SPRAWOZDANIE w sprawie zawarcia umowy międzyinstytucjonalnej pomiędzy Parlamentem Europejskim a Komisją w sprawie „Rejestru służącego przejrzystości”

w sprawie zawarcia umowy międzyinstytucjonalnej pomiędzy Parlamentem Europejskim a Komisją w sprawie „Rejestru służącego przejrzystości”

(2010/2291(ACI))

Parlament Europejski,

–   uwzględniając decyzję Konferencji Przewodniczących z dnia 18 listopada 2010 r.,

–   uwzględniając projekt umowy pomiędzy Parlamentem Europejskim a Komisją Europejską w sprawie utworzenia „Rejestru służącego przejrzystości” dotyczącego organizacji i samozatrudnionych osób, uczestniczących w opracowaniu i realizacji polityki Unii Europejskiej (dalej nazywanej „umową”),

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 8 maja 2008 r. w sprawie określenia ram dla działalności grup interesu (lobbystów) w instytucjach europejskich[1],

–   uwzględniając art. 127 ust. 1 Regulaminu,

–   uwzględniając sprawozdanie Komisji Spraw Konstytucyjnych (A7-0174/2011),

A.  mając na uwadze, że art. 11 ust. 2 Traktatu o Unii Europejskiej stanowi, że „instytucje utrzymują otwarty, przejrzysty i regularny dialog ze stowarzyszeniami przedstawicielskimi i społeczeństwem obywatelskim”,

B.   mając na uwadze, że dzięki wspólnemu rejestrowi organizacji i osób biorących udział w tworzeniu i wdrażaniu polityki UE zwiększy się przejrzystość tego dialogu,

C.  mając na uwadze, że Parlament w wyżej wspomnianej rezolucji z dnia 8 maja 2008 r. określił zasady, na podstawie których rozpoczął negocjacje z Komisją w sprawie wspólnego rejestru,

D.  mając na uwadze, że niezbędne zmiany w Regulaminie Parlamentu zostały wprowadzone decyzją z dnia ........... 2011 r. w sprawie zmiany Regulaminu Parlamentu w związku z utworzeniem przez Parlament i Komisję wspólnego „Rejestru służącego przejrzystości”[2],

1.  uważa tę umowę za pierwszy ważny krok ku większej przejrzystości i zamierza zaproponować w odpowiednim czasie zaostrzenie norm, tak aby zapewnić konsekwentną rzetelność administracji publicznej Unii oraz wzmocnienie jej zasad instytucjonalnych;

2.   wskazuje, że dzięki wspólnemu rejestrowi wszystkie informacje można znaleźć w jednym miejscu, co ułatwi obywatelom sprawdzanie, które podmioty kontaktują się z instytucjami; zauważa, że upraszcza on też działania przedstawicieli grup interesu, którzy muszą rejestrować się tylko raz;

3.   powtarza jednak, że Parlament zachowuje nieograniczone prawo do decydowania, kto jest uprawniony do wstępu do jego pomieszczeń;

4.   uważa, że umowa będzie stanowić silną zachętę do rejestracji, ponieważ uniemożliwi otrzymanie bez uprzedniej rejestracji identyfikatora pozwalającego na wstęp do Parlamentu;

5.  ponawia jednak wezwanie do obowiązkowej rejestracji wszystkich lobbystów w „Rejestrze służącym przejrzystości” i wzywa do podjęcia w ramach nadchodzącego przeglądu niezbędnych działań przygotowujących do przejścia na system obowiązkowej rejestracji;

6.  wyraża ubolewanie, że Rada jeszcze nie stała się stroną umowy, chociaż jest to niezwykle istotne dla zapewnienia przejrzystości na wszystkich etapach procesu stanowienia prawa na szczeblu Unii; wzywa Radę, aby jak najszybciej przyłączyła się do tworzenia wspólnego rejestru;

7.   z zadowoleniem przyjmuje szczególnie następujące elementy umowy:

a) zmianę nazwy rejestru na „Rejestr służący przejrzystości”;

b) zakres rejestru, obejmujący wszystkie odpowiednie podmioty, jednak wykluczający m.in. partnerów społecznych działających jako uczestnicy dialogu społecznego, a także kościoły, partie polityczne oraz władze lokalne, regionalne i gminne, w tym przedstawicielstwa pozostające pod ich administracją; ze względu na ich rolę instytucjonalną na mocy traktatów, a także ust. 10 lit. b) oraz ust. 11, 12 i 13 umowy te ostatnie nie wchodzą w zakres stosowania rejestru; należy to sprecyzować przy pierwszym przeglądzie umowy; Parlament chciałby, aby Komisja już teraz wyraziła zgodę w tej kwestii;

c) fakt, że rejestr zapewnia przejrzystość w odniesieniu do szerokiego zakresu kontaktów instytucji europejskich, a w szczególności ujmuje w oddzielnych sekcjach przedstawicieli grup interesu, przedstawicieli społeczeństwa obywatelskiego oraz przedstawicieli władz publicznych, rozróżniając w ten sposób odmienne role pełnione przez lobbystów i oficjalnych partnerów instytucji Unii;

d) wymóg podawania odpowiednich informacji finansowych;

e) wiążące środki w razie nieprzestrzegania załączonego do umowy kodeksu postępowania;

