(Συνήθης νομοθετική διαδικασία: πρώτη ανάγνωση)

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,

–  έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής προς το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο (COM(2024)0452),

–  έχοντας υπόψη το άρθρο 294 παράγραφος 2 και το άρθρο 192 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, σύμφωνα με τα οποία του υποβλήθηκε η πρόταση από την Επιτροπή (C10-0119/2024),

—  έχοντας υπόψη το άρθρο 294 παράγραφος 3 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

–  έχοντας υπόψη τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής της 23ης Οκτωβρίου 2024(1),

–  αφού ζήτησε τη γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών,

–  έχοντας υπόψη την προσωρινή συμφωνία που εγκρίθηκε από την αρμόδια επιτροπή σύμφωνα με το άρθρο 75 παράγραφος 4 του Κανονισμού του και τη δέσμευση που ανέλαβε ο εκπρόσωπος του Συμβουλίου, με επιστολές της 16ης Οκτωβρίου 2024 και 4ης Δεκεμβρίου 2024, να εγκρίνει τη θέση του Κοινοβουλίου, σύμφωνα με το άρθρο 294 παράγραφος 4 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης,

–  έχοντας υπόψη τα άρθρα 60 και 170 του Κανονισμού του,

1.  εγκρίνει τη θέση του σε πρώτη ανάγνωση όπως παρατίθεται κατωτέρω(2)·

2.  λαμβάνει υπόψη τη δήλωση της Επιτροπής που επισυνάπτεται στο παρόν ψήφισμα·

3.  ζητεί από την Επιτροπή να υποβάλει εκ νέου την πρόταση στο Κοινοβούλιο, αν την αντικαταστήσει με νέο κείμενο, αν της επιφέρει σημαντικές τροποποιήσεις ή αν προτίθεται να της επιφέρει σημαντικές τροποποιήσεις·

4.  αναθέτει στην Πρόεδρό του να διαβιβάσει τη θέση του Κοινοβουλίου στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή και στα εθνικά κοινοβούλια.

(1) Δεν έχει ακόμα δημοσιευτεί στην Επίσημη Εφημερίδα. (2) Η παρούσα θέση αντικαθιστά τις τροπολογίες που εγκρίθηκαν στις 14 Νοεμβρίου 2024 (Κείμενα που εγκρίθηκαν, Ρ10_ΤΑ(2024)0031).

ΤΟ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟ ΚΟΙΝΟΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΗΣ ΕΥΡΩΠΑΪΚΗΣ ΕΝΩΣΗΣ,

Έχοντας υπόψη τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ιδίως το άρθρο 192 παράγραφος 1,

Έχοντας υπόψη την πρόταση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής,

Κατόπιν διαβίβασης του σχεδίου νομοθετικής πράξης στα εθνικά κοινοβούλια,

Έχοντας υπόψη τη γνώμη της Ευρωπαϊκής Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής(1),

Αφού ζήτησαν τη γνώμη της Επιτροπής των Περιφερειών,

Αποφασίζοντας σύμφωνα με τη συνήθη νομοθετική διαδικασία(2),

Εκτιμώντας τα ακόλουθα:

(1)  Ο κανονισμός (ΕΕ) 2023/1115 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου(3) εκδόθηκε με σκοπό να μειωθεί η αποψίλωση και η υποβάθμιση των δασών. Θεσπίζει κανόνες σχετικά με τη διάθεση και τη διαθεσιμότητα στην αγορά της Ένωσης, καθώς και την εξαγωγή από την Ένωση, σχετικών παράγωγων προϊόντων, όπως απαριθμούνται στο παράρτημα I αυτού, τα οποία περιέχουν, έχουν τραφεί ή έχουν κατασκευαστεί ή παρασκευαστεί με τη χρήση σχετικών βασικών προϊόντων, τουτέστιν βοοειδή, κακάο, καφέ, ελαιοφοίνικα, καουτσούκ, σόγια και ξυλεία. Ειδικότερα, σκοπός του είναι να διασφαλιστεί ότι τα εν λόγω βασικά προϊόντα και σχετικά παράγωγα προϊόντα διατίθενται ή καθίστανται διαθέσιμα στην αγορά της Ένωσης ή εξάγονται μόνο αν είναι μηδενικής αποψίλωσης, έχουν παραχθεί σύμφωνα με τη σχετική νομοθεσία της χώρας παραγωγής και καλύπτονται από δήλωση δέουσας επιμέλειας. Οι περισσότερες διατάξεις του εν λόγω κανονισμού πρόκειται να εφαρμοστούν από τις 30 Δεκεμβρίου 2024.

