IL-KUMMISSJONI EWROPEA
Brussell, 20.7.2021
SWD(2021) 703 final
DOKUMENT TA’ ĦIDMA TAL-PERSUNAL TAL-KUMMISSJONI
Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt
Il-Kapitolu tal-Pajjiż dwar is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fil-Bulgarija
Li jakkumpanja d-dokument
KOMUNIKAZZJONI TAL-KUMMISSJONI LILL-PARLAMENT EWROPEW, LILL-KUNSILL, LILL-KUMITAT EKONOMIKU U SOĊJALI EWROPEW U LILL-KUMITAT TAR-REĠJUNI
Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt
Is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fl-Unjoni Ewropea
{COM(2021) 700 final} - {SWD(2021) 701 final} - {SWD(2021) 702 final} - {SWD(2021) 704 final} - {SWD(2021) 705 final} - {SWD(2021) 706 final} - {SWD(2021) 707 final} - {SWD(2021) 708 final} - {SWD(2021) 709 final} - {SWD(2021) 710 final} - {SWD(2021) 711 final} - {SWD(2021) 712 final} - {SWD(2021) 713 final} - {SWD(2021) 714 final} - {SWD(2021) 715 final} - {SWD(2021) 716 final} - {SWD(2021) 717 final} - {SWD(2021) 718 final} - {SWD(2021) 719 final} - {SWD(2021) 720 final} - {SWD(2021) 721 final} - {SWD(2021) 722 final} - {SWD(2021) 723 final} - {SWD(2021) 724 final} - {SWD(2021) 725 final} - {SWD(2021) 726 final} - {SWD(2021) 727 final}
Astratt
Ir-riformi fil-Bulgarija f’oqsma li jinkludu l-ġustizzja u l-korruzzjoni l-ewwel ġew segwiti mill-Kummissjoni permezz tal-Mekkaniżmu għall-Kooperazzjoni u l-Verifika (CVM, Cooperation and Verification Mechanism) u bħalissa qed jiġu segwiti permezz tal-Mekkaniżmu tal-Istat tad-Dritt. Bi tweġiba għar-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, l-awtoritajiet Bulgari adottaw Pjan ta’ Azzjoni apposta li jkopri l-kwistjonijiet fl-erba’ pilastri kollha.
Ir-riforma ġudizzjarja fil-Bulgarija kienet proċess gradwali b’implikazzjonijiet importanti għall-indipendenza ġudizzjarja u għall-fiduċja pubblika, iżda għad hemm xi sfidi. Daħlet fis-seħħ liġi ġdida dwar il-Prosekutur Ġenerali u d-deputati tiegħu/tagħha. Sadanittant, din l-istess liġi ġiet ikkontestata quddiem il-Qorti Kostituzzjonali, li ddikjaratha antikostituzzjonali u għaldaqstant il-kwistjoni ta’ obbligu ta’ rendikont u tar-responsabbiltà kriminali tal-Prosekutur Ġenerali għadha problema. Għad hemm ukoll tħassib relatat mal-kompożizzjoni u l-funzjonament tal-Kunsill Superjuri tal-Maġistratura. Riforma dwar din il-kwistjoni kienet ġiet proposta fl-abbozz tal-Kostituzzjoni l-ġdida iżda fl-aħħar mill-aħħar din ma ġietx adottata. L-Ispettur Ġenerali u l-Ispetturi tal-Ispettorat tal-Kunsill Superjuri tal-Maġistratura qed ikomplu bil-ħidma tagħhom minkejja li l-mandat tagħhom intemm f’April 2020. Ir-reġim ta’ promozzjoni fi ħdan il-ġudikatura jqajjem tħassib peress li l-ħatriet ta’ mħallfin f’pożizzjonijiet ogħla ma twettqux skont il-proċedura ordinarja ta’ kompetizzjoni miftuħa. Minkejja l-isforzi leġiżlattivi, id-diġitalizzazzjoni tal-ġustizzja għadha lura fil-prattika. L-effiċjenza tas-sistema ġudizzjarja amministrattiva qed turi progress sinifikanti.
Ġiet ikkonsolidata l-implimentazzjoni tar-riformi istituzzjonali kontra l-korruzzjoni. L-istrateġija l-ġdida kontra l-korruzzjoni għall-perjodu 2021-2027 ġiet approvata, b’ġabra ġdida ta’ prijoritajiet, fosthom, it-tisħiħ tal-kapaċitajiet biex tiġi miġġielda l-korruzzjoni; żieda fl-obbligu ta’ rendikont tal-awtoritajiet lokali; u l-ħolqien ta’ ambjent kontra l-korruzzjoni li kapaċi jirreaġixxi fil-ħin. Għad fadal sfidi sinifikanti rigward l-effettività tal-miżuri relatati mal-integrità tal-amministrazzjoni pubblika, il-lobbying u l-protezzjoni tal-informaturi, fejn ma teżisti l-ebda regolamentazzjoni apposta. Minkejja ż-żieda fl-attività investigattiva u t-tisħiħ tar-riżorsi, il-kundanni finali għal każijiet ta’ korruzzjoni ta’ profil għoli għadhom baxxi u għad irid jiġi stabbilit rekord solidu ta’ kundanni finali f’dan ir-rigward.
Fir-rigward tal-pluraliżmu tal-media, il-qafas ġuridiku Bulgaru huwa bbażat fuq ġabra ta’ salvagwardji kostituzzjonali u ta’ miżuri leġiżlattivi. Ġiet adottata leġiżlazzjoni ġdida biex tiġi trasposta d-Direttiva dwar is-Servizzi tal-Media Awdjoviżiva, li għandha l-għan li ssaħħaħ l-indipendenza tar-regolatur tal-media, il-Kunsill għall-Media Elettronika. In-nuqqas ta’ trasparenza tas-sjieda tal-media għadha sors ta’ tħassib. L-ambjent tax-xogħol u s-sikurezza tal-ġurnalisti ma jidhrux li tjiebu. Il-pandemija tal-COVID-19 affettwat il-pluralità tal-media u l-protezzjoni tal-ġurnalisti f’termini ekonomiċi, b’mod partikolari fir-rigward tal-ġurnaliżmu reġjonali, iżda ma ġiet stabbilita l-ebda miżura ta’ appoġġ speċifika.
Rigward il-kontrokontrolli, l-użu limitat tal-valutazzjoni tal-impatt u ta’ konsultazzjoni pubblika fil-proċess leġiżlattiv għadu ta’ tħassib, speċjalment għall-abbozzi tal-liġijiet proposti mill-Parlament. Għad hemm ukoll tħassib simili dwar il-prattika li jiġu introdotti bidliet importanti permezz ta’ emendi f’atti legali oħra mhux relatati, li jduru mar-rekwiżiti ta’ konsultazzjoni pubblika u ta’ valutazzjoni tal-impatt. L-istat ta’ emerġenza relatat mal-pandemija tal-COVID-19 għadu fis-seħħ. Ir-riżorsi tal-Istituzzjonijiet Nazzjonali tad-Drittijiet tal-Bniedem żdiedu. L-abbozz ta’ liġi dwar il-finanzjament barrani għall-Organizzazzjonijiet Mhux Governattivi ġie abbandunat, iżda l-ispazju ċiviku fil-pajjiż għadu limitat.
Il-Mekkaniżmu għall-Kooperazzjoni u l-Verifika (CVM) ġie stabbilit bl-adeżjoni mal-Unjoni Ewropea fl-2007 bħala miżura tranżitorja li tiffaċilita l-isforzi kontinwi tal-Bulgarija biex tirriforma l-ġudikatura tagħha u biex tintensifika l-ġlieda kontra l-korruzzjoni u l-kriminalità organizzata
. F’konformità mad-deċiżjoni li tistabbilixxi l-mekkaniżmu u kif enfasizzat mill-Kunsill, is-CVM jintemm meta l-parametri referenzjarji kollha li japplikaw għall-Bulgarija jintlaħqu b’mod sodisfaċenti
. L-aħħar rapport tas-CVM tal-Kummissjoni, li ġie adottat f’Ottubru 2019, irreġistra li l-Bulgarija kienet għamlet għadd ta’ impenji ulterjuri u kkonkluda li l-progress li sar bis-saħħa tas-CVM kien biżżejjed biex jissodisfa l-impenji li l-Bulgarija ħadet fiż-żmien tal-adeżjoni tagħha mal-UE. Kif enfasizzat il-Kummissjoni wkoll, jenħtieġ li l-Bulgarija tkompli taħdem b’mod konsistenti biex tittrasforma l-impenji speċifikati fir-rapport f’leġiżlazzjoni konkreta u f’implimentazzjoni kontinwa. Kwalunkwe deċiżjoni dwar it-tmiem tas-CVM se tqis debitament il-pożizzjoni espressa mill-Kunsill u l-Parlament Ewropew
.
I.Is-Sistema Ġudizzjarja
Is-sistema ġudizzjarja tar-Repubblika tal-Bulgarija
tinkludi l-għadd totali ta’ 182 qorti li huma ordinarji u speċjalizzati. Bħala regola ġenerali, il-qrati ordinarji jisimgħu kawżi fi tliet istanzi, u s-sistema ta’ dawn il-qrati tinkorpora fiha 113-il qorti distrettwali, 28 qorti reġjonali u ħames qrati tal-appell. Il-qrati speċjalizzati jinkludu l-qrati militari, kriminali u amministrattivi. Il-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni hija l-qorti tal-aħħar istanza f’kawżi li jinstemgħu minn qrati ordinarji, militari u kriminali speċjalizzati, filwaqt li għall-kawżi amministrattivi, il-Qorti Amministrattiva Suprema hija l-qorti tal-aħħar istanza. Il-ġudikatura tinkludi wkoll l-Uffiċċju tal-Prosekutur, filwaqt li l-Qorti Kostituzzjonali tal-Bulgarija mhijiex parti minnha
. L-Uffiċċju tal-Prosekutur għandu struttura unifikata u huwa ppresedut mill-Prosekutur Ġenerali. Il-Bulgarija hija parteċipi fl-Uffiċċju tal-Prosekutur Pubbliku Ewropew. Il-Kunsill Superjuri tal-Maġistratura (“SJC”, Supreme Judicial Council) huwa l-ogħla awtorità amministrattiva fil-ġudikatura Bulgara. Huwa responsabbli mill-ġestjoni tal-ġudikatura u mill-iżgurar tal-indipendenza tagħha. L-imħallfin, il-prosekuturi u l-investigaturi
jinħatru, jiġu promossi, trasferiti u jitneħħew mill-awla rispettiva tagħhom (tal-Imħallfin jew tal-Prosekuturi) tal-Kunsill Superjuri tal-Maġistratura. Il-Kunsill Suprem tal-Kamra tal-Avukati huwa korp indipendenti u awtonomu stabbilit bil-liġi
.