8.   uważa, że przepisy mające zastosowanie do przedstawicieli władz publicznych i organizacji, które w ramach swojej działalności służą interesowi publicznemu i są związane odpowiednimi normami konstytucyjnymi i prawami podstawowymi, nie mogą być identyczne z przepisami mającymi zastosowanie do przedstawicieli grup interesu; w szczególności jest zdania, że wezwanie do rejestracji kierowane do organizacji publicznych może dotyczyć wyłącznie organizacji autonomicznych, a nie samych władz publicznych;

9.  zwraca się do Prezydium o opracowanie systemu przewidującego, że wszyscy lobbyści objęci rejestrem, którzy uzyskali zgodę na spotkanie z danym posłem w sprawie określonej kwestii ustawodawczej, są odpowiednio rejestrowani w uzasadnieniu do sprawozdania lub zalecenia odnoszącego się do odpowiedniego projektu aktu ustawodawczego;

10. zatwierdza zawarcie umowy załączonej do niniejszego dokumentu przy uwzględnieniu aspektów przedstawionych w niniejszej decyzji i postanawia o jej załączeniu do Regulaminu PE;

11. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej decyzji Radzie i Komisji tytułem informacji.

• [1]  Dz.U. C 271 E z 12.11.2009, s. 48.
• [2]  Teksty przyjęte, P7_TA(2011)0000.

Parlament Europejski i Komisja Europejska ( „strony niniejszej umowy”):

Uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej (TUE), w szczególności jego art. 11 ust. 1 i ust. 2, Traktat o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE), w szczególności jego art. 295, oraz Traktat ustanawiający Europejską Wspólnotę Energii Atomowej (zwane dalej łącznie „Traktatami”);

Mając na uwadze, że europejscy decydenci polityczni nie działają w oderwaniu od społeczeństwa obywatelskiego, lecz utrzymują otwarty, przejrzysty i regularny dialog ze stowarzyszeniami przedstawicielskimi i ze społeczeństwem obywatelskim;

POSTANOWIŁY CO NASTĘPUJE:

I. Ustanowienie Rejestru służącego przejrzystości

1. Zgodnie ze swoim zobowiązaniem do przejrzystości strony niniejszej umowy postanawiają utworzyć i prowadzić wspólny rejestr – „Rejestr służący przejrzystości” (zwany dalej „rejestrem”) – w celu rejestrowania i kontrolowania organizacji i samozatrudnionych osób zaangażowanych w opracowanie i realizację polityki UE.

II. Zasady, na jakich opiera się rejestr

2. Rejestr jest utworzony i prowadzony w oparciu o istniejące systemy rejestracji ustanowione i uruchomione przez Parlament Europejski w 1996 r. oraz przez Komisję Europejską w czerwcu 2008 r., uzupełnione o prace właściwej wspólnej grupy roboczej Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej i dostosowania dokonane w świetle pozyskanego doświadczenia i wkładu zainteresowanych stron ujętych w komunikacie Komisji z dnia 28 października 2009 r. zatytułowanym „Europejska inicjatywa na rzecz przejrzystości: rejestr grup interesu – rok później”[1]. Podejście to nie ma wpływu na cele Parlamentu Europejskiego zawarte w jego rezolucji z dnia 8 maja 2008 r. w sprawie określenia ram dla działalności grup interesu (lobbystów) w instytucjach europejskich[2] dotyczącej tej kwestii, ani też nie przesądza o tych celach.

3. Rejestr jest ustanowiony i prowadzony zgodnie z ogólnymi przepisami prawa UE, w tym z zasadami proporcjonalności i niedyskryminacji.

4. Przy utworzeniu i prowadzeniu rejestru respektowane są prawa posłów do Parlamentu Europejskiego do sprawowania mandatu parlamentarnego bez ograniczeń, ponadto rejestr nie stanowi przeszkody w dostępie wyborców posłów do lokali Parlamentu.

5. Utworzenie i prowadzenie rejestru nie narusza uprawnień ani przywilejów stron niniejszej umowy, ani też nie ma wpływu na ich odpowiednie kompetencje organizacyjne.

6. Strony niniejszej umowy dążą do traktowania wszystkich podmiotów zaangażowanych w podobną działalność w podobny sposób i do zapewnienia jednakowych warunków w zakresie rejestracji organizacji i samozatrudnionych osób zaangażowanych w opracowanie i realizację polityki UE.

III. Struktura rejestru

7. Rejestr obejmuje następujące elementy:

a) Zestaw wytycznych dotyczących:

- zakresu rejestru, rodzajów działalności podlegającej wpisowi do rejestru        i wyjątków,

- sekcji grupujących rejestrujące się podmioty (załącznik 1),

- informacji wymaganych od rejestrujących się podmiotów, w tym wymogów dotyczących ujawniania informacji finansowych (załącznik 2),

           b) Kodeks postępowania (załącznik 3),

c) Mechanizm składania skarg oraz środki mające zastosowanie w przypadku nieprzestrzegania kodeksu postępowania (załącznik 4), w tym procedura badania i rozpatrywania skarg (załącznik 4).

