Sociale zekerheid in het buitenland

Als u in loondienst of zelfstandig in een ander EU-land werkt, moet u zich inschrijven bij het socialezekerheidsstelsel in uw gastland.

U en uw gezin vallen dan onder het socialezekerheidsstelsel van dat land. Uw uitkering bij ziekte, arbeidsongeval, arbeidsongeschiktheid en overlijden, uw gezinstoelage of kinderbijslag en uw (vervroegd) pensioen worden bepaald door de wetgeving in uw gastland.

Wachttijd

In veel landen hebt u pas recht op een uitkering als u er gedurende een bepaalde minimumperiode premies betaald hebt.

Het land waar u een uitkering (of kinderbijslag of een pensioen) aanvraagt, moet wel rekening houden met alle eerdere periodes waarin u in andere EU-landen hebt gewerkt en premies hebt betaald, alsof u al die tijd in dat land gedekt zou zijn geweest.

Gebeurt dat niet, dan kunt u contact opnemen met onze helpdesk.

Als gedetacheerd werknemer of als zelfstandige kunt u tijdelijk in een ander EU-land werken terwijl u gedekt blijft door het socialezekerheidsstelsel van uw eigen land.

Dat heeft geen gevolgen voor uw recht op sociale zekerheid of dat van uw gezin: gezondheidszorg, gezinstoelagen/kinderbijslag, arbeidsongeschiktheidsuitkering, pensioen.

Toegang tot gezondheidszorg

Vraag een Europese zorgpas (EHIC) aan om toegang te krijgen tot de gezondheidszorg in het land waar u gedetacheerd bent. U kunt er een aanvragen bij uw zorgverzekeraar/mutualiteit of de overheid in uw eigen land.

Verhuist u naar een ander EU-land en schrijft u zich daar ook in? Dan moet u of uw werkgever een PD S1-formulier aanvragen bij uw zorgverzekeraar/mutualiteit in uw eigen land. Bij aankomst moet u het PD S1-formulier afgeven aan de zorgverzekeraar in het gastland.

Gedekt door het socialezekerheidstelsel van uw eigen land

Met het PD A1-formulier kunt u aantonen dat u gedekt blijft door het socialezekerheidsstelsel van uw eigen land terwijl u gedetacheerd bent naar een ander EU-land. Het PD A1-formulier is maximaal 24 maanden geldig. Wordt u langer dan 24 maanden gedetacheerd, dan kunt u verlenging van de geldigheid van uw PD A1-formulier aanvragen. Dit is mogelijk als er een overeenkomst hierover gesloten is tussen de autoriteiten van uw land en het gastland.

Bent u werknemer, ga dan na of uw werkgever vooraf bij de instantie voor sociale zekerheid in uw land een PD A1-formulier voor u heeft aangevraagd.

Bent u zelfstandige, dan moet u de instantie voor sociale zekerheid en in uw land vooraf op de hoogte brengen van uw detachering en er een PD A1-formulier aanvragen. Om het PD A1-formulier te krijgen, moet u aantonen dat u de activiteiten die u in het buitenland wilt uitoefenen, normaal gesproken ook in uw eigen land uitoefent. Om aan deze eis te voldoen, moet u:

• al een periode als zelfstandige werkzaam zijn in uw eigen land. Hoe lang die periode moet zijn, verschilt van land tot land (soms slechts twee maanden).
• blijven voldoen aan de voorwaarden om als zelfstandige te werken bij uw terugkeer naar uw eigen land.

U moet het PD A1-formulier te allen tijde tijdens uw detachering in het buitenland aan de autoriteiten kunnen laten zien, bijvoorbeeld in het geval van een controle ter plaatse door de arbeidsinspectie. Zolang u een geldig PD A1-formulier heeft, moet het gastland dat erkennen.

Detachering van meer dan 24 maanden

Een PD A1 formulier is voor slechts 24 maanden geldig. Als uw detachering in een ander EU-land langer duurt, dan kunt u:

• overschakelen naar het socialezekerheidsstelsel van het gastland en daar premie betalen of
• verlenging van de geldigheid van uw socialezekerheidsdekking aanvragen om in uw thuisland gedekt blijven.