Indipendenza
Il-livell ta’ indipendenza ġudizzjarja pperċepit fil-Bulgarija għadu baxx fost il-pubbliku ġenerali u medju fost il-kumpaniji, u naqas ftit meta mqabbel mal-2020. Mal-31 % biss fost il-pubbliku ġenerali jqisu li dan huwa “pjuttost tajjeb jew tajjeb ħafna”. Il-livell ta’ indipendenza perċepit fost il-kumpaniji jibqa’ medju, bi 43 % jikkunsidrah bħala “pjuttost tajjeb jew tajjeb ħafna”
. Il-livell ta’ indipendenza ġudizzjarja perċepit baqa’ konsistentement baxx fost il-pubbliku ġenerali matul dawn l-aħħar ħames snin. Fost il-kumpaniji, il-livell ta’ indipendenza ġudizzjarja perċepit sal-2019 kien baxx ħafna, u minn dan iż-żmien baqa’ medju minkejja xi varjazzjonijiet żgħar.
Il-liġi l-ġdida dwar l-obbligu ta’ rendikont u r-responsabbiltà kriminali tal-Prosekutur Ġenerali u d-deputati tiegħu jew tagħha ġiet iddikjarata bħala mhux kostituzzjonali u għad hemm xi sfidi. In-nuqqas ta’ possibbiltà għal investigazzjoni kriminali effettiva rigward il-Prosekutur Ġenerali u d-deputati tiegħu jew tagħha hija kwistjoni li ilha għaddejja u li tqajmet mhux biss mill-Kummissjoni Ewropea
iżda wkoll mill-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem
u l-Kunsill tal-Ewropa
. It-taħlita tas-setgħat tal-Prosekutur Ġenerali flimkien mal-pożizzjoni tiegħu fil-Kunsill Superjuri tal-Maġistratura tirriżulta f’influwenza konsiderevoli fi ħdan l-Uffiċċju tal-Prosekutur, potenzjalment fil-Kunsill Superjuri tal-Maġistratura (kemm fil-Kunsill tal-Prosekuzzjoni kif ukoll fil-Plenarja) u fi ħdan il-maġistratura. Fid-29 ta’ Jannar 2021, il-Parlament approva liġi dwar l-eżekuzzjoni tas-sentenza Kolevi tal-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem, li tistabbilixxi qafas ġdid għal kwalunkwe investigazzjoni kontra l-Prosekutur Ġenerali u/jew id-deputati tiegħu/tagħha. Il-mekkaniżmu l-ġdid poġġa f’idejn prosekutur speċjali kull investigazzjoni kontra Prosekutur Ġenerali u/jew kontra d-deputati tiegħu/tagħha. Kull rifjut mill-prosekutur speċjali li jiftaħ investigazzjoni jkun miftuħ għal stħarriġ ġudizzjarju quddiem il-Qorti Kriminali Speċjalizzata tal-ewwel istanza. Wara xi wħud mis-suġġerimenti magħmula mill-Kunsill tal-Ewropa, il-liġi l-ġdida pprevediet il-ħatra tal-prosekutur speċjali mill-Plenarja tal-Kunsill Superjuri tal-Maġistratura minflok il-Kamra tal-Prosekuzzjoni tiegħu. Fl-10 ta’ Frar 2021, il-President tar-Repubblika kkontesta l-kostituzzjonalità tal-liġi l-ġdida quddiem il-Qorti Kostituzzjonali. Konsegwentement, il-Plenarja tal-Kunsill Superjuri tal-Maġistratura ddeċidiet li tissospendi l-proċedura għall-għażla tal-prosekutur speċjali sakemm toħroġ id-deċiżjoni tal-Qorti Kostituzzjonali. Fil-11 ta’ Mejju 2021, il-Qorti Kostituzzjonali kkomunikat id-deċiżjoni li biha ddikjarat li d-dispożizzjonijiet ikkontestati mill-President tar-Repubblika huma antikostituzzjonali, u għaldaqstant ikkunsidrat il-mekkaniżmu kollu bħala antikostituzzjonali. Barra minn hekk, wara rakkomandazzjoni mill-Kummissjoni, fit-23 ta’ Frar 2021, l-awtoritajiet Bulgari talbu opinjoni ġdida tal-Kummissjoni ta’ Venezja dwar din il-liġi. Madankollu, minħabba d-deċiżjoni tal-qorti Kostituzzjonali, l-opinjoni mistennija mhux se tinħareġ. Il-Kunsill tal-Ewropa identifika għadd ta’ kwistjonijiet oħra li jikkonċernaw din il-liġi. Dawn jirriżultaw mill-influwenza konsiderevoli msemmija hawn fuq tal-Prosekutur Ġenerali, li tista’ twassal għal kontroll fuq il-kandidaturi għall-prosekutur speċjali u fuq il-ħatra tiegħu. Fil-11 ta’ Marzu 2021, il-Kumitat tal-Ministri tal-Kunsill tal-Ewropa enfasizza l-importanza li titnaqqas l-influwenza tal-Prosekutur Ġenerali fl-Uffiċċju tal-Prosekutur, kwalunkwe influwenza potenzjali fl-SJC u fi ħdan il-maġistratura, sabiex tkun tista’ ssir l-implimentazzjoni ta’ mekkaniżmu ta’ investigazzjoni effettiv, inkluż billi jiġi estiż l-istħarriġ ġudizzjarju għal kwalunkwe rifjut mill-prosekuzzjoni li tiftaħ investigazzjoni.
In-nuqqas ta’ stħarriġ ġudizzjarju kontra deċiżjoni ta’ prosekutur li ma jiftaħx investigazzjoni jqajjem tħassib. Fil-11 ta’ Marzu 2021, il-Kumitat tal-Ministri tal-Kunsill tal-Ewropa tenna r-rakkomandazzjoni tiegħu dwar l-introduzzjoni ta’ stħarriġ ġudizzjarju f’każ li l-prosekutur jirrifjuta li jiftaħ investigazzjoni, flimkien ma’ arranġamenti biex jiġi evitat ammont ta’ xogħol addizzjonali eċċessiv għall-qrati u l-prosekuturi. Din ir-rakkomandazzjoni saret fil-kuntest tal-mekkaniżmu ta’ superviżjoni msaħħaħ tal-Kunsill tal-Ewropa xprunat wara s-sentenza tal-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem, li tqis l-ineffettività tal-investigazzjonijiet kriminali bħala problema sistemika.
Għad hemm tħassib relatat mal-kompożizzjoni u l-funzjonament tal-Kunsill Superjuri tal-Maġistratura. Is-sitwazzjoni għadha ma nbidlitx fejn l-għadd totali ta’ mħallfin eletti mill-pari tagħhom ma jagħtux maġġoranza
. Barra minn hekk, kif spjegat fil-paragrafu preċedenti, il-Prosekutur Ġenerali għad għandu rwol deċiżiv fil-kamra tal-prosekuturi
u għandu influwenza sinifikanti fuq il-Plenarja
, u potenzjalment anki fuq il-kamra tal-imħallfin
, peress li membri onorarji eletti fil-kamra tal-imħallfin mill-Parlament jistgħu ukoll jiġu mill-kariga ta’ prosekutur
. Il-prattika tal-votazzjoni turi l-influwenza limitata fit-teħid tad-deċiżjonijiet tal-imħallfin eletti mill-pari fl-SJC u l-influwenza potenzjali tal-Prosekutur Ġenerali fuq l-SJC. Minkejja l-progress li sar permezz ta’ riformi preċedenti, is-sitwazzjoni tal-SJC għadha sors ta’ tħassib għall-Kunsill tal-Ewropa
u għal diversi partijiet ikkonċernati
. Għalkemm ir-riformi rriżultaw f’kompożizzjoni aktar bilanċjata tal-SJC
, l-involviment tal-prosekuturi, u tal-Prosekutur Ġenerali b’mod partikolari, fil-governanza tal-imħallfin qed ikompli jqajjem tħassib
. It-tentattiv ta’ emendi fil-Kostituzzjoni li jbiddlu l-kompożizzjoni tal-SJC, imressqa f’Settembru 2020, kienu maħsuba biex jindirizzaw parzjalment dan it-tħassib. L-indirizzar tal-kwistjoni rigward il-kompożizzjoni tal-SJC sar kwistjoni aktar urġenti minħabba li s-sistema fis-seħħ taffettwa l-elezzjonijiet futuri tal-membri tal-SJC, minħabba l-iskadenza imminenti tal-mandati attwali tagħhom, u taffettwa wkoll pożizzjonijiet importanti oħra fil-ġudikatura. Rigward il-funzjonament tal-SJC, żvilupp pożittiv kien l-introduzzjoni ta’ reġistru online tal-pożizzjonijiet meħuda mill-SJC, inklużi mill-Plenarja u miż-żewġ kmamar tiegħu, kontra t-theddida għall-indipendenza ġudizzjarja. Madankollu, ir-reġistru jkopri biss każijiet li fihom l-SJC jew korpi oħra tal-ġudikatura ħadu pożizzjoni u mhux il-każijiet kollha ta’ attakki kontra l-indipendenza ġudizzjarja, li xi partijiet ikkonċernati dan iqisuh bħala insuffiċjenti. Barra minn hekk, il-partijiet ikkonċernati indikaw ukoll każijiet fejn xi wħud mill-pożizzjonijiet meħuda mill-SJC huma kkunsidrati li jmorru kontra l-membri tal-ġudikatura nnifisha.
