-Pajjiż dwar is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fiċ-Ċekja, pp. 3-4.

(14)      GRECO Fourth Evaluation Round – Rapport ta' Evalwazzjoni, ir-Rakkomandazzjoni x.

(15)      Materjali ppubblikati fil-librerija elettronika tal-proċess leġiżlattiv, jinsabu fuq https://apps.odok.cz/veklep-detail?pid=KORNBD9J6ZWU.

(16)      Informazzjoni riċevuta fil-kuntest taż-żjara tal-pajjiż fiċ-Ċekja, mill-Ministeru tal-Ġustizzja.

(17)      Il-verżjoni Ċeka tal-Kodiċi ta’ Etika tinsab fuq https://www.nsoud.cz/judikatura/ns_web.nsf/0/480C6A02F818B1DCC12586B00029183B/$file/ETICK%C3%9D%20KODEX%20 (2).pdf; il-verżjoni bl-Ingliż fuq https://www.nsoud.cz/Judikatura/ns_web.nsf/web/CodeofEthics~Code_of_Ethic~?Open&lng=EN.

(18)      Kontribut miċ-Ċekja għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt, pp. 4-5.

(19)      Iċ-Ċekja ma għandhiex Kunsill Ġudizzjarju, iżda l-kunsilli tal-imħallfin huma stabbiliti f’kull qorti. Il-kunsilli huma magħmula minn imħallfin mill-qorti rispettiva, li jiġu eletti mill-kollegi tagħhom. Fil-qrati distrettwali b’inqas minn 11-il imħallef, ir-rwol tal-kunsill jitwettaq minn assemblea tal-imħallfin kollha tal-qorti; L-Artikoli 46 u s-segwenti tal-Att dwar il-Qrati u l-Imħallfin.

(20)      GRECO Fourth Evaluation Round – Evaluation Report, ir-Rakkomandazzjoni vii(i).

(21)      Intervista mal-Ministru tal-Ġustizzja f’Deník N (3 ta’ Frar 2021), Min wiegħed xiex lil min? Huma jagħmlu konfużjoni qabel l-elezzjonijiet, Benesova tikkritika d-deċiżjoni tal-Qorti Kostituzzjonali; Deník N (3 ta’ Frar 2021), Babiš akkuża lill-imħallfin milli jinfluwenzaw l-elezzjonijiet. Aħna qed nipproteġu biss il-Kostituzzjoni, irreaġixxejna Rychetský; intervista mal-Ministru tal-Ġustizzja f’Info.cz (il-25 ta’ Frar 2021), il-Proċedimenti kontra Babiš se jibqgħu għaddejjin sal-elezzjoni, il-prosekuturi jużawha bħala tarka kontra t-tkeċċija tagħhom. Il-Ministru tal-Ġustizzja ddubita pubblikament dwar il-legalità tal-azzjonijiet dwar il-Prosekutur Ġenerali u ħabbar li kienet se tibda proċedimenti dixxiplinari. Madankollu, il-Prosekutur Ġenerali kien appoġġat mill-Prim Ministru, kif irrappurtat f’Seznam zprávy (id-9 ta’ Mejju 2020) Benešová tintensifika l-ġlieda kontra l-kap tal-prosekuturi.

(22)      Dikjarazzjoni tal-Unjoni tal-Imħallfin, Soudcovská unie k vystoupení ministryně spravedlnosti; Dikjarazzjoni tal-Unjoni tal-Prosekuturi (l-4 ta’ Frar 2021); Dikjarazzjoni tal-President tal-Unjoni tal-Prosekuturi (26 ta’ Frar 2021).

(23)      Stqarrija għall-istampa tal-Prosekuzzjoni Pubblika (l-14 ta’ Mejju 2021), il-Prosekutur Ġenerali Pavel Zeman ħabbar ir-riżenja tiegħu, rekord tal-konferenza stampa disponibbli fuq https://www.dvtv.cz/video/sef-zalobcu-zeman-konci-citil-jsem-silny-tlak-ze-strany-benesove-nechci-dal-jen-odrazet-jeji-utoky; Ara wkoll l-intervista mal-Prosekutur Ġenerali f’Deník N (il-25 ta’ Mejju 2020), Zeman: Po schůzce s Benešovou jsem vycítil svůj konec, byli jsme pro ni vděčný terč. Politika zhrubla.

(24)      Il-Prosekutur Ġenerali l-ġdid inħatar fit-13 ta’ Lulju 2021.

(25)      Għal aktar informazzjoni ara r-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, il-Kapitolu tal-Pajjiż dwar is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fiċ-Ċekja, p. 4-5.

