RAPPORT dwar il-proposta tal-Parlament Ewropew u tal-Kunsill dwar l-estensjoni tat-terminu tad-drittijiet ta' varjetajiet ta' pjanti fil-Komunità għall-ispeċijiet tal-ispraġ, u għall-gruppi tal-ispeċijiet tal-basal tal-fjuri, għall-pjanti għudin bi frott żgħir u għall-pjanti ornamentali għudin

NOTA SPJEGATTIVA

Ir-Rapporteur jilqa' l-proposta u jissuġġerixxi li tiġi adottata mingħajr emendi minħabba n-natura teknika tal-fajl. Il-proposta għandha l-għan li testendi t-terminu ta' protezzjoni tad-drittijiet ta' varjetajiet ta' pjanti fil-Komunità minn 25 għal 30 sena għall-ispeċijiet tal-ispraġ, u għall-gruppi tal-ispeċijiet tal-basal tal-fjuri, għall-pjanti għudin bi frott żgħir u għall-pjanti ornamentali għudin, kif hemm previst fl-Artikolu 19 tar-Regolament tal-Kunsill (KE) Nru 2100/94 dwar id-drittijiet ta' varjetajiet ta' pjanti fil-Komunità. Il-ħames snin addizzjonali ta' protezzjoni diġà jeżistu fil-każ tad-dwieli, is-siġar u l-patata, u dan jirrifletti l-proċess ta' żvilupp twil, kumpless u għali.

F'Mejju 2016, l-Istati Membri tal-Kunsill Amministrattiv tal-Uffiċċju Komunitarju tal-Varjetajiet tal-Pjanti (CPVO) talbu b'unanimità l-estensjoni tat-tul ta' żmien tal-protezzjoni għall-ispeċijiet fil-proposta preżenti, wara li analizzaw it-tul ta' żmien meħtieġ għat-tgħammir, il-multiplikazzjoni u l-ilħuq tal-potenzjal tas-suq kif ukoll it-tul tal-ħajja tal-pjanti meta mqabbla ma' speċijiet oħra. Il-proċess tat-tnissil għall-ispeċijiet imsemmija huwa aktar twil u kumpless u għalhekk jinvolvi spejjeż ogħla tar-riċerka u l-iżvilupp. Il-multiplikazzjoni u l-propagazzjoni wkoll jieħdu aktar żmien, l-aktar minħabba n-natura veġetattiva tal-proċess kif ukoll fatturi oħra. Bħala eżempju, għall-basal tal-fjuri ġeneralment trid mill-inqas 10 snin biex tibni volumi suffiċjenti ta' materjal ta' propagazzjoni biex tintroduċi varjetà fuq ettaru wieħed biss. Peress li l-propagazzjoni ssir fl-għelieqi fil-beraħ, in-nissiela tal-pjanti se jkollhom bżonn jipproteġu l-varjetà minn ħafna żmien qabel ma tasal fis-suq. Wara l-introduzzjoni fis-suq, xorta jkun hemm bżonn ta' żmien konsiderevoli qabel mal-varjetajiet jiġu aċċettati, jekk xejn. Fil-każ ta' pjanti b'ħajja twila, bħall-ispraġ u l-pjanti għudin bil-frott, il-kultivaturi darba biss f'ħafna snin iġeddu l-għelieqi tagħhom u jagħżlu varjetajiet li jkunu taw prova tal-valur tagħhom fil-kultivazzjoni f'ċirkostanzi reali, ħaġa li tkompli żżid iż-żmien meħtieġ biex varjetà tilħaq il-potenzjal tas-suq. Il-konsegwenza ta' dan kollu hija li l-perjodu bażiku ta' protezzjoni ma jistax jintuża b'mod sħiħ bħal fil-każ ta' għelejjel oħra. L-iżvilupp ta' varjetà ġdida tal-ispeċijiet imsemmija jieħu għexieren ta' snin ta' xogħol iebes u huwa meħtieġ perjodu itwal ta' protezzjoni biex jiġu rkuprati l-ispejjeż għolja tar-riċerka u l-iżvilupp.

Matul il-konsultazzjoni tal-feedback, 43 parti kkonċernata ressqu l-fehmiet tagħhom dwar il-proposta. Ilkoll kemm huma laqgħu l-proposta u ssottolinjaw il-ħtieġa tal-protezzjoni estiża sabiex jiġi żgurat l-iżvilupp ta' varjetajiet aktar robusti li jissodisfaw id-domanda tal-kultivaturi u tas-soċjetà.

Ir-Rapporteur jissottolinja l-importanza ta' sistema li tiffunzjona tajjeb ta' drittijiet ta' varjetajiet ta' pjanti, li tinċentiva l-iżvilupp kontinwu ta' aktar varjetajiet, u b'hekk tkun ta' benefiċċju għan-nissiela tal-pjanti, għall-kultivaturi, għall-bdiewa, għall-konsumaturi u għas-soċjetà inġenerali. Minħabba l-isfidi tal-ġejjieni u l-objettivi ambizzjużi tal-Patt Ekoloġiku Ewropew, se jkun hemm ħtieġa urġenti ta' varjetajiet aktar robusti b'reżistenza għall-mard u b'rendiment imtejba, li jirrikjedu inqas ilma, pestiċidi u fertilizzanti, li jkunu adattati aħjar għal kundizzjonijiet klimatiċi differenti u li jgħinu biex jiġi evitat it-telf kemm fl-għalqa kif ukoll fil-katina.

Jidher ċar li aktar varjetajiet jistgħu jkomplu jiġu żviluppati biss jekk it-tnissil ikun vijabbli. Id-drittijiet ta' varjetajiet ta' pjanti b'tul ta' żmien xieraq se jippermettu lin-nissiela tal-pjanti jkomplu bil-ħidma essenzjali tagħhom għall-produzzjoni sostenibbli tal-ikel u għal ortikultura sostenibbli. Huwa ta' importanza partikolari li tiġi żgurata l-vijabbiltà għall-SMEs nissiela tal-pjanti, li tiġi inċentivata l-innovazzjoni u li jiġi sostnut ukoll l-iżvilupp ta' varjetajiet għall-għelejjel minuri.

Is-saħħa tas-sistema tad-drittijiet ta' varjetajiet ta' pjanti hija l-mod bilanċjat li bih minn naħa tiżgura l-protezzjoni tax-xogħol ta' dawk li jrabbu, filwaqt li fl-istess ħin tiżgura permezz tal-eżenzjoni ta' min irabbi li oħrajn huma liberi li jużaw il-varjetà protetta biex joħolqu varjetà ġdida oħra u jikkummerċjalizzawha.

Il-Parlament Ewropew, fir-riżoluzzjonijiet tiegħu fl-2012, l-2015 u l-2019, esprima ruħu bil-qawwa kontra l-jedd għall-privattiva għall-pjanti u indika b'mod konsistenti s-sistema tad-drittijiet ta' varjetajiet ta' pjanti fil-Komunità bħala l-qafas xieraq biex jiġi żgurat li jkompli jsir żvilupp fit-tnissil tal-pjanti, u huwa tal-akbar importanza li s-sistema tad-drittijiet ta' varjetajiet ta' pjanti tibqa' effettiva wkoll fil-futur.

PROĊEDURA TAL-KUMITAT RESPONSABBLI

VOTAZZJONI FINALI B'SEJĦA TAL-ISMIJIET FIL-KUMITAT RESPONSABBLI

Tifsira tas-simboli użati:

+ : favur

- : kontra

0 : astensjoni