Il-pjan ta’ Azzjoni adottat biex jiġu indirizzati ċerti sfidi espressi fir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt ikopri, fost l-oħrajn, ir-riforma ġudizzjarja. Fis-6 ta’ Novembru 2020, il-Gvern ħareġ Pjan ta’ Azzjoni sabiex ilesti r-riforma dwar l-obbligu ta’ rendikont u r-responsabbiltà kriminali tal-Prosekutur Ġenerali, biex itejjeb il-funzjonament u l-kompożizzjoni tal-Ispettorat tal-Kunsill Superjuri tal-Maġistratura, biex jirrevedi l-kriterji li jippermettu r-remunerazzjoni addizzjonali tal-maġistrati, u biex jindirizza l-isfidi relatati mal-indipendenza ġudizzjarja.
Ġie stabbilit grupp ta’ ħidma dwar ir-riforma possibbli fil-kompożizzjoni u l-funzjonament tal-Ispettorat tal-Kunsill Superjuri tal-Maġistratura. Bħala parti mill-Pjan ta’ Azzjoni tal-Gvern imsemmi qabel, f’Diċembru 2020, il-Ministru tal-Ġustizzja stabbilixxa grupp ta’ ħidma bil-kompitu li jabbozza emendi leġiżlattivi biex jindirizza kwistjonijiet relatati mal-Ispettorat identifikati bħala tħassib fir-rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt u mill-Kummissjoni ta’ Venezja
. Fis-sistema attwali, l-Ispettorat jeżamina l-attività tal-ġudikatura, iwettaq kontrolli fuq l-integrità u l-kunflitti ta’ interess potenzjali tal-maġistrati, u jipproponi lill-SJC l-ftuħ ta’ proċedimenti dixxiplinari rigward il-maġistrati. L-Ispettorat jikkonsisti fi Spettur Ġenerali u għaxar Spetturi, li huma indipendenti u eletti mill-Assemblea Nazzjonali
. Il-mandat tal-grupp ta’ ħidma jinkludi rieżami tal-kontrolli tal-integrità, ir-responsabbiltà dixxiplinarja tal-maġistrati, il-ħolqien ta’ sistema ta’ prevenzjoni deontoloġika, id-dikjarazzjonijiet tal-proprjetà u tal-interessi kif ukoll il-formalizzazzjoni tal-prattika attwali li tippermetti lill-Parlament li jaħtar lill-Ispettur Ġenerali u lill-Ispetturi minn fost il-persuni nnominati mill-plenarji tal-Qrati Supremi u l-organizzazzjonijiet professjonali. Madankollu, ma hemm l-ebda skeda ta’ żmien speċifika għall-finalizzazzjoni tal-emendi u t-tħassib relatat mal-indipendenza ġudizzjarja u l-eżerċitar ta’ pressjoni fuq l-imħallfin, imqajma fir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt u l-Kummissjoni ta’Venezja. L-Ispettur Ġenerali u l-Ispetturi qed ikomplu jaħdmu abbażi tal-mandat li skada
, skont il-prinċipju tal-kontinwità
. Ta’ min jinnota li istituzzjonijiet oħra jinsabu wkoll f’din is-sitwazzjoni: ħames awtoritajiet indipendenti u superviżorji oħra joperaw abbażi ta’ mandat li skada. F’każijiet oħra, il-bidliet fir-regoli tal-elezzjoni u l-mandat ippermettew awtomatikament li ssir mill-ġdid l-elezzjoni tad-diretturi attwali tagħhom.
Is-sistema ta’ promozzjoni tal-maġistrati għadha tqajjem tħassib. Il-maġistrati normalment jiġu promossi wara li jgħaddu minn kompetizzjoni. Madankollu, fil-prattika, minn tliet snin ’l hawn, l-ebda proċedura ta’ kompetizzjoni għall-promozzjoni tal-imħallfin ma tlestiet. Minbarra l-proċess normali ta’ promozzjoni permezz ta’ kompetizzjoni, hemm il-promozzjoni ta’ membri onorarji tal-SJC fi tmiem il-mandat tagħhom. Il-plenarja tal-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni kkontestat il-kostituzzjonalità tal-liġi l-ġdida quddiem il-Qorti Kostituzzjonali
meta kkunsidrat li dan kien każ ta’ promozzjoni awtomatika. Fil-11 ta’ Mejju 2021, il-Qorti Kostituzzjonali ddeċidiet li l-liġi li tipprevedi l-promozzjoni ta’ membri onorarji fl-SJC fi tmiem il-mandat tagħhom hija kostituzzjonali minħabba li l-SJC għadu involut fid-deċiżjoni. Il-partijiet ikkonċernati kkritikaw in-nuqqas ta’ kompetizzjonijiet regolari għall-promozzjoni u l-mekkaniżmu ta’ promozzjoni tal-membri tal-SJC. In-nuqqas ta’ kompetizzjonijiet regolari rriżulta f’għadd dejjem jikber ta’ membri ssekondati. B’mod partikolari, il-partijiet ikkonċernati rrappurtaw li sa mill-2017, l-għadd ta’ mħallfin issekondati kien qed jiżdied kif ukoll l-għadd ta’ membri ssekondati fit-tul (bil-kunsens), xi drabi għal 90-100 xahar jew aktar, sabiex jimtlew il-pożizzjonijiet ta’ livell ogħla. L-istandards Ewropej jenfasizzaw il-promozzjoni bbażata fuq il-mertu, u l-issekondar iseħħ bil-kunsens u fuq bażi temporanja, użat biss f’ċirkostanzi eċċezzjonali. Is-sitwazzjoni fejn ma jkunx hemm promozzjonijiet regolari bbażati fuq il-mertu tista’ taffettwa l-indipendenza ġudizzjarja. Tqajjem ukoll tħassib fil-kuntest tar-riforma prevista tal-mappa ġudizzjarja fejn l-imħallfin mill-qrati distrettwali, li jsiru parti mill-qrati reġjonali, jiġu promossi awtomatikament għal pożizzjoni ogħla.Peress li d-diskussjonijiet jinsabu fi stadju bikri hemm lok għal konsultazzjoni wiesgħa dwar ir-riforma tal-mappa ġudizzjarja. Barra minn hekk, huwa importanti li kwalunkwe riforma tal-mappa ġudizzjarja tkun ibbażata fuq il-valutazzjoni bir-reqqa tal-effetti probabbli tagħha, u tippreserva l-indipendenza ġudizzjarja u l-aċċess għall-ġustizzja.
L-SJC qed jimmodifika l-kriterji biex tittieħed deċiżjoni dwar ir-remunerazzjoni addizzjonali. Sabiex jiġi indirizzat it-tħassib tal-Kunsill tal-Ewropa rigward is-setgħat diskrezzjonali wiesgħa tal-Presidenti tal-Qrati biex tiġi allokata remunerazzjoni addizzjonali lill-maġistrati, ġew stabbiliti żewġ gruppi ta’ ħidma. L-abbozz tar-regoli tħejja f’Marzu 2020, madankollu, ma ġiex diskuss fil-plenarja tal-SJC u ma sarx pubbliku. Għalhekk għadu kmieni wisq biex jiġi vvalutat jekk it-tħassib identifikat ġiex indirizzat fid-dawl tar-rakkomandazzjonijiet tal-Kunsill tal-Ewropa. Huwa importanti li kwalunkwe emenda tqis dawn ir-rakkomandazzjonijiet.
Tneħħa r-reġistru online dwar is-sħubija tal-maġistrati f’organizzazzjonijiet professjonali. Ir-rekwiżit li l-maġistrati jiddikjaraw is-sħubija tagħhom f’organizzazzjonijiet professjonali
ġie rrevokat fl-2020. Fiż-żmien tal-pubblikazzjoni tar-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, il-bażi tad-data online tal-maġistrati li jipparteċipaw f’assoċjazzjonijiet professjonali kienet għadha disponibbli fuq is-sit web tal-SJC. Sadanittant, l-awtoritajiet indirizzaw dan it-tħassib u, mill-14 ta’ Jannar 2021, ir-reġistru ma għadux disponibbli online.
Kwalità
It-tariffi tal-qorti tnaqqsu għal pretensjonijiet introdotti online. L-emendi fil-Kodiċi tal-Proċedura Ċivili pprevedew it-tnaqqis ta’ 15 fil-mija tat-tariffa dovuta meta l-applikazzjoni għall-protezzjoni u l-assistenza tkun saret b’mod elettroniku. Madankollu, il-miżura għadha limitata wisq biex tnaqqas b’mod sostanzjali t-tariffi tal-qorti biex jinbeda proċediment
minħabba li tikkonċerna biss fajls ippreżentati elettronikament u mhux il-każijiet kollha. Barra minn hekk, din il-miżura ma tikkonċernax il-limitu għall-għajnuna legali, u lanqas ma teżenta lill-benefiċjarji tal-għajnuna legali mill-miżati tal-qorti
. L-impatt tar-riforma huwa wkoll ipperikolat min-nuqqas ta’ diġitalizzazzjoni. Barra minn hekk, il-Kumitat tan-NU għall-Eliminazzjoni tad-Diskriminazzjoni kontra n-Nisa qajjem tħassib speċifiku dwar l-aċċess limitat għall-ġustizzja għan-nisa.
