SPRAWOZDANIE w sprawie projektu rezolucji nieustawodawczej dotyczącej projektu decyzji Rady w sprawie zawarcia protokołu w sprawie wykonania Umowy partnerskiej w sprawie połowów między Wspólnotą Europejską a Republiką Zielonego Przylądka (lata 2019–2024)

PROJEKT REZOLUCJI NIEUSTAWODAWCZEJ PARLAMENTU EUROPEJSKIEGO

w sprawie projektu decyzji Rady w sprawie zawarcia protokołu w sprawie wykonania Umowy partnerskiej w sprawie połowów między Wspólnotą Europejską a Republiką Zielonego Przylądka (lata 2019–2024)

(08662/2019 – C9-0004/2019 – 2019/0078M(NLE))

Parlament Europejski,

– uwzględniając projekt decyzji Rady (08662/2019),

– uwzględniając protokół w sprawie wykonania Umowy partnerskiej w sprawie połowów między Wspólnotą Europejską a Republiką Zielonego Przylądka (lata 2019–2024) (08668/2019),

– uwzględniając wniosek o wyrażenie zgody przedstawiony przez Radę na mocy art. 43 ust. 2, art. 218 ust. 6 akapit drugi lit. a) ppkt (v) i art. 218 ust. 7 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) (C9-0004/2019),

– uwzględniając swoją rezolucję ustawodawczą z dnia ... 2020 r.[1] w sprawie projektu decyzji,

– uwzględniając art. 31 ust. 4 rozporządzenia Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1380/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r. w sprawie wspólnej polityki rybołówstwa (WPRyb)[2],

– uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 kwietnia 2016 r. w sprawie wspólnych przepisów w celu stosowania zewnętrznego wymiaru WPRyb, w tym umów w sprawie połowów[3],

– uwzględniając końcowe sprawozdanie z lutego 2018 r. zatytułowane „Badanie oceniające ex post i ex ante Umowy partnerskiej w sprawie połowów między Unią Europejską a Republiką Zielonego Przylądka”,

– uwzględniając art. 105 ust. 2 Regulaminu,

– uwzględniając opinię Komisji Rozwoju,

– uwzględniając sprawozdanie Komisji Rybołówstwa (A9-0023/2020),

A. mając na uwadze, że Komisja Europejska wynegocjowała z rządem Republiki Zielonego Przylądka nową umowę o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów wraz z protokołem wykonawczym do umowy na okres pięciu lat;

B. mając na uwadze, że ogólnym celem umowy o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów między UE a Republiką Zielonego Przylądka jest zacieśnienie współpracy między Unią Europejską a Republiką Zielonego Przylądka w dziedzinie rybołówstwa, w interesie obu stron, w drodze propagowania zrównoważonej polityki rybołówstwa i zrównoważonej eksploatacji zasobów rybnych w wyłącznej strefie ekonomicznej (w.s.e.) Zielonego Przylądka;

C. mając na uwadze, że poziom wykorzystania uprawnień do połowów w ramach poprzedniej umowy o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów między UE a Republiką Zielonego Przylądka wahał się od 58 % do 68 %, przy dobrym wykorzystaniu sejnerów i umiarkowanym wykorzystaniu taklowców i statków prowadzących połowy wędami;

D. mając na uwadze, że połowy rekinów stanowią 20 % połowów, ale brak danych naukowych oznacza, że liczby całkowite mogą nie być dokładne i mogą być o wiele wyższe;

E. mając na uwadze, że umowa o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów między UE a Republiką Zielonego Przylądka powinna wspierać skuteczniejszy i bardziej zrównoważony rozwój społeczności rybackich w tym kraju, a także powiązanych gałęzi przemysłu i działalności, w tym naukę w dziedzinie rybołówstwa; mając na uwadze, że wsparcie udzielane na podstawie protokołu musi być spójne z krajowymi planami rozwoju i planem działania na rzecz niebieskiego wzrostu i rozwoju z uwzględnieniem ograniczeń ekologicznych opracowanym we współpracy z ONZ, z myślą o zwiększeniu produkcji i profesjonalizacji sektora, aby zaspokoić potrzeby miejscowego społeczeństwa w zakresie żywności i zatrudnienia;

F. mając na uwadze, że w ramach tych umów należy również wspierać zobowiązania UE na mocy umów międzynarodowych, w szczególności cele zrównoważonego rozwoju Organizacji Narodów Zjednoczonych, zwłaszcza cel 14, oraz mając na uwadze, że wszystkie działania UE, takie jak niniejsza umowa o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów, muszą przyczyniać się do osiągnięcia tych celów;