IV. Zakres rejestru

Rodzaje działalności objęte zakresem rejestru

8. Rejestr obejmuje wszelkie rodzaje działalności, oprócz wymienionych w niniejszej części IV wyjątków, prowadzonej w celu wywarcia bezpośredniego lub pośredniego wpływu na procesy opracowywania lub realizacji polityki oraz podejmowania decyzji przez instytucje UE, bez względu na używane środki lub kanały komunikacyjne, na przykład zlecanie usług na zewnątrz, media, umowy z profesjonalnymi pośrednikami, ośrodki analityczne, platformy, fora, kampanie i inicjatywy obywatelskie. Powyższe rodzaje działalności obejmują między innymi: kontakty z posłami, urzędnikami lub innymi pracownikami instytucji UE, opracowywanie, rozprowadzanie i przekazywanie pism, materiałów informacyjnych lub dokumentów do dyskusji lub zawierających stanowiska, organizowanie wydarzeń, posiedzeń lub działań promocyjnych i wydarzeń społecznych lub konferencji, na które wysyłane są zaproszenia do posłów, urzędników lub innego personelu instytucji UE. Do powyższych rodzajów działalności zalicza się również dobrowolny wkład w formalne konsultacje w sprawie planowanych aktów ustawodawczych lub innych aktów prawnych UE oraz w inne otwarte konsultacje i udział w tych konsultacjach.

9. Zarejestrować się powinny wszelkie organizacje lub samozatrudnione osoby zaangażowane w działalność wchodzącą w zakres rejestru, niezależnie od ich statusu prawnego[3].

Rodzaje działalności wyłączone z zakresu rejestru

10. Z zakresu rejestru wyłączone są następujące rodzaje działalności:

a)  działalność polegająca na doradztwie prawnym i innym specjalistycznym doradztwie, o ile dotyczy ona podstawowego prawa klienta do sprawiedliwego procesu, w tym prawa do obrony w postępowaniu administracyjnym, taka jak działalność prowadzona przez prawników lub innych zaangażowanych w nią specjalistów. W zakres rejestru nie wchodzą następujące rodzaje działalności (niezależnie od konkretnych zaangażowanych stron): doradztwo i kontakty z organami publicznymi w celu dokładniejszego objaśnienia klientom ogólnego stanu prawnego, ich konkretnej sytuacji prawnej lub doradzenia im, czy konkretne kroki prawne lub administracyjne są właściwe lub dopuszczalne na mocy obowiązującego prawa; porady udzielane klientom, aby pomóc im w zagwarantowaniu zgodności ich działań z prawem; reprezentowanie w ramach procedury pojednawczej lub mediacyjnej mającej na celu uniknięcie skierowania sporu do sądu lub organu administracyjnego. Podejście to obowiązuje we wszystkich sektorach przemysłu w Unii Europejskiej i nie ogranicza się ono do pewnych szczególnych procedur (w zakresie konkurencji). Jeżeli dane przedsiębiorstwo i jego doradcy są zaangażowani jako strona w konkretną sprawę lub postępowanie sądowe lub administracyjne, w którym są stroną, wszelka działalność bezpośrednio związana z tą sprawą, która nie zmierza do zmiany istniejących ram prawnych, nie wchodzi w zakres rejestru.

b)  działalność partnerów społecznych jako uczestników dialogu społecznego (związki zawodowe, stowarzyszenia pracodawców, itd.) podczas wypełniania funkcji wyznaczonej dla nich w traktatach. Ma to zastosowanie odpowiednio do wszelkich podmiotów konkretnie wyznaczonych w traktatach do odgrywania roli instytucjonalnej.

c)  działalność w odpowiedzi na bezpośrednie i indywidualne wnioski instytucji UE lub posłów do Parlamentu Europejskiego, takie jak jednorazowe lub regularne wnioski o udzielenie informacji faktycznych, udostępnienie danych lub przygotowanie ekspertyzy lub indywidualne zaproszenia do udziału w przesłuchaniach publicznych, do uczestnictwa w komitetach roboczych lub konsultacyjnych lub innych podobnych forach.

Przepisy szczególne

11. Kościoły i wspólnoty religijne nie są objęte rejestrem. Powinny się jednak zarejestrować ich biura przedstawicielskie lub prawne organy, biura i sieci utworzone w celu ich reprezentowania w kontaktach z instytucjami UE, a także ich stowarzyszenia.

12. Partie polityczne nie są objęte rejestrem. Powinny się jednak zarejestrować wszelkie organizacje stworzone lub wspierane przez partie, które są zaangażowane w działalność wchodzącą w zakres rejestru.

13. Władze lokalne, regionalne i gminne nie są objęte rejestrem. Powinny się jednak zarejestrować ich biura przedstawicielskie lub prawne jednostki, biura i sieci utworzone w celu ich reprezentowania w kontaktach z instytucjami UE, a także ich stowarzyszenia.

14. Zarejestrować się powinny sieci, platformy i inne rodzaje kolektywnej działalności niemające statusu prawnego lub osobowości prawnej, lecz stanowiące faktycznie źródło zorganizowanego wpływu i zaangażowane w działalność wchodzącą w zakres rejestru. W takich przypadkach ich członkowie powinni wskazać jedną osobę jako ich osobę kontaktową odpowiedzialną za stosunki z administracją rejestru.

