RAPPORT fuq opportunitajiet ġodda għal negozji żgħar ta' trasport, inkluż mudelli ta' negozju kollaborattivi

fuq opportunitajiet ġodda għal negozji żgħar ta' trasport, inklużi mudelli ta' negozju kollaborattivi (2015/2349(INI))

Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra t-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea, b'mod partikolari l-Artikolu 5(3) tiegħu,

–  wara li kkunsidra l-Protokoll (Nru 2) tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea (TUE) dwar l-applikazzjoni tal-prinċipji ta' sussidjarjetà u proporzjonalità,

–  wara li kkunsidra l-White Paper tal-Kummissjoni "Pjan direzzjonali għal Żona Unika Ewropea tat-Trasport – Lejn sistema tat-trasport kompetittiva u li tuża r-riżorsi b'mod effiċjenti" (COM(2011)0144),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tad-9 ta' Settembru 2015 dwar "L-Implimentazzjoni tal-White Paper dwar it-Trasport tal-2011: it-teħid tal-kont u t-triq 'il quddiem lejn mobbiltà sostenibbli"[1],

–  wara li kkunsidra r-Rakkomandazzjoni tal-UE 2003/361/KE dwar kriterji ta' definizzjoni ta' impriżi mikro, żgħar u ta' daqs medju,

–  wara li kkunsidra r-Rapport Annwali dwar l-SMEs Ewropej 2014/2015,

–  wara li kkunsidra l-komunikazzjonijiet tal-Kummissjoni intitolati ""Aħseb l-ewwel fiż-Żgħir" – "Att dwar in-Negozji ż-Żgħar" għall-Ewropa"" (COM(2008)0394) u "Reviżjoni tal-"Att dwar in-Negozji ż-Żgħar" għall-Ewropa" (COM(2011)0078),

–  wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni "Aġenda Ewropea għall-ekonomija kollaborattiva" (COM(2016)0356),

–  wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar "Strateġija Ewropea għal mobbiltà b'emissjonijiet baxxi" (COM(2016)0501),

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-5 ta' Frar 2013 dwar it-titjib tal-aċċess għall-finazi għall-SMEs[2],

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tad-19 ta' Mejju 2015 dwar opportunitajiet ta' tkabbir ekoloġiku għall-SMEs[3],

–  wara li kkunsidra l-Istrument tal-SMEs ta' Orizzont 2020, u INNOSUP, COSME, l-Ewropa Tiegħek – Negozju, il-Pilota Rotta Rapida Lejn l-Innovazzjoni (FTI) pilota u l-opportunitajiet ta' netwerking,

–  wara li kkunsidra d-Direttiva dwar il-kummerċ elettroniku (2000/31/KE) u d-Direttiva dwar is-Servizzi (2006/123/KE),

–  wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni bl-isem "Strateġija għal Suq Uniku Diġitali għall-Ewropa" (COM(2015)0192),

–  wara li kkunsidra l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni "Naġġornaw is-Suq Uniku: opportunitajiet aktar għaċ-ċittadini u għan-negozji" (COM(2015)0550),

–  wara li kkunsidra l-Faċilità Nikkollegaw l-Ewropa (FNE) stabbilita bir-Regolament (UE) Nru 1316/2013 tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill tal-11 ta' Diċembru 2013[4],

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 52 tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

–  wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għat-Trasport u t-Turiżmu u l-opinjoni tal-Kumitat għall-Impjiegi u l-Affarijiet Soċjali (A8-0304/2016),

A.  billi l-intrapriżi żgħar u ta' daqs medju (SMEs) jikkostitwixxu l-mutur ewlieni tal-ekonomija Ewropea u, skont iċ-ċifri tal-2014 jirrappreżentaw 99.8 % tal-intrapriżi kollha li mhumiex parti mis-settur finanzjarj u jimpjegaw tnejn minn kull tliet impjegati;

B.  billi l-SMEs li ġġeneraw l-impjiegi matul dawn l-aħħar snin ġew prinċipalment mis-settur terzjarju;

C.  billi l-kumpaniji ż-żgħar tat-trasport jaqdu rwol kruċjali fil-funzjonament xieraq tal-mobilità fl-Ewropa, iżda spiss jesperjenzaw diffikultajiet biex ikollhom aċċess għas-suq jew biex jibqgħu jżommu posthom fih, notevolment minħabba l-preżenza ta' monopolji f'dak is-suq;

D.  billi l-kumpaniji ż-żgħar iġibu valur miżjud b'mod partikolari fir-reġjuni ultraperiferiċi u f'żoni b'densità għolja ta' popolazzjoni permezz ta' għarfien eċċellenti tas-suq lokali, il-prossimità tagħhom għall-klijent u/jew l-aġilità u l-kapaċità tagħhom fl-innovazzjoni; billi, barra minn hekk, huma kapaċi jipprovdu servizzi speċjalizzati u huma strumenti għall-ġlieda kontra l-esklużjoni soċjali, għall-ħolqien tal-impjiegi, għall-iġġenerar ta' attività ekonomika, għat-titjib tal-ġestjoni tal-mobbiltà u biex jingħata kontribut għall-iżvilupp tat-turiżmu (fejn is-servizzi ta' mobbiltà huma marbuta direttament mad-domanda tal-viżitaturi għal prodotti u esperjenzi ġodda);

E.  billi għall-passiġġieri u l-merkanzija, kemm id-domanda għas-servizzi tat-trasport, kif ukoll il-kundizzjonijiet applikabbli għall-forniment tagħhom ivarjaw b'mod konsiderevoli, u billi t-tnaqqis tal-mobbiltà mhuwiex alternattiva;

F.  billi l-organizzazzjoni tat-trasport fi bliet kbar u fit-toroq li jwasslu għalihom tikkawża konġestjonijiet u traffiku, filwaqt li toħloq piż sinifikanti fuq l-ekonomija; billi l-SMEs fis-settur tat-trasport huma komplement importanti għan-netwerk tat-trasport pubbliku fin-nodi urbani, partikolarment f'ħinijiet tal-ġurnata meta t-trasport pubbliku ma jkun frekwenti xejn, kif ukoll f'żoni periferiċi mingħajr servizz tat-trasport suburban żviluppat tajjeb;

G.  billi studju riċenti tal-Kummissjoni juri li 17 % tal-konsumaturi Ewropej użaw servizzi pprovduti mill-ekonomija kollaborattiva, u 52 % huma konxji tas-servizzi offruti; billi l-aspettattivi tal-konsumaturi jfittxu aċċessibbiltà faċli u modi flessibbli għall-użu tas-servizzi tat-trasport filwaqt li l-prezzijiet jinżammu f'konformità mal-ispejjeż attwali ta' provvista kif ukoll aċċess faċli għal riżervazzjonijiet u pagament sikur għas-servizzi pprovduti;

H  billi ekonomija kollaborattiva fis-settur tat-trasport tista' tippromwovi b'mod attiv l-iżvilupp ta' forom sostenibbli ta' mobilità; billi l-awtoregolamentazzjoni mhix dejjem is-soluzzjoni u hemm il-ħtieġa ta' qafas regolatorju adegwat;

I.  billi l-imperattiv ta' żvilupp sostenibbli u r-rivoluzzjoni fil-qasam tat-teknoloġiji tal-informazzjoni u tal-komunikazzjoni ħolqu opportunitajiet u sfidi bla preċedent għall-kumpaniji ta' kull daqs f'dak li hu r-rispons għad-domanda dejjem tikber għal mobilità sostenibbli fil-limiti ta' infrastruttura limitata;

J.  billi t-tkabbir b'mod esponenzjali fil-penetrazzjoni tal-apparati mobbli intelliġenti kif ukoll il-kopertura komprensiva ta' netwerk b'veloċità kbira u ta' medda wiesgħa ħolqu għodod ġodda diġitali kemm għall-fornituri kif ukoll għall-konsumaturi tas-servizzi tat-trasport, u b'hekk jitnaqqsu l-ispejjeż tat-tranżazzjoniijiet u titnaqqas ukoll l-importanza tal-pożizzjoni fiżika tal-fornituri tas-servizz, filwaqt li dan jippermettilhom ikunu konnessi b'mod mifrux sabiex jipprovdu servizzi, mhux biss fuq livell reġjonali iżda anki fuq livell globali, permezz ta' netwerks diġitali u wkoll minn żoni remoti;

K.  billi matul dawn l-aħħar snin, l-avvanzi teknoloġiċi, il-mudelli tan-negozju ġodda u d-diġitalizzazzjoni ttrasformaw is-settur tat-trasport b'mod sinifikanti, b'impatti kbar kemm fuq il-mudelli tan-negozju tradizzjonali kif ukoll fuq il-kundizzjonijiet tax-xogħol u l-impjiegi fis-settur; billi filwaqt li minn naħa waħda s-settur tat-trasport infetaħ, min-naħa l-oħra l-kundizzjonijiet tax-xogħol f'ħafna każijiet marru għall-agħar, minħabba l-kriżi ekonomika u, f'xi każijiet, minħabba l-implimentazzjoni insuffiċjenti tar-regolamenti eżistenti;

L.  billi s-settur tat-trasport jinvolvi mhux biss il-fornituri diretti tas-servizz tat-trasport, iżda anki l-SMEs li joffru servizzi bħalma huma l-manutenzjoni tal-mezzi tat-trasport, il-bejgħ ta' spare parts, it-taħriġ tal-persunal, kif ukoll il-kiri ta' vetturi u tagħmir; billi hemm potenzjal enormi għall-ħolqien tal-impjiegi marbuta ma' dawn l-attivitajiet, inkluż impjiegi għal ħaddiema bi kwalifiki għolja; billi l-politiki għas-settur tat-trasport għandhom jikkunsidraw l-interessi tal-katina tal-valur kollha kemm hi;

M.  billi 1,7 % biss tal-impriżi tal-UE jagħmlu użu sħiħ mit-teknoloġiji diġitali avvanzati, filwaqt li 41 % ma jużawhom xejn; billi d-diġitalizzazzjoni tas-setturi kollha hija kruċjali sabiex il-kompetittività Ewropea tinżamm u tissaħħaħ;

N.  billi l-flessibilità u l-faċilità ta' dħul inerenti fl-ekonomija kollaborattiva jistgħu jipprovdu opportunitajiet ta' impjieg għal gruppi li tradizzjonalment ikunu esklużi mis-suq tax-xogħol, partikolarment in-nisa, iż-żgħażagħ u l-migranti;

O.  billi s-servizzi tat-trasport jistgħu jipprovdu mezz tajjeb biex wieħed jaħdem għal rasu u biex tiġi promossa kultura ta' intraprenditorija;

P.  billi l-pjattaformi online għas-servizzi tat-trasport jistgħu joffru l-possibbiltà ta' tqabbil rapidu bejn il-ħtiġijiet ta' servizzi tal-klijenti, minn naħa waħda, u l-provvista ta' manodopera minn kumpaniji rreġistrati jew minn ħaddiema, min-naħa l-oħra;

