apple stories
Apple tarafından desteklenen Gravity Water, Vietnam’da geleceğin su yöneticilerini eğitiyor
Gravity Water, yenilikçi ve iklim koşullarına uyum sağlayan yağmur suyu toplama ve filtreleme teknolojisiyle Hòa Bình vilayetinde 38.000’den fazla öğrenciye temiz su kaynağı sunuyor
Kuzey Vietnam’ın kırsal Hòa Bình vilayetindeki Đà Bắc bölgesinin etrafını saran Hòa Bình Gölü sakin sularıyla ünlü. Kıyılara yayılan çiftçi aileler bu geniş gölle birlikte yaşıyor. Bu ailelerin yaşamı gölün sağladığı kaynaklara bağlı. Karides ve tatlı su balığı gibi kaynakların yanı sıra özellikle kurak mevsimde dağlardan gelen kaynak suları yeterli olmadığında gölün kendi suyundan da yararlanıyorlar.
Suyun bu kadar bol olduğu bu muhteşem yerde yerel halkın büyük bir kısmı bu suyun güvenli olmadığını fark etti. 12. yüzyılda Vietnam’a göçen bir etnik azınlık olan Dao halkı, bir su veya yağmur tanrısının insanlara yalnızca suya iyi davrandıkları takdirde iyi davranacağına nesiller boyunca inandı.
Kendi oğlu Màn Xuân Phûc’un da ikinci sınıfına devam ettiği Etnik Azınlıklara Yönelik Vay Nua Yatılı İlköğretim Okulu’nun yöneticilerinden olan Trần Thị Lan Hương, “Suyu kirletirsek su tanrısı da bizi cezalandırır.” diyerek sözlerini şöyle tamamlıyor: “Bu yüzden su kaynaklarımızı temiz tutmaya çalışıyoruz.”
Vietnam’ın Hòa Bình vilayetindeki Etnik Azınlıklara Yönelik Vay Nua Yatılı İlköğretim Okulu’nda, Gravity Water her öğrencinin yıl boyunca temiz suya erişmesine imkan veriyor. Bu da suyun kaynaklardan mı yoksa toplanan yağmurdan mı verileceğini belirleyen otomatik ve akıllı bir ölçüm sistemiyle gerçekleştiriliyor.
Çoğu zaman, suyun kalitesini korumak göl çevresinde yaşayan insanların elinde olmuyor. Düzgün filtreleme olmadan, hasarlı kuyulardan elde edilen yeraltı suları kalsiyumla ve diğer metallerle kirleniyor. Dağlardan akan nehirler ise pirinç tarlalarının sulanması ve hayvancılık gibi tarımsal faaliyetler nedeniyle aşağı kesimlere ulaşamadan başka yerlere yönlendiriliyor ve kirleniyor. Yağmursuz mevsimde ise bu nehirler neredeyse tamamen kuruyor.
Global temiz su kuruluşu Gravity Water, Hương’un oğlunun gittiği okula kendi yenilikçi yağmur suyu toplama sistemini kurdu. Bu sistem, çoğunluğu pazartesinden cumartesiye kadar okulun yurtlarında yaşayan öğretmenlere ve öğrencilere, iklim koşullarına uyum sağlayan temiz bir su kaynağı sunuyor. Apple, 2023’te Gravity Water’a kuzey Vietnam’daki 131 okula güvenli ve temiz su sağlaması için bağışta bulundu. Bu iş birliği, Apple’ın dünya çapındaki tedarik zincirinde su kullanımı, su kalitesi ve suya erişim sorunlarını çözmek için sürdürdüğü su stratejisiyle de bağlantılı. Hòa Bình vilayeti gibi yerlerde suya erişimi, temizliği ve hijyeni artırmak için başarısı kanıtlanmış teknolojilerin uygulanması, yürütülen çabanın kapsamını yansıtıyor.