15. Działalność, jaką należy wziąć pod uwagę do celów oświadczenia finansowego w rejestrze, to czynności skierowane do wszystkich instytucji, agencji i organów UE oraz ich członków, urzędników i innych pracowników. Działalność ta obejmuje również czynności skierowane do organów państw członkowskich działających na szczeblu UE, zaangażowanych w procesy decyzyjne UE.

16. Zachęca się europejskie sieci, federacje, stowarzyszenia lub platformy do opracowania wspólnych przejrzystych wytycznych dla ich członków, w których wskazane są rodzaje działalności objęte zakresem rejestru. Wytyczne te należy upublicznić.

V. Zasady mające zastosowanie do rejestrujących się podmiotów

17. Poprzez zarejestrowanie się zainteresowane organizacje i osoby:

- zgadzają się na upublicznienie informacji dostarczanych przez nie w celu wpisania do rejestru;

- zobowiązują się do działania zgodnie z kodeksem postępowania i w odpowiednich przypadkach przedstawiają teksty wszelkich branżowych kodeksów postępowania, których zobowiązały się przestrzegać;

- gwarantują, że informacje dostarczone w celu wpisania do rejestru są prawidłowe;

- zgadzają się, aby wszelkie skargi przeciwko nim były rozpatrywane w oparciu o przepisy kodeksu postępowania stanowiącego podstawę tego rejestru;

- zgadzają się na zastosowanie wobec nich wszelkich środków przewidzianych w przypadku naruszenia kodeksu postępowania oraz uznają, że w przypadku naruszenia zasad zawartych w kodeksie postępowania mogą zostać wobec nich zastosowane środki przewidziane w załączniku 4;

- przyjmują do wiadomości, że strony niniejszej umowy, na wniosek i zgodnie z postanowieniami rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1049/2001 w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji[4], mogą być w obowiązku ujawnienia korespondencji i innych dokumentów dotyczących działalności rejestrujących się podmiotów.

VI. Środki mające zastosowanie w przypadku nieprzestrzegania kodeksu postępowania

18. Nieprzestrzeganie kodeksu postępowania przez zarejestrowane podmioty lub ich przedstawicieli może prowadzić, w następstwie dochodzenia przeprowadzonego z należytym uwzględnieniem zasady proporcjonalności i prawa do obrony, do zastosowania środków określonych w załączniku 4, takich jak zawieszenie wpisu w rejestrze lub wykluczenie z rejestru oraz – tam, gdzie ma to zastosowanie – wycofanie przepustek do Parlamentu Europejskiego wydanych danym osobom, a także w odpowiednich przypadkach ich organizacjom. Decyzja o zastosowaniu takich środków może zostać opublikowana na stronie internetowej rejestru.

19. Każdy może złożyć skargę dotyczącą domniemanego nieprzestrzegania kodeksu postępowania i popartą faktami, zgodnie z procedurą określoną w załączniku 4.

VII. Wejście w życie

20. Sekretarze generalni Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej są odpowiedzialni za nadzór nad systemem oraz za wszystkie kluczowe aspekty jego funkcjonowania i za wspólną zgodą podejmują środki niezbędne do wdrożenia niniejszej umowy.

21. W celu wdrożenia systemu służby Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej ustanowią wspólną strukturę operacyjną, zwaną „wspólnym sekretariatem rejestru”. W jego skład wejdzie grupa urzędników z Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej, na mocy uzgodnień pomiędzy właściwymi służbami,. Działania wspólnego sekretariatu rejestru są koordynowane przez kierownika działu w sekretariacie generalnym Komisji Europejskiej. Do zadań sekretariatu rejestru będzie należało wdrażanie środków podnoszących jakość zawartości rejestru.

22. Parlament Europejski będzie nadal odpowiedzialny za wydawanie i kontrolowanie długoterminowych przepustek umożliwiających wstęp do jego budynków. Takie przepustki będą wydawane jedynie osobom reprezentującym organizacje objęte obowiązkiem wpisu do rejestru lub pracującym dla takich organizacji, jeśli te organizacje lub osoby wpisały się do rejestru. Jednakże fakt wpisu nie oznacza automatycznego uprawnienia do wydania takich kart.

23. Chociaż system jest obsługiwany wspólnie, strony niniejszej umowy mają pełną swobodę niezależnego wykorzystywania rejestru do własnych konkretnych celów, w tym do oferowania zachęt, takich jak przekazywanie zarejestrowanym podmiotom informacji o otwarciu konsultacji publicznych lub o organizacji wydarzeń.

24. Strony niniejszej umowy organizują odpowiednie szkolenia i projekty w zakresie komunikacji wewnętrznej, aby zwiększyć wiedzę o wspólnym rejestrze oraz o procedurze składania skarg wśród swoich członków i pracowników.

25. Strony niniejszej umowy podejmują odpowiednie środki zewnętrzne, aby zwiększyć wiedzę o rejestrze i promować jego wykorzystanie.