(26)      Kontribut miċ-Ċekja għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt, p. 6; informazzjoni riċevuta fil-kuntest taż-żjara tal-pajjiż fiċ-Ċekja.

(27)      Kontribuzzjoni mill-Assoċjazzjoni tal-Assoċjazzjoni tal-Avukati Ċeka għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt, p. 15; ir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, il-Kapitolu tal-Pajjiż dwar is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fiċ-Ċekja, p. 5.

(28)      Il-bażi tad-data hija disponibbli fuq https://rozhodnuti.justice.cz/soudnirozhodnuti/ .  

(29)      L-Artikolu 1(23) tal-Liġi Nru 218/2021.

(30)      Il-Figuri 40-43, it-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE tal-2021.

(31)      Il-Figura 44, it-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE tal-2021.

(32)      Ir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, il-Kapitolu tal-Pajjiż dwar is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fiċ-Ċekja, p. 5.

(33)      Kontribut miċ-Ċekja għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt, p. 8.

(34)      Skont informazzjoni minn Novembru 2020, aktar minn 700 000 persuna jiffaċċjaw proċedimenti ta’ infurzar; skont informazzjoni mir-rapport tal-Valutazzjoni tal-Impatt Regolatorju sal-Att Nru 31/2019 mill-2019, 90 % tad-debituri ma kinux kapaċi jħallsu lura d-djun tagħhom.

(35)      Id-Deċiżjoni tal-Qorti Kostituzzjonali Ċeka Nru I. ÚS 3271/13, il-paragrafu 31.

(36)      Ir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, il-Kapitolu tal-Pajjiż dwar is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fiċ-Ċekja, p. 5.

(37)      L-Att Nru 38/2021, adottat f’Jannar 2021, li jistabbilixxi l-hekk imsejjaħ kont protett; il-Liġi Nru 545 approvata mill-Kamra tad-Deputati f’April 2021 li tintroduċi bidliet fil-Kodiċi tal-Proċedura u l-Att dwar il-Uffiċjali Ġudizzjarji; l-abbozz ta’ Liġi Nru 1073 ippreżentat f’Novembru 2020 li jintroduċi aktar bidliet fl-Att dwar il-Proċedimenti ta’ Insolvenza; l-Abbozz ta’ Liġi Nru 986, adottat mis-Senat f’April 2021; l-indirizzar tal-kwistjoni tad-debituri minuri.

(38)      Ara wkoll ir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, il-Kapitolu tal-Pajjiż dwar is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fiċ-Ċekja, p. 6.

(39)      Il-Figuri 6 u 7, it-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE tal-2021.

(40)      Il-Figura 9, it-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE tal-2021.

(41)      Il-Figura 13, it-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE tal-2021.

(42)      Informazzjoni pprovduta fil-kuntest taż-żjara tal-pajjiż fiċ-Ċekja mill-Ministeru tal-Ġustizzja.

(43)      Informazzjoni riċevuta fil-kuntest taż-żjara tal-pajjiż fiċ-Ċekja.

(44)      Informazzjoni riċevuta fil-kuntest taż-żjara tal-pajjiż fiċ-Ċekja.

(45)      Kontribut mill-Assoċjazzjoni tal-Assoċjazzjoni tal-Avukati Ċeka għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt, p. 17.

(46)      Informazzjoni riċevuta fil-kuntest taż-żjara tal-pajjiż fiċ-Ċekja.

(47)      Informazzjoni riċevuta fil-kuntest taż-żjara tal-pajjiż fiċ-Ċekja.

(48)      Każijiet oħra ta’ korruzzjoni jiġu ttrattati minn direttorati reġjonali tal-pulizija, bl-Aġenzija Nazzjonali għall-Kriminalità Organizzata tkun tista’ tieħu f’idejha l-każijiet fi kwalunkwe ħin.

(49)      Transparency International, Corruption Perceptions Index 2020 (2021), pp. 2-3. Il-livell ta’ korruzzjoni perċepita hija kkategorizzata kif ġej: baxxa (il-perċezzjoni fost l-esperti u l-eżekuttivi tan-negozju tal-korruzzjoni fis-settur pubbliku hija ogħla minn 79); relattivament baxx (punteġġi bejn 79 u 60), relattivament għoli (punteġġi bejn 59 u 50), għoli (punteġġi taħt l-50).

(50)      Fl-2015, il-punteġġ kien ta’ 56, filwaqt li fl-2020, il-punteġġ kien ta’ 54. Il-punteġġ jiżdied/jonqos b’mod sinifikanti meta jinbidel b’aktar minn ħames punti; jitjieb/jiddeterjora (bidliet bejn 4 u 5 punti); Huwa relattivament stabbli (bidliet minn 1 sa 3 punti) f’dawn l-aħħar ħames snin.