(2)  Για να διασφαλιστεί ότι ο κανονισμός (ΕΕ) 2023/1115 επιτυγχάνει τους στόχους του, οι φορείς εκμετάλλευσης και οι έμποροι που καθιστούν διαθέσιμα στην αγορά ή εξάγουν σχετικά παράγωγα προϊόντα πρέπει να ασκούν δέουσα επιμέλεια σύμφωνα με το άρθρο 8 του εν λόγω κανονισμού, προκειμένου να αποδεικνύουν ότι τα σχετικά παράγωγα προϊόντα συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις του εν λόγω κανονισμού. Οι φορείς εκμετάλλευσης είναι υπεύθυνοι για την ενδελεχή εξέταση και ανάλυση των δικών τους επιχειρηματικών δραστηριοτήτων, κάτι που απαιτεί πρωτίστως τη συλλογή, από κάθε μεμονωμένο προμηθευτή, δεδομένων σχετικών με τον κανονισμό (ΕΕ) 2023/1115, καθώς και κατάλληλης τεκμηρίωσης για τα εν λόγω δεδομένα.

(3)  Η Επιτροπή έλαβε ουσιαστικά μέτρα για να διευκολύνει την εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) 2023/1115, σε συνεργασία με κράτη μέλη και συμφεροντούχους. Ειδικότερα, το έγγραφο καθοδήγησης για τον κανονισμό (ΕΕ) 2023/1115 σχετικά με τα προϊόντα μηδενικής αποψίλωσης παρέχει κατευθυντήριες γραμμές στους φορείς εκμετάλλευσης, στους εμπόρους καθώς και στις αρμόδιες αρχές όσον αφορά τις βασικές υποχρεώσεις που καθορίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2023/1115 και αποσαφηνίζει, μεταξύ άλλων, την ερμηνεία του ορισμού της «γεωργικής χρήσης», ιδίως σε σχέση με τη μετατροπή δασών σε εκτάσεις που δεν προορίζονται για γεωργική χρήση, όπως ζητήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.

(4)  Επιπλέον, η ανακοίνωση της Επιτροπής της 7ης Νοεμβρίου 2024 σχετικά με το στρατηγικό πλαίσιο για συστράτευση της διεθνούς συνεργασίας στο πλαίσιο του κανονισμού (ΕΕ) 2023/1115 για τη διαθεσιμότητα στην αγορά της Ένωσης και την εξαγωγή από την Ένωση ορισμένων βασικών και παράγωγων προϊόντων που συνδέονται με την αποψίλωση και την υποβάθμιση των δασών παρέχει ολοκληρωμένη δομή για τη συνεργασία με τις τρίτες χώρες, προκειμένου να διευκολυνθεί η εφαρμογή του κανονισμού (ΕΕ) 2023/1115. Παρουσιάζει επίσης αδρομερώς τις γενικές αρχές που προτίθεται να εφαρμόσει η Επιτροπή για τον χαρακτηρισμό χωρών ή τμημάτων αυτών ως χαμηλού και υψηλού κινδύνου σύμφωνα με το άρθρο 29 παράγραφος 3 του κανονισμού (ΕΕ) 2023/1115.

(5)  Ο εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2024/3084(4) προβλέπει τη δημιουργία συστήματος πληροφοριών και την πρόσβαση σε αυτό από τους φορείς εκμετάλλευσης και τους εμπόρους και, κατά περίπτωση, τους εξουσιοδοτημένους αντιπροσώπους τους, τις αρμόδιες αρχές και τις τελωνειακές αρχές, ώστε να είναι σε θέση να εκπληρώνουν τις αντίστοιχες υποχρεώσεις τους, όπως θεσπίζονται στον κανονισμό (ΕΕ) 2023/1115. Επομένως, οι φορείς εκμετάλλευσης και οι έμποροι θα μπορούν να καταχωρίζονται και να υποβάλλουν δηλώσεις δέουσας επιμέλειας ακόμη και πριν από την ημερομηνία εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) 2023/1115.

(6)  Η ημερομηνία εφαρμογής των διατάξεων του κανονισμού (ΕΕ) 2023/1115 οι οποίες θεσπίζουν υποχρεώσεις για τους φορείς εκμετάλλευσης, τους εμπόρους και τις αρμόδιες αρχές και παρατίθενται στο άρθρο 38 παράγραφος 2 του εν λόγω κανονισμού θα πρέπει να μετατεθεί κατά 12 μήνες. Αυτό είναι αναγκαίο, προκειμένου να μπορέσουν οι τρίτες χώρες, τα κράτη μέλη, οι φορείς εκμετάλλευσης και οι έμποροι να προετοιμαστούν πλήρως, μεταξύ άλλων για να μπορέσουν οι εν λόγω φορείς εκμετάλλευσης και έμποροι να θεσπίσουν τα αναγκαία συστήματα δέουσας επιμέλειας που θα καλύπτουν όλα τα σχετικά βασικά και παράγωγα προϊόντα, ώστε να είναι σε θέση να συμμορφώνονται πλήρως με τις υποχρεώσεις τους.

(7)  Με βάση τη μετάθεση κατά 12 μήνες της ημερομηνίας εφαρμογής των διατάξεων που παρατίθενται στο άρθρο 38 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) 2023/1115, οι ημερομηνίες αλληλένδετων διατάξεων του εν λόγω κανονισμού, ήτοι οι ημερομηνίες που ορίζονται για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 995/2010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου(5) και για την αναβολή της εφαρμογής των διατάξεων που αναφέρονται στην εν λόγω παράγραφο στις πολύ μικρές ή μικρές επιχειρήσεις θα πρέπει να προσαρμοστούν αναλόγως.