26. Na portalu internetowym „Europa” będzie publikowany szereg podstawowych statystyk uzyskanych z bazy danych i dostępny za pomocą łatwej w obsłudze wyszukiwarki. Upubliczniona zawartość tej bazy danych będzie dostępna na żądanie w formatach elektronicznych, możliwych do odczytu maszynowego.

27. Po przeprowadzeniu konsultacji z zainteresowanymi stronami sekretarze generalni Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej przedstawiają coroczne sprawozdanie z działania rejestru właściwym wiceprzewodniczącym Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej.

VIII. Udział innych instytucji i organów

28. Rada Europejska i Rada są zaproszone do przyłączenia się do rejestru. Pozostałe instytucje, organy i agencje unijne zachęca się do samodzielnego korzystania z tego systemu jako instrumentu referencyjnego na potrzeby własnych kontaktów z organizacjami i osobami zaangażowanymi w tworzenie polityki UE i jej realizację.

IX. Postanowienia końcowe

29. Przejście od istniejących rejestrów stron niniejszej umowy do nowego wspólnego rejestru będzie przebiegać w czasie dwunastomiesięcznego okresu przejściowego, rozpoczynającego się w dniu uruchomienia wspólnego rejestru. Organizacje i osoby wpisane obecnie do jednego z systemów zostaną wezwane do o odnowienie swojego wpisu we wspólnym systemie.

Po uruchomieniu wspólnego rejestru:

· zarejestrowane podmioty będą miały możliwość przeniesienia swojego wpisu do wspólnego rejestru w wybranym przez siebie terminie, lecz najpóźniej w dniu przedłużenia rejestracji w Komisji Europejskiej lub – w przypadku podmiotów zarejestrowanych wyłącznie w Parlamencie Europejskim – najpóźniej przed upływem okresu dwunastu miesięcy od tego uruchomienia;

· nowy wpis lub aktualizacja istniejących danych będzie możliwa jedynie we wspólnym rejestrze.

30. Wspólny rejestr podlega przeglądowi nie później niż dwa lata po pierwszym uruchomieniu.

Załącznik 1

„Rejestr służący przejrzystości”

Organizacje i samozatrudnione osoby, uczestniczące w opracowaniu i realizacji polityki Unii Europejskiej

Załącznik 2

Informacje wymagane od rejestrujących się podmiotów

INFORMACJE OGÓLNE I PODSTAWOWE

-    nazwa organizacji, adres, numer telefonu, adres elektroniczny, strona internetowa.

-    (a) tożsamość osoby prawnie odpowiedzialnej za organizację i (b) nazwisko dyrektora organizacji lub jej kierownika lub partnera zarządzającego lub, jeśli ma to zastosowanie, głównej osoby kontaktowej w związku z działalnością objętą w danym przypadku rejestrem; nazwiska osób, dla których zwrócono się o przepustki do budynków Parlamentu Europejskiego[5];

-    liczba osób (członków, pracowników itp.) zajmujących się działalnością podlegającą rejestrowi;

-    cele/uprawnienia – dziedziny zainteresowania – działalności, kraje, w których prowadzona jest działalność – przynależność do sieci – ogólne informacje objęte zakresem stosowania rejestru;

-    w stosownych przypadkach: liczba członków (osób lub organizacji).

INFORMACJE SZCZEGÓŁOWE

A. DZIAŁALNOŚĆ

Główne wnioski ustawodawcze, których dotyczyły w poprzednim roku działania rejestrujących się podmiotów wchodzące w zakres rejestru służącego przejrzystości.

B. INFORMACJE FINANSOWE

Wszystkie dostarczone informacje finansowe powinny obejmować pełny rok działalności i odnosić się do ostatniego zamkniętego roku obrotowego w dniu wpisu do rejestru lub przedłużenia wpisu.

Podwójne liczenie nie jest wykluczone: oświadczenia finansowe sporządzone przez firmy konsultingowe lub kancelarie prawne dotyczące ich klientów (lista i skala) nie zwalniają tych klientów z ujęcia tej działalności umownej w ich własnych oświadczeniach, aby ich wysiłek finansowy nie został oszacowany zbyt nisko.

Firmy konsultingowe/kancelarie prawne/niezależni konsultanci (sekcja I załącznika 1): należy podać informacje o obrotach związanych z działalnością objętą rejestrem, a także informacje dotyczące rangi ich klientów według następującej skali:

.

Lobbyści zatrudnieni przez przedsiębiorstwa i stowarzyszenia handlowe/branżowe (sekcja II załącznika 1): należy podać szacowane koszty działalności objętej rejestrem

- Organizacje pozarządowe, ośrodki analityczne, instytucje naukowo-badawcze – organizacje reprezentujące kościoły i wspólnoty religijne – stowarzyszenia organów lokalnych, regionalnych i gminnych, inne organy publiczne lub mieszane itp. (Sekcje III-VI załącznika 1): należy wskazać łączny budżet wraz z zestawieniem głównych źródeł finansowania

Dodatkowo, dla wszystkich rejestrujących się podmiotów: kwota i źródło środków finansowych otrzymanych od instytucji unijnych w ostatnim zamkniętym roku finansowym, według stanu z dnia rejestracji lub odnowienia.