(51)      Id-data tal-Ewrobarometru dwar il-perċezzjoni u l-esperjenza tal-korruzzjoni taċ-ċittadini u n-negozji kif irrappurtata s-sena l-oħra tiġi aġġornata kull sentejn. L-aħħar sett ta’ data huwa l-Ewrobarometru Speċjali 502 (2020) u l-Ewrobarometru Flash 482 (2019).

(52)      Ir-Riżoluzzjoni Nru 1273. Il-Pjan huwa disponibbli fuq il-Portal tal-Gvern Kontra l-Korruzzjoni, u ssorveljat mill-Kunsill Governattiv Kontra l-Korruzzjoni.

(53)      L-istrateġija Kontra l-Korruzzjoni taċ-Ċekja, li hija bbażata fuq id-Dikjarazzjoni tal-Programm tal-Gvern tal-2018, hija disponibbli fuq il-Portal tal-Gvern Kontra l-Korruzzjoni .

(54)      Ir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, il-Kapitolu tal-Pajjiż dwar is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fiċ-Ċekja, p. 7.

(55)      Oqsma ta’ prijorità jinkludu: (i) Gvern effettiv u indipendenti; (ii) it-trasparenza u l-aċċess miftuħ għall-informazzjoni; (iii) ġestjoni effiċjenti tal-proprjetà tal-Istat; u (iv) l-iżvilupp tas-soċjetà ċivili.

(56)      Informazzjoni li waslet mill-Ministeru tal-Ġustizzja fil-kuntest taż-żjara tal-pajjiż fiċ-Ċekja.

(57)      Informazzjoni li waslet mill-Ministeru tal-Ġustizzja fil-kuntest taż-żjara tal-pajjiż fiċ-Ċekja.

(58)      Kontribut miċ-Ċekja għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt, pp. 19-20.

(59)      It-Taqsimiet 160 u 179b (3) tal-Kodiċi tal-Proċedura Kriminali.

(60)      Kontribut miċ-Ċekja għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt, Appendiċi 1.

(61)      Dan jinkludi: Akkużi, mozzjonijiet għal kastigi, u ftehimiet dwar il-ħtija u l-pieni.

(62)      Kontribut miċ-Ċekja għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt, p. 18, b’referenza għall-operazzjoni Tax Cobra.

(63)      Ir-reat ta’ tixħim barrani jista’ jiġi kkastigat bħala parti mir-reat ta’ korruzzjoni ġenerali, skont il-kontribut taċ-Ċekja għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt, p. 17.

(64)      Is-setturi b’riskju għoli jinkludu materjal tal-makkinarju u tad-difiża, inklużi armi esportati lejn destinazzjonijiet b’riskju għoli, ara r-Rapport tal-OECD, Implementing the OECD Anti-Bribery Convention, Phase 4 Two-Year Follow-Up: Iċ-Ċekja (2019), p. 4. Fil-perjodu 2016-2019, iċ-Ċekja fetħet investigazzjoni waħda, bdiet proċedimenti f’każ wieħed u ma kkonkludiet l-ebda każ, kif irrappurtat minn “Transparency International, Exporting corruption (2020)”, p. 52.

(65)      Ara r-Rapport tal-OECD, “Implementing the OECD Anti-Bribery Convention - Phase 4 Two-Year Follow-Up:” Ir-Repubblika Ċeka (2019), li tgħid li “[x]ejn ma jindika indika li t-tixħim barrani sar prijorità. [...I]r-Repubblika Ċeka qed tippjana li tespandi d-Dipartiment tal-Analiżi bi 15-il pożizzjoni fl-2021-2025, iżda għad irridu naraw jekk xi wħud minnhom humiex se jiġu allokati għall-investigazzjoni ta’ tixħim barrani.”

(66)      Il-Kummissjoni Ewropea, Rapport Finali tal-Awditjar, Nru tal-Verifika REGC414CZ0133, REGIO/C4/AUD (2019), https://ec.europa.eu/regional_policy/en/information/publications/reports/2021/final-report-on-the-audit-of-the-functioning-of-the-management-and-control-systems-in-place-to-avoid-conflict-of-interest-in-czechia, Ara wkoll il-Parlament Ewropew, Rapport dwar il-missjoni ta’ ġbir ta’ informazzjoni tal-Kumitat għall-Kontroll tal-Baġit fir-Repubblika Ċeka, 26-28 ta’ Frar 2020. Ara wkoll l-Uffiċċju Suprem tal-Awditjar, Rapport tal-UE tal-2020 - Rapport dwar il-Ġestjoni Finanzjarja tal-UE fiċ-Ċekja (2020), pp. 20-21; ir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, il-Kapitolu tal-Pajjiż dwar is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fiċ-Ċekja, p. 8.

