ΣΥΣΤΑΣΗ σχετικά με το σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου που αφορά τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τη διαφάνεια στη διαιτητική επίλυση διαφορών μεταξύ επενδυτών και κρατών βάσει συνθήκης

ΣΧΕΔΙΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟΥ ΨΗΦΙΣΜΑΤΟΣ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟΥ

σχετικά με το σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου που αφορά τη σύναψη, εξ ονόματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης, της σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τη διαφάνεια στη διαιτητική επίλυση διαφορών μεταξύ επενδυτών και κρατών βάσει συνθήκης

(07011/2024 – C10‑0080/2024 – 2015/0012(NLE))

(Έγκριση)

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

– έχοντας υπόψη το σχέδιο απόφασης του Συμβουλίου (07011/2024),

– έχοντας υπόψη τη σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τη διαφάνεια στη διαιτητική επίλυση διαφορών μεταξύ επενδυτών και κρατών βάσει συνθήκης (07012/2024),

– έχοντας υπόψη την αίτηση έγκρισης που υπέβαλε το Συμβούλιο σύμφωνα με το άρθρο 207 παράγραφος 4 πρώτο εδάφιο και το άρθρο 218 παράγραφος 6 δεύτερο εδάφιο στοιχείο α) της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (C10‑0080/2024),

– έχοντας υπόψη το άρθρο 107 παράγραφοι 1 και 4, καθώς και το άρθρο 117 παράγραφος 7 του Κανονισμού του,

– έχοντας υπόψη τη σύσταση της Επιτροπής Διεθνούς Εμπορίου (A10-0021/2024),

1. εγκρίνει τη σύναψη της συμφωνίας·

2. αναθέτει στην Πρόεδρό του να διαβιβάσει τη θέση του Κοινοβουλίου στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, καθώς και στις κυβερνήσεις και στα κοινοβούλια των κρατών μελών και στην Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών για το διεθνές εμπορικό δίκαιο (UNCITRAL).

ΑΙΤΙΟΛΟΓΙΚΗ ΕΚΘΕΣΗ

Η Σύμβαση του Μαυρικίου των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με τη διαφάνεια για την επίλυση διαφορών επενδυτή-κράτους (ISDS) σηματοδοτεί ένα βήμα προς τη μεγαλύτερη πρόσβαση του κοινού σε έγγραφα και ακροάσεις, καθώς και προς τη συμμετοχή της κοινωνίας των πολιτών σε διαφορές που εγείρονται από επενδυτές κατά κρατών στο πλαίσιο επενδυτικών συμφωνιών. 

Η επικύρωσή της από την ΕΕ αποτελεί μακροχρόνιο αίτημα του Κοινοβουλίου, στο οποίο γίνεται αναφορά, μεταξύ άλλων, στο ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου του 2022 σχετικά με το μέλλον της πολιτικής διεθνών επενδύσεων της ΕΕ. Σύμφωνα με τους κανόνες διαιτησίας που διέπουν συνήθως τις διαδικασίες επίλυσης διαφορών επενδυτή-κράτους, υπάρχει η δυνατότητα οι διαφορές να μην δημοσιοποιούνται από την έναρξη έως την ολοκλήρωσή τους. Ένα από τα μέρη μπορεί να απαιτήσει αυτό το απόρρητο, παρόλο που οι υποθέσεις μπορεί να έχουν ως αντικείμενο μέτρα που έχουν προβλεφθεί με δημοκρατικές διαδικασίες και να οδηγήσουν σε αποφάσεις που αφορούν χρηματικά ποσά ύψους δισεκατομμυρίων. Η διασφάλιση πλήρους διαφάνειας θα πρέπει να αποτελεί ελάχιστη απαίτηση.

Η Σύμβαση του Μαυρίκιου διευκολύνει την εφαρμογή των κανόνων διαφάνειας της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για το διεθνές εμπορικό δίκαιο (UNCITRAL) στις επενδυτικές συμφωνίες που συνήφθησαν πριν από την 1η Απριλίου 2014. Οι κανόνες αυτοί απαιτούν τη δημοσιοποίηση όλων των εγγράφων, συμπεριλαμβανομένων των δικαστικών αποφάσεων και των παρατηρήσεων των μερών, ενώ οι ακροάσεις πρέπει να είναι ανοιχτές στο κοινό, και τα ενδιαφερόμενα μέρη, όπως οι οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών, να έχουν τη δυνατότητα να υποβάλλουν παρατηρήσεις στο δικαστήριο. Όλες οι συμφωνίες της ΕΕ που συνήφθησαν μετά το 2014 περιλαμβάνουν ήδη παρόμοιες απαιτήσεις διαφάνειας. 

Η σύμβαση εφαρμόζεται αναδρομικά στις επενδυτικές συμφωνίες που υπογράφηκαν πριν από τη θέσπιση των κανόνων διαφάνειας της UNCITRAL. Τα συμβαλλόμενα μέρη που επικυρώνουν τη σύμβαση μπορούν να εφαρμόζουν τους νέους κανόνες σε διαφορές βάσει παλαιότερων συνθηκών, χωρίς να χρειάζεται να αποτελέσουν εκ νέου αντικείμενο διαπραγμάτευσης μεμονωμένα.

Περίπου 1 200 συμφωνίες στις οποίες συμμετέχουν κράτη μέλη της ΕΕ εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της σύμβασης. Η συνθήκη για τον Χάρτη Ενέργειας είναι η μόνη συνθήκη που καλύπτεται σε επίπεδο ΕΕ.

Η επικύρωση της σύμβασης αποτελεί ένα πρώτο βήμα για την ευρύτερη μεταρρύθμιση της επίλυσης επενδυτικών διαφορών στο πλαίσιο της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών για το Διεθνές Εμπορικό Δίκαιο και για τη δημιουργία πολυμερούς επενδυτικού δικαστηρίου. Η μέθοδος που υποδεικνύει θα πρέπει να υιοθετηθεί περαιτέρω, για παράδειγμα στο πλαίσιο των εργασιών του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης για την ευθυγράμμιση των επενδυτικών συμφωνιών με τους στόχους της συμφωνίας του Παρισιού για το κλίμα.