Załącznik 3

Kodeks postępowania

W stosunkach z instytucjami Unii Europejskiej oraz ich członkami, urzędnikami i innym personelem, zarejestrowane podmioty:

a) zawsze podają nazwisko i nazwę podmiotu lub podmiotów, dla których pracują lub które reprezentują; składają oświadczenia o interesach, celach lub promowanych zamiarach, a w stosownych przypadkach o klientach lub członkach, których reprezentują;

b) nie uzyskują ani nie próbują uzyskać informacji lub decyzji w nieuczciwy sposób lub za pomocą zbytniego nacisku lub nieodpowiedniego postępowania;

c) w stosunkach z osobami trzecimi nie wspominają o żadnym formalnym związku z UE lub jakąkolwiek inną instytucją unijną i podają prawidłowe dane przy wpisie do rejestru, aby nie wprowadzić w błąd osób trzecich ani urzędników i innego personelu Unii Europejskiej;

d) dbają o to, aby informacje, jakich dostarczają przy wpisie do rejestru, a następnie w ramach swojej działalności objętej rejestrem, były pełne, aktualne i prawidłowe;

e) nie sprzedają osobom trzecim kopii dokumentów otrzymanych od jakiejkolwiek instytucji unijnej;

f) nie nakłaniają członków instytucji UE, urzędników lub innego personelu UE, asystentów ani stażystów tych członków do naruszania przepisów i zasad postępowania, jakim podlegają;

g) jeżeli zatrudniają byłych urzędników lub innego byłego personelu UE lub byłych asystentów lub byłych stażystów członków instytucji UE, przestrzegają spoczywającego na tych osobach obowiązku stosowania się do przepisów i wymogów dotyczących poufności, jakim podlegają;

h)  przestrzegają wszelkich przepisów dotyczących praw i obowiązków byłych posłów do Parlamentu Europejskiego i byłych członków Komisji Europejskiej;

i)   informują wszelkie reprezentowane przez siebie osoby o spoczywających na nich obowiązkach w stosunku do instytucji unijnych;

Osoby reprezentujące podmioty, które zarejestrowały się w Parlamencie Europejskim, aby otrzymać nieprzenaszalną przepustkę imienną umożliwiającą im wstęp do pomieszczeń Parlamentu, lub pracujące dla tych podmiotów:

j)   ściśle przestrzegają przepisów art. 9 Regulaminu Parlamentu Europejskiego oraz przepisów załącznika X, a także przepisów załącznika I art. 2 akapit drugi do Regulaminu Parlamentu Europejskiego;

k)  upewniają się, że wszelka pomoc objęta przepisami załącznika I art. 2 Regulaminu Parlamentu Europejskiego jest zgłaszana do przewidzianego w tym celu rejestru;

l)   aby uniknąć ewentualnego konfliktu interesów, uzyskują uprzednią zgodę zainteresowanego posła/zainteresowanych posłów w odniesieniu do jakiegokolwiek stosunku umownego z asystentem posła lub jego zatrudnienia, a następnie upewniają się, że zostało to zgłoszone do rejestru.

Załącznik 4

Procedura dochodzenia i rozpatrywania skarg

Etap 1: Składanie skarg

1. Skargi można składać za pomocą standardowego formularza znajdującego się na stronie internetowej rejestru. Formularz ten obejmuje informacje o zarejestrowanym podmiocie, którego dotyczy skarga, nazwisko i dane kontaktowe składającego skargę oraz opis skargi wraz z, co do zasady, dokumentami i innymi dowodami uzasadniającymi skargę. Skargi złożone anonimowo nie są rozpatrywane.

2. W skardze należy wskazać przepis lub przepisy kodeksu postępowania, które zdaniem składającego skargę zostały naruszone. Skargi dotyczące danych zawartych w rejestrze są rozpatrywane jako zarzuty naruszenia punktu d) kodeksu postępowania[6].

3. Składający skargę powinien co do zasady załączyć dokumenty lub inne materiały na poparcie skargi.

Etap 2: Decyzja o dopuszczalności

4. Sekretariat wspólnego rejestru:

(a)  sprawdza, czy przedstawione dowody – dokumenty, inne materiały lub osobiste oświadczenia – wystarczająco uzasadniają skargę; aby być dopuszczalnymi, dowody powinny co do zasady pochodzić od zarejestrowanego podmiotu, którego dotyczy skarga, lub z dokumentu wystawionego przez osobę trzecią;

(b)  na podstawie takiego sprawdzenia podejmuje decyzję o dopuszczalności skargi;

(c)  jeśli uzna skargę za dopuszczalną, rejestruje skargę i wyznacza termin (20 dni roboczych) na podjęcie decyzji w sprawie zasadności skargi.

5. Jeżeli skarga zostanie uznana za niedopuszczalną, informuje się o tym składającego skargę na piśmie zawierającym uzasadnienie decyzji. Jeżeli skarga zostanie uznana za dopuszczalną, przeprowadza się dochodzenie zgodnie z przedstawioną poniżej procedurą.

Etap 3: Dochodzenie

6. Po rejestracji skargi sekretariat wspólnego rejestru informuje na piśmie zarejestrowany podmiot o skardze, która go dotyczy, oraz o jej treści i zwraca się do tego podmiotu o przedstawienie w terminie 10 dni roboczych wyjaśnień, argumentów lub innych dowodów na obronę.