Ġew introdotti emendi li jippermettu l-użu tal-vidjokonferenzi fi proċedimenti ċivili, amministrattivi u kriminali. Fis-17 ta’ Diċembru 2020, ġew adottati emendi fil-Kodiċi ta’ Proċedura Ċivili, il-Kodiċi ta’ Proċedura Amministrattiva u l-Kodiċi ta’ Proċedura Kriminali. Dawn jippermettu l-użu ta’ vidjokonferenzi fi proċedimenti ċivili u amministrattivi, u fi proċedimenti kriminali għall-ġbir ta’ evidenza. Madankollu, fil-prattika jidher li s-sistema għadha mhix implimentata. Tħabbar aktar titjib permezz ta’ żewġ proġetti fil-kuntest tal-Pjan Nazzjonali ta’ Rkupru u Reżiljenza tal-Bulgarija. Minkejja dawn ir-riformi u l-pjanijiet, bħalissa mhuwiex possibbli għall-persunal tal-qorti u l-imħallfin li jaħdmu b’mod sikur mill-bogħod, u l-komunikazzjoni elettronika sigura hija disponibbli biss għall-komunikazzjoni bejn il-qrati iżda mhux bejn professjonisti legali oħra. Filwaqt li huwa possibbli taċċessa l-fajls elettroniċi għal każijiet pendenti u magħluqa u li tirċievi informazzjoni online dwar it-tariffi tal-qorti, għadu mhux possibbli tibda proċedimenti online, tippreżenta applikazzjoni għal għajnuna legali online u d-dokumenti uffiċjali tal-qorti ma jistgħux jiġu nnotifikati elettronikament
. Il-proġett iffinanzjat mill-Fond Soċjali Ewropew (2016-2020) “L-iżvilupp ta’ Mudell għall-Ottimizzazzjoni tal-Mappa Ġudizzjarja tal-Qrati u tal-Uffiċċji tal-Prosekutur Bulgari u ta’ Sistema ta’ Informazzjoni Unifikata għall-Qrati”, ikopri b’kollox seba’ attivitajiet, inklużi tnejn speċifikament marbuta mad-diġitalizzazzjoni u mal-e-Ġustizzja. Tqajjem tħassib dwar l-implimentazzjoni tas-Sistema ta’ Informazzjoni Unifikata tal-Qorti (UCIS, Unified Court Information System) fin-nuqqas ta’ proċess sħiħ ta’ diġitalizzazzjoni
. Il-pandemija tal-COVID-19 ħarġet fid-dieher in-nuqqasijiet tas-sistema ġudizzjarja tal-pajjiż fil-qasam tad-diġitalizzazzjoni tal-ġustizzja. Matul l-istat ta’ emerġenza
, għal xahar l-ipproċessar tal-kawżi tal-qorti ġie sospiż, bl-eċċezzjoni ta’ każijiet urġenti
. Ladarba l-istat ta’ emerġenza ġie ddikjarat mill-Kunsill tal-Ministri fit-13 ta’ Marzu 2020, il-Kulleġġ tal-Imħallfin tal-SJC organizza b’mod ġdid il-ħidma fil-qrati biex jiġi limitat il-kontaġju. Madankollu, saru seduti ta’ smigħ mill-bogħod f’każijiet limitati ħafna fuq l-inizjattiva ta’ qrati speċifiċi, u x-xogħol mill-bogħod kien eċċezzjoni.
Ir-riżorsi finanzjarji u umani tal-Qorti Kriminali Speċjalizzata żdiedu. Il-Qorti Kriminali Speċjalizzata tal-ewwel istanza, li kienet qed tesperjenza kwistjonijiet relatati man-nuqqas ta’ riżorsi umani jew finanzjarji, ġiet allokata żewġ pożizzjonijiet addizzjonali għall-imħallfin. Dan huwa żvilupp pożittiv li indirizza tħassib li tqajjem fil-kapitolu tal-pajjiż fir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt tal-Bulgarija. L-investiment irrappurtat li sar mill-Gvern fis-sistema ġudizzjarja matul dawn l-aħħar snin kien qed jiżdied
.
Leġiżlazzjoni ġdida emendat ir-reġim applikabbli għad-ditti legali. Fi Frar 2021, ġew introdotti emendi fl-Att dwar l-Avukatura, li jagħmluha possibbli li jitwaqqfu kumpaniji ta’ avukat bi proprjetarju uniku, u neħħew il-projbizzjoni li l-avukati jservu bħala maniġers u diretturi eżekuttivi ta’ kumpaniji kummerċjali. Dawn l-emendi joħolqu l-opportunità għat-twaqqif ta’ aktar ditti legali, li min-naħa tagħhom iżidu l-kompetizzjoni bejn l-avukati u jistgħu jippermettu aċċess akbar għall-operaturi fil-qasam tal-ġustizzja.
Effiċjenza
L-effiċjenza tal-ġustizzja amministrattiva qed tkompli titjieb. Il-prestazzjoni tal-qrati amministrattivi fir-rigward tat-tul tal-proċedimenti hija fost l-aktar effiċjenti fl-UE. Madankollu, in-nuqqas ta’ data għall-effiċjenza ta’ kawżi ċivili u kummerċjali kontenzjużi u mhux kontenzjużi (qrati tal-ewwel istanza u tat-tieni istanza) ma jippermettix evalwazzjoni xierqa tal-effiċjenza ġenerali tas-sistema ġudizzjarja
. Fir-rigward tat-tul tal-proċedimenti fil-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni, il-Bulgarija għad għandha prestazzjoni tajba meta mqabbla mal-Istati Membri l-oħrajn
. Barra minn hekk, fir-rigward tal-effiċjenza f’oqsma speċifiċi tal-liġi tal-UE, il-proċedimenti jiġu riżolti malajr fil-qasam tal-komunikazzjoni elettronika u l-protezzjoni tal-konsumatur.
II.Il-Qafas kontra l-korruzzjoni
Wara r-riforma komprensiva tal-2017 u l-2018, il-Bulgarija stabbiliet il-Kummissjoni għall-Ġlieda kontra l-Korruzzjoni u l-Konfiska tal-Assi Illegali (minn issa ’l quddiem il-Kummissjoni ta’ kontra l-Korruzzjoni). Din il-Kummissjoni hija prinċipalment responsabbli kemm għall-azzjonijiet preventivi kif ukoll għal dawk repressivi rigward il-korruzzjoni ta’ profil għoli, għaż-żamma u l-ġestjoni tar-reġistru pubbliku tad-dikjarazzjonijiet tal-assi, għall-monitoraġġ u l-għoti ta’ pariri dwar kwistjonijiet relatati mal-kunflitt ta’ interessi kif ukoll għall-konfiska ta’ assi akkwistati illegalment. Twettaq ukoll valutazzjonijiet tar-riskju ta’ korruzzjoni f’livell istituzzjonali sabiex tiżviluppa pjanijiet ta’ azzjoni mfassla apposta għall-integrità tal-istituzzjonijiet. Wara din il-valutazzjoni, ir-rakkomandazzjonijiet mogħtija lill-istituzzjonijiet pubbliċi huma vinkolanti u l-azzjonijiet ta’ segwitu għandhom jiġu rrappurtati regolarment lill-Kummissjoni ta’ Kontra l-Korruzzjoni. Il-kompetenza għall-każijiet ta’ korruzzjoni fil-livelli għoljin ġiet ittrasferita lill-Qorti Kriminali Speċjalizzata filwaqt li l-investigazzjoni ta’ dawn il-każijiet titwettaq taħt is-superviżjoni tal-Uffiċċju tal-Prosekutur Speċjalizzat.
Il-perċezzjoni fost l-esperti u l-eżekuttivi tan-negozju hija li l-livell ta’ korruzzjoni fis-settur pubbliku għadu għoli. Fl-Indiċi tal-Perċezzjoni tal-Korruzzjoni għall-2020 (il-Corruption Perceptions Index) ta’ Transparency International, il-Bulgarija ġabet 44/100 u tinsab fid-19-il pożizzjoni fl-Unjoni Ewropea u fis-69 pożizzjoni fid-dinja. Din il-perċezzjoni kienet relattivament stabbli
matul l-aħħar ħames snin.
Il-Kummissjoni ta’ Kontra l-Korruzzjoni kompliet tissimplifika l-istruttura organizzattiva tagħha. Hija rrazzjonalizzat ir-riżorsi finanzjarji, li żdiedu fil-bidu tal-2021. Hija kompliet ukoll iżżid il-persunal tagħha, inkluż permezz ta’ reklutaġġi ġodda ta’ spetturi fid-direttorat responsabbli mill-ġlieda kontra l-korruzzjoni. Fl-2020, il-Kummissjoni ta’ Kontra l-Korruzzjoni kkonfiskat EUR 6,2 miljun ta’ proprjetajiet akkwistati illegalment, filwaqt li 30 individwu ġew sanzjonati għall-kunflitt ta’ interess. Meta mqabbel mal-2019, kien hemm tnaqqis (ta’ madwar 20 %) fl-għadd ta’ spezzjonijiet imwettqa kif ukoll fir-rapporti li waslu dwar l-allegat ksur relatat mal-korruzzjoni.
L-istrateġija l-ġdida kontra l-korruzzjoni għall-2021-2027 ġiet adottata f’Marzu 2021. Abbażi tat-tagħlimiet meħuda mill-istrateġija preċedenti, ġew stabbiliti prijoritajiet ġodda fir-rigward tas-setturi b’riskju għoli, inkluż it-tisħiħ tal-kapaċità għall-ġlieda kontra l-korruzzjoni; żieda fl-obbligu ta’ rendikont tal-awtoritajiet lokali; u l-ħolqien ta’ ambjent kontra l-korruzzjoni li kapaċi jirreaġixxi fil-ħin. L-istrateġija fiha wkoll lista ta’ għanijiet rilevanti, indikaturi tal-prestazzjoni, u entitajiet ta’ implimentazzjoni responsabbli.
Il-pjan ta’ Azzjoni adottat f’Novembru 2020 biex jiġu indirizzati ċerti sfidi indikati fir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt ikopri ukoll kwistjonijiet relatati mal-korruzzjoni. Il-Pjan ta’ Azzjoni għandu l-għan li jtejjeb l-investigazzjonijiet u jkompli jsaħħaħ l-operazzjonijiet tal-Kummissjoni ta’ Kontra l-Korruzzjoni. Barra minn hekk, kif imħabbar fil-Pjan ta’ Azzjoni, għadu qed jiġi analizzat kif tista’ titjieb l-effiċjenza tal-investigazzjonijiet u tal-proċessi. Fit-30 ta’ Marzu 2021, grupp ta’ ħidma ngħata l-kompitu li jirrakkomanda bidliet fil-Kodiċi Kriminali sabiex titjieb l-effiċjenza tal-investigazzjonijiet u l-proċessi.
