PROJEKT REZOLUCJI w sprawie obchodów rocznicy masakry w Srebrenicy

Parlament Europejski,

–       uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 stycznia 2009 r. w sprawie Srebrenicy[1],

–       uwzględniając Układ o stabilizacji i stowarzyszeniu między Wspólnotami Europejskimi i ich państwami członkowskimi, z jednej strony, a Bośnią i Hercegowiną z drugiej strony, podpisany w Luksemburgu w dniu 16 czerwca 2008 r. i ratyfikowany przez wszystkie państwa członkowskie UE,

–       uwzględniając konkluzje Rady do Spraw Zagranicznych w sprawie Bośni i Hercegowiny z dnia 16 marca 2015 r.,

–       uwzględniając rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 827 (1993), 1551 (2004) i 1575 (2004),

–       uwzględniając sprawozdanie sekretarza generalnego z dnia 15 listopada 1999 r. przygotowane w następstwie rezolucji Zgromadzenia Ogólnego nr 53/35 w sprawie upadku Srebrenicy,

–       uwzględniając art. 123 ust. 2 Regulaminu,

A.     mając na uwadze, że w dniu 11 lipca 1995 r. miasto we wschodniej Bośni, Srebrenica, ogłoszone strefą bezpieczeństwa przez Radę Bezpieczeństwa ONZ w rezolucji 819 (1993), zostało zdobyte przez siły serbskie pod dowództwem generała Ratko Mladicia oraz pod przywództwem ówczesnego prezydenta Republiki Serbskiej Radovana Karadżicia,

B.     mając na uwadze, że w ciągu kilku dni rzezi po upadku Srebrenicy ponad 8 tys. muzułmańskich mężczyzn i chłopców, którzy szukali schronienia na tym terenie chronionym przez Siły Ochronne ONZ (UNPROFOR), zostało bezwzględnie zamordowanych przez siły Serbów bośniackich dowodzone przez generała Mladicia i paramilitarne jednostki, w tym serbskie nieregularne oddziały policji, które wkroczyły na terytorium Bośni z Serbii, oraz przez tak zwanych ochotników z państw członkowskich UE; mając na uwadze, że prawie 30 tys. kobiet, dzieci i osób starszych przymusowo deportowano w ramach masowej kampanii czystek etnicznych, co sprawiło, że była to największa zbrodnia wojenna w Europie od końca drugiej wojny światowej,

C.     mając na uwadze, że tragedia ta, uznana przez Międzynarodowy Trybunał Karny dla byłej Jugosławii (MTKJ) i Międzynarodowy Trybunał Sprawiedliwości (MTS) za akt ludobójstwa, miała miejsce w ogłoszonej przez ONZ strefie bezpieczeństwa, przez co stała się symbolem niezdolności wspólnoty międzynarodowej do interwencji w czasie konfliktu i ochrony ludności cywilnej,

D.     mając na uwadze, że w 1999 r. sekretarz generalny ONZ w sprawozdaniu dotyczącym upadku Srebrenicy oświadczył, że ONZ nie wypełniło powierzonego mu mandatu, zwłaszcza jeśli chodzi o ochronę tak zwanych „stref bezpieczeństwa”, a więc ponosi część odpowiedzialności,

E.     uwzględniając liczne pogwałcenia konwencji genewskiej popełnione przez oddziały Serbów bośniackich przeciwko muzułmańskim obywatelom Srebrenicy, w tym deportacje tysięcy kobiet, dzieci i osób starszych oraz gwałty na wielkiej liczbie kobiet,

F.     mając na uwadze, że pomimo starań poczynionych w celu odnalezienia i ekshumacji grobów zbiorowych i indywidualnych, nadal nie odnaleziono i nie zidentyfikowano ciał prawie 1200 mężczyzn i chłopców ze Srebrenicy,

G.     mając na uwadze, że w dniu 30 stycznia 2015 r. MTKJ utrzymał w mocy wyroki skazujące wydane w sprawie pięciu wysokiej rangi oficerów wojskowych będących bośniackimi Serbami za ich udział w ludobójstwie, którego dokonano w Srebrenicy w 1995 r., a zatem potwierdził ten pierwszy ostateczny wyrok za ludobójstwo; mając na uwadze, że skazani oficerowie podlegali bezpośrednio byłemu dowódcy armii Ratko Mladiciowi, będącemu bośniackim Serbem, w którego sprawie toczy się obecnie postępowanie przed MTKJ,