Q.  billi l-OECD tqis l-impjiegi ta' kwalità għolja bħala fattur ta' importanza essenzjali biex jiġu indirizzati b'mod determinat il-livelli għolja ta' inugwaljanza u tiġi promossa l-koeżjoni soċjali;

I.  L-isfidi għall-impriżi ż-żgħar tat-trasport

1.  Huwa tal-fehma li l-impriżi tat-trasport jiffaċċjaw sfidi konsiderevoli sabiex jirrispondu għad-domanda dejjem tikber għall-mobilità fil-limiti ta' infrastruttura limitata u rekwiżiti ambjentali li kulma jmur qed jiżdiedu; jinnota li l-impriżi kollha tat-trasport jinsabu taħt pressjoni biex jipprovdu soluzzjonijiet sikuri, sostenibbli u kompetittivi ħafna li huma ambjentalment responsabbli taħt il-COP21, filwaqt li jillimitaw il-konġestjoni, iżda li huwa aktar diffiċli u aktar għali għall-impriżi ż-żgħar biex jilqgħu dawn l-isfidi;

2.  Jenfasizza li jekk l-istandards tal-emissjonijiet tal-vetturi jinbidlu wisq ta' spiss, dan jista' jkun partikolarment problematiku għall-impriżi tat-trasport ta' daqs iżgħar minħabba l-perjodi ta' deprezzament għall-flotot tal-vetturi;

3.  Jenfasizza n-natura kumplessa tas-settur tat-trasport, li huwa kkaratterizzat minn governanza f'diversi livelli (lokali, nazzjonali, Ewropew u globali) li għadha fil-biċċa l-kbira mqassma skont il-mod ta' trasport; jinnota li dan is-settur huwa soġġett għal regolamentazzjoni qawwija, b'mod partikolari fir-rigward tal-aċċess għall-professjoni, l-attivitajiet ikkonċernati u l-iżvilupp, l-użu u l-kummerċjalizzazzjoni tas-servizzi tat-trasport (drittijiet esklussivi, l-iffissar ta' limitu fuq il-għadd ta' liċenzji), kif ukoll is-sussidjar; jenfasizza li s-sikurezza u s-sigurtà huma tal-akbar importanza għas-settur tat-trasport, iżda jiddeplora l-fatt li dawn, fost fatturi oħra, xi kultant jintużaw bħala skuża biex jiddaħħlu ostakoli artifiċjali;

4.  Jistieden lill-Istati Membri jwaqqfu r-regolamentazzjoni żejda, li ħafna drabi hija konnessa mal-istinti protezzjonisti u korporatisti li jwasslu għall-frammentazzjoni, il-kumplessità u r-riġidità fi ħdan is-suq uniku, u b'hekk iżidu l-inugwaljanza; jemmen li huwa utli li l-Istati Membri ma jersqux lejn il-legalità tal-pjattaformi online b'firxa kbira ta' modi, u għalhekk li jevitaw miżuri unilaterali restrittivi mhux meħtieġa; jistieden lill-Istati Membri jirrispettaw, u jimplimentaw bis-sħiħ, id-Direttiva dwar il-Kummerċ Elettroniku (Direttiva 2000/31/KE) u d-Direttiva dwar is-Servizzi (Direttiva 2006/123/KE); isostni li l-moviment ħieles tal-fornituri ta' servizzi u l-libertà tal-istabbiliment, kif jiddisponu għalihom l-Artikoli 56 u 49 tat-TFUE rispettivament, huma essenzjali sabiex tiġi realizzata d-dimensjoni Ewropea tas-servizzi u għalhekk tas-suq intern;

5.  Jenfasizza li minħabba l-inċertezza tad-dritt attwali fir-rigward tad-definizzjoni ta' "fornituri ta' servizz" fis-settur tat-trasport, mhuwiex possibbli li tiġi stabbilita kompetizzjoni ġusta, u jiddispjaċih dwar id-diffikultajiet li jiffaċċjaw ħafna impriżi żgħar biex jidħlu fis-suq domestiku u internazzjonali u biex jiżviluppaw jew joffru servizzi ġodda; jenfasizza l-fatt li dak li jissemma hawn fuq ixekkel l-aċċess tal-SMEs għal dan is-settur;

6.  Huwa tal-fehma li r-Regolament tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill (KE) Nru 1072/2009 jeħtieġ li jittejjeb sabiex jingħeleb it-tħarbit serju li seħħ fis-swieq tat-trasport nazzjonali f'diversi Stati Membri wara li r-Regolament ġie introdott;

7.  Jilqa' l-opportunitajiet il-ġodda offruti mill-impriżi ż-żgħar tat-trasport u mill-mudelli tan-negozju kollaborattiv ġodda, filwaqt li fl-istess ħin jiddeplora l-prattiki antikompetittivi li jirriżultaw mill-applikazzjoni inkonsistenti tar-regoli tal-UE madwar l-Istati Membri, b'mod partikulari fir-rigward tal-pagi u s-sistemi tas-sigurtà soċjali, li tista' twassal għal distorsjonijiet serji bħalma huma d-dumping soċjali, kif ukoll sfidi ta' sigurtà;

8.  Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jintensifikaw l-infurzar tal-liġi; Iqis li kwalunkwe tibdil li jsir fil-leġiżlazzjoni dwar il-kundizzjonijiet soċjali u tax-xogħol irid jirrispetta l-libertajiet fundamentali kollha tal-UE, ma jridx jirrestrinġi l-kompetizzjoni ġusta bbażata fuq vantaġġi kompetittivi oġġettivi, u m'għandux joħloq aktar piż amministrattiv jew spejjeż addizzjonali għall-impriżi ż-żgħar tat-trasport;

9.  Jinnota li l-impriżi ż-żgħar tat-trasport jeħtieġ li jinvestu, mhux biss biex jikkonformaw mal-liġi applikabbli, imma wkoll biex jibqgħu kompetittivi (eż. billi jiffukaw fuq teknoloġiji ġodda); jiddeplora l-fatt li, minn naħa waħda u b'kuntrast ma' dak li jiġri mal-kumpaniji l-kbar, l-aċċess ta' dawn l-impriżi għall-kreditu u għall-finanzjament fis-swieq tal-flus għadu limitati minkejja l-miżuri ta' tnaqqis kwantitattiv, filwaqt li, min-naħa l-oħra, l-għajnuniet finanzjarji pubbliċi, partikolarment dawk Ewropej, ftit ġew mobilizzati, minħabba proċeduri amministrattivi wisq kumplessi u li jieħdu fit-tul; Jenfasizza l-importanza li jiġu pprovduti t-tixrid tal-għarfien u l-assistenza għall-applikanti ta' impriżi żgħar fi ħdan il-qafas tal-Fond Ewropew tal-Investiment;

10.  Jinnota li, f'kuntest ta' urbanizzazzjoni dejjem tikber, il-ħtiġijiet tat-trasport iridu jiġu organizzati b'mod li kulma jmur isir aktar integrat, diġitalizzat u multimodali, u li n-nodi urbani għandhom rwol dejjem aktar ċentrali x'jaqdu fl-organizzazzjoni tal-mobilità sostenibbli; jenfasizza l-impatt dejjem jikber tal-applikazzjonijiet għall-ippjanar tal-ivvjaġġar multimodali u l-importanza li l-impriżi ż-żgħar ikunu inklużi fil-lista tal-applikazzjonijiet u l-portafolli disponibbli tas-servizzi tat-trasport; jenfasizza l-fatt li jekk l-aċċess għall-internet ikun universali, dan jinkoraġġixxi l-kondiviżjoni tat-trasport u l-ippjanar aħjar tal-vjaġġi;

11.  Jinnota li bħala reazzjoni għad-diffikultajiet ekonomiċi u n-nuqqas ta' riżorsi li permezz tagħhom jinżamm in-netwerk ta' trasport kapillari, bosta fergħat ta' linji qegħdin jagħlqu f'ħafna reġjuni, b'mod partikolari dawk l-aktar maqtugħa u b'densità l-aktar baxxa ta' popolazzjoni; huwa tal-fehma li l-introduzzjoni ta' mudelli tan-negozju kollaborattiv bl-ebda mod ma tiġġustifika l-abbandun tas-servizzi tat-trasport pubbliku f'dawn ir-reġjuni;

12.  Jenfasizza l-importanza li għandhom għall-mobilità urbana s-servizzi tal-kiri ta' vetturi ħfief bħalma huma r-roti jew l-iscooters; jinnota li l-maġġoranza l-kbira ta' tali operaturi huma SMEs; jitlob li l-potenzjal ta' dawn l-operaturi jitqies b'mod aktar spiss fil-proċess taż-żieda tal-livell tal-mobilità urbana u fil-proċess tal-iżvilupp ta' trasport urban effiċjenti fl-użu tal-enerġija u r-riżorsi;

13.  Jistieden lill-Istati Membri u lill-Kummissjoni jikkunsidraw ir-raggruppament flimkien ta' kumpaniji żgħar tat-trasport, li jiffaċilità l-iżvilupp ta' sħubija bejn tali kumpaniji u jgħin lill-klijenti jsibu s-servizzi ta' kumpaniji żgħar tat-trasport li jixtiequ, skont il-bżonnijiet tagħhom;

14.  Jistieden lill-Kummissjoni, biex meta tkun qed tistabbilixxi linji gwida f'dan il-qasam, tqis id-diffikultajiet li l-mudelli tan-negozju kollaborattiv il-ġodda jiffaċċjaw biex jippenetraw ambjenti rurali u dawk mhux urbani;

15.  Jinnota li l-iżvilupp ta' mudelli ta' negozju kollaborattiv jista' jottimizza l-użu tal-vetturi u tal-infrastruttura, u b'hekk jgħin biex tintlaħaq id-domanda għall-mobilità b'mod aktar sostenibbli; jinnota li ż-żieda fl-isfruttament tad-dejta ġġenerata mill-utenti tista' eventwalment tirriżulta filli jinħoloq valur miżjud fil-katina tat-trasport; jenfasizza, madankollu, li konċentrazzjoni ta' dejta f'idejn għadd żgħir ta' pjattaformi ta' intermedjazzjoni biss jista' jkollha effett negattiv kemm fuq it-tqassim ġust tad-dħul u kemm fuq il-parteċipazzjoni bbilanċjata fl-investiment fl-infrastruttura u fi spejjeż relevanti oħra, li kollha kemm huma għandhom impatt dirett fuq l-SMEs;

16.  Jilqa' l-fatt li l-pjattaformi intermedjarji kellhom il-konsegwenza tal--idea li jisfidaw lil xulxin, lill-operaturi eżistenti u lill-istrutturi korporatisti, u li jdgħajfu l-monopolji eżistenti u jostakolaw il-ħolqien ta' oħrajn ġodda; jissottolinja li dan qed jinkoraġġixxi suq li huwa wisq aktar iffukat fuq it-talba tal-konsumatur u qed iwassal lill-Istati Membri biex jeżaminaw mill-ġdid l-istruttura tas-suq; jinnota, madankollu, li jekk ma jkunx hemm qafas ġuridiku xieraq u ċar, il-pjattaformi ta' intermedjazzjoni, bl-etos tagħhom ta' "ir-rebbieħ ikaxkar kollox", ser joħolqu pożizzjonijiet dominanti fis-suq li jagħmlu ħsara lid-diversità tat-tessut ekonomiku;

