Strategiczny program i wytyczne polityczne
Komisarze w Komisji Europejskiej i posłowie do Parlamentu Europejskiego są mianowani i wybierani na okres 5 lat. Przed rozpoczęciem każdej nowej pięcioletniej kadencji szefowie państw i rządów wszystkich krajów UE spotykają się ze sobą na posiedzeniu Rady Europejskiej, aby ustalić oficjalne priorytety polityczne Unii na kolejne pięć lat.
Wszystkie te priorytety zostają zebrane w programie strategicznym UE, który nadaje kierunek pracom instytucji UE i określa, w jaki sposób należy zrealizować wyznaczone priorytety. Instytucje UE i rządy poszczególnych krajów UE współpracują w celu ich wdrożenia.
Program strategiczny zawiera również priorytety Komisji na okres jej kadencji, które kandydat na przewodniczącego Komisji określa w wytycznych politycznych. Priorytety te określają ogólnie główne kierunki polityki i działania, na których Komisja zamierza się skupić, aby osiągnąć swoje cele.
Po ustaleniu priorytetów Komisji przez kandydata na przewodniczącego zostają one:
- przedstawione całemu Parlamentowi Europejskiemu na posiedzeniu plenarnym
- przełożone na konkretne deklaracje celów dla każdego kandydata na komisarza i przedstawione właściwej komisji Parlamentu.
Wytyczne polityczne stanowią z kolei podstawę dla rocznych programów prac Komisji. Przedstawia się w nich inicjatywy, które mają na celu realizację priorytetów Komisji przez kolejne 12 miesięcy.
Przygotowanie programów prac rozpoczyna się od corocznego orędzia o stanie Unii wygłoszonego przez przewodniczącego Komisji na posiedzeniu plenarnym Parlamentu Europejskiego i przedstawianego równolegle listu intencyjnego.
Stanowi to impuls do rundy rozmów z Parlamentem i Radą UE na temat priorytetów na następny rok. Jednocześnie Komisja wysłuchuje opinii Europejskiego Komitetu Regionów i Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego.
Po przyjęciu programu prac Komisji Komisja, Parlament i Rada wydają wspólną deklarację w sprawie priorytetów Unii na następny rok. Umożliwia to szybkie podjęcie działań i gwarantuje, że nacisk polityczny zostanie położony na realizację tych priorytetów.
Aby zapewnić planowanie długoterminowe, co roku trzy instytucje UE przyjmują również wspólne deklaracje w sprawie priorytetów legislacyjnych na nadchodzący rok (w pięcioletniej kadencji).
Infografika: Jak ustalane są priorytety UE
Inne priorytety
Równolegle do priorytetów wspomnianych powyżej inne instytucje UE często ustalają swoje własne priorytety odzwierciedlające ich stanowiska.
Prezydencja Rady Unii Europejskiej
Co sześć miesięcy kolejne państwo członkowskie przejmuje rotacyjną prezydencję w Radzie UE. Jego zadaniem jest wtedy pełnienie roli bezstronnego mediatora, który nadaje kierunek dyskusjom w Radzie – prowadzonym z udziałem wszystkich krajów UE – na temat prawodawstwa unijnego.
Każda prezydencja określa własne priorytety. Priorytety te wynikają z pilnych w danym momencie kwestii na poziomie Unii, a ich ogólnym celem jest wzmocnienie UE i propagowanie jej wartości.
Więcej na temat priorytetów obecnej prezydencji Rady UE
Parlament Europejski – grupy polityczne
Zdecydowana większość spośród 720 europosłów należy do jednej z obecnych ośmiu grup politycznych, zorganizowanych według partii, a nie narodowości. Każda grupa polityczna ustala własne priorytety, które są odzwierciedleniem kwestii uznanych przez jej wyborców za najważniejsze.
Przed każdym głosowaniem na posiedzeniu plenarnym grupy polityczne analizują sprawozdania sporządzone przez komisje parlamentarne i składają do nich poprawki. Stanowisko przyjęte przez daną grupę polityczną jest wynikiem dyskusji w jej ramach. Posłowie do PE nie mogą zostać zmuszeni do głosowania w określony sposób.