(67)      Kontribut miċ-Ċekja għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt, p. 15.

(68)      F’Mejju, il-pulizija kkonkludiet investigazzjoni kriminali ta’ sitt snin dwar l-akkwist illegali ta’ sussidji tal-UE u rrakkomandat l-akkuża, ara: Il-ġustizzja taċ-Česká, 14 ta’ Mejju 2021, Investigatur fil-każ ta’ Stork Nest jitlaq. Huwa għalaq il-fajl u ppropona li l-każ jitressaq quddiem il-qorti.

(69)      Informazzjoni riċevuta mill-pulizija u mis-Servizz tal-Prosekuzzjoni fil-kuntest taż-żjara tal-pajjiż fiċ-Ċekja, inkluż ukoll l-Unità tal-Intelligence Finanzjarja, kif ukoll l-awtoritajiet tat-taxxa u doganali, b’mod partikolari b’referenza għall-operazzjoni Tax Cobra. Il-kooperazzjoni tal-Aġenzija Nazzjonali tal-Kriminalità Organizzata tal-pulizija mal-amministrazzjoni finanzjarja u doganali u l-kooperazzjoni mal-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku hija ddeterminata mill-Kodiċi tal-Proċedura Kriminali Nru 141/1961 Coll., l-Att dwar il-Pulizija tar-Repubblika Ċeka Nru 273/2008 Coll., u l-Att tal-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku Nru 283/1993 Coll.

(70)      Ir-riżorsi umani allokati għas-Servizz tal-Prosekuzzjoni responsabbli għall-prosekuzzjoni tal-korruzzjoni jikkonsistu minn 303 prosekutur pubbliku speċjalizzat fil-korruzzjoni, inklużi 21 prosekutur fl-Uffiċċju tal-Prosekutur Ġenerali, 47 fl-Uffiċċji tal-Prosekuzzjoni Pubblika Għolja, 65 fl-Uffiċċji tal-Prosekuturi Pubbliċi Reġjonali, 170 fl-Uffiċċji tal-Prosekuturi Pubbliċi Distrettwali.

(71)      Informazzjoni riċevuta mill-Ministeru tal-Intern/Ministeru tal-Finanzi (Uffiċċju Analitiku Finanzjarju)/Aġenzija Nazzjonali għall-Kriminalità Organizzata tal-Pulizija Ċeka fil-kuntest taż-żjara tal-pajjiż fiċ-Ċekja.

(72)      Informazzjoni riċevuta mill-Ministeru tal-Intern/Ministeru tal-Finanzi (Uffiċċju Analitiku Finanzjarju)/Aġenzija Nazzjonali għall-Kriminalità Organizzata tal-Pulizija Ċeka fil-kuntest taż-żjara tal-pajjiż fiċ-Ċekja.

(73)      Wara l-ewwel qari fil-Kamra tad-Deputati f’Diċembru 2020, saret seduta ta’ smigħ fil-Kumitat għall-Affarijiet Kostituzzjonali u Legali f’Frar 2021, u ġew skedati aktar dibattiti fil-programm tal-kamra inferjuri għal Mejju u Ġunju 2021. Kontribut miċ-Ċekja għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt, p. 12. Skont stħarriġ pubbliku fl-2021, żewġ terzi tar-rispondenti Ċeki ddikjaraw li regoli tal-lobbying aktar stretti jikkontribwixxu għall-perċezzjoni aktar pożittiva tagħhom tal-politika, ara Rekonstrukce státu (it-3 ta’ Marzu 2021), Lobbying għandu impatt qawwi fuq il-formulazzjoni tal-liġijiet, iċ-Ċeki jaħsbu, iżda jarawh prinċipalment bħala għodda għall-“godfathers”.

(74)      Ir-regolament dwar il-lobbying jikkonsisti f’żewġ abbozzi relatati iżda separati: abbozz ta’ liġi dwar il-lobbying (il-Kamra tad-Deputati Nru 565) u abbozz ta’ liġi li jibdel xi atti b’rabta mal-approvazzjoni tal-att dwar il-lobbying (il-Kamra tad-Deputati Nru 566).

(75)      Ir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, il-Kapitolu tal-Pajjiż dwar is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fiċ-Ċekja, p. 9.

(76)      Abbozz ta’ liġi, li tbiddel xi atti fir-rigward tal-approvazzjoni tal-att dwar il-lobbying (dokument tal-Kamra tad-Deputati Nru 566).