Minkejja żieda fl-attività investigattiva, ir-riżultati f’kundanni finali ta’ korruzzjoni f’livell għoli għadhom baxxi mingħajr rekord solidu ta’ kundanni finali. Fl-2020, inħarġu 33 deċiżjoni tal-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni dwar każijiet ta’ korruzzjoni ġenerali. F’19-il każ id-deċiżjonijiet ġew ikkonfermati, fi 8 każijiet l-atti tal-qorti tal-appell ġew revokati u mgħoddija lura biex jerġgħu jitqiesu, f’erba’ każijiet id-deċiżjonijiet tal-istanza tal-appell ġew emendati u fi tnejn minnhom il-proċedimenti kriminali reġgħu bdew. Fis-17 ta’ Diċembru 2020, l-OLAF irrakkomanda li jiġu rkuprati kważi EUR 6 miljun wara l-allegat abbuż ta’ poter f’ministeru Bulgaru. Fl-aħħar nett, għad irid jiġi stabbilit rekord sod ta’ kundanni finali f’każijiet ta’ korruzzjoni f’livell għoli.
Hemm evidenza limitata dwar l-effettività tal-miżuri relatati mal-integrità tal-amministrazzjoni pubblika. L-infurzar tal-kodiċi ta’ kondotta tal-impjegati taċ-ċivil
huwa taħt ir-responsabbiltà tal-kummissjonijiet dixxiplinarji istituzzjonali fi ħdan kull servizz pubbliku. L-iżvilupp ta’ standards etiċi ta’ kondotta ta’ uffiċjali għolja (inklużi ministri u sindki), sistemi għall-verifika tal-integrità u għall-assistenza fl-implimentazzjoni tagħhom jaqgħu taħt il-kompetenza tal-Kummissjoni ta’ Kontra l-Korruzzjoni. Id-dispożizzjonijiet etiċi għall-membri tal-Parlament huma stabbiliti fir-regoli ta’ organizzazzjoni u ta’ proċedura tal-Assemblea Nazzjonali
, li l-implimentazzjoni tagħha hija r-responsabbiltà ta’ kumitat tal-Assemblea Nazzjonali. Filwaqt li d-dispożizzjonijiet legali huma fis-seħħ, ma hemm l-ebda evidenza fattwali tal-implimentazzjoni jew tal-effettività tagħhom
. Fir-rigward tal-membri tal-ġudikatura, la hemm evidenza li qed jiġi pprovdut taħriġ kontra l-korruzzjoni u lanqas li ġie stabbilit kumitat konsultattiv għal kwistjonijiet relatati mal-etika. Fir-rigward tal-forza tal-pulizija, mill-2021, l-ispettorat tal-Ministeru tal-Intern qed juża sistema ġdida għar-reġistrazzjoni bil-vidjo ta’ azzjonijiet minn uffiċjali tas-sigurtà u waqt pattulji fit-triq. Intużat evidenza dwar il-ksur tar-regoli tal-integrità, inkluża korruzzjoni, miġbura permezz ta’ strument għar-reġistrazzjoni bil-vidjo, biex jiġu ddixxiplinati, sanzjonati jew ikkundannati uffiċjali tal-pulizija minn dipartimenti differenti
.
Hemm fis-seħħ sistema ta’ verifika għad-dikjarazzjoni tal-assi u l-kunflitti ta’ interess. Fl-2020, il-Kummissjoni ta’ Kontra l-Korruzzjoni wettqet 21,587 verifika ta’ dikjarazzjonijiet ta’ proprjetà u ta’ interessi ta’ persuni li kellhom pożizzjonijiet pubbliċi għolja (meta mqabbla ma’ 9,900 verifika mwettqa fl-2019), inklużi dawk ta’ persuni li pparteċipaw fl-elezzjonijiet lokali. Id-dikjarazzjonijiet huma aċċessibbli għall-pubbliku permezz tar-Reġistru tad-Detenturi ta’ Karigi Pubbliċi Għoljin fuq il-paġna web tal-Kummissjoni ta’ Kontra l-Korruzzjoni. Miżuri ta’ kunflitt ta’ interess u inkompatibbiltà għall-impjegati taċ-ċivil (applikabbli għall-impjegati tal-amministrazzjoni tal-gvern ċentrali u lokali) huma definiti fl-Att dwar l-Impjegati taċ-Ċivil, il-Kodiċi tax-Xogħol, l-Att tal-Ministeru tal-Intern, l-Att dwar l-Aġenzija tal-Istat għas-Sigurtà Nazzjonali, l-Att dwar id-Dwana u liġijiet organiċi oħra.
Il-lobbying għad ma għandux regolamentazzjoni speċifika. Għalkemm ir-regolmentazzjoni tal-lobbying hija parti mill-pjan ta’ azzjoni nazzjonali bħala rispons għar-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, għad iridu jittieħdu passi konkreti.
Ma hemmx liġi speċifika dwar il-protezzjoni għall-informaturi . Madankollu, il-leġiżlazzjoni kriminali eżistenti, applikabbli għax-xhieda, tipprovdi protezzjoni mutatis mutandis lill-individwi li jirrapportaw każijiet ta’ reati, inkluża l-korruzzjoni. Ilmenti anonimi la huma permessi u lanqas protetti, u għalhekk il-Kummissjoni ta’ Kontra l-Korruzzjoni ma tistax tuża l-informazzjoni li tirċievi minn individwi jew minn sorsi mhux magħrufin.
L-awtoritajiet ħadu xi miżuri biex jiġġieldu kontra r-riskji ta’ korruzzjoni relatati mal-miżuri tal-pandemija tal-COVID-19. Dawn il-miżuri jkopru setturi b’riskju għoli ta’ korruzzjoni, bħall-kura tas-saħħa u l-akkwist pubbliku. Intużaw proċeduri ta’ akkwist pubbliku urġenti, b’użu sinifikanti ta’ proċeduri nnegozjati mingħajr pubblikazzjoni u bi proċeduri simplifikati (jiġifieri ma’ bejjiegħ uniku jew bejjiegħ li la għandu esperjenza ppruvata qabel u lanqas il-kapaċità korporattiva għall-kuntratt speċifiku). Bħala parti mill-approċċ politiku tal-ġlieda kontra l-pandemija tal-COVID-19, ir-rappreżentanti tal-Ministeru tal-Intern, il-Ministeru tas-Saħħa u l-awtoritajiet tal-kontroll jiltaqgħu perjodikament biex jiskambjaw informazzjoni operazzjonali u jiddeċiedu dwar il-miżuri li għandhom jittieħdu, inkluż il-ġlieda kontra r-riskju tal-korruzzjoni. Ġiet stabbilita unità separata fid-Direttorat Ġenerali tal-Ministeru tal-Intern għall-Ġlieda Kontra l-Kriminalità Organizzata biex tiġi miġġielda l-korruzzjoni fil-kura tas-saħħa
III.Il-pluraliżmu tal-media u l-libertà tal-media
Il-qafas legali Bulgaru huwa bbażat fuq ġabra ta’ salvagwardji kostituzzjonali u miżuri leġiżlattivi, bħall-Att dwar ir-Radju u t-Televiżjoni
. L-Att dwar l-Aċċess għall-Informazzjoni Pubblika jirregola l-aċċess għall-informazzjoni pubblika u l-użu mill-ġdid ta’ informazzjoni tas-settur pubbliku. Ir-regolatur tal-media, il-Kunsill għall-Media Elettronika (CEM, Council for Electronic Media), huwa stabbilit mill-Att dwar ir-Radju u t-Televiżjoni u jiffunzjona f’konformità miegħu.
Ġiet adottata leġiżlazzjoni ġdida biex issaħħaħ l-indipendenza tar-regolatur tal-media – is-CEM – u ttieħdu passi biex jiżdiedu r-riżorsi tiegħu. F’Diċembru 2020, l-Assemblea Nazzjonali adottat l-Att
li jemenda l-Att dwar ir-Radju u t-Televiżjoni, biex tiġi trasposta d-Direttiva riveduta dwar is-Servizzi tal-Media Awdjoviżiva (AVMSD, Audiovisual media Services Directive). Dan se jsaħħaħ l-indipendenza tas-CEM, b’mod partikolari billi jiżgura li dan isegwi l-interess pubbliku, u jieħu azzjonijiet għall-protezzjoni tal-libertà u tal-pluraliżmu tal-kelma u tal-informazzjoni, kif ukoll għall-indipendenza tal-fornituri tas-servizzi tal-media. Iż-żieda ta’ EUR 574 867 (BGN 1,12 miljun) għall-baġit tas-CEM, prevista fil-Baġit tal-Istat tal-2021, għandha l-għan li tindirizza t-tħassib imqajjem fir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt rigward in-nuqqas ta’ riżorsi meħtieġa tas-CEM biex iwettaq il-kompiti tiegħu b’mod effettiv
. Għalkemm dan huwa żvilupp pożittiv, dan l-aħħar f’Marzu u April 2021 il-Gvern naqqas il-baġit għar-regolatur. Barra minn hekk, wieħed għad irid jara jekk iż-żieda ppjanata fil-baġit hijiex se tkun adegwata fid-dawl tal-kompiti addizzjonali marbuta mal-implimentazzjoni tal-AVMSD riveduta
.
In-nuqqas ta’ trasparenza tas-sjieda tal-media għadha sors ta’ tħassib. Minkejja l-aġġornamenti regolari, fir-reġistru pubbliku tas-CEM, rigward is-servizzi tal-media lineari u mhux lineari msemmijin fir-rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, id-data dwar is-sjieda tal-media għadha ma ġietx żvelata lill-pubbliku. Xi partijiet ikkonċernati qajmu t-tħassib li l-kwistjoni tat-trasparenza tal-media tista’ tiġi aggravata mill-konċentrazzjoni sinifikanti fil-media tal-aħbarijiet li seħħet fl-2020
.
In-nuqqas ta’ salvagwardji regolatorji għall-allokazzjoni ġusta u trasparenti tar-reklamar tal-Istat ikompli jqajjem tħassib. Barra minn hekk, il-partijiet ikkonċernati enfasizzaw li t-trasparenza fl-allokazzjoni tal-finanzjament pubbliku lil strumenti tal-media tibqa’ problematika.