G. mając na uwadze, że za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Rozwoju UE przeznacza na rzecz Republiki Zielonego Przylądka wieloletni budżet w wysokości 55 mln EUR, skupiając się na jednym głównym sektorze, mianowicie umowie dotyczącej dobrego rządzenia i rozwoju;

H. mając na uwadze, że umowa powinna przyczyniać się do promowania i rozwoju sektora rybołówstwa Republiki Zielonego Przylądka oraz mając na uwadze, że należy wybudować lub wyremontować podstawową infrastrukturę, taką jak porty, miejsca wyładunku, magazyny i zakłady przetwórcze;

I. mając na uwadze, że Parlament musi być na wszystkich etapach niezwłocznie i szczegółowo informowany o procedurach dotyczących protokołu i jego odnawiania;

1. uważa, że umowa o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów między UE a Republiką Zielonego Przylądka musi sprzyjać realizacji dwóch jednakowo ważnych celów: (1) zapewnienia uprawnień do połowów statkom UE na wodach w.s.e. Republiki Zielonego Przylądka w oparciu o najlepszą dostępną wiedzę i opinie naukowe i z poszanowaniem środków ochrony i zarządzania podejmowanych przez organizacje regionalne, do których należy Republika Zielonego Przylądka, zwłaszcza Międzynarodową Komisję ds. Ochrony Tuńczyka Atlantyckiego (ICCAT), oraz w granicach dostępnej nadwyżki; oraz (2) wspierania dalszej współpracy gospodarczej, finansowej, technicznej i naukowej między UE a Republiką Zielonego Przylądka w dziedzinie zrównoważonej gospodarki rybackiej i racjonalnej eksploatacji zasobów rybnych w w.s.e. Zielonego Przylądka, nie naruszając suwerennych opcji i strategii Republiki Zielonego Przylądka związanych z własnym rozwojem; jednocześnie i w świetle wysokiej wartości różnorodności biologicznej w wodach Republiki Zielonego Przylądka uważa, że umowa powinna gwarantować przyjęcie środków mających na celu ograniczenie przypadkowych połowów przez statki UE w w.s.e. Republiki Zielonego Przylądka;

2. jest zdania, że należy podjąć środki w celu zagwarantowania, by nie przekraczano pojemności referencyjnej przewidzianej w umowie;

3. zwraca uwagę na wnioski przeprowadzonej w maju 2018 r. oceny retrospektywnej i perspektywicznej protokołu do umowy o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów między UE a Republiką Zielonego Przylądka na lata 2014–2018, w której wskazano między innymi, że protokół w ujęciu ogólnym okazał się skuteczny, wydajny, odpowiadający poszczególnym interesom, spójny z polityką sektorową Republiki Zielonego Przylądka i został dobrze przyjęty przez zainteresowane podmioty, oraz że zalecane jest podpisanie nowego protokołu; podkreśla, że możliwe jest poczynienie większych postępów we współpracy między UE a Republiką Zielonego Przylądka w dziedzinie rybołówstwa, i uważa, że nowy protokół powinien zatem wykroczyć poza osiągnięcia poprzednich protokołów wykonawczych do umowy, zwłaszcza w odniesieniu do wspierania rozwoju sektora rybołówstwa Republiki Zielonego Przylądka;

4. popiera potrzebę poczynienia znacznych postępów w rozwoju rybołówstwa Republiki Zielonego Przylądka, w tym branży rybackiej i powiązanej działalności, oraz wzywa Komisję Europejską do podjęcia wszelkich niezbędnych działań, w tym przeprowadzenia ewentualnego przeglądu i zwiększenia wsparcia sektorowego przewidzianego w umowie, oraz do stworzenia warunków dla zwiększenia poziomu wykorzystania tego wsparcia;

5. uważa, że cele Umowy partnerskiej w sprawie połowów między Wspólnotą Europejską a Republiką Zielonego Przylądka nie zostaną osiągnięte, jeżeli nie przyczyni się ona do zwiększenia w Republice Zielonego Przylądka wartości dodanej wynikającej z eksploatacji zasobów rybnych tego kraju;

6. uważa, że umowa o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów między UE a Republiką Zielonego Przylądka i protokół do niej muszą być dostosowane do krajowych planów rozwoju i planu na rzecz niebieskiego wzrostu z myślą o rozwoju z uwzględnieniem ograniczeń ekologicznych sektora rybołówstwa Republiki Zielonego Przylądka, które stanowią priorytetowe obszary pod względem wsparcia UE i na które należy przeznaczyć niezbędną pomoc techniczną i finansową, szczególnie w celu:

– wzmacniania zdolności instytucjonalnych i poprawy zarządzania: przygotowania ustawodawstwa w oparciu o plany zarządzania oraz wspierania wdrażania tych przepisów i planów zarządzania;