17.  Jiġbed l-attenzjoni lejn l-opportunitajiet u l-isfidi (li jfisser li impriżi żgħar jistgħu jitfaċċaw ukoll f'dawn l-oqsma l-ġodda) li jirriżultaw mill-iżvilupp ta' vetturi konnessi u li jaħdmu waħedhom (karozzi, bastimenti, droni u l-platooning); iħeġġeġ lill-Kummissjoni, għalhekk, biex toħroġ bi pjan direzzjonali dwar vetturi konnessi u awtomatizzati, u tanalizza l-effetti potenzjali li l-użu mifrux ta' din it-teknoloġija jista' jkollu fuq is-settur tat-trasport Ewropew, speċjalment fuq l-SMEs;

II.  Rakkomandazzjonijiet: kif nistgħu nibdlu l-isfidi f'opportunitajiet

18.  Jitlob li jkomplu jsiru sforzi bil-għan li l-ispazju Ewropew uniku tat-trasport ikun lest għalkollox; hu tal-fehma li kwalunkwe leġiżlazzjoni li timponi rekwiżiti ġodda fuq l-impriżi ż-żgħar, partikolarment miżuri relatati mat-taxxa, miżuri soċjali u miżuri ambjentali, għandhom ikunu proporzjonati, sempliċi u ċari, ma jxekklux l-iżvilupp tagħhom u jirriflettu fejn meħtieġ il-karatteristiċi reġjonali u nazzjonali fl-Istati Membri differenti; huwa tal-fehma li tali leġiżlazzjoni għandha tkun akkumpanjata mill-inċentivi meħtieġa (regolatorji u/jew finanzjarji);

19.  Jikkunsidra li t-trawwim ta' sistema Ewropea ta' mobilità kkoordinata u integrata hija l-aħjar mod għall-integrazzjoni tajba tal-kumpaniji kollha li joffru l-modi kollha ta' trasport fi proċess dinamiku komuni fejn id-diġitizzazzjoni u l-promozzjoni tal-innovazzjoni fi ħdan is-settur tat-trasport huwa l-aktar metodu effettiv sabiex jiġi żgurat li l-klijenti jkollhom sistema koerenti waħda u li l-professjonisti jkunu jinsabu fl-aħjar pożizzjoni biex iżidu l-valur;

20.  Jinnota li s-servizzi pprovduti mill-SMEs fis-settur tat-trasport mhux dejjem huma mfassla b'mod suffiċjenti skont il-ħtiġijiet tal-persuni b'diżabilità u l-anzjani; jitlob li l-għodod u l-programmi kollha li għandhom l-għan li jappoġġjaw dawn l-operaturi jqisu l-ħtieġa li s-servizzi tat-trasport jiġu kemm jista' jkun adattati għall-ħtiġijiet tan-nies b'mobilità mnaqqsa;

21.  Jinnota li, minħabba n-nuqqas ta' investiment fl-infrastruttura, l-operaturi kollha li jibbenefikaw mill-użu ta' dik l-infrastruttura jeħtieġ li jikkontribwixxu, filwaqt li jqisu bis-sħiħ it-taxxi tat-trasport, l-imposti u l-impatti ambjentali u tas-saħħa negattivi kollha eżistenti; jenfasizza l-importanza li fil-każ tat-trasport bit-triq jiġu internalizzati l-esternalitajiet negattivi u jiġu allokati introjti għall-użu tal-infrastruttura tat-trasport, inkluża dik transfruntiera; jirrikonoxxi, madankollu, li dan jista' jkun li joħloq problemi speċifiċi għall-intrapriżi ż-żgħar, inklużi dawk li jinsabu fir-reġjuni ultraperiferiċi, li għandhom jitqiesu bħala prijorità;

22.  Ifakkar li l-FEIS ġie stabbilit sabiex jikkontribwixxi għal proġetti bbażati fuq is-suq li huma innovattivi ħafna, u għalhekk iqisu bħala strument essenzjali biex l-SMEs fis-settur tat-trasport ikunu jistgħu jiżviluppaw soluzzjonijiet ta' mobilità ġodda; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jħaffu l-implimentazzjoni tiegħu u jżidu l-għajnuna li jagħtu lill-SMEs u lill-istart-ups meta jkunu qed jippreparaw proġetti bħal dawn;

23.  Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jieħdu azzjoni xierqa biex jiġġieldu lill-prattiki antikompetittivi min-naħa ta' gruppi integrati kbar bil-għan li jindirizzaw b'mod determinat id-diskriminazzjoni u r-restrizzjonijiet fuq l-aċċess għas-swieq, hu x'inhu d-daqs jew it-tip tal-intrapriża, speċjalment fir-rigward ta' mudelli ta' negozju ġodda ; iħeġġeġ li jsir djalogu u li r-relazzjonijiet jittejbu, speċjalment fis-swieq ġodda u f'dawk potenzjali, bejn it-trasportaturi u l-partijiet li jagħmlu l-ordnijiet, kif ukoll soluzzjoni għall-problema tal-persuni li taparsi jaħdmu għal rashom;

24.  Jitlob li l-SMEs jiġu inklużi fil-pjanijiet għall-ħruġ integrat Ewropew tal-biljetti; jinnota li l-effikaċja ta' tali sistema se tiddependi mill-inklużjoni ta' għadd kbir kemm jista' jkun ta' impriżi u operaturi tas-servizzi tat-trasport; jinnota li l-iskambju ta' informazzjoni u ta' esperjenza bejn operaturi kbar u SMEs jista' jipproduċi sinerġiji benefiċjarji għolja għat-tfassil ta' netwerk tat-trasport effettiv fl-Ewropa;

25.  Jitlob, bil-ħsieb li jkun hemm trasparenza akbar, li jsiru r-rieżami u l-armonizzazzjoni tar-regoli dwar l-aċċess għal impjiegi u attivitajiet regolati fl-Ewropa u tal-kontrolli fuq dawk l-impjiegi, sabiex l-operaturi u s-servizzi l-ġodda konnessi mal-pjattaformi diġitali u l-ekonomija kollaborattiva jkunu jistgħu jiżviluppaw f'ambjent li jkun favorevoli għan-negozju, inkluża trasparenza ikbar fir-rigward ta' bidliet leġiżlattivi, u sabiex ikunu jistgħu jeżistu spalla ma' spalla mal-operaturi li jkunu fil-kariga f'ambjent ta' kompetizzjoni b'saħħitha; jinnota l-effetti pożittivi ta' operaturi tal-ekonomija kollaborattiva f'dawk li huma l-ħolqien ta' impjiegi ġodda għaż-żgħażagħ li jkunu deħlin fis-suq tax-xogħol u l-ħaddiema li jaħdmu għal rashom;

26.  Jistieden lill-Kummissjoni tippubblika, mingħajr aktar dewmien, pjan direzzjonali sabiex tiġi rilaxxata dejta dwar it-trasport iffinanzjat minn fondi pubbliċi u biex jiġu introdotti standards armonizzati għall-interfaces tad-dejta u l-ipprogrammar dwar it-trasport, bil-għan li tingħata spinta lill-innovazzjonijiet intensivi mil-lat ta' dejta u lill-forniment ta' servizzi ta' trasport ġodda;

27.  Huwa tal-fehma, minħabba l-iżvilupp tal-ekonomija kollaborattiva, li s-soluzzjoni la hija regola speċifika għas-settur u lanqas ma hija regolament immirat biss għall-pjattaformi, u li fil-ġejjieni s-sistema tal-mobilità jeħtieġ li tiġi indirizzata bħala ħaġa waħda; jitlob li jiġi stabbilit qafas regolatorju multimodali modernizzat li jrawwem l-innovazzjoni u l-kompetittività kif ukoll il-protezzjoni tal-konsumaturi u d-dejta tagħhom, filwaqt li jissalvagwardja d-drittijiet tal-ħaddiema u jiżgura kondizzjonijiet ekwivalenti ta' kompetizzjoni għal operaturi differenti; jiġbed l-attenzjoni, f'dan ir-rigward, lejn l-importanza tal-interoperabbiltà fis-settur tat-trasport, minħabba li joffri soluzzjonijiet uniċi lin-negozji ż-żgħar;

28.  Jistieden lill-Istati Membri jivvalutaw il-ħtieġa li jaġġornaw il-liġi tax-xogħol nazzjonali tagħhom mal-era diġitali, filwaqt li jqisu l-karatteristiċi tal-mudelli tal-ekonomija kollaborattiva u jqisu wkoll il-liġijiet tax-xogħol individwali ta' kull pajjiż;

29.  Iqis li objettiv bħal dan jitlob konverġenza tal-mudelli, ibbażata fuq definizzjoni ta' "intermedjarji" u ta' "fornituri ta' servizzi" li tkun ċara u konsistenti u li tkunx irduppjata ma' oħrajn; jitlob li ssir distinzjoni bejn dawk il-pjattaformi ta' intermedjazzjoni li ma jiġġeneraw l-ebda qligħ għall-utenti tagħhom u dawk li jqabbdu fornitur ta' servizzi (bi skop ta' qligħ) u klijent ma' xulxin, kemm b'relazzjoni ta' bejn min iħaddem u impjegat u kemm mingħajrha bejn il-fornitur ta' servizz u l-pjattaforma; jissuġġerixxi li, sabiex tiġi ffaċilitata l-konformità mill-partijiet kollha bl-obbligi tagħhom relatati mat-taxxa u mas-sigurtà soċjali, kif ukoll biex jiġi żgurat li l-fornituri tas-servizzi li jkunu qed jużaw il-pjattaformi jkunu kompetenti u kwalifikati kif xieraq (sabiex tiġi żgurata l-protezzjoni tal-konsumatur), l-awtoritajiet nazzjonali għandhom ikunu jistgħu jitolbu l-informazzjoni li huma jqisu meħtieġa mill-pjattaformi ta' intermedjazzjoni; jenfasizza li sistemi diġà eżistenti ta' rispons u ta' klassifikazzjoni jgħinu wkoll lill-intermedjarji jibnu relazzjoni ta' fiduċja mal-konsumaturi, u li d-dejta ġġenerata għandha tiġi pproċessata f'konformità mad-Direttiva 95/46/KE tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill;

30.  Jemmen li l-potenzjal ta' livell għoli ta' trasparenza tal-ekonomija kollaborattiva jippermetti traċċabilità tajba tal-operazzjonijiet tas-servizzi tat-trasport, b'konformità mal-għan li tiġi msaħħa l-leġiżlazzjoni eżistenti; jistieden lill-Kummissjoni tippubblika linji gwida dwar kif id-dritt tal-UE japplika għat-tipi differenti ta' mudelli tan-negozju kollaborattiv, sabiex jingħalqu, fejn meħtieġ, il-lakuni regolatorji fil-qasam tal-impjieg u tas-sigurtà soċjali b'tali mod li jirrispetta l-kompetenzi nazzjonali;