L-indħil politiku fil-media għadu kwistjoni urġenti. In-nuqqas ta’ leġiżlazzjoni li tipprevjeni lill-politiċi u lill-partiti milli jkollhom mezzi tax-xandir jidher li huwa fattur importanti, u fis-setturi tat-televiżjoni u tal-gazzetti ġie rreġistrat bħala riskju ogħla f’dan ir-rigward. L-awtoritajiet ippreżentaw Pjan ta’ Azzjoni li jinkludi din il-kwistjoni bħala waħda mill-prijoritajiet fil-Programm ta’ Żvilupp Nazzjonali tal-Bulgarija tal-2030. Madankollu, l-ebda miżura konkreta għadha ma ġiet speċifikata.
Il-pandemija tal-COVID-19 affettwat b’mod negattiv il-pluraliżmu tal-media u ma ġiet stabbilita l-ebda miżura li tappoġġa direttament lis-settur tal-media. Il-pandemija affettwat il-pluraliżmu tal-midja u l-protezzjoni tal-ġurnalisti, prinċipalment f’termini ekonomiċi, minħabba tnaqqis fis-salarji u dewmien fil-pagamenti, b’impatt serju fuq il-ġurnaliżmu reġjonali, kif enfasizzat mill-partijiet ikkonċernati
. Huwa rrappurtat li xi media iżgħar u reġjonali fallew bħala konsegwenza tal-pandemija.
L-ambjent tax-xogħol u s-sikurezza tal-ġurnalisti qed ikomplu jikkawżaw tħassib
. L-aċċess għall-informazzjoni pubblika għadu diffiċli u l-ġurnalisti għadhom qed iħabbtu wiċċhom ma’ pressjoni politika u mal-awtoċensura
. Sitt allerti ġodda dwar l-attakki u l-fastidju tal-ġurnalisti ġew irreġistrati fuq il-Pjattaforma tal-Kunsill tal-Ewropa għall-promozzjoni tal-protezzjoni tal-ġurnaliżmu u s-sikurezza tal-ġurnalisti mill-aħħar rapport. Dan jinkludi twissija li tirrigwarda l-każ ta’ ġurnalista li allegatament ġie msawwat mill-pulizija u arrestat għal 24 siegħa, li l-uffiċċju tal-Prosekutur irrifjuta li jinvestiga. L-allerti l-oħra jirrigwardaw l-attakki u l-fastidju fuq il-ġurnalisti u fuq atturi oħra tal-media, kif ukoll il-kawżi abbużivi. Barra minn hekk, il-pandemija tal-COVID-19 wasslet għas-sospensjoni tal-ħidma fuq il-pjan direzzjonali, mibgħut f’Marzu 2020 lill-awtoritajiet Bulgari mir-Reporters mingħajr fruntieri, biex jiġi indirizzat it-tħassib dwar il-libertà tal-istampa fil-Bulgarija, inklużi aspetti bħas-sikurezza tal-ġurnalisti, l-aċċess għall-informazzjoni, l-allokazzjoni tar-reklamar tal-Istat u l-finanzjament tal-media.
IV.Kwistjonijiet istituzzjonali oħrajn relatati mas-sistema ta’ kontrokontrolli
Il-Bulgarija hija repubblika demokratika rappreżentattiva bi President elett direttament, Assemblea Nazzjonali unikamerali u Qorti Kostituzzjonali responsabbli mir-rieżami kostituzzjonali tal-liġijiet. L-Assemblea Nazzjonali għandha s-setgħa finali li tieħu deċiżjonijiet meta tadotta l-liġijiet
. Il-Bulgarija għandha żewġ istituzzjonijiet nazzjonali għad-drittijiet tal-bniedem. L-ewwel, l-Ombudsperson huwa korp kostituzzjonali indipendenti, elett mill-Assemblea Nazzjonali u inkarigat bil-promozzjoni u l-protezzjoni tad-drittijiet tal-bniedem u l-libertajiet fundamentali. It-tieni, il-Kummissjoni għall-protezzjoni kontra d-Diskriminazzjoni hija korp li jimplimenta politiki fl-oqsma tal-ugwaljanza bejn il-ġeneri u n-nondiskriminazzjoni.
L-istabbiliment ta’ mekkaniżmu ta’ wara l-monitoraġġ għad irid jiġi finalizzat. Kif irrapportat fir-rapport dwar is-CVM ta’ Ottubru 2019
, u msemmi fir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, il-Gvern iddeċieda li jistabbilixxi mekkaniżmu addizzjonali u aktar komprensiv għall-monitoraġġ domestiku ċċentrat f’Kunsill għall-Koordinazzjoni u l-Kooperazzjoni (“kunsill ta’ wara l-monitoraġġ”). L-għan tal-Kunsill huwa li jivvaluta l-progress tal-Bulgarija fir-riforma ġudizzjarja, il-ġlieda kontra l-korruzzjoni u l-kriminalità organizzata b’mod indipendenti, trasparenti u oġġettiv
. L-attività tal-kunsill tibda ġaladarba s-CVM jasal formalment fi tmiemu. Madankollu, l-istabbiliment tal-Kunsill Ċiviku – il-korp tal-Kunsill għall-Koordinazzjoni u l-Kooperazzjoni magħmul minn membri tas-soċjetà ċivili u li għalih inbdiet proċedura ta’ għażla – ġie sospiż, sakemm tittieħed id-deċiżjoni tal-Qorti Amministrattiva Suprema dwar l-appell marbut mal-kwistjoni.
Il-pjan ta’Azzjoni adottat b’reazzjoni għar-rapport tal-2020 dwar l-istat tad-dritt jinkludi miżuri li jfittxu li jindirizzaw xi sfidi identifikati dwar il-kontrolli u l-bilanċi. Dan jinkludi passi biex jiżdiedu l-fondi għall-Istituzzjonijiet Nazzjonali tad-Drittijiet tal-Bniedem (NHRIs), u biex jittejjeb il-proċess tat-teħid tad-deċiżjonijiet. Għal dawn tal-aħħar, ġew previsti żewġ inizjattivi, il-ħolqien ta’ Gwida għall-valutazzjoni tal-impatt ex-post u t-twettiq ta’ valutazzjonijiet tal-impatt ex-post għal-liġijiet ewlenin.
Studju reċenti jikkonferma l-użu limitat tal-konsultazzjoni pubblika u l-valutazzjoni tal-impatt, speċjalment għal-leġiżlazzjoni proposta mill-Membri tal-Parlament. L-istudju mwettaq miċ-Ċentru Nazzjonali għar-Riċerka Parlamentari, parti mill-Assemblea Nazzjonali, jeżamina l-attività tat-tfassil tal-liġijiet tal-Assemblea Nazzjonali minn April 2017 sa Marzu 2021. Il-konstatazzjonijiet ewlenin jikkonfermaw iż-żieda fl-għadd ta’ abbozzi ta’ liġijiet proposti mill-Membri tal-Parlament, mingħajr il-konsultazzjoni obbligatorja mal-partijiet ikkonċernati, il-valutazzjoni tal-impatt u l-verifika tal-kompatibbiltà mal-leġiżlazzjoni tal-UE li tapplika għall-abbozz ta’ leġiżlazzjoni propost mill-Gvern. L-awtoritajiet impenjaw ruħhom li jaderixxu mar-regoli reċentement imsaħħa
u li jkomplu l-prattika tal-Gvern li jissottomettu abbozzi ta’ liġijiet lill-Parlament b’valutazzjoni tal-impatt sħiħa jew parzjali
. Madankollu, dawn l-isforzi biex titjieb il-kwalità tal-valutazzjoni tal-impatt u l-konsultazzjonijiet pubbliċi ma jkoprux l-abbozzi ta’ liġijiet proposti mill-Membri tal-Parlament. Barra minn hekk, għalkemm l-abbozzar ta’ valutazzjoni tal-impatt huwa pass obbligatorju fil-proċess leġiżlattiv sa mill-2016, l-intervent leġiżlattiv huwa bbażat biss fuq għadd limitat ta’ abbozzi dwar l-għarfien espert xjentifiku. Biex jindirizzaw dan, l-awtoritajiet impenjaw ruħhom li jibdew iwettqu valutazzjonijiet tal-impatt ex-post tal-leġiżlazzjoni ewlenija, li għalihom ġiet adottata Gwida mill-Kunsill tal-Ministri fit-3 ta’ Diċembru 2020. Barra minn hekk, il-konsultazzjoni pubblika u l-feedback tal-partijiet ikkonċernati huma wkoll parti integrali mill-proċess. Madankollu, fil-biċċa l-kbira tal-abbozz tal-leġiżlazzjoni proposta ma hemm l-ebda informazzjoni dwar konsultazzjonijiet pubbliċi jew diskussjonijiet organizzati mill-Membri tal-Parlament jew tal-Gvern biex jiġu determinati l-problemi u r-raġunijiet għall-adozzjoni tal-abbozz ta’ liġi. Barra minn hekk, ir-raġunijiet għall-adozzjoni ta’ liġi inkludew il-fehmiet ta’ xi wħud mill-partijiet ikkonċernati jew tal-partijiet ikkonċernati kollha f’xi ftit mill-abbozzi ta’ liġijiet proposti.
Il-prattika tal-introduzzjoni ta’ emendi leġiżlattivi importanti permezz ta’ emendi f’atti legali oħra tkompli tqajjem tħassib. It-teknika leġiżlattiva li jintużaw id-dispożizzjonijiet tranżitorji ta’ att legali biex jiġu introdotti emendi maġġuri f’att mhux relatat ieħor kompliet għaddejja. Dan jikkonferma t-tħassib imqajjem fir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt peress li tali emendi jduru mar-rekwiżiti għall-konsultazzjoni pubblika u l-valutazzjoni tal-impatt. Barra minn hekk, xejra oħra, li ġiet identifikata fir-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, u li għadha tqajjem tħassib, hija l-prattika leġiżlattiva li jiġu adottati emendi kbar bejn l-ewwel u t-tieni qari fl-Assemblea Nazzjonali mingħajr konsultazzjoni pubblika.