Gravity Water, suyun kullanımını ve depolanmasını takip etmek için okullara basit ve kullanımı kolay bir dijital veri tabanı sunuyor. Okullar her ay bu veri tabanına kendi verilerini kaydedebiliyor. Bu sayede okullar ve Gravity Water sistemin nasıl işlediğini görebiliyor ve bakım gerekip gerekmediğini belirleyebiliyor.
İnsan merkezli bir tasarım yaklaşımını benimseyen Gravity Water, okullarla iş birliği yaparak her birinin yaşadığı sorunlara yönelik doğru çözümler geliştiriyor. Bu yaklaşım sayesinde okullar, mevcut su depolama sistemlerini kullandıkları için yabancılık çekmiyor ve Gravity Water’ın sunduğu otomasyona güvenerek sisteme tamamen hakim olabiliyor.
Kendisi de Hòa Bình vilayetinde büyüyen ve Gravity Water’ın bölgedeki proje yöneticisi olan Phan Viet Dung, “Her hafta beş ayrı kurulum yapıyoruz ve bu bizi heyecanlandırıyor çünkü her okul birbirinden farklı.” diyor ve sözlerine şunları ekliyor: “Ulaşım, okullar arasındaki mesafe ve altyapı koşulları çok farklı oluyor. Bazı okullarda gerekli aletler bulunmuyor, bazılarında ise su kaynağı düzensiz olabiliyor. Su kaynağının düzenli olup olmamasına bakmadan okulun her zaman temiz suya ulaşabildiğinden emin olmalıyız.”
Phan Viet Dung, Gravity Water’ın Hòa Bình proje yöneticisi. Bölgede büyüyen ve yerel kanallardan işlenmemiş su içtiği için çocukken hastalık geçiren biri olarak Dung, su kaynağı yönetimi üzerine kariyer yapmaya karar vermiş. Onun Gravity Water yolculuğunu ve neden büyüdüğü şehirdeki okullara temiz su sağlamaya kendini bu kadar adadığını dinleyin.
Subtropik muson ikliminin hakim olduğu Hòa Bình’te birbirinden farklı iki mevsim yaşanıyor. Genellikle Ekim ve Nisan arasında bir veya iki ay süren yağmursuz mevsiminin zirvesindeyken bölgede ciddi bir kuraklık yaşanıyor. Yaz aylarında ise yoğun yağış görülüyor. Bazı yıllar toplam yağış 114,3 santimetreyi bulabiliyor. Dünyanın en yoğun nüfuslu yerleri subrotpik bölgelerde olduğundan, yağmur doğanın ve yaşamın gelişimi için hem bir ihtiyaç hem de korkulacak bir şey. Dezavantajlı toplulukların yaşadıkları yerlerde etkili sellerin ve toprak kaymalarının sıklığı artıyor ve bu da mevcut su kaynaklarını kirletiyor. Gravity Water ise yoğun yağışı bir iklim tehdidi olmaktan çıkarıp en iyi çözümlerden biri haline getirmeyi umuyor.
2016 yılında Gravity Water’ı kuran ve şu an yönetici direktörlüğünü üstlenen Danny Wright, “Yağmur suyunun, suya erişime en çok ihtiyaç duyan insanlar için gerçekten fark yaratabilecek bir potansiyeli olduğuna dair felsefeyi benimsiyoruz.” diyor ve ardından şunları söylüyor: “Yağmur suyu Vietnam’da ilk kez toplanmıyor. Bu dünyanın en eski teknolojilerinden biri. İkiye ayrılmış bambu parçalarıyla çatıdan akan suyun tanklarda toplandığı okullara gittim. Teknolojimizi ölçeklendirip kırsal bölgelerde yaşayan topluluklara katkıda bulunmak için önümüzde çok büyük bir fırsat var.”