31.  Jenfasizza li l-impriżi tat-trasport jinkludu wkoll operaturi li ma jipprovdux direttament servizzi tat-trasport, bħalma huma l-fornituri tat-taħriġ, il-kumpaniji tal-kiri tal-vetturi, l-istabbilimenti tat-tiswija tal-vetturi u ċ-ċentri tal-manutenzjoni; jinnota li l-maġġoranza l-kbira ta' tali operaturi huma SMEs; jitlob li l-ħtiġijiet ta' dawn l-operaturi jitqiesu fit-tfassil ta' miżuri ġuridiċi u programmi ta' investiment immirati biex jappoġġjaw l-iżvilupp tal-SMEs;

32.  Iħeġġeġ lill-Kummissjoni tappoġġja lill-SMEs fis-settur tat-trasport biex jiffurmaw raggruppamenti f'dan il-qasam, li jkunu jistgħu jingħaqdu magħhom kemm il-konsumaturi kif ukoll partijiet ikkonċernati oħra;

33.  Jinnota li l-maġġoranza tal-fornituri fl-ekonomija kollaborattiva jiġu minn barra l-UE; Iqis li l-UE jeħtieġ li tiżviluppa aktar start-ups innovattivi fis-settur tat-trasport, u jinkoraġġixxi li jingħata appoġġ akbar lil dawn il-kumpaniji, b'mod partikulari għat-taħriġ ta' imprendituri żgħażagħ f'dan il-qasam;

34.  Jiddispjaċih li r-risposta tal-Istati Membri għall-iżvilupp tal-ekonomija kollaborattiva s'issa kienet waħda frammentata ħafna u f'xi każijiet totalment inkonsistenti mal-potenzjal u l-benefiċċji tal-iżvilupp ta' dan is-settur, kif ukoll kuntrarju għall-aspettattivi tal-konsumatur, u jqis li hija mixtieqa azzjoni kkoordinata komprensiva fil-livell Ewropew, li tkopri l-kwistjonijiet għal mudell tan-negozju kollaborattiv sostenibbli; jinnota l-approċċ raġonevoli tal-Kummissjoni għal dan il-"mudell tan-negozju ġdid", kif stabbilit fil-komunikazzjoni reċenti tagħha li tenfasizza l-importanza tal-ekonomija kollaborattiva għat-tkabbir futur[5];

35.  Jinnota l-potenzjal kbir ta' teknoloġiji ġodda għall-emerġenza ta' forom ġodda ta' għoti ta' servizzi fis-settur tat-trasport tal-oġġetti; jenfasizza, b'mod partikolari, l-opportunitajiet enormi offruti mid-droni, li huma diġà għodda ferm effettiva biex isir xogħol f'kundizzjonijiet diffiċli; jenfasizza li l-UE għandha tappoġġja l-potenzjal tal-SMEs involuti fid-disinn, il-produzzjoni u l-użu ta' droni;

36.  Jemmen li l-mudelli tan-negozju kollaborattiv jikkostitwixxu riżorsa mill-akbar għall-iżvilupp sostenibbli ta' konnessjonijiet f'reġjuni periferiċi, muntanjużi u rurali, u joffru wkoll benefiċċji indiretti għas-settur tat-turiżmu;

37.  Huwa tal-fehma li r-rekwiżiti leġiżlattivi għandhom ikunu proporzjonati man-natura tan-negozju u d-daqs tal-kumpanija; madankollu, jqajjem tħassib dwar jekk għadx hemm raġunijiet għall-eżenzjoni tal-vetturi kummerċjali ħfief (LCVs) mill-applikazzjoni ta' għadd ta' regoli Ewropej, minħabba l-użu dejjem akbar tal-LCVs fit-trasport internazzjonali tal-merkanzija, u jistieden lill-Kummissjoni tippreżenta rapport dijanjostiku dwar l-impatt ekonomiku, ambjentali u ta' sikurezza konsegwenti;

38.  Jitlob li jiġu stabbiliti strutturi ta' kooperazzjoni bejn in-negozji tat-trasport iż-żgħar, l-istituti tar-riċerka xjentifika u l-awtoritajiet lokali u reġjonali, bil-għan li tittejjeb l-organizzazzjoni tal-mobilità urbana u interurbana sostenibbli sabiex tingħata tweġiba effettiva lill-emerġenza ta' servizzi u prodotti ġodda, inklużi dawk offruti mill-SMEs (eż. l-ewwel u l-aħħar stadji ta' sevizz tat-trasport bieb bieb), filwaqt li jkun hemm allinjament aħjar tan-netwerks tat-trasport pubbliku eżistenti għall-ħtiġijiet u l-aspettattivi tal-passiġġieri; jitlob l-inklużjoni ta' informazzjoni dwar is-servizzi ta' mobilità pprovduti minn negozji żgħar fis-servizzi tal-informazzjoni u l-ippjanar fil-qasam tat-turiżmu;

39.  Jitlob l-istabbiliment ta' task forces tal-innovazzjoni, biex jingħata effett sħiħ lill-kunċett tal-"bliet li jistgħu jiġu kondiviżi" u biex tingħata għajnuna lill-istituzzjonijiet nazzjonali, reġjonali u lokali biex ikunu jistgħu jwieġbu b'mod effettiv għall-introduzzjoni ta' servizzi u prodotti ġodda;

40.  Jenfasizza l-importanza ta' taħriġ iffukat (eż. dwar il-big data, servizzi integrati, eċċ.) sabiex il-kumpanniji tat-trasport jiġu megħjuna jiġġeneraw valur miżjud mill-isfera diġitali; jitlob, għalhekk, li l-mod li bih il-professjonisti jiġu mħarrġa jiġi adattat, skont il-ħiliet u l-kwalifiki meħtieġa mill-mudelli tan-negozju ġodda, b'mod partikolari sabiex jiġu sodisfatti l-iskarsezzi ta' persunal, speċjalment ta' sewwieqa;

41.  Jenfasizza li l-SMEs fis-settur tat-trasport spiss joqogħdu lura milli jespandu minħabba r-riskji ikbar li huma involuti fin-negozju transfruntier bis-saħħa tad-diverġenza bejn l-ordinamenti ġuridiċi tal-Istati (Membri) differenti; jistieden lill-Kummissjoni biex, b'kooperazzjoni mal-awtoritajiet nazzjonali, reġjonali u lokali fl-Istati Membri, tiżviluppa pjattaformi ta' kooperazzjoni u komunikazzjoni sabiex jingħataw pariri u taħriġ lill-SMEs fir-rigward ta' skemi ta' finanzjament differenti, għotjiet u internazzjonalizzazzjoni; jitlob lill-Kummissjoni biex ulterjorment tisfrutta l-programmi eżistenti ta' appoġġ għall-SMEs u tagħtihom aktar viżibilità fost l-atturi tas-settur tat-trasport, fil-kuntest tas-sinerġiji bejn il-fondi differenti tal-UE;

42.  Jinkoraġġixxi lill-awtoritajiet lokali jieħdu impenn attiv fir-rigward tal-prinċipji ta' dekarbonizzazzjoni tat-trasport urban stabbiliti fil-White Paper dwar it-trasport, u jħeġġeġ lill-atturi tas-suq biex joperaw fi ħdan il-qafas il-ġdid tal-kompetizzjoni u tal-attività b'tali mod li jibbenefikaw mill-vantaġġi kompetittivi li joffru s-servizzi b'żero emissjonijiet u d-diġitalizzazzjoni progressiva tal-istrutturi tal-immaniġġjar, l-operazzjonijiet u l-kummerċjalizzazzjoni tagħhom;

43.  Jistieden lill-Kummissjoni, lill-Istati Membri u lill-awtoritajiet lokali jippromwovu innovazzjonijiet fl-ekonomija kollaborattiva, li min-naħa tagħhom se jiġu ffaċilitati mill-emerġenza ta' mudelli tan-negozju kollaborattiv, pereżempju l-kondiviżjoni tal-użu tal-karozza u tar-roti, il-kondiviżjoni tat-trasport tal-merkanzija, il-kondiviżjoni tal-użu tat-taxis, il-kondivizjoni tal-użu tal-karozzi, u xarabanks fuq talba, u l-interkonnessjoni ta' dawn il-modi ta' trasport mat-trasport pubbliku;

44.  Jistieden lill-Kummissjoni biex, permezz ta' kooperazzjoni msaħħa fost id-Direttorati Ġenerali tagħha, issegwi mill-qrib l-iżvilupp tal-ekonomija diġitali u l-impatt tal-inizjattivi leġiżlattivi tal-"Aġenda Diġitali" dwar is-settur tat-trasport;

45.  Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri biex, f'kooperazzjoni mas-sħab soċjali, jivvalutaw fuq bażi regolari l-impatt tad-diġitalizzazzjoni fuq l-għadd u t-tipi ta' impjiegi fis-settur tat-trasport, u jiżguraw li l-politiki soċjali u dwar l-impjieg iżommu l-pass mad-diġitalizzazzjoni tas-suq tax-xogħol tat-trasport;

46.  Jirrakkomanda li kemm in-negozji tal-ekonomija kollaborattiva, kif ukoll il-persuni li jaħdmu fis-settur tat-trasport, isibu mudelli sabiex jaħdmu flimkien fl-insegwiment tal-interessi komuni, bħal fil-qasam tal-assigurazzjoni;

47.  Jilqa' l-mudelli dwar ħinijiet tax-xogħol flessibbli nnegozjati mis-sħab soċjali fis-settur tat-trasport li jippermettu li l-ħaddiema jirrikonċiljaw aħjar il-ħajja tax-xogħol u dik privata; jenfasizza, madankollu, l-importanza tal-monitoraġġ tal-konformità mar-regoli obbligatorji dwar il-ħinijiet tax-xogħol, u tal-ħinijiet tas-sewqan u tal-mistrieħ, li għandu jsir aktar faċli b'riżultat tad-diġitalizzazzjoni tas-settur tat-trasport;

48.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill u lill-Kummissjoni.

NOTA SPJEGATTIVA

Fin-nuqqas ta' dejta statistika rilevanti, ir-realtà tal-impriżi ż-żgħar tat-trasport fl-Ewropa diffiċli tkun magħrufa. Għalkemm huwa evidentement ċar li l-importanza tagħhom tvarja minn mod ta' trasport għal ieħor (peress li jiffurmaw parti sinifikanti mit-trasport bit-triq, bix-xmara u bil-baħar, iżda xi ftit inqas fir-rigward tat-trasport ferrovjarju u bl-ajru), xejn ma jippermetti li jsiru magħrufa bi preċiżjoni n-numru tagħhom, il-proporzjoni ta' impjiegi li għandhom, jew is-sehem tagħhom mill-ġid maħluq fi ħdan l-UE.

