PROJEKT REZOLUCJI w sprawie wzmocnienia odporności Mołdawii na rosyjską ingerencję przed wyborami prezydenckimi i referendum konstytucyjnym w sprawie integracji z UE

B10‑0072/2024

Rezolucja Parlamentu Europejskiego w sprawie wzmocnienia odporności Mołdawii na rosyjską ingerencję przed wyborami prezydenckimi i referendum konstytucyjnym w sprawie integracji z UE

(2024/2821(RSP))

Parlament Europejski,

– uwzględniając swoje rezolucje w sprawie Mołdawii,

– uwzględniając Układ o stowarzyszeniu między Unią Europejską i Europejską Wspólnotą Energii Atomowej oraz ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Republiką Mołdawii, z drugiej strony, który obejmuje pogłębioną i kompleksową strefę wolnego handlu,

– uwzględniając wniosek Republiki Mołdawii o członkostwo w UE złożony 3 marca 2022 r. i przyznanie jej przez Radę Europejską 23 czerwca 2022 r. statusu kraju kandydującego na podstawie pozytywnej oceny Komisji i zgodnie z opiniami Parlamentu,

– uwzględniając art. 136 ust. 2 Regulaminu,

A. mając na uwadze, że 20 października 2024 r. w Republice Mołdawii mają odbyć się wybory prezydenckie i referendum konstytucyjne w sprawie integracji z UE, wśród rosyjskich ingerencji i prób destabilizacji sytuacji politycznej oraz procesu wyborczego w tym kraju;

B. mając na uwadze, że Federacja Rosyjska stosuje szantaż gospodarczy, prowokację, dezinformację, nielegalne finansowanie partii politycznych, cyberataki i inne środki hybrydowe, aby podważyć stabilność, suwerenność, porządek konstytucyjny i demokratyczne instytucje Republiki Mołdawii; mając na uwadze, że dywersyjna działalność Rosji w Mołdawii ma osłabiać poparcie społeczne dla europejskiej drogi wybranej przez naród mołdawski i podsycać destabilizację;

C. mając na uwadze, że jednym z narzędzi wykorzystywanych przez państwo rosyjskie jest finansowana przez państwo stacja RT, która rozszerzyła działalność poza media i zaczęła aktywnie uczestniczyć w cyberoperacjach, wywieraniu ukrytego wpływu, zamówieniach wojskowych i walce informacyjnej w różnych regionach; mając na uwadze, że w czerwcu 2024 r. Stany Zjednoczone wraz ze Zjednoczonym Królestwem i Kanadą ujawniły wymierzone w Republikę Mołdawii wysiłki Rosji na rzecz zaangażowania się w działania wywrotowe i ingerencję w wybory;

D. mając na uwadze, że we wrześniu 2024 r. Stany Zjednoczone nałożyły sankcje na trzy podmioty i dwie osoby za zaangażowanie w destabilizujące działania Rosji za granicą, w tym w Republice Mołdawii; mając na uwadze, że w tych ukrytych działaniach uczestniczył personel RT, który udzielał bezpośredniego wsparcia ukrywającemu się mołdawskiemu oligarsze Ilanowi Șorowi, głównemu sprawcy skandalu z 2014 r. związanego z oszustwami bankowymi na kwotę 1 mld USD; mając na uwadze, że – według Departamentu Stanu USA – RT i jej personel, w tym redaktor naczelna Margarita Simonyan, bezpośrednio koordynowali z Kremlem wspieranie wysiłków rządu rosyjskiego służących wywarciu wpływu na wybory prezydenckie w Mołdawii w październiku 2024 r., najwyraźniej z myślą o wywołaniu niepokojów w Republice Mołdawii;

E. mając na uwadze, że pomimo dramatycznych skutków wojny w Ukrainie Republika Mołdawii zdołała znacznie umocnić demokrację, podążać ścieżką reform i zacieśniać stosunki z UE, a pierwsza konferencja międzyrządowa w sprawie przystąpienia Mołdawii do Unii Europejskiej w czerwcu 2024 r. stanowiła ostatni ważny krok w integracji europejskiej tego kraju;