– wzmocnienia monitorowania, kontroli i nadzoru w w.s.e. Republiki Zielonego Przylądka i na otaczających ją obszarach;

– lepszych środków zwalczania nielegalnych, nieraportowanych i nieuregulowanych działań połowowych, w tym na wodach śródlądowych;

– wzmocnienia partnerstw z innymi państwami zainteresowanymi działalnością połowową w w.s.e. Republiki Zielonego Przylądka, mianowicie poprzez umowy w sprawie połowów, oraz zapewnienia przejrzystości poprzez publikowanie ich treści, a także poprzez ustanowienie regionalnego programu szkolenia i wykorzystywania obserwatorów;

– wspierania tworzenia i ulepszania programu gromadzenia danych umożliwiającego władzom Zielonego Przylądka zrozumienie dostępnych zasobów i wspieranie naukowej oceny zasobów dzięki czemu decyzje będą podejmowane w oparciu o najlepszą dostępną wiedzę naukową;

– umożliwienia budowy i/lub renowacji kluczowej infrastruktury rybołówstwa i powiązanych rodzajów działalności, takiej jak nabrzeża wyładunku i porty (zarówno przemysłowe, jak i rzemieślnicze, na przykład w porcie Mindelo na wyspie São Vicente), miejsca wyładunku, obiekty do przechowywania i przetwarzania ryb, targowiska, infrastruktura dystrybucji i wprowadzania do obrotu oraz laboratoria analizy jakości;

– wspierania i poprawy warunków pracy wszystkich pracowników, w szczególności kobiet, we wszystkich działaniach związanych z połowami, w tym w zakresie komercjalizacji, ale także przekształcania, zarządzania rybołówstwem i nauki;

– wspierania wiedzy naukowej niezbędnej do ustanawiania chronionych obszarów morskich, w tym jej wdrażania, monitorowania i kontroli;

– ograniczenia przyłowów wrażliwych gatunków, takich jak żółwie morskie;

– umożliwienia umacniania organizacji reprezentujących mężczyzn i kobiety w sektorze rybołówstwa, zwłaszcza osoby zajmujące się tradycyjnym łodziowym rybołówstwem przybrzeżnym i działalnością połowową na małą skalę, przyczyniając się do wzmocnienia potencjału technicznego i zdolności w zakresie zarządzania i negocjacji;

– budowy lub dostosowania ośrodków kształcenia podstawowego i szkolenia zawodowego, aby podnieść kwalifikacje rybaków, marynarzy i kobiet w sektorze rybołówstwa oraz poziom innych rodzajów działalności związanej z niebieską gospodarką;

– wzmocnienia środków zachęcających młodych ludzi do zajęcia się rybołówstwem;

– zwiększenia zdolności w zakresie badań naukowych i monitorowania zasobów rybnych i środowiska morskiego;

– ogólnej poprawy zrównoważonego charakteru zasobów morskich;

7. wyraża zadowolenie, że umowa nie dotyczy małych gatunków pelagicznych, które mają ogromne znaczenie dla miejscowej ludności i dla których nie ma nadwyżki;

8. wyraża zaniepokojenie potencjalnie szkodliwym wpływem działalności połowowej na populację rekinów w w.s.e. Republiki Zielonego Przylądka;

9. uważa, że konieczna jest bardziej szczegółowa ocena korzyści, jakie niesie stosowanie protokołu dla lokalnej gospodarki (zatrudnienie, infrastruktura, poprawa warunków społecznych);

10. uważa za pożądane zwiększenie ilości i dokładności informacji na temat wszystkich połowów (docelowych i przyłowów) i stanu ochrony zasobów rybnych, jak i wpływu działalności połowowej na środowisko morskie, oraz lepsze wykorzystywanie środków przeznaczonych na wsparcie sektorowe, aby móc dokładniej ocenić wpływ umowy na ekosystem morski, zasoby rybne i społeczności rybackie, w tym jej skutki społeczne i gospodarcze;

11. uważa, że w obliczu możliwości zamknięcia łowisk lub nałożenia ograniczeń połowowych, w celu zapewnienia zrównoważonego charakteru zasobów w oparciu o rzetelne opinie naukowe, należy w pierwszej kolejności uwzględnić potrzeby lokalnego sektora rybołówstwa;

12. wzywa Komisję i władze Republiki Zielonego Przylądka do usprawnienia gromadzenia danych i monitorowania stad ryb w kontekście przełowienia, ze szczególnym uwzględnieniem rekinów;

13. wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby w ramach polityki współpracy i oficjalnej pomocy na rzecz rozwoju w Republice Zielonego Przylądka miały na uwadze, że Europejski Fundusz Rozwoju i wsparcie sektorowe ustanowione w ramach umowy o partnerstwie w sprawie zrównoważonych połowów powinny się wzajemnie uzupełniać, aby przyczynić się do wzmocnienia miejscowego sektora rybołówstwa i dopilnować, aby kraj ten posiadał pełną suwerenność w kwestii swoich zasobów; apeluje do Komisji, aby za pośrednictwem Europejskiego Funduszu Rozwoju i innych właściwych instrumentów ułatwiła podejmowanie działań niezbędnych do stworzenia infrastruktury, której budowa – oparta wyłącznie na wsparciu sektorowym w ramach umowy o partnerstwie w sprawie połowów – nie jest możliwa ze względu na skalę i koszty; do takiej infrastruktury należą m.in. porty rybackie (przemysłowe i rzemieślnicze);

14. popiera potrzebę zwiększenia wkładu umowy o partnerstwie w sprawie połowów w tworzenie bezpośrednich i pośrednich miejsc pracy na miejscu, czy to na statkach działających na podstawie umowy o partnerstwie w sprawie połowów, czy to w działalności połowowej, na wszystkich etapach łańcucha dostaw; uważa, że państwa członkowskie – przyczyniając się do budowania zdolności i kształcenia – mogą odegrać istotną rolę i aktywnie uczestniczyć w osiągnięciu tego celu;

15. wzywa Komisję i państwa członkowskie do dalszego zacieśnienia współpracy z Zielonym Przylądkiem w celu oceny możliwości zwiększenia przyszłej pomocy rozwojowej, przede wszystkim w ramach nowego Instrumentu Sąsiedztwa oraz Współpracy Międzynarodowej i Rozwojowej (ISWMR) zaproponowanego w ramach budżetu UE na lata 2021–2027, a w szczególności biorąc pod uwagę dobre wykorzystanie funduszy UE w Republice Zielonego Przylądka i stabilność polityczną kraju w złożonym kontekście geopolitycznym, co należy wspierać i nagradzać;

16. wzywa Komisję, by zaapelowała do Republiki Zielonego Przylądka o wykorzystanie wkładu finansowego przewidzianego w protokole w celu zrównoważonego wzmocnienia krajowego sektora rybołówstwa w perspektywie długoterminowej, wspieranie popytu na lokalne inwestycje i projekty przemysłowe oraz wspieranie rozwoju zrównoważonej niebieskiej gospodarki, co przyczyni się do tworzenia lokalnych miejsc pracy i zwrócenia uwagi młodych pokoleń na atrakcyjność tego rodzaju działalności;

17. wzywa Komisję do przekazania Parlamentowi i podania do wiadomości publicznej protokołów i wniosków z posiedzeń wspólnego komitetu, o którym mowa w art. 9 umowy, oraz wniosków z ocen rocznych; wzywa Komisję, aby umożliwiła przedstawicielom Parlamentu udział w posiedzeniach wspólnego komitetu w charakterze obserwatorów oraz by zachęcała do uczestnictwa społeczności rybackie i powiązane z nimi zainteresowane strony Republiki Zielonego Przylądka;

18. uważa, że należy opracować informacje na temat korzyści, jakie stosowanie protokołu niesie dla lokalnej gospodarki (zatrudnienie, infrastruktura, poprawa warunków socjalnych);

19. wzywa Komisję i Radę, aby w ramach przysługujących im kompetencji bezzwłocznie i w pełni informowały Parlament na wszystkich etapach procedury związanych z protokołem i, w stosownym przypadku, jego przedłużeniem, zgodnie z art. 13 ust. 2 Traktatu o Unii Europejskiej oraz art. 218 ust. 10 TFUE;

20. zwraca uwagę Komisji, a w szczególności uwagę Rady, na fakt, że długotrwałe postępowanie w sprawie tymczasowego stosowania umów międzynarodowych przed wydaniem przez Parlament zgody nie jest zgodne z zasadami przewodnimi porozumienia międzyinstytucjonalnego w sprawie lepszego stanowienia prawa, że praktyka ta znacznie ogranicza status Parlamentu jako jedynej demokratycznie wybranej instytucji UE, a także szkodzi legitymacji demokratycznej całej UE;

21. wzywa Komisję do pełniejszego uwzględnienia obecnych zaleceń w umowie o partnerstwie w sprawie połowów między UE a Republiką Zielonego Przylądka, a także do wzięcia ich pod uwagę, na przykład w procedurach związanych z odnowieniem protokołu;

22. zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz rządowi i parlamentowi Republiki Zielonego Przylądka.