(77)      Abbozz ta’ Kodiċi ta’ Etika ġie ppreżentat mill-Ispeaker tal-Kamra tad-Deputati (dokument tal-Kamra tad-Deputati Nru 7067). Id-diskussjoni ġiet sospiża minħabba l-għadd limitat ta’ membri tal-Kamra tad-Deputati preżenti minħabba r-restrizzjonijiet imposti b’rabta mal-pandemija tal-COVID-19. Id-diskussjoni fil-plenum għandha tkompli meta titneħħa r-restrizzjoni.

(78)      Informazzjoni li waslet mill-Ministeru tal-Ġustizzja fil-kuntest taż-żjara tal-pajjiż fiċ-Ċekja. L-abbozz jiġi adottat permezz ta’ riżoluzzjoni tal-Kamra tad-Deputati, mingħajr ma tkun prevista skeda ta’ żmien indikattiva sa issa.

(79)      GRECO Fourth Evaluation Round - Interim Compliance Report, p. 4.

(80)      Ara l-Att dwar il-Kunflitti ta’ Interess. GRECO, ir-Raba' Serje ta' Evalwazzjonijiet - Rapport Interim dwar il-Konformità (Marzu 2020), p. 4.

(81)      GRECO Fourth Evaluation Round - Interim Compliance Report, p. 5.

(82)      L-Artikolu 11(2)(a) tal-Att dwar il-Kunflitti ta’ Interess.

(83)      Il-Qorti Kostituzzjonali ddeċidiet li l-Att Nru 159/2006 Coll., l-Att dwar il-Kunflitt ta’ Interess, huwa kompatibbli mal-Kostituzzjoni (il-Fajl Nru Pl. US 4/17 tal-11 ta’ Frar 2020).

(84)      Informazzjoni riċevuta mill-Kontra l-Korruzzjoni tal-Gvern fil-kuntest taż-żjara tal-pajjiż fiċ-Ċekja.

(85)      Informazzjoni riċevuta minn partijiet ikkonċernati differenti fil-kuntest taż-żjara tal-pajjiż fiċ-Ċekja.

(86)      L-att tal-Liġi Nru 424/1991 Coll. dwar l-Assoċjazzjoni fil-Partiti Politiċi u l-Movimenti Politiċi.

(87)      Inkluż l-ammont, l-isem tad-donatur, id-data tat-twelid u r-residenza. Id-donazzjonijiet kollha għandhom jiġu elenkati fir-rapport dwar il-finanzjament tal-kampanja elettorali, li l-kandidati jridu jippubblikaw mhux aktar tard minn 90 jum wara l-elezzjonijiet.

(88)      L-Uffiċċju għandu l-mandat li jirrevedi r-rapporti finanzjarji annwali tal-partiti politiċi, li jwettaq kontrolli tal-ġestjoni tal-partiti politiċi u li jissorvelja l-finanzjament tal-kampanji elettorali.

(89)      Dan huwa dovut għall-fatt li l-kandidati mhumiex partiti politiċi jew movimenti politiċi. Ara l-Att Nru 275/2012 Coll. dwar l-Elezzjoni tal-President tar-Repubblika.

(90)      Dwar ir-regoli applikabbli għal entitajiet bħal dawn, ara l-Att Nru 247/1995 Coll. dwar l-Elezzjonijiet lill-Parlament tar-Repubblika Ċeka u dwar l-Emendar u s-Suppliment ta’ Ċerti Atti Oħra, u l-Att Nru 275/2012 Coll. dwar l-Elezzjonijiet tal-President tar-Repubblika.

(91)      Kontribut miċ-Ċekja għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt dwar finanzjament ta’ partiti politiċi, p. 1.

(92)      Ibid.

(93)      L-Att Nru 166/1993 Coll.

(94)      Ir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, il-Kapitolu tal-Pajjiż dwar is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fiċ-Ċekja, p. 9.

(95)      Fl-2020, l-abbozz ta’ liġi wasal fit-tielet qari fil-Kamra tad-Deputati u sakemm isseħħ l-adozzjoni ta’ emenda kostituzzjonali relatata mis-Senat.

(96)      L-att dwar il-protezzjoni tal-informaturi inizjalment ġie sospiż sakemm tiġi adottata d-Direttiva tal-UE dwar l-istess suġġett, ara wkoll ir-Rapport dwar l-Istat tad-Dritt tal-2020, il-Kapitolu tal-Pajjiż dwar is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fiċ-Ċekja, p. 9.

(97)      L-abbozz ta’ liġi jipproteġi l-iżvelar tal-informaturi fir-rigward ta’ ksur tal-liġi tal-UE u ta’ reati domestiċi u reati amministrattivi. Il-proċess leġiżlattiv jista’ jiġi segwit fuq is-sit web tal-Parlament . Kontribut miċ-Ċekja għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt, p. 14.