F. mając na uwadze, że UE rozpoczęła negocjacje akcesyjne z Republiką Mołdawii podczas pierwszej konferencji akcesyjnej na szczeblu ministerialnym, która odbyła się w Luksemburgu 25 czerwca 2024 r., w następstwie decyzji Rady Europejskiej z 14–15 grudnia 2023 r. o rozpoczęciu negocjacji akcesyjnych z Mołdawią oraz zatwierdzenia przez Radę ram negocjacyjnych tych negocjacji 21 czerwca 2024 r.;

1. zdecydowanie potępia rosyjską ingerencję i operacje hybrydowe mające na celu podważenie procesów wyborczych, bezpieczeństwa, suwerenności i fundamentów demokratycznych Republiki Mołdawii przed zbliżającymi się wyborami prezydenckimi i referendum konstytucyjnym w sprawie integracji z UE;

2. ponownie apeluje do władz rosyjskich, aby szanowały niepodległość, suwerenność i integralność terytorialną Republiki Mołdawii oraz zaprzestały prowokacji i prób destabilizacji tego kraju i podważania jego porządku konstytucyjnego i instytucji demokratycznych; ponownie apeluje do Rosji o wycofanie sił zbrojnych z terytorium Republiki Mołdawii oraz o wspieranie pokojowego rozwiązania konfliktu naddniestrzańskiego, zgodnie z zasadami prawa międzynarodowego i z deklaracją ze szczytu Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, który odbył się w Stambule w 1999 r.;

3. apeluje do UE i jej państw członkowskich o zapewnienie Republice Mołdawii wszelkiej niezbędnej pomocy, która umożliwi jej wzmocnienie mechanizmów instytucjonalnych i zwiększenie potencjału reagowania na zagrożenia hybrydowe; apeluje o zwiększenie wsparcia UE dla Republiki Mołdawii w przeciwdziałaniu dezinformacji, zagrożeniom hybrydowym i cyberatakom; podkreśla, że powinno to obejmować zwiększenie zdolności Mołdawii do zwalczania dezinformacji, wzmocnienie infrastruktury cyberbezpieczeństwa i zwiększenie odporności na zewnętrzne wrogie wpływy;

4. apeluje do Rady o przyjęcie dodatkowych ukierunkowanych sankcji wobec osób i podmiotów odpowiedzialnych za wspieranie lub prowadzenie działań podważających suwerenność i niezależność Republiki Mołdawii, a także demokrację, stabilność lub bezpieczeństwo tego kraju oraz praworządność, lub im zagrażających; apeluje do UE i organów krajowych, aby zadbały o należyte wdrożenie tych sankcji; ponownie wzywa goszczące państwa i terytoria do ekstradycji Ilana Șora, Vladimira Plahotniuca i innych osób poszukiwanych w celu odbycia procesu w Republice Mołdawii;

5. podkreśla ważną rolę misji partnerskiej UE w Republice Mołdawii (EUPM Moldova), która współpracuje z mołdawskimi instytucjami w celu zwiększenia odporności sektora bezpieczeństwa Republiki Mołdawii w obszarach zarządzania kryzysowego i zagrożeń hybrydowych, w tym cyberbezpieczeństwa, oraz przeciwdziałania zagranicznym manipulacjom informacjami i ingerencjom w informacje; zwraca się do wiceprzewodniczącego Komisji / wysokiego przedstawiciela Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa o dopilnowanie, by misja EUPM Moldova działała jak najlepiej – należy podsumować postępy i w razie potrzeby dostosować jej operacje, aby były one jak najskuteczniejsze, a jednocześnie dalej rozszerzać jej mandat i zakres oraz zwiększyć zasoby; apeluje do instytucji UE i państw członkowskich, by zwiększyły wsparcie dla mołdawskiego Centrum ds. Komunikacji Strategicznej i Zwalczania Dezinformacji;

6. pochwala zdecydowane poparcie Republiki Mołdawii dla Ukrainy od początku bezprawnej, niesprowokowanej i nieuzasadnionej wojny napastniczej Rosji; wyraża uznanie dla Republiki Mołdawii za przyjęcie 1,5 mln ukraińskich uchodźców wojennych, z których według szacunków w kraju pozostaje ok. 125 000;