Hava koşullarına dayanıklı büyük bir su tankına yeraltı suyu kullanım seviyesini ve toplanan yağmur suyu miktarını takip etmek için bir dizi akıllı ölçüm cihazı bağlayan Gravity Water, okulların yıl boyunca güvenilir su kaynağına sahip olmasını sağlıyor. Tamamen otomatik olan bu sistem, suyun okuldaki mutfaklara, tuvaletlere ve öğrencilerin duş alıp kıyafetlerini yıkadıkları yurtlara ne zaman hangi kaynaktan verileceğini belirlemek için su seviyesini ölçen sensörlerden yararlanıyor. Ekip ayrıca okul yönetimine de okulun aylık su tüketimini nasıl takip edeceğini öğretiyor. Ardından öğretmenler bu takibi sınıflarda daha da ileri taşıyarak iyi su yönetimini ve hijyen uygulamalarını öğrencilerin günlük derslerine ve ders dışı aktivitelerine entegre ediyor.
“Suyun düzgün kullanımı hakkında çocuklara öğreteceğimiz çok şey var.” diyen Vay Nua müdür yardımcısı Hà Thị Dự, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Burada yaşadıkları için temiz suya kavuşmanın ne kadar zaman ve çaba gerektirdiğini öğrenebiliyorlar.”
“Öğrenciler olarak her birimiz su kaynağımızdan sorumluyuz.” diyen Vay Nua’da yedinci sınıf öğrencisi Bàn Thiên Anh, ardından şunları söylüyor: “Şu an kurak mevsimdeyiz ve nehirlerde yeterli su yok. Bazen tuvaletleri temizlemeye yetecek kadar suyumuz olmayabiliyor, bu nedenle suyu nasıl verimli kullanacağımızı öğrenmeliyiz. Örneğin sadece susadığımızda su alıp, aldığımız suyu da bitirmeliyiz. Suyu boşa harcamamalıyız.”
Bàn Thiên Anh, Vay Nua’da yedinci sınıfa gidiyor. En sevdiği ders ise matematik. Anh burada, ilkbahar yağmurlarının ve depolanan yağmur suyunun takip edilmesine yardımcı olacak yeni Gravity Water sisteminin nasıl çalıştığının anlatıldığı bir eğitim sırasında yağmur miktarı ve su kullanımı arasındaki korelasyonu gösteren bir çizgi grafiği çiziyor.
Hòa Bình Gölü kıyısındaki Hiền Lương İlköğretim Okulu da Gravity Water sisteminin kurulduğu okullar arasında yer alıyor. Hà Hồng Liên, öğrencilerin 15 dakikalık teneffüslerinden birinde sabah egzersiz rutinini yönetiyor. Okulun hemşiresi olan Liên, çocukların sağlığından ve zindeliğinden sorumlu.
“Çocuklar her zaman mutlu ve enerji dolu.” diyen Liên, sözlerini şöyle sürdürüyor: “Her yıl çocuklara kendileriyle nasıl ilgileneceklerini ve hijyeni nasıl koruyacaklarını öğreten programlar uyguluyorum. Ancak teneffüslerde çok sayıda çocuk oyun oynayıp susuyor. Gravity Water’dan önce burada su kalitesi nedeniyle hem çocukların sağlığından hem de kendiminkinden endişe duyuyordum.”
“Öğretmenlerin bile suyu dikkatli kullanması gerekiyor.” diye devam eden Liên, şunları söylüyor: “Sebzeleri yıkadığımız suyu daha sonra bulaşıkları yıkamak veya başka bir şey yapmak için kullanıyoruz. Suyu mutlaka tekrar kullanıyoruz.”
“Bizler yetişkiniz ve güvenliğimiz, sağlığımız ve çevre arasındaki ilişkinin farkındayız.” diyen Hiền Lương’un müdürü Phạm Thiên Nam, ardından şunları söylüyor: “Vietnamcada, pişmiş yemek yer kaynamış su içeriz diye bir söz vardır. Çocukların da aynısını öğrenmesini istiyoruz ki onlar da sadece bilgi edinmekle kalmasın ve kendi güvenliklerini de koruyabilsinler.”
