Βασικές γνώσεις για την τραπεζική ένωση και το ΕΣΧΕ
ΣΕ ΑΥΤΗΝ ΤΗ ΣΕΛΙΔΑ
Τραπεζική ένωση
Η τραπεζική ένωση είναι ένα σημαντικό βήμα προς μια ουσιαστική Οικονομική και Νομισματική Ένωση. Καθιστά δυνατή τη συνεπή εφαρμογή των τραπεζικών κανόνων της ΕΕ στις συμμετέχουσες χώρες. Με την υιοθέτηση νέων διαδικασιών και μέσων λήψης αποφάσεων δημιουργείται μια ενοποιημένη τραπεζική αγορά που χαρακτηρίζεται από μεγαλύτερη διαφάνεια και ενισχυμένη ασφάλεια.
Γιατί χρειάζεται η τραπεζική ένωση;
Η χρηματοπιστωτική κρίση του 2008 και η επακόλουθη κρίση δημόσιου χρέους κατέδειξαν την ανάγκη για μια τραπεζική ένωση. Συγκεκριμένα, έγινε σαφές ότι, ιδίως σε μια νομισματική ένωση όπως η ζώνη του ευρώ, τα προβλήματα που προκύπτουν λόγω της ύπαρξης στενών δεσμών μεταξύ των δημόσιων οικονομικών και του τραπεζικού τομέα μπορούν εύκολα να μεταδοθούν εκτός εθνικών συνόρων και να προκαλέσουν αναταραχή στον χρηματοπιστωτικό τομέα και άλλων χωρών της ΕΕ.
| πιο διαφανής | με τη συνεπή εφαρμογή κοινών κανόνων και διοικητικών προτύπων για την εποπτεία, την ανάκαμψη και την εξυγίανση των τραπεζών |
|---|---|
| ενοποιημένος | με την ισότιμη μεταχείριση εθνικών και διασυνοριακών τραπεζικών δραστηριοτήτων και την αποσύνδεση της οικονομικής ευρωστίας των τραπεζών από την κατάσταση των δημόσιων οικονομικών των χωρών στις οποίες αυτές είναι εγκατεστημένες |
| πιο ασφαλής | με την έγκαιρη παρέμβαση σε περίπτωση που οι τράπεζες αντιμετωπίζουν προβλήματα ούτως ώστε να αποτρέπεται η πτώχευσή τους και, εφόσον κρίνεται αναγκαίο, με την αποτελεσματική εξυγίανση των τραπεζών |
Τα στοιχεία της τραπεζικής ένωσης
Η τραπεζική ένωση στηρίζεται σε δύο πυλώνες:
- τον Ενιαίο Εποπτικό Μηχανισμό και
- τον Ενιαίο Μηχανισμό Εξυγίανσης.
Οι δύο αυτοί πυλώνες βασίζονται με τη σειρά τους στο ενιαίο εγχειρίδιο κανόνων που εφαρμόζονται σε όλες τις χώρες της ΕΕ.
Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός
Ο Ενιαίος Εποπτικός Μηχανισμός είναι ένα νέο σύστημα τραπεζικής εποπτείας για την Ευρώπη. Περιλαμβάνει την ΕΚΤ και τις εθνικές εποπτικές αρχές των συμμετεχουσών χωρών.
Ενιαίος Εποπτικός ΜηχανισμόςΕνιαίος Μηχανισμός Εξυγίανσης
Βασικός σκοπός του Ενιαίου Μηχανισμού Εξυγίανσης είναι να διασφαλίζει την αποτελεσματική εξυγίανση τραπεζών υπό πτώχευση, ελαχιστοποιώντας το κόστος για τους φορολογουμένους και για την πραγματική οικονομία. Με τη λειτουργία Ενιαίου Συμβουλίου Εξυγίανσης θα επισπεύδονται οι διαδικασίες λήψης αποφάσεων, ούτως ώστε η εξυγίανση μιας τράπεζας να μπορεί να γίνει μέσα σε ένα Σαββατοκύριακο. Ως εποπτική αρχή, η ΕΚΤ θα διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στη λήψη απόφασης για το αν μια τράπεζα τελεί υπό πτώχευση ή αν είναι αντιμέτωπη με τέτοιο ενδεχόμενο.
Το κόστος των μέτρων εξυγίανσης θα καλύπτεται από Ενιαίο Ταμείο Εξυγίανσης, χρηματοδοτούμενο από εισφορές των τραπεζών.
Ενιαίος Μηχανισμός ΕξυγίανσηςΕνιαίο εγχειρίδιο κανόνων
Σε αυτό το σύνολο κανόνων καθορίζονται νομικά και διοικητικά πρότυπα για την πιο αποτελεσματική ρύθμιση, εποπτεία και διαχείριση του χρηματοπιστωτικού τομέα σε όλες τις χώρες της ΕΕ. Οι κανόνες αφορούν μεταξύ άλλων τις κεφαλαιακές απαιτήσεις, τις διαδικασίες ανάκαμψης και εξυγίανσης, καθώς και ένα σύστημα εναρμονισμένων εθνικών σχημάτων εγγύησης των καταθέσεων.
Η δέσμη των νομοθετικών διατάξεων της ΕΕ που περιέχονται στο ενιαίο εγχειρίδιο κανόνων εφαρμόζεται σε όλες τις χώρες της ΕΕ. Η τραπεζική ένωση διασφαλίζει τη συνεπή εφαρμογή αυτών των κανόνων σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ και σε άλλες συμμετέχουσες χώρες.