7. potwierdza swoje poparcie dla przyszłego członkostwa Republiki Mołdawii w UE i przyznaje, że należne miejsce Mołdawii to UE; uznaje, że chęć narodu Republiki Mołdawii do przystąpienia do UE wynika ze wspólnego zaangażowania na rzecz zasad demokratycznych, praworządności i praw człowieka; podkreśla, że integracja europejska Republiki Mołdawii stanowi nie tylko drogę do większego dobrobytu gospodarczego, lecz także gwarancję stabilności politycznej i bezpieczeństwa w obliczu zagrożeń zewnętrznych;

8. apeluje o przyspieszenie procesu przeglądu i terminową organizację kolejnych konferencji międzyrządowych, na których należy rozpocząć negocjacje w sprawie klastra 1 dotyczącego kwestii podstawowych; apeluje do UE o odpowiednie wspieranie reform związanych z przystąpieniem i opracowanie solidnych i elastycznych instrumentów finansowych dostosowanych do szczególnych potrzeb Republiki Mołdawii, aby kraj ten mógł skutecznie sprostać wyzwaniom gospodarczym i strukturalnym, a jednocześnie pozostał odporny i zdolny do wdrożenia niezbędnych reform w całym procesie przystąpienia do UE; postuluje przyspieszenie stopniowej integracji Mołdawii z UE i jednolitym rynkiem przez umożliwienie uczestnictwa w nowych inicjatywach i programach UE, które przyniosą wymierne korzyści społeczno-gospodarcze w konkretnych obszarach jeszcze przed formalnym przystąpieniem tego kraju do UE;

9. apeluje do UE i jej państw członkowskich, aby priorytetowo traktowały działania na rzecz wspierania praworządności i reform antykorupcyjnych w Republice Mołdawii oraz przeznaczyły na to dodatkowe zasoby w celu wyeliminowania słabych punktów, które mogłyby umożliwić rosyjską ingerencję i dezinformację, w tym związanych z korupcją w sektorze bezpieczeństwa, wymiarze sprawiedliwości, administracji publicznej i mediach,

10. ponownie wyraża poparcie dla ściślejszej współpracy między UE a Republiką Mołdawii w zakresie polityki bezpieczeństwa i obrony; wyraża uznanie dla Republiki Mołdawii za to, że jako pierwszy kraj zawarła z UE partnerstwo w dziedzinie bezpieczeństwa i obrony, i apeluje o przełożenie tego partnerstwa na konkretne działania;

11. apeluje do państw członkowskich o zwiększenie finansowania z Europejskiego Instrumentu na rzecz Pokoju dla Republiki Mołdawii w celu dalszego zwiększenia zdolności obronnych tego kraju;

12. ponawia apel do UE i jej państw członkowskich o wspieranie Republiki Mołdawii w zwiększaniu jej bezpieczeństwa energetycznego przez wspieranie budowy nowych elektroenergetycznych połączeń międzysystemowych z krajami sąsiadującymi; apeluje do UE i jej państw członkowskich o wsparcie finansowe projektów w zakresie efektywności energetycznej i energii ze źródeł odnawialnych jako czystego i zrównoważonego sposobu zmniejszenia zapotrzebowania Mołdawii na energię i dywersyfikacji jej dostaw;

13. wzywa Komisję i Europejską Służbę Działań Zewnętrznych do poprawy komunikacji strategicznej na temat UE w Republice Mołdawii; apeluje do Komisji i państw członkowskich, aby dalej wspierały umiejętności korzystania z mediów i niezależność mediów, a także wzmacniały krytyczną infrastrukturę cyfrową Mołdawii, w tym przez zastąpienie systemów technologii informacyjno-komunikacyjnych pochodzenia rosyjskiego; apeluje do UE i jej państwa członkowskie, aby rozszerzyły i zintensyfikowały bezpośrednie zaangażowanie obywateli Mołdawii, włączając ich w różne programy i projekty unijne i dwustronne, np. konsultacje z obywatelami, oraz aby wspierały kontakty międzyludzkie;

14. zobowiązuje swoją przewodniczącą do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącemu Komisji / wysokiemu przedstawicielowi Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, rządom i parlamentom państw członkowskich, prezydent, rządowi i parlamentowi Republiki Mołdawii, Organizacji Narodów Zjednoczonych, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, Radzie Europy i władzom rosyjskim.