H.     mając na uwadze, że niedoskonałości mechanizmów decyzyjnych UE oraz brak realnej wspólnej polityki zagranicznej i bezpieczeństwa również odegrały negatywną rolę podczas tamtych wydarzeń,

1.      upamiętnia i oddaje cześć wszystkim ofiarom ludobójstwa w Srebrenicy i okrucieństw popełnionych podczas wojen w byłej Jugosławii; kieruje wyrazy współczucia do rodzin ofiar i wyraża solidarność z tymi rodzinami;

2.      podkreśla, że odpowiednio wczesne zapobieganie ludobójstwu i zbrodniom przeciwko ludzkości oraz skuteczne karanie za te czyny powinno należeć do głównych priorytetów UE;

3.      wzywa Radę, Komisję i państwa członkowskie do uczynienia wszystkiego co w ich mocy, aby podobne akty bestialstwa nie powtórzyły się nigdy więcej w Europie i do zbadania czy obywatele UE umożliwili popełnienie lub popełnili akty ludobójstwa, zbrodnie przeciw ludzkości lub zbrodnie wojenne na terytorium Bośni i Hercegowiny w latach 1992-1995;

4.      wzywa Zgromadzenie Parlamentarne Bośni i Hercegowiny do przyjęcia rezolucji w sprawie ludobójstwa w Srebrenicy; z zadowoleniem przyjmuje inicjatywę Zjednoczonego Królestwa w sprawie rezolucji ONZ na ten temat;

5.      wyraża poparcie dla stowarzyszeń takich jak „Matki Srebrenicy” i „Enklawy Žepa” w związku z ich decydującą rolą w podnoszeniu świadomości i budowaniu szerszych podstaw pojednania wśród obywateli tego kraju; wzywa obywateli Bośni i Hercegowiny, aby 20. rocznica ludobójstwa w Srebrenicy była dla nich okazją do większego pojednania i zacieśnienia współpracy, co jest podstawowym warunkiem dalszych postępów wszystkich krajów tego regionu na drodze ku integracji europejskiej; wzywa Komisję i Wysoką Przedstawiciel Unii ds. Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa oraz Wiceprzewodniczącą Komisji do uznania znaczenia polityki pojednania oraz podkreśla ważną rolę autorytetów religijnych, mediów i systemów edukacji w tym trudnym procesie;

6.      przypomina, że siłom pokojowym ONZ UNPROFOR nie udało się zapewnić ochrony w wyznaczonych strefach bezpieczeństwa; przypomina, że niektóre państwa członkowskie UE wysłały duże kontyngenty sił UNPROFOR i w związku z tym musiały przyjąć na siebie dużą część odpowiedzialności;

7.      wzywa Radę i Komisję, aby w przeddzień rocznicy aktu ludobójstwa w Srebrenicy-Potočari ponownie potwierdziły zaangażowanie UE na rzecz europejskich aspiracji wszystkich krajów Bałkanów Zachodnich i wsparcie dla procesu akcesyjnego, zwłaszcza w postaci ułatwiania ściślejszej współpracy regionalnej;

8.      stwierdza, że porozumienie z Dayton jest ważnym instrumentem gwarantującym pokój w regionie, ale podkreśla, że stało się problematyczne jeśli chodzi o konsolidację trwałego systemu politycznego w Bośni i Hercegowinie; podkreśla, że wszyscy obywatele muszą wziąć na siebie odpowiedzialność w dążeniu do nowego porządku konstytucyjnego i stworzenia stabilnego państwa dla wszystkich; przypomina, że dyplomaci z Unii Europejskiej i jej państw członkowskich brali udział w sporządzaniu układu z Dayton i że UE i jej państwa członkowskie mają swój udział w odpowiedzialności za reformę tego kraju;

9.      zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji, rządom państw członkowskich, rządowi i parlamentowi Bośni i Hercegowiny i jej organom oraz rządom i parlamentom krajów Bałkanów Zachodnich.