Maszyny i ludzie
Jak nie dać się wyeliminować robotom i sztucznej inteligencji oraz budować wspólne środowisko pracy? Odpowiedź przynosi międzynarodowy projekt „BAI”.
Aldona Okraszewska, Jacek Kwiatkowski – Fundacja Małopolska Izba Samorządowa
W miarę, jak sztuczna inteligencja (AI) i inne zaawansowane technologie przenikają coraz intensywniej do naszej sfery zawodowej, a część działań człowieka zastępują roboty, zmianom ulegają sama forma i charakter pracy. Najprawdopodobniej jeszcze przez jakiś czas w niektórych zadaniach (np. wymagających krytycznego myślenia, kreatywności) będą się sprawdzać kompetencje czysto ludzkie, w innych (czynności powtarzalne, przewidywalne) – lepiej poradzą sobie maszyny. Coraz częściej jednak praca będzie miała charakter hybrydowy – łączący kompetencje ludzi i maszyn. Wiodące firmy już wiedzą, że nowoczesne technologie są najbardziej efektywne nie wtedy, gdy zastępują działania człowieka, ale gdy je uzupełniają.
A jacy pracownicy najlepiej odnajdą się na rynku kształtowanym przez procesy automatyzacji? Najpewniej tacy, którzy – bazując na kompetencjach poznawczych, społecznych i technicznych (w tym cyfrowych) – będą potrafili dostosowywać profil swoich umiejętności do szybko zmieniających się warunków i oczekiwań pracodawców.
Czas botów, AI... i człowieka
Odpowiedzią na wyzwania zawodowe wynikające z transformacji cyfrowej i zawrotnego tempa rozwoju nowych technologii, zwłaszcza AI, jest projekt „BAI – Bots and Artificial Intelligence: developing competences to deal with the new coworkers” (z ang. Boty i sztuczna inteligencja: rozwijanie umiejętności wykorzystywania sztucznej inteligencji w miejscu pracy). Zrealizowało go siedem organizacji z Polski, Hiszpanii, Portugalii, Słowenii, Turcji i Włoch, korzystając ze wsparcia programu Erasmus+ (edycja 2021) w sektorze Kształcenie i szkolenia zawodowe. Polskim partnerem była Fundacja Małopolska Izba Samorządowa. Celem projektu było nie tylko zwiększenie świadomości społecznej na temat wpływu sztucznej inteligencji i robotyki na rynek pracy, ale też przygotowanie obecnych i przyszłych pracowników do radzenia sobie z wyzwaniami. Zwłaszcza tych na stanowiskach niezwiązanych z nowoczesnymi technologiami oraz w zawodach podatnych na zmiany spowodowane automatyzacją/transformacją cyfrową w perspektywie krótko- i średnioterminowej.
W efekcie międzynarodowej współpracy powstał raport „Studia Przypadków BAI: Implikacje botów i sztucznej inteligencji w nowych środowiskach pracy”, oparty na międzysektorowej analizie przypadków, w których roboty i/lub sztuczna inteligencja współdziałają z człowiekiem. Raportowi towarzyszą krótkie filmiki wideo (ang. video testimonials) prezentujące, jak miejsca pracy zmieniły się w wyniku włączenia sztucznej inteligencji lub robotów (www.youtube.com/@baiproject). Filmiki są dostępne w siedmiu językach.
Aby nie zostać z tyłu
Rezultatem projektu jest też szkolenie online w zakresie znajomości sztucznej inteligencji i kluczowych umiejętności miękkich, skierowane przede wszystkim do pracowników najbardziej podatnych na wykluczenie związane z transformacją cyfrową. Szkolenie pozwala rozwinąć wiedzę oraz zdolności niezbędne do funkcjonowania w środowisku pracy wspólnie z robotami i AI. Całość składa się z czterech modułów: Robotyka i sztuczna inteligencja, Nowe środowiska pracy, Umiejętności miękkie w zdigitalizowanym środowisku pracy, Integracja botów i sztucznej inteligencji w środowisku pracy.
Kurs jest otwarty i nieodpłatny, dostępny na stronie projektu „BAI” (www.baiproject.eu/pl/szkolenie). Samodzielny dobór modułów daje możliwość zindywidualizowania nauki.
Na platformie BAI znajduje się również specjalna przestrzeń (wymagająca rejestracji), przeznaczona dla trenerów, edukatorów, menedżerów, w której dostępne są wszystkie moduły szkolenia BAI w formacie prezentacji, tak by umożliwić wykorzystanie ich w różnorodnych działaniach edukacyjnych.
Szkolenie, jak i wszystkie zasoby platformy dają możliwość zapoznania się ze skomplikowanym tematem w prostej i przejrzystej formie. Dla użytkowników platformy, szczególnie tych, którzy na co dzień nie mają dużej styczności z nowoczesnymi technologiami, może to być początek przygody ze sztuczną inteligencją i robotyką.
Świadomość, jak bardzo rynek pracy i społeczeństwo zmieniają się pod wpływem rewolucji przemysłowej związanej z rozwojem AI, robotyzacją, internetem rzeczy itd., sprawia, że gotowość do ustawicznego dokształcania się powinna być immanentną cechą współczesnego pracownika.
Projekt został dofinansowany w ramach unijnego funduszu odbudowy. NextGenerationEU to tymczasowy instrument odbudowy gospodarczej o wartości ponad 800 mld euro, który ma pomóc naprawić bezpośrednie szkody gospodarcze i społeczne spowodowane pandemią koronawirusa.