7. Wszystkie informacje zebrane w trakcie dochodzenia są rozpatrywane przez sekretariat wspólnego rejestru.

8. Sekretariat wspólnego rejestru może postanowić o przesłuchaniu zarejestrowanego podmiotu, którego dotyczy skarga, lub składającego skargę.

Etap 4: Decyzja w sprawie skargi

9. Jeżeli w trakcie dochodzenia okaże się, że skarga nie jest uzasadniona, sekretariat wspólnego rejestru informuje obie strony o decyzji w tej sprawie. Jeżeli skarga jest uzasadniona, zarejestrowany podmiot może zostać tymczasowo zawieszony w rejestrze w oczekiwaniu na podjęcie kroków w celu rozwiązania problemu (zob. ustępy 11-14 poniżej) lub można wobec niego zastosować środki takie jak długoterminowe zawieszenie wpisu do rejestru lub skreślenie z rejestru, a, w stosownym przypadku, wycofanie przepustki umożliwiającej wstęp do Parlamentu Europejskiego (zob. etap 6 i 7 poniżej).

Etap 5: Środki mające zastosowanie w przypadku nieprzestrzegania kodeksu postępowania

10. Środki, jakie można zastosować w przypadku nieprzestrzegania kodeksu postępowania, są zróżnicowane: od tymczasowego zawieszenia do skreślenia z rejestru (zob. tabela poniżej).

11. Jeżeli zostanie dowiedzione, że dane figurujące w rejestrze są nieprawidłowe lub niepełne, rejestrujący się podmiot otrzyma wniosek o ich korektę w terminie ośmiu tygodni, w trakcie którego jego wpis do rejestru jest zawieszony. W tym okresie nie odbiera się przepustki umożliwiającej wstęp do Parlamentu Europejskiego, jeżeli dany podmiot ją posiada.

12. Jeżeli zarejestrowany podmiot skoryguje dane w terminie ośmiu tygodni, wskazanym w ust. 11, jego wpis do rejestru stanie się ponownie ważny. Jeżeli ten podmiot nie podejmie działań w terminie ośmiu tygodni, wskazanym w ust. 11, można zastosować w stosunku do niego odpowiedni środek.

13. Jeżeli zarejestrowany podmiot zwróci się o przedłużenie terminu do korekty informacji zgodnie z ust. 11 i uzasadni swój wniosek w wystarczający sposób, okres zawieszenia może zostać przedłużony.

14. W przypadku nieprzestrzegania kodeksu postępowania z innych powodów, wpis do rejestru danego podmiotu może zostać zawieszony na okres ośmiu tygodni, w trakcie których Komisja Europejska i Parlament Europejski podejmą ostateczną decyzję o ewentualnym zastosowaniu danego środka lub środków.

15. Ewentualnej decyzji o skreśleniu zarejestrowanego podmiotu z rejestru towarzyszy zakaz ponownego wpisu do rejestru przez okres jednego roku lub dwóch lat.

Etap 6: Decyzja o zastosowaniu danego środka

16. Właściwe służby Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej sporządzają wspólnie projekt decyzji o zastosowaniu danego środka i przekazują go sekretarzom generalnym obu instytucji w celu podjęcia ostatecznej decyzji. Informuje się o tym właściwych wiceprzewodniczących Parlamentu Europejskiego i Komisji Europejskiej.

17. Sekretariat wspólnego rejestru bezzwłocznie informuje obie strony (składającego skargę i zarejestrowany podmiot, którego dotyczy skarga) o podjętym środku i stosuje go.

Etap 7: Odebranie (w stosownym przypadku) przepustki umożliwiającej wstęp do Parlamentu Europejskiego

18. W przypadku gdy decyzja o skreśleniu z rejestru pociąga za sobą odebranie przepustki lub przepustek umożliwiającej(-ych) wstęp do Parlamentu Europejskiego, Sekretarz Generalny Parlamentu Europejskiego przekazuje tę decyzje właściwemu kwestorowi, kierując do niego wniosek o zezwolenie na odebranie takiej przepustki (takich przepustek) będących w posiadaniu danej organizacji lub osoby.

19. Do zarejestrowanego podmiotu kieruje się wniosek o zwrot wszystkich lub niektórych przepustek do PE w terminie 15 dni.

Tabela środków mających zastosowanie w przypadku nieprzestrzegania kodeksu postępowania

 

• [1]  COM(2009)0612.
• [2]  Dz.U. C 271 E z 12.11.2009, s. 48.
• [3]  Nie wymaga się wpisu do rejestru od rządów państw członkowskich UE, rządów państw trzecich, międzynarodowych organizacji międzyrządowych ani ich misji dyplomatycznych.
• [4]  Dz.I. L 145 z 31.5.2001, s. 43.
• [5]  Rejestrujące się podmioty zostaną poproszone pod koniec procesu rejestracji o podanie tych informacji, które zostaną przekazane Parlamentowi Europejskiemu. Nazwiska osób, którym przyznano przepustki, zostaną automatycznie wpisane do systemu na podstawie aktualizacji i informacji z Parlamentu Europejskiego po wydaniu przez Parlament Europejski decyzji o przyznaniu przepustki. Rejestracja nie pociąga za sobą automatycznego uprawnienia do otrzymania przepustki do Parlamentu Europejskiego.
• [6]  Zgodnie z tym punktem d), rejestrujące się podmioty w swoich stosunkach z instytucjami UE i ich członkami, urzędnikami i innym personelem „dbają o to, aby informacje, jakich dostarczają przy rejestracji, a następnie w ramach swojej działalności objętej rejestrem, były pełne, aktualne i prawidłowe;”