B' "impriżi tat-trasport", ir-Rapporteur jifhem dawk in-negozji li jipprovdu servizzi ta' trasport, kemm jekk għall-passiġġieri kif ukoll jekk għall-merkanzija. L-industrija tat-trasport u s-servizzi relatati huma għalhekk esklużi mill-kamp ta' applikazzjoni ta' dan ir-rapport.

L-impriżi ż-żgħar tat-trasport huma partikolarment diffiċli biex jiġu valutati minħabba li l-profili tagħhom huma varjati ħafna skont il-mod tat-trasport, il-pajjiż, it-tip ta' servizz ipprovdut u l-istruttura kompetittiva tas-suq li joperaw fih. Hemm in-negozji tal-familja, l-SMEs, il-mikrointrapriżi, l-artiġjani u l-istart-ups. Billi jintegraw ruħhom b'mod iktar jew inqas interstizjali fis-sistema ta' mobilità, kull wieħed u waħda minn dawn jeħtieġu approċċ divrenzjat. Bhekk, l-SMEs, li jikkorrispondu wkoll għal kunċett amministrattiv li jikkundizzjona għadd ta' għajnuniet, joperaw f'qasam definit sew u ħafna drabi jiddependu minn kumpaniji kbar, mingħajr ma neċessarjament jimmiraw għal tkabbir esponenzjali. B'mod kompletament differenti, l-istart-ups (li jaħarbu minn kwalunkwe tentattiv ta' definizzjoni amministrattiva) joħolqu fil-maġġoranza tal-każijiet is-suq tagħhom stess permezz tal-isfruttament ta' idea, huma prova ta' flessibilità akbar u spiss ikollhom il-potenzjal li jespandu lil hinn mis-suq domestiku tagħhom.

Dawn l-impriżi kollha madankollu jaqdu rwol kruċjali fit-trasport tal-passiġġieri u tal-merkanzija billi jagħtu spinta lil mobilità storikament strutturata mill-''kbar''. Bis-saħħa tal-għarfien tagħhom aktar dettaljat tas-suq lokali, prossimità akbar lejn il-klijent u/jew f'ħafna każijiet aġilità u abilità għall-innovazzjoni, in-negozji ż-żgħar itejbu t-trasport għall-passiġġieri individwali, partikolarment matul l-"aħħar mil" fiż-żoni densament popolati. Bl-istess mod, fiż-żoni ultraperiferiċi fejn il-kostruzzjoni ta' infrastruttura ferrovjarja jew l-organizzazzjoni ta' trasport kollettiv ikunu għaljin wisq, il-karozza privata spiss hija l-uniku mezz ta' trasport possibbli għal ċerti setturi tal-popolazzjoni.

Il-kumpaniji ż-żgħar tat-trasport huma għalhekk intrinsiċi għall-mobilità Ewropea. Issa dawn fihom talenti li jeħtieġu ambjent favorevoli sabiex jiġu użati. Huwa hawnhekk fejn il-leġiżlatur jista' u għandu jwettaq il-missjoni tiegħu billi joħloq ambjent regolatorju, soċjali u fiskali l-aktar favorevoli possibbli. Dan jippermetti lill-impriżi ż-żgħar tat-trasport jittrasformaw f'opportunitajiet il-ħafna sfidi li qed iħabbtu wiċċhom magħhom illum, l-ewwel u qabel kollox ir-rivoluzzjoni tal-ICT.

L-importanza tal-ħtiġijiet ta' informazzjoni u komunikazzjoni tas-settur tat-trasport naturalment għamlet minn dan is-settur art fertili għall-ekonomija diġitali u a fortiori għall-pjattaformi ta' intermedjazzjoni. Filwaqt li saru aċċessibbli għall-impriżi ż-żgħar, it-teknoloġiji ġodda qed jimmodernizzaw b'mod sinifikanti l-ekonomija tal-mobilità (ottimizzazzjoni tal-użu ta' vetturi, tnaqqis tal-ispejjeż, tnaqqis tal-konġestjoni, simplifikazzjoni tar-relazzjoni bejn il-fornitur u l-klijent). Dawn il-pjattaformi, b'mod partikolari dawk relatati mal-ekonomija kollaborattiva, filwaqt li jottimizzaw il-koordinament tal-provvista mad-domanda, qed jintroduċu taqliba maġġuri. Din is-sitwazzjoni tmur lil hinn minn sempliċi gwadanni tal-prestazzjoni: hija tibdel il-mod kollu kemm hu kif il-mobilità hija organizzata, billi tisfida lill-atturi stabbiliti u twassal għall-introduzzjoni ta' sistema awtogovernata ta' "konsumatturi", ikkaratterizzata mill-ikkontestar tar-relazzjoni bejn min iħaddem u l-impjegat. Bis-saħħa tal-ġestjoni fiż-żewġ estremitajiet tal-katina – għarfien tal-bżonnijiet tal-klijenti flimkien ma' kapaċità li tiġi pprovduta offerta xierqa fil-mument propizju – l-atturi l-ġodda tad-dinja diġitali rnexxielhom jaqbdu parti mill-valur miżjud, u b'hekk iqajmu sfidi fir-rigward tal-investiment fl-infrastruttura użata, investiment li jinġarr huwa supportat minn atturi pubbliċi u privati tal-ekonomija mhux virtwali.

L-ewwel sfida għall-impriżi ż-żgħar hija kif għandhom jieħdu vantaġġ minn din it-tranżizzjoni diġitali. Kemm jekk ikunu atturi attivi fiha u kemm jekk ma jkunux, huma għandhom jadattaw ruħhom inkella jmorru lura.

It-tieni nett, ix-xejra fuq kollox qatt ma kienet daqstant adattata għall-iżvilupp ta' soluzzjonijiet sostenibbli li jippermettu, minkejja l-kapaċità limitata tal-infrastruttura tat-trasport, li jiġu ssodisfati b'mod ekokompatibbli l-ħtiġijiet li qed jikbru tal-mobilità. F'dan ir-rigward, ma ninsewx li minkejja t-tnaqqis ġenerali fil-livell tal-emissjonijiet tul dawn l-aħħar għaxar snin f'setturi oħra tal-ekonomija Ewropea, l-emissjonijiet tat-trasport għadhom qed jiżdiedu. Attwalment jirrappreżentaw madwar kwart tal-emissjonijiet totali tal-Unjoni. Il-21 Konferenza tal-Partijiet dwar il-ġlieda kontra t-tibdil fil-klima sempliċement ikkonfermat li hemm il-ħtieġa urġenti li s-settur tat-trasport jagħti sehmu fit-tranżizzjoni lejn ekonomija dekarbonizzata. Fl-2050, futur li qiegħed magħna, aktar minn 80 % tal-popolazzjoni ser jgħixu fil-bliet. Il-mobilità urbana, konsegwentement, se ssir sfida essenzjali akbar, bil-ħtieġa li l-ivvjaġġar jiġi organizzat b'mod multimodali, nadif u integrat. Hawnhekk ukoll, ir-rwol tal-leġiżlatur se jkun li joħloq il-qafas ta' inċentiv għal din it-tranżizzjoni ekoloġika. Fi kliem ieħor, għandna bżonn nagħmlu t-trasport sostenibbli investiment li jġib aktar profitt.

Għandna nkunu konxji mill-fatt li, filwaqt li n-negozji kollha huma soġġetti għal dan ir-rekwiżit, l-istrutturi ż-żgħar spiss iridu jaħdmu wisq aktar biex jilħqu dak li hu mitlub.

Paradossalment, filwaqt li fit-teoria l-qafas leġislattiv għandu jippermetti li wieħed jirrispondi għal dawn l-iżviluppi fl-aħjar kundizzjonijiet possibbli, sikwit huwa problema fih innifsu, a fortiori f'settur tat-trasport regolat b'mod qawwi, u f'diversi livelli – lokali, reġjonali, nazzjonali, Ewropew u globali.

Illum, minħabba diverġenzi fl-applikazzjoni tad-dritt u fl-eżekuzzjoni żvijata tiegħu, id-distorsjonijiet ekonomiċi u soċjali tas-suq għadhom mifruxin, fuq naħa, u n-negozji ż-żgħar isofru b'mod sproporzjonat min-nuqqas ta' żona unika Ewropea tat-trasport ġenwina, min-naħa l-oħra. Eteroġenju ħafna minn pajjiż għall-ieħor, l-aċċess għall-professjoni mhux dejjem ipoġġi r-residenti u n-non-residenti fuq bażi ugwali. Filwaqt li s-sikurezza tibqa' rekwiżit indispensabbli fi kwalunkwe attività tat-trasport, hija spiss tiġi użata biex toħloq ostakoli għall-aċċess għas-suq. Fi kliem ieħor, neħtieġu aktar Ewropa hawnhekk ukoll.

Quddiem il-wasla ta' operaturi ġodda fis-suq, l-inċertezza tad-dritt dwar id-definizzjoni ta' "fornitur ta' servizz tat-trasport" timpedixxi l-istabbiliment ta' kompetizzjoni ġusta u qed ixxekkel l-ambizzjonijiet ta' ħafna impriżi żgħar. Filwaqt li "ħaddiem" ġiet definita f'komunikazzjoni tal-Kummissjoni Ewropea (COM(2002)694 final) bħala persuna li twettaq xogħol ġenwin u effettiv taħt id-direzzjoni ta' persuna oħra u li għalih titħallas, id-definizzjoni ta' "persuna li taħdem għal rasha" hija inqas ċara. Min-naħa l-oħra, il-kumplessità tqila tal-leġiżlazzjoni attwali tista' tqiegħed lill-operaturi tas-settur tat-trasport f'pożizzjoni diffiċli biex jaffrontaw il-wasla dawk li jidħlu ġodda.

Għandu jingħad ukoll li d-diversi sussidji pubbliċi disponibbli għan-negozji ż-żgħar, kemm fil-livell Ewropew kif ukoll fil-livell nazzjonali, mhux dejjem huma faċilment aċċessibbli u l-iskadenzi huma ftit li xejn adattati għaċ-ċikli tal-innovazzjoni. L-Ewropa għandha tagħti aktar attenzjoni lill-atturi ż-żgħar.

Fid-dawl ta' dak li ntqal hawn fuq, ir-rapporteur għamel għadd ta' proposti bil-ħsieb li dawn l-isfidi numerużi jinbidlu f'opportunitajiet għan-negozji ż-żgħar:

  jitħaffu l-isforzi biex jitlesta għalkollox l-ispazju uniku Ewropew tat-trasport, li jtemm id-differenzi fl-applikazzjoni tal-liġi (reviżjoni tal-eżenzjoni għall-vetturi kummerċjali ħfief, il-ġlieda kontra l-prattiki antikompetittivi, l-armonizzazzjoni tal-aċċess għall-professjoni u tal-kontrolli relatati)

  inċentivi għall-konverġenza bejn l-ekonomija tradizzjonali u l-pjattaformi ta' intermedjazzjoni, inklużi mudelli tan-negozju kollaborattiv, sabiex jitrawmu l-innovazzjoni, il-protezzjoni tal-konsumatur u l-kompetizzjoni ġusta (qafas li permezz tiegħu l-impriżi kollha jikkontribwixxu għall-ispiża soċjali tat-trasport u għall-investiment fl-infrastruttura)

  organizzazzjoni ta' koordinazzjoni aħjar bejn l-awtoritajiet lokali u l-impriżi ż-żgħar tat-trasport sabiex tittejjeb il-mobilità urbana, li ser tkun kompletament dekarbonizzata fil-futur qrib ħafna.