(98)      Il-Kumitat għall-Amministrazzjoni Pubblika u l-Iżvilupp Reġjonali u l-Kumitat għall-Affarijiet Kostituzzjonali u Legali.

(99)      Informazzjoni riċevuta fil-kuntest taż-żjara tal-pajjiż fiċ-Ċekja. L-Att dwar l-Għażla ta’ Persuni għall-Entitajiet Amministrattivi u Superviżorji ta’ Entitajiet Legali b’Parteċipazzjoni tas-Sjieda tal-Istat (l-Att dwar in-Nomina), l-Att Nru 353/2019 Coll., daħal fis-seħħ f’Jannar 2020 biex jipprevjeni n-nomini politiċi. Ara wkoll is-Semestru Ewropew, il-Programm ta’ Konverġenza taċ-Ċekja (April 2020), p. 35, għal aktar dettalji.

(100)      Riżoluzzjoni tal-Gvern Nru 115/2020.

(101)      Kontribut miċ-Ċekja għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt, p. 15. Analiżi tal-2019 tar-riskju ta’ korruzzjoni fis-settur tas-saħħa mwettqa mill-Gvern enfasizzat ir-riskji ta’ korruzzjoni fuq in-naħat kollha tas-settur tal-kura tas-saħħa li jvarjaw mill-korruzzjoni mwettqa mill-pazjenti u l-fornituri tal-kura tas-saħħa sal-korruzzjoni fil-livell tal-gvern ċentrali, jinsab fuq https://www.mzcr.cz/wp-content/uploads/2020/08/Sektorov%C3%A1-anal%C3%BDza-korupce-ve-zdravotnictv%C3%AD.pdf d. B’segwitu għall-analiżi, il-Ministeru tas-Saħħa kien immira li jintroduċi miżuri ta’ mitigazzjoni speċifiċi u li jippreżenta proposta legali biex jottimizza l-funzjonament tal-kumpaniji pubbliċi tal-assigurazzjoni.

(102)      Ir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, il-Kapitolu tal-Pajjiż dwar is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fiċ-Ċekja, p. 9.

(103)      Kontribut miċ-Ċekja għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt, p. 16.

(104)      Iċ-Ċekja żammet l-erbgħin pożizzjoni tagħha fl-Indiċi Dinji tal-Libertà tal-Istampa ta’ Reporters Mingħajr Fruntieri, 2021, li tpoġġiha fid-dsatax-il pożizzjoni fl-UE.

(105)      Parti mit-traspożizzjoni mir-Repubblika Ċeka tad-Direttiva 2018/1808 dwar is-Servizzi tal-Media Awdjoviżiva.

(106)      Għal aktar informazzjoni ara r-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, il-Kapitolu tal-Pajjiż dwar is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fiċ-Ċekja, p. 10.

(107)      Ibid.

(108)      L-abbozz ta’ Liġi li jemenda l-Att dwar ix-Xandir bir-Radju u t-Televiżjoni u li jittrasponi d-Direttiva 2018/1808 ġie ppubblikat mill-Gvern f’Awwissu 2020 u ntbagħat lill-Parlament għal aktar deliberazzjonijiet. Fiż-żmien tal-pubblikazzjoni ta’ dan ir-rapport, ma kienx hemm aktar żviluppi f’dan ir-rigward.

(109) Dan jikkonċerna attivitajiet reċenti tal-bord superviżorju tat-TV Ċek u l-elezzjoni ta’ erba’ membri ġodda (minn 15) mill-Kamra tad-Deputati. European Broadcasting Union, (id-9 ta’ April 2021), Il-Media tas-servizz pubbliku fir-Repubblika Ċeka taħt theddida; International Press Institute (l-1 ta’ April 2021), Tħassib dwar iż-żieda fl-indipendenza tax-xandar pubbliku Ċek; Alleanza Pubblika tal-Media, (id-9 ta’ April 2021), It-theddida li qed jiffaċċja t-TV Ċek; Media Pluralism Monitor tal-2021, ir-Repubblika Ċeka, p. 12.

(110)      Media Pluralism Monitor tal-2021, ir-Repubblika Ċeka, p. 10.

(111)      Is-suq tal-media Ċek huwa ddominat minn għadd żgħir ta’ kumpaniji tal-media involuti fis-setturi tal-istampar, tax-xandir kif ukoll online. Il-livell ta’ konċentrazzjoni huwa partikolarment impressjonanti fis-suq reġjonali tal-media (ekonomikament l-aktar vulnerabbli), fejn il-parti tal-istampa reġjonali ta’ kuljum tiġi effettivament monopolizzata. Ara Media Pluralism Monitor tal-2021, Ir-Repubblika Ċeka, p. 10.