Dit kan worden toegestaan er een wederzijds akkoord hierover is tussen de beide betrokken landen is en de verlenging in uw belang is. Als u verzoekt om verlenging, moeten u en uw werkgever contact opnemen met de bevoegde autoriteit die uw PD A1 heeft afgegeven, voordat dit afloopt.

Als u terugkeert naar het land waar u normaal gesproken werkt, valt u weer onder het socialezekerheidsstelsel daar. U kunt worden gedetacheerd naar een ander land, maar pas na een bepaalde tijd verstreken sinds de terugkeer naar uw eigen land (veel EU-landen houden hiervoor een periode van twee maanden aan).

Wordt u als ambtenaar naar een ander EU-land gedetacheerd en gaat u daar werken bij een ambassade, consulaat of andere officiële instantie, dan blijft u gedekt door de zorgverzekering van uw thuisland.

Uw uitkeringen in geval van ziekte, arbeidsongeval, arbeidsongeschiktheid, overlijden, uw gezinstoelagen/kinderbijslag en (vervroegd) pensioen worden dan dus nog steeds bepaald door de wetgeving in uw thuisland.

Er gaan andere regels gelden als u tijdens uw detachering werkloos raakt.

Als grenswerker, in loondienst dan wel als zelfstandige,

• betaalt u uw socialezekerheidspremies en bent u gedekt in het EU-land waar u werkt.
• U kunt echter wel gewoon naar de dokter in het land waar u woont.
• Als u uw baan verliest, moet u een werkloosheidsuitkering aanvragen in het land waar u woont.

De basisregel is dat als u in meer dan één EU-land werkt maar een aanzienlijk deel van uw werk in uw woonland gebeurt, u onder de sociale zekerheid van uw woonland blijft vallen.

Bijzondere gevallen

Ontvangt u een werkloosheidsuitkering?

Als u deze van het EU-land krijgt waar u werkloos bent geworden, mag u naar een ander EU-land gaan om daar werk te zoeken zonder dat u uw recht (en dat van uw gezin) op gezondheidszorg, gezinstoelagen, arbeidsongeschiktheidsuitkering of pensioen verliest.

U hebt wel een Europese zorgpas voor uzelf en uw gezinsleden nodig om aanspraak te kunnen maken op gezondheidszorg in uw gastland.

Als u werk gevonden hebt, kunnen er diverse regels voor de sociale zekerheid van toepassing worden.

Meer informatie over de regels in uw land

Ontvangt u geen werkloosheidsuitkering?

Ontvangt u geen werkloosheidsuitkering uit het land waar u werkloos geraakt bent en verhuist u naar een ander EU-land om daar werk te zoeken, dan bepalen de socialezekerheidsinstanties onder welk stelsel u valt (gezondheidszorg, gezinstoelagen, enz.).

De socialezekerheidsinstanties bepalen wat uw woonland is aan de hand van een lijst van criteria:

• de verblijfsduur
• uw burgerlijke stand en familiebanden
• uw huisvestingssituatie
• de plaats waar u voorheen uw beroep of non-profitactiviteiten uitoefende
• de aard van uw beroepswerkzaamheden
• de plaats waar u belastingplichtig bent

Het is mogelijk dat u in het land dat verantwoordelijk is voor uw sociale zekerheid pas recht hebt op een uitkering of toelage als u een bepaalde tijd premies betaald hebt. Dat land moet wel rekening houden met alle eerdere periodes waarin u in andere EU-landen hebt gewerkt en premies hebt betaald, alsof u al die tijd in dat land gedekt zou zijn geweest.

Gebeurt dat niet, dan kunt u contact opnemen met onze helpdesk.

Als pas aangekomen werkzoekende hebt u ook het recht om 6 maanden lang in dat land te verblijven om er werk te zoeken , en langer als u kunt aantonen dat u nog steeds werk zoekt en een goede kans op een baan heeft.

Bewaar een kopie van:

• uw sollicitaties
• uitnodigingen voor sollicitatiegesprekken
• andere antwoorden op sollicitaties die u ontvangen hebt