Anness I. Kwestjonarju ċċirkolat pubblikament biex jgħin fit-tħejjija tar-rapport

Rapport fuq inizjattiva proprja tal-Parlament Ewropew dwar

''L-opportunitajiet ġodda għan-negozji ż-żgħar fis-settur tat-trasport, inklużi mudelli ta' ekonomija kollaborattiva''

KONSULTAZZJONI

''F'Novembru 2015, il-Kumitat għat-Trasport u t-Turiżmu tal-Parlament Ewropew iddeċieda li jfassal rapport ta' inizjattiva proprja dwar ''opportunitajiet ġodda għan-negozji ż-żgħar fis-settur tat-trasport, inklużi mudelli ta' ekonomija kollaborattiva. Ħbieb intraprendituri u atturi tal-mobilità, billi jien ir-rapporteur dwar dan il-fajl, nixtieq nistedinkom tippreżentaw l-ideat tagħkom dwar kif tridu tippermettu lill-kumpaniji tagħkom jifhmu sew l-isfidi li qed jiffaċċjaw.''

Dominique Riquet (ALDE-UDI)

Membru tal-Parlament Ewropew

Viċi President tal-Kumitat għat-Trasport u t-Turiżmu

Membru tal-Kumitat għall-Industrija, ir-Riċerka u l-Enerġija

President tal-Intergrupp dwar l-Investiment fit-Tul u r-Riindustrijalizzazzjoni

INFORMAZZJONI

L-għan ta' dan ir-rapport ta' inizjattiva proprja huwa li jiġu identifikati l-isfidi li jiffaċċjaw illum l-impriżi ż-żgħar fil-qasam tat-trasport fl-Ewropa. Abbażi ta' dan, ser jitressqu soluzzjonijiet biex tissaħħaħ il-kompetittività tagħna filwaqt li jiżguraw żvilupp koerenti u sostenibbli tas-sistema tat-trasport kollha kemm hi, kif ukoll kundizzjonijiet indaqs għall-atturi kollha. Maħsub biex jispira l-mod kif il-leġiżlaturi ser jindirizzaw dawn il-kwistjonijiet, ir-rapport għandu jkun limitat għall-SMEs u għal negozji ġodda marbuta mal-mobilità bħala servizz (dan jista' jirrigwarda l-persuni jew il-merkanzija). L-industrija u l-infrastrutturi għalhekk mhumiex ikkonċernati direttament minn din il-konsultazzjoni.

Il-verżjoni finali tar-rapport hija mistennija li tiġi adottata f'Settembru ta' din is-sena u l-ewwel abbozz jitħejja sal-bidu tax-xahar ta' April biex jiġi eżaminat mill-kumitat responsabbli ftit iktar tard dak ix-xahar. L-iskadenza biex tibgħat il-kontribuzzjonijiet tiegħek għalhekk ġiet stabbilita għad-29 ta' Frar (peress li hemm din id-data matul is-sena). Il-kontribuzzjonijiet u t-talbiet għal kjarifika għandhom jiġu indirizzati lil: dominique.riquet@europarl.europa.eu.

Il-kontribuzzjonijiet tagħkom jgħinu fit-tħejjija tar-rapport iżda l-kontenut tagħhom mhux se jiġi ċirkolat pubblikament. Madankollu, għal raġunijiet ta' trasparenza, l-isem tal-kontributuri ser jissemma' fi tmien ir-rapport.

Biex tgħinek tistruttura t-tweġibiet tiegħek, hawn taħt għandek issib lista ta' mistoqsijiet indikattivi. Jekk hemm xi ħaġa li tixtieq taqsam magħna u li mhijiex koperta b'mod adegwat minn dawn il-mistoqsijiet, tista' żżidha mal-kontribuzzjoni tiegħek.

Brussell, 29 ta' Jannar 2016

MISTOQSIJIET

1)  Liema huma l-isfidi ewlenin għan-negozju tiegħek illum?

2)  Sa liema punt stajt tiddiġitizza l-proċeduri tiegħek? Kemm min-negozju tiegħek huwa bbażat fuq it-teknoloġiji tal-informazzjoni u tal-komunikazzjoni? Xi rwol taħseb li għandha l-''big data'' għan-negozju tiegħek?

3)  Kif tqis l-objettiv ta' żvilupp sostenibbli? u l-iżviluppi demografiċi riċenti? (partikolarment it-tixjiħ tal-popolazzjoni u l-urbanizzazzjoni)

4)  Inti tipprova tinternazzjonalizza s-servizzi tiegħek u liema huma l-problemi li sibt f'din l-okkażjoni? L-hekk imsejħa ''pajjiżi emerġenti'' huma opportunità ta' tkabbir għall-kumpanija tiegħek?

5)  Liema mezz ta' trasport tuża l-aktar? Sa liema punt tqis li dan il-mezz huwa riġidu wisq biex jippermetti l-aċċess u s-sopravivenza fis-suq rilevanti?

6)  Tħoss li l-intraprendituri huma milqugħa/trattati tajjeb fl-Ewropa?

7)  Kif tiffinanzja lilek innifsek (għotjiet, self, garanziji ta' self, investimenti ta' ekwità esterna...)? Int konxju mid-diversi programmi Ewropej li jappoġġjaw l-SMEs u l-istart-ups? Kif tużahom u għaliex?

8)  Jekk inti start-up, ħassejtek suffiċjentement akkumpanjat fid-diversi stadji ta' żvilupp tiegħek?

9)  Jekk tagħmel parti mill-ekonomija kollaborattiva:

-  l-awtoritajiet pubbliċi kif irreaġixxew mal-wasla fis-suq? X'inhija r-relazzjoni tiegħek ma' intrapriżi tal-''ekonomija l-antika''?

-  tassazzjoni, drittijiet soċjali u s-sigurtà huma fost l-oqsma ewlenin ta' tħassib: x'inhi r-reazzjoni tiegħek u x'inhuma r-rakkomandazzjonijiet tiegħek?

10)  Taħseb li l-ambjent legali li fih topera huwa sodisfaċenti? (stabbli maż-żmien, armonizzat bejn il-pajjiżi (Ewropej), ċar, adattat għar-realtà, sħiħ)

11)  Il-problemi li qed issemmi jitolbu regolamentazzjoni aħjar/ġdida? infurzar imtejjeb tar-regolamentazzjoni eżistenti? inqas regolamentazzjoni? u f'liema livell? (lokali/nazzjonali/Ewropew)

12)  X'inhi l-viżjoni tiegħek tal-mobilità minn issa u 5/10 snin jew 20 sena? Inti ottimista dwar il-futur tal-kumpanija tiegħek?

DWAREK

-  Isem u l-isem tal-kumpanija tiegħek:

-  Pajjiż ta' stabbiliment prinċipali u pajjiż/i li fih/fihom qed tagħmel negozju:

-  Numru ta' impjegati/fornituri li tibbaża fuqhom sabiex jinkiseb l-għan tan-negozju:

-  Tip ta' servizz ipprovdut:

-  Stadju tal-iżvilupp:

-  Dħul mill-bejgħ u valorizzazzjoni stmata:

-  Kuntatt (email + telefown) u sit web/profil fuq netwerks soċjali/applikazzjoni:

Anness II. Lista ta' partijiet li magħhom ir-rapporteur kien f'kuntatt

- Allied for Startups

- Avatar Logistics

- BlablaCar

- Captain Train

- Caisse des dépôts et des Consignations (Bank ta' Depożiti u ta' Self)

- Chambres de Métiers et de l'Artisanat (APCMA) (Kamra tas-Snajja' u tal-Artiġjanat)

- Kummissjoni Ewropea

- Drivr

- European Road Haulers Association (UETR) (Assoċjazzjoni Ewropea tat-Trasportaturi bit-Triq)

- Fédération nationale des transports routiers (FNTR) (Federazzjoni Nazzjonali tat-Trasport bit-Triq)

- France Digitale

- Heetch

- Inland Navigation Europe (INE) (Navigazzjoni Interna Ewropa)

- LEO Express

- Mouvement des Entreprises de France (Medef) (Moviment tal-Intrapriżi fi Franza)

- Taxis Bleus

- Taxis G7

- Uber

- International Association of Public Transport (UITP) (Assoċjazzjoni Internazzjonali tat-Trasport Pubbliku)

Anness III. Lista tal-esperti assoċjati

- Carlo Cambini, Politecnico di Torino, Associate Professor

- Matthias Finger, Professor, Director of FSR-Transport and of the Chair of Management of Network Industries, EPFL

- Gabriele Grea, Università Commerciale L. Bocconi, Professor

- Sampo Hietanen, CEO of Maas Finland

- Juan José Montero Pascual, UNED Madrid, Associate Professor

• [1]  Testi adottati, P8_TA(2015)0310.
• [2]  Testi adottati, P7_TA(2013)0036.
• [3]  Testi adottati, P8_TA(2015)0198.
• [4]  ĠU L 348, 20.12.2013, p. 129.
• [5]  COM(2016)0356.

għall-Kumitat għat-Trasport u t-Turiżmu

dwar opportunitajiet ġodda għal impriżi żgħar tat-trasport, inklużi mudelli kummerċjali kollaborattivi
(2015/2349(INI))

Rapporteur għal opinjoni: Elena Gentile

SUĠĠERIMENTI

Il-Kumitat għall-Impjiegi u l-Affarijiet Soċjali jistieden lill-Kumitat għat-Trasport u t-Turiżmu, bħala l-kumitat responsabbli, biex jinkorpora s-suġġerimenti li ġejjin fil-mozzjoni għal riżoluzzjoni tiegħu:

A.  billi matul dawn l-aħħar snin, l-avvanzi teknoloġiċi, il-mudelli kummerċjali ġodda u d-diġitalizzazzjoni ttrasformaw is-settur tat-trasport b'mod sinifikanti, b'impatti kbar kemm fuq il-mudelli kummerċjali tradizzjonali kif ukoll fuq il-kundizzjonijiet tax-xogħol u l-impjiegi fis-settur; billi filwaqt li, minn naħa waħda, is-settur tat-trasport infetaħ, min-naħa l-oħra, il-kundizzjonijiet tax-xogħol f'ħafna każijiet marru għall-agħar minħabba l-kriżi ekonomika u, f'xi każijiet, minħabba l-implimentazzjoni insuffiċjenti tar-regolamenti eżistenti;