(112)      Ir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, il-Kapitolu tal-Pajjiż dwar is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fiċ-Ċekja, p. 10.

(113) Investigace.cz (it-13 ta’ Diċembru 2019), Reklamar tal-Istat: li tħallas ukoll lil-Parlamentní listy, imsemmi fil-Media Pluralism Monitor tal-2021, ir-Repubblika Ċeka.

(114)      Media Pluralism Monitor tal-2021, Ir-Repubblika Ċeka, p. 13.

(115)      Ir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, il-Kapitolu tal-Pajjiż dwar is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fiċ-Ċekja, p. 10.

(116)      Media Pluralism Monitor tal-2021, Ir-Repubblika Ċeka, p. 8.

(117)      Ir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, il-Kapitolu tal-Pajjiż dwar is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fiċ-Ċekja, p. 12.

(118)      Media Pluralism Monitor tal-2021, Ir-Repubblika Ċeka, p. 9.

(119)      Media Pluralism Monitor tal-2021, Ir-Repubblika Ċeka, p. 6.

(120)      Magħmula mill-kamra inferjuri, il-Kamra tad-Deputati (Poslanecká sněmovna) u s-Senat (Senát Parlamentu České republiky), il-kamra superjuri.

(121)      Il-Kostituzzjoni taċ-Ċekja, l-Artikolu 41.

(122)      Fil-konsiderazzjoni fil-qosor ta’ abbozz ta’ liġi, l-ewwel qari ma jsirx u l-Kamra tad-Deputati tista’ tiddeċiedi li tħassar id-dibattitu ġenerali li għandu jsir matul it-tieni qari ta’ abbozz ta’ liġi kif ukoll li tnaqqas il-limitu tad-diskors tad-Deputati individwali. Kontribut miċ-Ċekja għar-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, p. 25.

(123)      Kontribut miċ-Ċekja għar-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, pp. 25-26.

(124)      Ara l-kontribut mill-Assoċjazzjoni tal-Kamra Federali tal-Avukati għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt, p. 27; il-kontribut minn Transparency International għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt, p. 6.

(125)      Pereż. Is-Sentenza tal-Qorti Muniċipali fi Praga tat-13 ta’ Novembru 2020, Nru 18 A 59/2020; Il-kontribuzzjoni mill-Assoċjazzjoni tal-Assoċjazzjoni tal-Avukati Ċeka għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt; Il-kontribuzzjoni minn Transparency International Repubblika Ċekai, ir-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt. Il-kontribuzzjoni mill-Unjoni tal-Libertajiet Ċivili għall-Ewropa għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt. Kontribuzzjoni minn Glopolis għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt.

(126)      Kontribut miċ-Ċekja għar-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, p. 30.

(127)      Skont il-Kostituzzjoni, il-quorum huwa terz tal-Membri tal-kamra rispettiva. Il-miżura inkwistjoni tillimita l-preżenza tal-membri għal nofs, li tirrispetta d-dispożizzjoni Kostituzzjonali.    

(128)      Id-Id-dikjarazzjoni tal-istat ta’ emerġenza tippermetti lill-Gvern jadotta ċerti miżuri straordinarji li jillimitaw id-drittijiet fundamentali, kif stipulat fit-Taqsima 5 tal-Att dwar il-Kriżi, għal perjodu ta’ żmien strettament meħtieġ u fil-proroga li hija strettament meħtieġa.

(129)      L-Att Kostituzzjonali Nru 110/1998, l-Artikoli 5 u 6.

(130)      Ir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, il-Kapitolu tal-Pajjiż dwar is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fiċ-Ċekja, p. 13.

(131)      It-Taqsima 3(5) tal-Att dwar il-Kriżi jistipula li Gvernatur tar-Reġjun jista’ jitlob li l-Gvern jiddikjara l-istat ta’ emerġenza, taħt ċerti kundizzjonijiet.

(132)      Dikjarazzjoni tal-Assoċjazzjoni tal-Avukati Ċeka (il-15 ta’ Frar 2021), Assoċjazzjoni tal-Avukati Ċeka għad-dikjarazzjoni tal-istat ta’ emerġenza permezz ta’ digriet governattiv tal-14 ta’ Frar 2021; Dikjarazzjonijiet ta’ esperti dwar il-Liġi Kostituzzjonali lill-media, České noviny (il-15 ta’ Frar 2021), Skont il-biċċa l-kbira tal-avukati, l-istat ta’ emerġenza mhuwiex kostituzzjonali.