Ευρωπαϊκό Σύστημα Χρηματοοικονομικής Εποπτείας
Το Ευρωπαϊκό Σύστημα Χρηματοοικονομικής Εποπτείας (ΕΣΧΕ) είναι ένα δίκτυο το οποίο περιλαμβάνει τις τρεις ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου (ΕΣΣΚ) και τις εθνικές εποπτικές αρχές. Βασικό καθήκον του είναι να διασφαλίζει συνεπή και κατάλληλη χρηματοπιστωτική εποπτεία σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΕΕ).
Η ΕΚΤ, ως η ευρωπαϊκή αρχή τραπεζικής εποπτείας, συνεργάζεται στενά με τις ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές, ειδικότερα με την Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΑΤ).
Το ΕΣΧΕ καλύπτει τόσο τη μακροπροληπτική όσο και τη μικροπροληπτική εποπτεία.
Μακροπροληπτική εποπτεία
Η μακροπροληπτική εποπτεία αφορά την επίβλεψη του χρηματοπιστωτικού συστήματος στο σύνολό του. Βασικός σκοπός της είναι να αποτρέπει ή να μετριάζει τους κινδύνους που απειλούν το χρηματοπιστωτικό σύστημα.
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου
Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού Κινδύνου (ΕΣΣΚ) είναι αρμόδιο για τη μακροπροληπτική εποπτεία του χρηματοπιστωτικού συστήματος στην ΕΕ.
Αν και δεν αποτελεί μέρος της ΕΚΤ, το ΕΣΣΚ έχει την έδρα του στη Φρανκφούρτη της Γερμανίας και στεγάζεται στις κτιριακές εγκαταστάσεις της ΕΚΤ, η οποία παρέχει και υπηρεσίες Γραμματείας.
Καθήκοντα
Τα κύρια καθήκοντα του ΕΣΣΚ είναι:
- να συλλέγει και να αναλύει συναφείς πληροφορίες για τον εντοπισμό συστημικών κινδύνων,
- να εκδίδει προειδοποιήσεις όταν οι συστημικοί κίνδυνοι θεωρούνται σημαντικοί,
- να εκδίδει συστάσεις για τη λήψη μέτρων με σκοπό την αντιμετώπιση των κινδύνων που έχουν εντοπιστεί,
- να παρακολουθεί τη συνέχεια που δίνεται στις προειδοποιήσεις και τις συστάσεις,
- να συνεργάζεται και να συντονίζεται με τις ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές και τα διεθνή φόρα.
Σύνθεση
Η Πρόεδρος της ΕΚΤ προεδρεύει και του ΕΣΣΚ.
Στο ΕΣΣΚ συμμετέχουν εκπρόσωποι των εθνικών κεντρικών τραπεζών των χωρών της ΕΕ και οι πρόεδροι των τριών ευρωπαϊκών εποπτικών αρχών.
Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Συστημικού ΚινδύνουΜικροπροληπτική εποπτεία
Η μικροπροληπτική εποπτεία αφορά την εποπτεία επιμέρους ιδρυμάτων, όπως οι τράπεζες, οι ασφαλιστικές εταιρείες ή τα ταμεία συντάξεων.
Οι ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές
Οι ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές είναι:
- η Ευρωπαϊκή Αρχή Τραπεζών (ΕΑΤ),
- η Ευρωπαϊκή Αρχή Ασφαλίσεων και Επαγγελματικών Συντάξεων (ΕΑΑΕΣ) και
- η Ευρωπαϊκή Αρχή Κινητών Αξιών και Αγορών (ΕΑΚΑΑ)
Καθήκοντα
Το έργο των ευρωπαϊκών εποπτικών αρχών επικεντρώνεται κατά κύριο λόγο στην εναρμόνιση της χρηματοπιστωτικής εποπτείας στην ΕΕ. Αυτή επιτυγχάνεται με την ανάπτυξη του ενιαίου εγχειριδίου κανόνων, μιας δέσμης εποπτικών προτύπων για τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Οι ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές μεριμνούν για τη συνεπή εφαρμογή του εγχειριδίου κανόνων με σκοπό τη διασφάλιση ίσης μεταχείρισης. Επίσης, έχουν αναλάβει το καθήκον να αξιολογούν τυχόν κινδύνους και ευπάθειες εντός του χρηματοπιστωτικού τομέα.
Σύνθεση
Κάθε αρχή διαθέτει έναν πρόεδρο που την εκπροσωπεί. Ωστόσο, οι αποφάσεις σε επιχειρησιακό επίπεδο λαμβάνονται από το Συμβούλιο Εποπτών κάθε αρχής, το οποίο αποτελείται από εκπροσώπους των εθνικών εποπτικών αρχών κάθε χώρας.
Κοινά όργανα
Συμβούλιο Προσφυγών
Το Συμβούλιο Προσφυγών είναι ένα ανεξάρτητο όργανο αρμόδιο για τις προσφυγές όσων επηρεάζονται από τις αποφάσεις των τριών ευρωπαϊκών εποπτικών αρχών.
Αποτελείται από έξι τακτικά και έξι αναπληρωματικά μέλη, τα οποία διορίζονται από τις ευρωπαϊκές εποπτικές αρχές.
Μεικτή Επιτροπή
Η Μεικτή Επιτροπή των ευρωπαϊκών εποπτικών αρχών διασφαλίζει τη συνεπή ανάπτυξη και εφαρμογή του ενιαίου εγχειριδίου κανόνων σε διατομεακό επίπεδο.
Στις συνεδριάσεις της Μεικτής Επιτροπής συμμετέχουν εκπρόσωποι και των τριών ευρωπαϊκών εποπτικών αρχών. Έτσι, εξασφαλίζεται η συνεργασία και η τακτική ανταλλαγή πληροφοριών.