L-istat ta’ emerġenza relatat mal-pandemija tal-COVID-19 għadu fis-seħħ. Wara li ġie adottat l-“istat ta’ emerġenza” mit-13 ta’ Marzu sal-13 ta’ Mejju 2020
, fit-12 ta’ Mejju 2020, ġiet adottata emenda fl-Att dwar is-Saħħa
li introduċiet stat ġdid ta’ emerġenza (“sitwazzjoni ta’ emerġenza epidemika”)
. Fit-13 ta’ Mejju 2020, il-Kunsill tal-Ministri, wara proposta mill-Ministru tas-Saħħa, iddeċieda li jiddikjara sitwazzjoni ta’ emerġenza epidemika għal perjodu ta’ xahar, li ġġeddet regolarment u li attwalment għadha fis-seħħ sal-[31 ta’ Lulju 2021]. Din is-sistema ġdida ta’ emerġenza ġiet rieżaminata mill-Qorti Kostituzzjonali
li fit-23 ta’ Lulju 2020 iddeċidiet li s-sistema hija konformi mal-Kostituzzjoni
.
L-Assemblea Nazzjonali adottat regoli biex tiżgura l-kontinwità waqt il-pandemija tal-COVID-19. Sabiex tadatta għas-sitwazzjoni, l-Assemblea Nazzjonali kompliet il-ħidma regolari tagħha u fis-6 ta’ Novembru 2020 adottat regoli, biż-żieda tal-għażla ta’ parteċipazzjoni b’vidjokonferenza fil-laqgħat plenarji għall-Membri tal-Parlament li jitqiegħdu taħt iżolament jew kwarantina obbligatorja minħabba l-COVID-19. Fit-23 ta’ Novembru 2020, 54 Membru tal-Parlament ikkontestaw il-kostituzzjonalità ta’ dawn ir-regoli quddiem il-qorti Kostituzzjonali, li kkunsidrathom kompatibbli mal-Kostituzzjoni.
Ir-riżorsi finanzjarji u umani tal-Istituzzjonijiet Nazzjonali tad-Drittijiet tal-Bniedem żdiedu. Kien hemm żidiet fil-baġits tal-Ombudsperson u tal-Kummissjoni għall-Protezzjoni kontra d-Diskriminazzjoni. L-awtoritajiet Bulgari infurmaw li l-previżjoni tal-baġit għall-perjodu 2021–2023 tipprevedi żieda ta’ 10 % fil-fondi tal-persunal għaż-żewġ istituzzjonijiet. Barra minn hekk, fid-dawl tat-titjib tal-kapaċità tal-istituzzjoni tal-Ombudsperson, l-abbozz tal-baġit jipprevedi nefqa addizzjonali.
L-abbozz tal-leġiżlazzjoni dwar aktar trasparenza fil-finanzjament barrani għall-NGOs ma kompliex jiġi segwit. L-abbozz ta’ liġi li tressaq fit-3 ta’ Lulju 2020
u li kellu l-għan li jimponi obbligi ġodda fuq organizzazzjonijiet mingħajr skop ta’ qligħ kien qajjem tħassib fost il-partijiet ikkonċernati
fir-rigward tal-konformità tiegħu mal-liġi tal-UE
. Wara l-pubblikazzjoni tar-Rapport tal-2020 dwar l-Istat tad-Dritt, l-abbozz ta’ liġi ma ġiex diskuss aktar. Madankollu, l-ispazju ċiviku għadu ristrett, u f’xi okkażjonijiet, il-membri tas-soċjetà ċivili jidhru li jinsabu taħt pressjoni, permezz ta’ kampanji ta’ malafama, intimidazzjoni u l-ottika negattiva. F’Novembru 2020, fl-okkażjoni tar-Rieżami Perjodiku Universali, il-Bulgarija rċeviet diversi rakkomandazzjonijiet relatati mal-ħtieġa li jitjieb l-ispazju ċiviku u li jiġu indirizzati l-intimidazzjoni u t-theddid.
Anness I: Lista ta’ sorsi f’ordni alfabetika*.
* Il-lista tal-kontributi li waslu fil-kuntest tal-konsultazzjoni għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt tinstab fuq
https://ec.europa.eu/info/policies/justice-and-fundamental-rights/upholding-rule-law/rule-law/rule-law-mechanism/2021-rule-law-report-targeted-stakeholder-consultation
.
Iċ-Ċentru Bulgaru għal-Liġi dwar in-Nonprofitt (2021), Kontribut taċ-Ċentru Bulgaru għal-Liġi dwar in-Nonprofitt għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt.
Il-Forum tad-Donazzjonijiet tal-Bulgarija (2021), Kontribut mill-Forum tad-Donazzjonijiet tal-Bulgarija għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt.
Il-Gvern Bulgaru (2021), Kontribut mill-Bulgarija għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt.
Il-Gvern Bulgaru (2021), L-Abbozz tal-Istrateġija Nazzjonali għall-Prevenzjoni u l-Azzjoni kontra l-Korruzzjoni (2021-2027) (
https://www.strategy.bg/PublicConsultations/View.aspx?lang=bg-BG&Id=5828
).
Il-Kumitat ta’ Helsinki tal-Bulgarija (2021), Kontribut mill-Kumitat ta’ Helsinki tal-Bulgarija għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt.
Il-Fondazzjoni tal-Istitut Bulgaru għall-Inizjattivi Ġuridiċi (2021), Kontribut tal-Fondazzjoni tal-Istitut Bulgaru għall-Inizjattivi Ġuridiċ għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt.
Iċ-Ċentru għall-Pluraliżmu tal-Media u l-Libertà tal-Media (2021), Media pluralism Monitor tal-2021 – ir-Rapport dwar il-Bulgarija.
CEPEJ (2013), Il-Linji Gwida Riveduti dwar il-Ħolqien ta’ Mapep Ġudizzjarji għall-Appoġġ tal-Aċċess għall-Ġustizzja f’Sistema Ġudizzjarja ta’ Kwalità (
https://rm.coe.int/european-commission-for-the-efficiency-of-justice-cepej-revised-guidel/168078c492
).
CEPEJ (2020), Studju dwar il-funzjonament tas-sistemi ġudizzjarji fl-Istati Membri tal-UE.
CIVICUS, Monitor tracking civic space – il-Bulgarija (
https://monitor.civicus.org/country/bulgaria/
).
Il-Qorti Kostituzzjonali, il-Kawża Nru 15 tal-2020 -
http://www.constcourt.bg/bg/Cases/Details/585
Id-Deċiżjoni tal-Qorti Kostituzzjonali Nru 6 tal-2021 dwar il-Kawża Nru 15 tal-2020.
http://www.constcourt.bg/bg/Acts/GetHtmlContent/96c8d204-d2eb-4785-beac-7133ed3b6cd2
Il-Kunsill tal-Ewropa, il-Pjattaforma li tippromwovi l-protezzjoni tal-ġurnaliżmu u s-sikurezza tal-ġurnalisti, (
https://www.coe.int/en/web/media-freedom/bulgaria
).
Il-Kunsill tal-Ewropa: Il-Kumitat tal-Ministri (2010), Ir-Rakkomandazzjoni CM/Rec(2010)12 tal-Kumitat tal-Ministri lill-Istati Membri dwar l-imħallfin: indipendenza, effiċjenza u resposabbiltajiet.
Il-Kunsill tal-Ewropa: Il-Kumitat tal-Ministri (2019), Id-Deċiżjoni CM/Notes/1362/H46–6.
Il-Kunsill tal-Ewropa: il-Kumitat tal-Ministri (2019), Ir-Riżoluzzjoni Interim, CM/ResDH(2019)367.
Il-Kunsill tal-Ewropa: Il-Deċiżjoni CM/Del/Dec(2020)1377bis/H46-9 tal-Kumitat tal-Ministri (2020).
Il-Kunsill tal-Ewropa: Il-Kumitat tal-Ministri (2021), Id-Deċiżjoni CM/Notes/1398/H46-6 tad-9-11 ta’ Marzu, (
https://search.coe.int/cm/Pages/result_details.aspx?ObjectID=0900001680a1abfa
).
Il-Kunsill tal-Ewropa: Id-Dipartiment għall-Eżekuzzjoni tas-Sentenzi tal-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem (2021), il-Memorandum H/Exec(2021)9.
Il-Kunsill tal-Ewropa: Il-Kummissjoni ta’ Venezja (2010), Report on the Independence of the Judicial System Part I: The Independence of Judges (CDL-AD(2010)004).
Il-Kunsill tal-Ewropa: Il-Kummissjoni ta’ Venezja (2017), Bulgaria - Opinion on the judicial system act (CDL-AD(2017)018).
Il-Kunsill tal-Ewropa: Il-Kummissjoni ta’ Venezja (2019), Bulgaria - Opinion on draft amendments to the Criminal Procedure Code and the Judicial System Act, concerning criminal investigations against top magistrates (CDL-AD(2019)031).
Il-Kunsill tal-Ewropa: Il-Kummissjoni ta’ Venezja (2020), Bulgaria - Urgent interim opinion on the draft new constitution opinion (CDL-AD(2020)035).
Il-Kunsill tal-Ewropa: Il-Kummissjoni ta’ Venezja (2020), Poland - Joint Urgent Opinion of the Venice Commission and the Directorate General of Human Rights and Rule of Law (DGI) of the Council of Europe on amendments to the Law on the Common courts, the Law on the Supreme court and some other Laws, (CDL-AD(2020)017).
Il-Kunsill tal-Unjoni Ewropea (2017), Il-Konklużjonijiet tal-Kunsill dwar il-Mekkaniżmu għall-Kooperazzjoni u l-Verifika (
https://ec.europa.eu/info/sites/info/files/20171212-st15587_en.pdf
).
Il-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea, is-sentenza tat-18 ta’ Ġunju 2020, il-Kummissjoni vs l-Ungerija, C-78/18.
Il-Kunsill tal-Ministri (2020), Gwida għall-valutazzjoni tal-impatt ex-post. (
https://www.strategy.bg/Publications/View.aspx?lang=bg-BG&categoryId=&Id=320&y=&m=&d
).
Id-Direttorat Ġenerali għall-Komunikazzjoni (2019), L-Ewrobarmetru Flash 482: l-attitudnijiet tan-negozji fil-konfront tal-korruzzjoni fl-UE.