(133)      Riżoluzzjoni tal-Kamra tad-Deputati Nru 84 tat-18. 2. 2021.

(134)      Is-Sentenza tal-Qorti Kostituzzjonali tal-25 ta’ Marzu 2021, Pl. ÚS 12/21; il-Qorti Kostituzzjonali ma għandhiex il-kompetenza li tirrevedi d-dikjarazzjoni ta’ stat ta’ emerġenza bħala tali.

(135)      F’każijiet bħal dawn, id-dikjarazzjoni ta’ stat ġdid ta’ emerġenza tkun possibbli biss meta tkun iġġustifikata minn bidla fiċ-ċirkostanzi.

(136)      Ir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, il-Kapitolu tal-Pajjiż dwar is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fiċ-Ċekja, p. 13.

(137)      Ara l-listi ta’ deċiżjonijiet tal-qorti ppubblikati mill-Kamra tal-Avukati Ċeka li jinsabu fuq https://advokatnidenik.cz/2021/04/23/za-uplynulych-deset-mesicu-soudy-zrusily-nekolik-protiepidemickych-opatreni/ , https://advokatnidenik.cz/2021/04/09/soudy-jiz-odmitly-desitky-navrhu-na-zruseni-protiepidemickych-narizeni/.

(138)      Il-kontribut mil-Lega tad-Drittijiet tal-Bniedem għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt, pp. 12, 13; informazzjoni riċevuta fil-kuntest taż-żjara tal-pajjiż fiċ-Ċekja.

(139)      Il-proġett eLegislation idaħħal għodod u proċeduri ġodda ta’ abbozzar fil-proċess ta’ abbozzar, diskussjoni u promulgazzjoni ta’ leġiżlazzjoni primarja u sekondarja. Fi tmiem il-proċess ta’ abbozzar, dawn l-għodod jaġġornaw il-bażi tad-data tal-eCollection, li tipprovdi testi verifikati tal-leġiżlazzjoni Ċeka u l-verżjonijiet konsolidati tagħha. Il-proġett huwa kofinanzjat mill-fondi tal-UE.

(140)      Informazzjoni riċevuta fil-kuntest taż-żjara tal-pajjiż fiċ-Ċekja.

(141)      Ittra miftuħa ffirmata minn aktar minn 320 firmatarju, inklużi avukati prominenti. Il-kontribuzzjoni mil-Lega tad-Drittijiet tal-Bniedem għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt, p. 9, 13;

(142)      Rapport minn Síť k ochraně demokracie (2020); Romea.cz (it-18 ta’ Jannar 2021), Membri ċittadini tal-“Kunsill tar-Rom”: Křeček ma jafx il-kompetenzi tiegħu, id-dikjarazzjonijiet tiegħu għall-istrateġija dwar ir-Rom mhumiex veri, huwa sistematikament idgħajjef intenzjonalment id-dinjità tar-Rom, Kontribuzzjoni minn Glopolis għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt, p. 13.

(143)      Bħat-teħid ta’ deċiżjonijiet ġudizzjarji f’każijiet ta’ ospitalizzazzjoni involontarja fiċ-ċirkostanzi tal-pandemija tal-COVID-19, il-projbizzjoni jew il-limitazzjoni taż-żjarat fil-ħabs, l-iżolament tal-persuni fil-faċilitajiet tas-servizzi soċjali jew l-aċċess għall-edukazzjoni għall-istudenti b’diżabilità.

(144)      Informazzjoni riċevuta fil-kuntest taż-żjara fil-pajjiż fiċ-Ċekja mill-Uffiċċju tal-Ombudsman.

(145)      Gradazzjoni mogħtija minn CIVICUS; il-gradazzjonijiet jingħataw fuq skala ta’ ħames kategoriji definiti bħala: miftuħa, ristretta, imxekkla, repressa u magħluqa.

(146)      Ir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, il-Kapitolu tal-Pajjiż dwar is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fiċ-Ċekja, p. 14.

(147)      Studju tal-OSF ta’ Nadace, parti min-netwerk tal-Fondazzjonijiet tas-Soċjetà Miftuħa, (is-17 ta’ Marzu 2021), Dopady pandemie COVID-19 na neziskové organizace, p. 2; informazzjoni riċevuta fil-kuntest taż-żjara tal-pajjiż fiċ-Ċekja.

(148)      Studju tal-OSF ta’ Nadace, parti min-network tal-Fondazzjonijiet tas-Soċjetà Miftuħa, (is-17 ta’ Marzu 2021), Dopady pandemie COVID-19 na neziskové organizace, p. 3; informazzjoni riċevuta fil-kuntest taż-żjara tal-pajjiż fiċ-Ċekja.