B.  billi s-settur tat-trasport jinvolvi mhux biss il-fornituri diretti tas-servizz tat-trasport, iżda anki l-SMEs li joffru servizzi bħalma huma l-manutenzjoni tal-mezzi tat-trasport, il-bejgħ ta' spare parts, it-taħriġ tal-persunal, kif ukoll il-kiri ta' vetturi u tagħmir; billi hemm potenzjal enormi għall-ħolqien tal-impjiegi marbut ma' dawn l-attivitajiet, inkluż impjieg għal ħaddiema bi kwalifiki għolja; billi l-politiki għas-settur tat-trasport għandhom jikkunsidraw l-interess tal-katina tal-valur kollha;

C.  billi l-Kummissjoni, fil-Komunikazzjoni tagħha "Aġenda Ewropea għall-ekonomija kollaborattiva" (COM(2016)0356), tinnota li l-arranġamenti flessibbli tax-xogħol fl-ekonomija kollaborattiva joħolqu inċertezza fir-rigward tad-drittijiet u l-livell ta' protezzjoni soċjali applikabbli, u li l-konfini bejn dawk li jaħdmu għal rashom u l-ħaddiema qed isiru dejjem aktar imċajpra;

D.  billi 1,7 % biss tal-impriżi tal-UE jagħmlu użu sħiħ mit-teknoloġiji diġitali avvanzati, filwaqt li 41 % ma jużawhom xejn; billi d-diġitalizzazzjoni tas-setturi kollha hija kruċjali sabiex il-kompetittività Ewropea tinżamm u tissaħħaħ;

E.  billi l-SMEs għandhom rwol speċjali fil-ħolqien tal-impjiegi fis-settur tat-trasport, b'mod partikolari t-trasport bit-triq, u billi jinsabu f'pożizzjoni aktar dgħajfa minn kumpaniji ikbar f'termini ta' aċċess għall-finanzjament għal investimenti essenzjali, inklużi s-self u l-appoġġ mill-fondi Ewropej;

F.  billi l-flessibilità u l-faċilità ta' dħul inerenti fl-ekonomija kollaborattiva jistgħu jipprovdu opportunitajiet ta' impjieg għal gruppi li tradizzjonalment ikunu esklużi mis-suq tax-xogħol, partikolarment in-nisa, iż-żgħażagħ u l-migranti;

G.  billi s-sħab soċjali settorjali Ewropej huma mħassba dwar il-kompetizzjoni inġusta fis-swieq tal-mobilità fil-bliet minħabba l-ħolqien ta' pjattaformi ta' "ride-sharing b'kumpens", li sikwit huma assoċjati ma' prattiki tas-suq inġusti bħalma huma l-evitar tal-ħlas ta' taxxi u ta' kontribuzzjonijiet tas-sigurtà soċjali, kif ukoll iċ-ċirkomvenzjoni tal-istandards soċjali u tal-impjieg;

H.  billi s-servizzi tat-trasport jistgħu jipprovdu mezz tajjeb biex wieħed jaħdem għal rasu u biex tiġi promossa kultura ta' intraprenditorija;

I.  billi, skont sejbiet riċenti, hemm tendenza li r-responsabbiltà għall-ħlasijiet tas-sigurtà soċjali u għall-benefiċċji tal-impjieg fis-settur tat-trasport tiġi ttrasferita fuq is-sottokuntratturi u x-xufiera li jaħdmu għal rashom; billi hemm il-periklu li x-xufiera li jaħdmu għal rashom ikunu mġiegħla jaħdmu f'kundizzjonijiet prekarji, filwaqt li fl-istess ħin l-impjieg indipendenti fittizju jiżdied[1];

J.  billi l-pjattaformi online għas-servizzi tat-trasport jistgħu joffru l-possibbiltà ta' tlaqqigħ rapidu bejn il-ħtiġijiet ta' servizzi tal-klijenti, minn naħa waħda, u l-provvista ta' manodopera minn kumpaniji rreġistrati jew minn ħaddiema, min-naħa l-oħra;

K.  billi l-OECD tqis l-impjiegi ta' kwalità għolja bħala fattur ta' importanza essenzjali biex tiġi indirizzata l-inugwaljanza kbira u tiġi promossa l-koeżjoni soċjali[2];

1.  Jenfasizza l-ħtieġa ta' ambjent regolatorju u amministrattiv proporzjonat li jinkoraġġixxi l-investiment u l-aċċess għall-finanzi, filwaqt li jiżgura tkabbir sostenibbli u impjiegi deċenti fi ħdan l-impriżi ż-żgħar tat-trasport;

2.  Jinnota l-iżvilupp tal-ekonomija kollaborattiva fil-qasam tat-trasport, b'forom ta' xogħol iktar flessibbli; jenfasizza li l-mudelli kummerċjali kollaborattivi fis-settur tat-trasport għandhom jiġu diskussi fil-kuntest ta' dibattitu usa' biex jinħolqu kundizzjonijiet ta' kompetizzjoni ġusti u trasparenti; jenfasizza l-importanza ta' qafas ġuridiku stabbli għall-isforzi biex jiġi promoss l-iżvilupp tal-ekonomija kollaborattiva;

3.  Jinnota li l-għadd ta' ħaddiema part-time, ta' ħaddiema permezz ta' aġenzija u ta' ħaddiema li jaħdmu għal rashom żdied, u li x-xejra ġenerali hija favur kuntratti ta' impjieg aktar flessibbli; jinnota li l-ekonomija kollaborattiva fil-qasam tat-trasport b'hekk toffri opportunitajiet ġodda għan-nies biex jaqilgħu dħul addizzjonali, għall-impjieg taż-żgħażagħ (b'mod partikolari dawk li jkunu qegħdin ifittxu xogħol każwali u forom flessibbli ta' impjieg li jippermettulhom jikkombinaw ix-xogħol mal-istudju), għar-rikonċiljazzjoni aħjar tal-ħajja tax-xogħol u dik privata, u għat-tnaqqis tas-sottoimpjieg u l-qgħad; jirrimarka, madankollu, li, f'ċerti ċirkustanzi, dan l-iżvilupp jista' jwassal ukoll għal sitwazzjonijiet prekarji; jenfasizza li l-impjieg flessibbli jrid jkun kopert bid-dispożizzjonijiet eżistenti dwar is-saħħa u s-sigurtà, kif ukoll b'miżuri ta' protezzjoni soċjali, sabiex jiġu evitati implikazzjonijiet soċjali u finanzjarji fit-tul, u jrid jeskludi riskji potenzjali bħal xogħol eċċessiv għall-ħaddiema u livelli tal-paga li ma jkunux proporzjonati mal-prestazzjoni; jenfasizza, għalhekk, il-ħtieġa tal-flessibilità tas-suq tax-xogħol, minn naħa, u l-ħtieġa ta' sigurtà ekonomika u soċjali għall-ħaddiema, min-naħa l-oħra; jenfasizza li t-tnaqqis tal-ispejjeż m'għandux idgħajjef il-kundizzjonijiet tax-xogħol jew l-istandards tal-impjieg;

4.  Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri biex, f'kooperazzjoni mas-sħab soċjali, jivvalutaw fuq bażi regolari l-impatt tad-diġitalizzazzjoni fuq l-għadd u t-tipi ta' impjiegi fis-settur tat-trasport, u biex jiżguraw li l-politiki soċjali u dwar l-impjieg iżommu l-pass mad-diġitalizzazzjoni tas-suq tax-xogħol tat-trasport;

5.  Jinnota li s-settur diġitali jinkludi wkoll is-servizzi professjonali u l-intermedjarji li joffru pjattaformi li jġibu flimkien biss lill-fornituri u lill-utenti; iħeġġeġ lill-Istati Membri jistabbilixxu limiti minimi biex ikunu jistgħu jagħmlu distinzjoni bejn l-attivitajiet ekonomiċi li jinvolvu l-forniment ta' servizzi professjonali u l-attivitajiet bejn il-pari mhux professjonali; jenfasizza li filwaqt li dawk tal-ewwel naturalment għandhom jikkonformaw mad-dispożizzjonijiet ta' tassazzjoni u sigurtà soċjali, l-użu professjonali ta' dawn tal-aħħar għandu jkun regolat ukoll;

6.  Jinnota l-opportunitajiet li jipprovdu l-ekonomija kollaborattiva u s-Suq Uniku Diġitali għall-ħolqien tal-impjiegi u t-tkabbir inklużiv fi ħdan l-impriżi ż-żgħar tat-trasport; jenfasizza li l-ekonomija kollaborattiva, bħal kwalunkwe ekonomija oħra, trid tħallas it-taxxa u l-kontribuzzjonijiet soċjali, tikkonforma mal-leġiżlazzjoni dwar l-impjiegi u dik soċjali, u tiżgura l-protezzjoni tal-konsumatur; jemmen li l-potezjal ta' livell għoli ta' trasparenza tal-ekonomija kollaborattiva jippermetti traċċabbiltà tajba tal-operazzjonijiet tas-servizz tat-trasport, b'konformità mal-għan ta' tisħiħ tal-leġiżlazzjoni eżistenti; jistieden lill-Kummissjoni tippubblika linji gwida dwar kif il-liġi tal-UE tapplika għat-tipi differenti ta' mudelli kummerċjali kollaborattivi sabiex, fejn meħtieġ, jingħalqu l-lakuni regolatorji fil-qasam tal-impjieg u s-sigurtà soċjali b'tali mod li jkun jirrispetta l-kompetenzi nazzjonali; jistieden lill-Istati Membri jwettqu spezzjonijiet suffiċjenti u jimponu sanzjonijiet meta r-regoli jinkisru;

7.  Jinnota l-ostakoli relattivament żgħar biex wieħed jibda karriera fis-settur tat-trasport u l-potenzjali kbir li s-settur għaldaqstant joffri fil-ġlieda kontra l-qgħad fit-tul;

8.  Jenfasizza li l-fornituri kollha tas-servizz tat-trasport, inklużi dawk fl-ekonomija kollaborattiva, jeħtieġ li jikkonformaw mad-dispożizzjonijiet neċessarji dwar is-saħħa u s-sigurtà u għandhom ikunu marbuta bi standards minimi eżistenti tas-sikurezza u tas-sigurtà soċjali, irrispettivament min-negozju tagħhom jew mill-mudelli ta' impjieg tagħhom, u irrispettivament minn jekk ikunux pjattaformi "ride-sharing b'kumpens", xogħol permezz ta' aġenzija jew kwalunkwe mudell ieħor;

9.  Jistieden lill-Istati Membri jimplimentaw u jinfurzaw bis-sħiħ il-liġijiet u r-regolamenti kollha relatati mal-pjattaformi online tas-servizzi tat-trasport;