Hòa Bình bölgesinde okulda veya evde içme suyuna erişim çok maliyetli olabiliyor. Nüfusun yüzde 70’i günde 4 ABD dolarından az kazanan etnik azınlıklardan oluşan bölgede şişe su veya ev filtreleme sistemleri satın almak pek mümkün değil. Yoğun muson mevsiminde yağmur sularını toplamak bu açığı kapatmak için doğal ve uygun maliyetli bir yol sunuyor.
Hiền Lương İlköğretim Okulu’nun müdürü Phạm Thiên Nam, öğrencilere güvenlikleri, sağlıkları ve çevreleri arasındaki ilişkiyi gösteren pratik dersler veriyor. Kendisi okuldaki öğretmenlere Gravity Water’ın yeni sistemini kullanmayı öğretmekten ve sınıflarda su güvenliği dersleri vermekten büyük heyecan duyuyor.
Gravity Water Vietnam ulusal direktörü Chu Thanh Hoa, “Dezavantajı avantaja çeviriyoruz. Böylece Gravity Water’ın ve okulun tanklarını doldurmak için daha fazla suyumuz oluyor.” diyor.
Gravity Water’ın Hòa Bình dışında dünyanın her yerinde projeleri bulunuyor. Yağmur suyu toplama teknolojilerinin ölçeğini daha da genişletmeyi hedefleyen bu projelerle okullara ve dezavantajlı topluluklara iklim koşullarına uyum sağlayan bir çözüm sunuluyor. Nepal’de bu sistemler, Katmandu Vadisi’ndeki 60’tan fazla topluluğa temiz su sağlıyor. Kuruluş, Tayvan’ın Taipei şehrinde 48 okula ve şehrin kendisine yağmur suyu operasyonlarında yardımcı oluyor. Malezya’da Gravity Water’ın teknolojisi 50 okula temiz içme suyu sağlıyor. Meksika’da ise kentsel, kırsal ve okul yağmur suyu sistemleri üreten Isla Urbana adlı şirketle iş birliği yapılıyor. Gravity Water tüm bu projelerle gerçek zamanlı veriler toplayarak sistemin etkisini ve verimliliğini ölçüp takip ediyor.
Gravity Water, 2030 yılına kadar okullarla yapılan iş birlikleri, kamu altyapıları ve hatta evlerde yapılacak çalışmalar da dahil, çeşitli projelerle 1 milyon yapıya güvenli ve temiz su getirmeyi planlıyor. Aşırı hava koşulları devam ettikçe ve hem gelişmiş hem de gelişmekte olan ülkelerde daha fazla insan bunlardan etkilendikçe, kuruluş toplulukların çevrelerine bağlılık göstereceği bir gelecek konusunda iyimserliğini koruyor.
“İklim koşullarına ayak uydurmak, insanların doğal kaynaklarla olan ilişkisini ve bunlara bakış açısını güçlendiriyor.” diyen Wright, sözlerini şöyle tamamlıyor: “Yeni nesil öğrenciler ve bu gezegende yaşayan insanlar için su tasarrufu yapmanın değerini kavramak kritik önem taşıyor. Bu eğitim programını çocuklara sunarak onların su kullanımlarını görmelerine, yağmur suyunun nasıl toplandığını anlamalarına ve bundan heyecan duymalarına yardımcı olmak bizi memnun ediyor. Belki de bu onların ellerini yıkarken davranışlarını değiştirmelerini de sağlar. Bu musluğu kapatırsam belki yarın sıra daha az olur diyebilirler. Aslında yapmak istediğimiz şey tam da bu. Çevremizle daha iyi bir ilişki kurmamıza yardımcı olacak çözümler geliştirmek için eleştirel düşünmeye ilham kaynağı olmak istiyoruz.”
Yazıyı Paylaş
Media
-
Bu makalenin metni
-
Bu makaledeki görseller