Przejrzystość instytucji politycznych to warunek wstępny ich legitymacji. Przypatrywanie się procesowi decyzyjnemu, kryjącym się za nim wpływom i wreszcie przydzielaniu środków finansowych, tj. pieniędzy podatników, powinno być łatwe. Dlatego zasady lobbingu to ostatecznie kwestia legitymacji do działania.

Parlament był pierwszą instytucją europejską, która zajęła się kwestią coraz liczniejszych grup interesu na szczeblu europejskim, a zwłaszcza konsekwencjami tego zjawiska dla procesu legislacyjnego. W 1996 r. Parlament, po przygotowaniu kilku sprawozdań i po wyczerpujących dyskusjach, rozpoczął prowadzenie rejestru przedstawicieli grup interesu.

Sprawozdanie Alexandra Stubba i Ingo Friedricha

W 2006 r. Komisja przedstawiła „europejską inicjatywę na rzecz przejrzystości”, w ramach której zaproponowała system jednorazowej rejestracji lobbystów w Komisji i Parlamencie.

Odpowiedzią Parlamentu na tę inicjatywę Komisji było sprawozdanie Komisji Spraw Konstytucyjnych w sprawie określenia ram dla działalności grup interesu (lobbystów) w instytucjach europejskich. Funkcję sprawozdawcy pełnił Alexander Stubb (PPE, FI), a po jego nominacji na stanowisko ministra spraw zagranicznych Finlandii pracę nad sprawozdaniem przejął Ingo Friedrich (PPE, DE). Rezolucję przyjęto na posiedzeniu plenarnym w dniu 8 maja 2008 r.

W rezolucji z zadowoleniem przyjęto wniosek Komisji i wezwano do zawarcia umowy międzyinstytucjonalnej między Parlamentem, Komisją i Radą co do wspólnego rejestru. Zwrócono się do Komisji o przeprowadzenie negocjacji z Parlamentem w sprawie wspólnego kodeksu postępowania dla lobbystów i podkreślono, że na lobbystów, którzy naruszą kodeks, należy nałożyć sankcje (w poważnych przypadkach wykreślenie z rejestru). W rezolucji zaproponowano, aby międzyinstytucjonalna grupa robocza wysokiego szczebla skupiająca przedstawicieli wszystkich trzech instytucji rozważyła kwestie związane z utworzeniem wspólnego rejestru.

Międzyinstytucjonalna grupa robocza wysokiego szczebla

Taka grupa robocza została powołana w listopadzie 2008 r., przy czym w jej skład weszli przedstawiciele Parlamentu i Komisji – Rada nie uznała swojego udziału za konieczny. W kwietniu 2009 r. grupa robocza przyjęła wspólne oświadczenie i projekt wspólnego kodeksu postępowania. Po wyborach europejskich utworzono nową grupę roboczą złożoną z przedstawicieli Parlamentu i Komisji. Delegacji PE przewodniczyła wiceprzewodnicząca Diana Wallis, a jej członkami byli Carlo Casini, Isabelle Durant i Jo Leinen.

W listopadzie 2010 r. grupie roboczej udało się przyjąć projekt umowy w sprawie utworzenia „Rejestru służącego przejrzystości”.

Parlament zrealizował podstawowe cele

Osiągnięte wyniki odpowiadają celom określonym przez Parlament w najistotniejszych punktach:

1. Wprawdzie rejestracja nie jest obowiązkowa – co było celem Parlamentu – jednak można uznać ją za obowiązkową w praktyce, ponieważ stały wstęp do Parlamentu mają tylko zarejestrowani przedstawiciele grup interesu.

2. Dzięki wspólnemu rejestrowi zagwarantowano szerokie uczestnictwo wszelkiego rodzaju podmiotów przy jednoczesnym uwzględnieniu ich różnorodności i specyfiki. Nowa nazwa – „Rejestr służący przejrzystości” – ułatwia umieszczanie w rejestrze organizacji niekomercyjnych.

3. Nowy mechanizm zapewnia dodatkowe informacje, takie jak liczba osób uczestniczących we wszelkich działaniach związanych z rejestrem oraz kwotę zasobów UE otrzymywanych przez zarejestrowany podmiot. Zapewni też dokładniejsze informacje o możliwych działaniach wchodzących w zakres stosowania rejestru i o procedurach stosowanych w przypadku skarg.

Podsumowanie

Sprawozdawca bez wahania zaleca przyjęcie projektu umowy w sprawie utworzenia „Rejestru służącego przejrzystości”. Wspólny rejestr będzie krokiem ku większej przejrzystości instytucji europejskich – mamy nadzieję, że przyczyni się do większej legitymacji projektu europejskiego wśród obywateli.