10.  Jisħaq dwar l-importanza tal-monitoraġġ tal-konformità mar-regoli obbligatorji dwar il-ħinijiet tax-xogħol, u l-ħinijiet tas-sewqan u tal-mistrieħ, fis-settur tat-trasport; ifakkar li r-Regolament (UE) Nru 165/2014 dwar takografi fit-trasport bit-triq ma japplikax għal vetturi ta' inqas minn 3.5 tunnellati (vetturi li jġorru merkanzija ħafifa); jenfasizza li, b'konformità ma' dan ir-Regolament, il-monitoraġġ għandu jsir permezz ta' tagħmir ta' monitoraġġ diġitali installat fil-vetturi; jitlob għalhekk tisħiħ tal-kontrolli fuq il-ħinijiet tax-xogħol u tal-mistrieħ; ifakkar li l-kompiti kollha relatati mal-attività ta' impjegat għandhom jitqiesu bħala ħin tax-xogħol; jenfasizza, bl-istess mod, l-importanza tal-monitoraġġ tal-konformità mal-leġiżlazzjoni Ewropea u dik nazzjonali fir-rigward tal-protezzjoni tas-saħħa u s-sikurezza fuq il-post tax-xogħol, inklużi l-kundizzjonijiet tax-xogħol fil-vetturi, għall-persuni kollha involuti fis-settur tat-trasport, irrispettivament minn jekk l-istatus ta' impjieg tagħhom ikunx ta' persuni li jaħdmu għal rashom, subkuntratturi, membri tal-persunal temporanju jew ħaddiema b'kuntratt;

11.  Jilqa' r-rwol importanti tat-trejdjunjins, li f'ħafna Stati Membri jaħdmu flimkien mal-fornituri tas-servizz tat-trasport fi sforz biex jagħmlu t-trasformazzjoni tas-settur tas-servizzi tat-trasport soċjalment sostenibbli; jenfasizza l-importanza ta' sħab soċjali b'saħħithom u indipendenti fis-settur tat-trasport, ta' djalogu soċjali istituzzjonalizzat fil-livell Ewropew u f'dak nazzjonali, u tal-parteċipazzjoni tal-impjegati fil-kwistjonijiet tal-kumpanija; iħeġġeġ lis-sħab soċjali jinnegozjaw ftehimiet kollettivi għas-servizzi kollha tat-trasport b'konformità mal-liġijiet u l-prattiki nazzjonali, peress li tali ftehimiet huma strument effettiv biex jiġi żgurat li jkun hemm standards soċjali u tax-xogħol deċenti; jinkoraġġixxi lill-SMEs fis-settur jistabbilixxu assoċjazzjonijiet jew pjattaformi li jappoġġjawhom f'dan ir-rigward u li jżommuhom infurmati;

12.  Jieħu nota tad-diskussjonijiet li għaddejjin rigward l-introduzzjoni, minn ċerti Stati Membri, ta' pagi minimi għan-negozji tat-trasport li joperaw fit-territorju tagħhom; jinnota li l-President tal-Kummissjoni Juncker iddikjara fid-diskors ta' ftuħ tiegħu quddiem il-Parlament li "fl-Unjoni tagħna, l-istess xogħol fl-istess post għandu jitħallas bl-istess mod"[3];

13.  Jirrakkomanda li kemm in-negozji tal-ekonomija kollaborattiva, kif ukoll il-persuni li jaħdmu fis-settur tat-trasport, isibu mudelli sabiex jaħdmu flimkien fl-insegwiment tal-interessi komuni, bħal fil-qasam tal-assigurazzjoni;

14.  Jistieden lill-Istati Membri jiżguraw kompetizzjoni ġusta, kundizzjonijiet tax-xogħol deċenti u protezzjoni soċjali għall-ħaddiema kollha tat-trasport sabiex jitnaqqas l-impjieg prekarju f'settur li għaddej minn tranżizzjoni, u jsaħħu l-infurzar tal-ftehimiet kollettivi u r-regoli eżistenti; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jiġġieldu l-prattiki antikompetittivi fis-settur tat-trasport u jagħmlu skambju tal-aħjar prattiki f'dan ir-rigward; jistieden, b'mod partikolari, lill-Istati Membri u lis-sħab soċjali jinvolvu ruħhom fil-Pjattaforma kontra x-Xogħol Mhux Iddikjarat; jemmen li l-ekonomija kollaborattiva, permezz tat-tranżazzjonijiet elettroniċi rreġistrati, tista' tgħin lill-Istati Membri jiġġieldu prattiki li jistgħu jwasslu għal kompetizzjoni inġusta;

15.  Ifakkar li l-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea ddefinixxiet il-kunċett ta' "ħaddiem" abbażi ta' relazzjoni tax-xogħol karatterizzata minn ċerti kriterji, bħalma huma s-subordinazzjoni, ir-remunerazzjoni u n-natura tax-xogħol; jilqa', f'dan ir-rigward, il-komunikazzjoni tal-Kummissjoni dwar aġenda Ewropea għall-ekonomija kollaborattiva; jitlob li jsiru aktar sforzi biex jiġi indirizzat l-impjieg indipendenti fittizju, biex jitħarsu l-ħaddiema u biex jinħolqu kundizzjonijiet ekwi għan-negozji fis-settur tat-trasport;

16.  Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jiggarantixxu lill-ħaddiema kollha fis-settur tat-trasport kundizzjonijiet tax-xogħol deċenti, inkluż il-livell meħtieġ ta' protezzjoni tas-saħħa u s-sikurezza fuq il-post tax-xogħol, irrispettivament mid-daqs u t-tip ta' kumpanija li timpjegahom, il-post tax-xogħol jew il-kuntratt sottostanti; jenfasizza l-importanza tas-saħħa u s-sikurezza fuq il-post tax-xogħol, b'mod partikolari fid-dawl tat-tibdil demografiku u l-livell għoli ta' mobilità tal-ħaddiema fis-settur tat-trasport;

17.  Jiġbed l-attenzjoni għal għadd ta' każijiet ta' kompetizzjoni inġusta fis-settur tat-trasport, li sikwit ikunu askaptu tal-impriżi żgħar tat-trasport; ifakkar li l-kompetizzjoni inġusta tista' tikkontribwixxi għad-degradazzjoni tal-kundizzjonijiet tax-xogħol; jistieden lill-awtoritajiet responsabbli jippenalizzaw kwalunkwe mġiba ħażina f'dan ir-rigward b'mod adegwat;

18.  Jenfasizza li l-istandards tax-xogħol u tal-impjieg ma jridux jiġu evitati permezz tas-sottokuntrattar; iħeġġeġ lill-Istati Membri jissorveljaw is-sitwazzjoni, isaħħu, fejn meħtieġ, il-liġijiet dwar l-obbligazzjoni in solidum, u jiżguraw l-implimentazzjoni u l-infurzar adegwati tar-regolamenti eżistenti;

19.  Jilqa' l-mudelli dwar ħinijiet tax-xogħol flessibbli nnegozjati mis-sħab soċjali fis-settur tat-trasport li jippermettu li l-ħaddiema jirrikonċiljaw aħjar il-ħajja tax-xogħol u dik privata; jenfasizza, madankollu, l-importanza tal-monitoraġġ tal-konformità mar-regoli obbligatorji dwar il-ħinijiet tax-xogħol, u l-ħinijiet tas-sewqan u tal-mistrieħ, li għandu jsir aktar faċli grazzi għad-diġitalizzazzjoni tas-settur tat-trasport;

20.  Jenfasizza l-importanza partikolari tal-SMEs li joperaw fis-settur tat-trasport fi bliet żgħar, f'reġjuni li diffiċli li jiġu aċċessati u fil-periferiji ta' żoni urbani kbar fil-provvediment tat-trasport għall-persuni li jivvjaġġaw għax-xogħol jew li jivvjaġġaw lejn l-iskejjel, partikolarment meta s-sistema tat-trasport pubbliku ma tkunx qed tiffunzjona tajjeb;

21.  Jenfasizza l-importanza li l-ħaddiema tat-trasport ikunu profiċjenti fil-ħiliet tax-xogħol tas-seklu 21 — bħall-ħiliet diġitali, ix-xogħol f'tim, il-ħsieb kritiku u s-soluzzjoni tal-problemi — sabiex ilaħħqu mat-trasformazzjonijiet u l-iżviluppi teknoloġiċi fis-settur; jenfasizza li l-fattur ewlieni għall-adattament u t-trasformazzjoni soċjalment sostenibbli fis-settur tat-trasport huwa t-taħriġ tal-impjegati; jistieden lis-sħab soċjali, kif ukoll l-istituzzjonijiet tal-edukazzjoni u t-taħriġ, biex jiżviluppaw programmi edukattivi u strateġiji ta' ħiliet relatati għall-impriżi ż-żgħar tat-trasport; iqis li huwa l-kompitu ta' min jimpjega li jiffamiljarizza lill-impjegati kif xieraq mat-teknoloġiji l-ġodda bħalma huma l-applikazzjonijiet tal-IT u dawk ta' traċċar; jenfasizza li, fil-każ ta' kuntratti temporanji, l-aġenzija li tipprovdi l-persunal jeħtiġilha tħejjihom u tħarriġhom b'mod xieraq;

22.  Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jippromwovu mudelli tal-ekonomija soċjali fis-settur tat-trasport u jwettqu skambju tal-aħjar prattiki f'dan ir-rigward, peress li l-impriżi soċjali wrew li huma aktar reżiljenti fi żminijiet ta' kriżi ekonomika minn mudelli kummerċjali oħrajn;

23.  Jistieden lill-Kummissjoni tiġbor data affidabbli dwar l-ekonomija kollaborattiva fis-settur tat-trasport u tistudja l-impatt fuq il-kundizzjonijiet tax-xogħol.

RIŻULTAT TAL-VOTAZZJONI FINALI FIL-KUMITAT LI JINTALAB JAGĦTI OPINJONI

• [1]  Rapport ikkummissjonat mill-Kummissjoni Ewropea dwar is-Sitwazzjoni tas-Suq tat-Trasport tal-Merkanzija bit-Triq fl-UE (2014), Task A: Collection and Analysis of Data on the Structure of the Road Haulage Sector in the European Union (3 ta' Frar 2014). http://ec.europa.eu/transport/modes/road/studies/doc/2014-02-03-state-of-the-eu-road-haulage-market-task-a-report.pdf.
• [2]  Preżentazzjoni minn Mark Pearson, Viċi Direttur, Direttorat tal-OECD għall-Impjiegi, ix-Xogħol u l-Affarijiet Soċjali fis-seduta ta' smigħ tal-Kumitati EMPL u ECON dwar l-inugwaljanzi fil-21 ta' Ġunju 2016; https://polcms.secure.europarl.europa.eu/cmsdata/upmloas/e54ad36f-29cb-4c77-a9c7-2e4e2858fe55/Microsoft%20-%20Inequality%20OECD%Pearson.pdf.
• [3]  "A New Start for Europe: My Agenda for Jobs, Growth, Fairness and Democratic Change – Political Guidelines for the next European Commission; Opening Statement in the European Parliament Plenary Session Strasbourg, 15 July 2015; Jean-Claude Juncker, Candidate for President of the European Commission", p. 7; http://www.eesc.europa.eu/resources/docs/jean-claude-juncker---political-guidelines.pdf.