Id-Direttorat Ġenerali għall-Komunikazzjoni (2020), L-Ewrobarometru Speċjali 502: il-korruzzjoni.
Il-Kummissjoni Ewropea (2019), Ir-Rapport tal-Kummissjoni lill-Parlament Ewropew u lill-Kunsill dwar il-Progress tal-Bulgarija taħt il-mekkaniżmi għall-Kooperazzjoni u l-Verifika, COM(2019)498.
Il-Kummissjoni Ewropea (2020), 2020 Ir-Rapport dwar l-Istat tad-Dritt - Is-sitwazzjoni tal-istat tad-dritt fl-Unjoni Ewropea
Il-Kummissjoni Ewropea (2021), It-Tabella ta’ Valutazzjoni tal-Ġustizzja tal-UE.
Il-Kummissjoni Ewropea: L-Uffiċċju Ewropew Kontra l-Frodi, l-OLAF jirrakkomanda l-irkupru ta’ kważi EUR 6 miljun wara l-allegat abbuż ta’ poter fil-ministeru Bulgaru - l-Istqarrija għall-Istampa tal-UE Nru 04/2021 (
https://ec.europa.eu/anti-fraud/media-corner/news/01-02-2021/olaf-recommends-recovery-nearly-eu6-million-after-alleged-abuse-power_en
).
Il-Qorti Ewropea tad-Drittijiet tal-Bniedem, Is-Sentenza tal-5 ta’ Frar 2010, Kolevi vs Bulgaria
In-Network Ewropew tal-Kunsilli għall-Ġudikatura (2019), Independence and Accountability of the Judiciary – ENCJ Survey on the independence of judges.
Il-Parlament Ewropew (2020), Riżoluzzjoni dwar l-istat tad-dritt u d-drittijiet fundamentali fil-Bulgarija, (2020/2793 (RSP).
Il-Parlament Ewropew, L-MEPs jesiġu li l-Istati Membri jridu jieqfu jbigħu l-passaporti tal-UE immedjatament - L-istqarrija għall-istampa tat-22 ta’ Ottubru 2020. (
https://www.europarl.europa.eu/news/en/press-room/20201016IPR89564/member-states-must-stop-selling-eu-passports-immediately-meps-demand
).
Il-Presidenza Finlandiża tal-Kunsill tal-Unjoni Ewropea (2019), ir-Rapport tal-Presidenza (
https://data.consilium.europa.eu/doc/document/ST-14856-2019-INIT/en/pdf
).
L-Aġenzija għad-Drittijiet Fundamentali (2020), Coronavirus COVID-19 outbreak in the EU Fundamental Rights Implications (
https://fra.europa.eu/sites/default/files/fra_uploads/bulgaria-report-covid-19-april-2020_en.pdf
).
L-Aġenzija għad-Drittijiet Fundamentali (2021), Legal environment and space of civil society organisations in supporting fundamental rights in Bulgaria.
GRECO (2015), Fourth Evaluation Round – ir-Rapport ta’ Evalwazzjoni tal-Bulgarija dwar il-prevenzjoni tal-korruzzjoni fir-rigward tal-membri tal-Parlament, l-imħallfin u l-prosekuturi: (
https://rm.coe.int/CoERMPublicCommonSearchServices/DisplayDCTMContent?documentId=09000016806c983f
).
L-Istitut tal-Ekonomija tas-Suq (IME) (2021), Studju dwar l-issekondar tal-maġistrati (
https://ime.bg/bg/articles/komandirovane-na-magistrati-ili-kadruvane-tihomylkom/#ixzz6pUEALbxu
).
Il-Magistrats Européens pour la Démocratie et les Libertés (2021), Kontribut mill-Magistrats Européens pour la Démocratie et les Libertés għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt.
Il-Ministeru tal-Finanzi (2019), Programm ta’ Żvilupp Nazzjonali tal-Bulgarija tal-2030 (
https://www.minfin.bg/upload/46720/National%2BDevelopment%2BProgramme%2BBULGARIA%2B2030.pdf
).
L-Assemblea Nazzjonali tar-Repubblika tal-Bulgarija (2017), Ir-Regoli ta’ organizzazzjoni u l-proċedura tal-assemblea nazzjonali (
https://www.parliament.bg/en/rulesoftheorganisations
).
L-Assemblea Nazzjonali tar-Repubblika tal-Bulgarija (2020), Id-Deċiżjoni li jiġi ddikjarat stat ta’ emerġenza - it-13 ta’ Marzu 2020 (
https://www.parliament.bg/bg/desision/ID/157374
).
L-Assemblea Nazzjonali tar-Repubblika tal-Bulgarija (2020), Id-Deċiżjoni biex jiġi estiż l-istat ta’ emerġenza – it-3 ta’ April 2020 (
https://www.parliament.bg/bg/desision/ID/157396
).
Stqarrija għall-istampa dwar l-ittra miftuħa lill-SJC kontra l-mudell magħżul għar-riforma tal-mappa ġudizzjarja ffirmata minn 500 imħallef. -
https://news.lex.bg/564
Stqarrija għall-istampa mill-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni dwar l-Istitut Nazzjonali għall-Ġestjoni tal-Ġustizzja -
http://www.vks.bg/novini/nip.html
Ir-Reporters mingħajr fruntieri – il-Bulgarija, (
https://rsf.org/en/bulgaria
).
Il-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni tal-Bulgarija (2019), Ir-Rapport Annwali 2020.
Il-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni tal-Bulgarija (2021), Kontribut tal-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni tal-Bulgarija għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt.
Il-kritika tal-Kunsill Suprem tal-Kamra tal-Avukati dwar ir-riforma tal-mappa ġudizzjarja -
https://www.vas.bg/bg/a/predlozheniyata-za-reforma-na-sdebnata-karta
.
Transparency International (2021), L-Indiċi tal-Perċezzjoni tal-Korruzzjoni għall-2020
Id-Dipartiment tat-Teżor tal-Istati Uniti (2021), Specially designated nationals list update - it-2 ta’ Ġunju 2021 (
https://home.treasury.gov/policy-issues/financial-sanctions/recent-actions/20210602
).
L-Uffiċċju Reġjonali għall-Ewropa tal-OHCHR tan-NU (2021), Kontribut mill-Uffiċċju Reġjonali għall-Ewropa tal-OHCHR tan-NU għar-Rapport tal-2021 dwar l-Istat tad-Dritt.
Anness II – Iż-żjara tal-pajjiż fil-Bulgarija
F’Marzu 2021, is-servizzi tal-Kummissjoni kellhom laqgħat virtwali ma’:
·Il-Programm ta’ Aċċess għall-Informazzjoni
·Id-Direttorat għall-Modernizzazzjoni tal-Amministrazzjoni
·Il-Kunsill kontra l-korruzzjoni
·Il-Fondazzjoni tal-Fond Kontra l-Korruzzjoni
·L-Assoċjazzjoni tal-Ġurnalisti Ewropej – il-Bulgarija:
·L-Assoċjazzjoni tal-Prosekuturi fil-Bulgarija
·Ir-Regolatur Awdjoviżiv – CEM
·L-Istitut Bulgaru għall-Inizjattivi Legali
·L-Assoċjazzjoni Bulgara tal-Imħallfin
·Iċ-Ċentru għall-Istudju tad-Demokrazija
·Il-Kummissjoni għall-ġlieda kontra l-korruzzjoni u għall-konfiska ta’ assi akkwistati illegalment.
·Għall-Proġett tal-Verità
·L-Ispettorat tal-Kunsill Superjuri tal-Maġistratura
·l-Istitut għall-Ekonomiji tas-Suq
·Il-Ministeru tal-Kultura
·Il-Ministeru tal-Intern
·Il-Ministeru tal-Ġustizzja
·Il-Kunsill Nazzjonali għall-Etika Ġurnalistika
·L-Uffiċċju tal-Prosekutur Ġenerali
·L-Assoċjazzjoni tal-Kamra tal-Avukati ta’ Sofia
·Il-Qorti Kriminali Speċjalizzata
·L-Uffiċċju tal-Prosekutur Speċjalizzat
·Il-Kunsill Suprem tal-Kamra tal-Avukati
·Il-Qorti Suprema tal-Kassazzjoni
·Il-Kunsill Superjuri tal-Maġistratura
·L-Unjoni tal-Pubblikaturi fil-Bulgarija
* Il-Kummissjoni ltaqgħet ukoll mal-organizzazzjonijiet li ġejjin f’għadd ta’ laqgħat orizzontali:
·Amnesty International
·Iċ-Ċentru għad-Drittijiet Riproduttivi
·CIVICUS
·L-Unjoni għal-Libertajiet Ċivili għall-Ewropa
·Is-Civil Society Europe
·Il-Konferenza tal-Knejjes Ewropej
·Il-EuroCommerce
·Iċ-Ċentru Ewropew għan-Not-for-Profit Law
·Iċ-Ċentru Ewropew għal-Libertà tal-Istampa u tal-Media
·Il-Forum Ċiviku Ewropew
·Il-Federazzjoni Ewropea tal-Ġurnalisti
·Is-Sħubija Ewropea għad-Demokrazija
·Il-Forum Ewropew taż-Żgħażagħ
·Id-Difensuri tal-Ewwel Linja
·Il-Fondazzjoni Dar id-Drittijiet tal-Bniedem
·Il-Human Rights Watch
·L-ILGA-Europe
·Il-Kummissjoni Internazzjonali tal-Ġuristi
·Il-Federazzjoni Internazzjonali għad-Drittijiet tal-Bniedem
·In-Network Ewropew tal-Federazzjoni Internazzjonali tal-Ippjanar tal-Familja (IPPF EN)
·L-Istitut Internazzjonali għall-Istampa
·Il-Kumitat ta’ Ħelsinki tan-Netherlands
·L-Istitut tal-Politika Ewropea tas-Soċjetà Miftuħa
·Il-Philanthropy Advocacy
·Il-Protezzjoni Internazzjonali
·Ir-Reporters mingħajr Fruntieri
·It-Transparency International tal-UE