(8)  Ωστόσο, για να μπορούν οι πληροφορίες σχετικά με την απόδοση επιπέδου κινδύνου στις σχετικές χώρες παραγωγής να παρασχεθούν στους φορείς εκμετάλλευσης και στους εμπόρους πολύ πριν από την ημερομηνία έναρξης εφαρμογής των υποχρεώσεων δέουσας επιμέλειας που υπέχουν, η ημερομηνία έως την οποία η Επιτροπή οφείλει να χαρακτηρίσει χώρες ή τμήματα αυτών που παρουσιάζουν χαμηλό ή υψηλό κίνδυνο θα πρέπει να μετατεθεί μόνο κατά 6 μήνες.

(9)  Δεδομένου ότι ο στόχος του παρόντος κανονισμού, δηλαδή η μετάθεση της ημερομηνίας εφαρμογής των διατάξεων του κανονισμού (ΕΕ) 2023/1115 που θεσπίζουν υποχρεώσεις για τους φορείς εκμετάλλευσης, τους εμπόρους και τις αρμόδιες αρχές, δεν μπορεί να επιτευχθεί από τα κράτη μέλη, μπορεί όμως να επιτευχθεί μόνο σε επίπεδο Ένωσης, η Ένωση δύναται να λάβει μέτρα σύμφωνα με την αρχή της επικουρικότητας, η οποία διατυπώνεται στο άρθρο 5 της Συνθήκης για την Ευρωπαϊκή Ένωση. Σύμφωνα με την αρχή της αναλογικότητας, όπως διατυπώνεται στο ίδιο άρθρο, ο παρών κανονισμός δεν υπερβαίνει τα αναγκαία όρια για την επίτευξη του εν λόγω στόχου.

(10)  Συνεπώς, ο κανονισμός (ΕΕ) 2023/1115 θα πρέπει να τροποποιηθεί αναλόγως.

(11)  Ο παρών κανονισμός θα πρέπει να αρχίσει να ισχύει επειγόντως την τρίτη ημέρα από τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ώστε να διασφαλιστεί ότι ο παρών κανονισμός θα τεθεί σε ισχύ πριν από την αρχική ημερομηνία εφαρμογής του κανονισμού (ΕΕ) 2023/1115,

ΕΞΕΔΩΣΑΝ ΤΟΝ ΠΑΡΟΝΤΑ ΚΑΝΟΝΙΣΜΟ:

Άρθρο 1

Τροποποιήσεις του κανονισμού (ΕΕ) 2023/1115

Ο κανονισμός (ΕΕ) 2023/1115 τροποποιείται ως εξής:

1)  Στο άρθρο 29, η παράγραφος 2 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:"

«2. Κατά τις 29 Ιουνίου 2023, σε όλες τις χώρες αποδίδεται επίπεδο συνήθους κινδύνου. Η Επιτροπή χαρακτηρίζει τις χώρες, ή τμήματα των χωρών αυτών, οι οποίες παρουσιάζουν χαμηλό ή υψηλό κίνδυνο σύμφωνα με την παράγραφο 1 του παρόντος άρθρου. Ο κατάλογος των χωρών ή τμημάτων αυτών που παρουσιάζουν χαμηλό ή υψηλό κίνδυνο δημοσιεύεται μέσω εκτελεστικών πράξεων που εκδίδονται, το αργότερο έως τις 30 Ιουνίου 2025, σύμφωνα με τη διαδικασία εξέτασης στην οποία παραπέμπει το άρθρο 36 παράγραφος 2. Ο εν λόγω κατάλογος επανεξετάζεται, και κατά περίπτωση επικαιροποιείται, όσο συχνά απαιτείται υπό το φως νέων στοιχείων.».

2)  Το άρθρο 37 αντικαθίσταται από το ακόλουθο κείμενο:"

«Άρθρο 37

Κατάργηση

1.  Ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 995/2010 καταργείται με ισχύ από τις 30 Δεκεμβρίου 2025.

2.  Ωστόσο, ο κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 995/2010 εξακολουθεί να εφαρμόζεται έως τις 31 Δεκεμβρίου 2028 για την ξυλεία και τα προϊόντα ξυλείας, όπως ορίζονται στο άρθρο 2 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 995/2010, τα οποία παρήχθησαν πριν από τις 29 Ιουνίου 2023 και διατέθηκαν στην αγορά από τις 30 Δεκεμβρίου 2025.

3.  Κατά παρέκκλιση από το άρθρο 1 παράγραφος 2 του παρόντος κανονισμού, η ξυλεία και τα προϊόντα ξυλείας, όπως ορίζονται στο άρθρο 2 στοιχείο α) του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 995/2010, τα οποία παρήχθησαν πριν από τις 29 Ιουνίου 2023 και διατέθηκαν στην αγορά από τις 31 Δεκεμβρίου 2028, συμμορφώνονται με το άρθρο 3 του παρόντος κανονισμού.».

3)  Στο άρθρο 38, οι παράγραφοι 2 και 3 αντικαθίστανται από το ακόλουθο κείμενο:"

«2. Με την επιφύλαξη της παραγράφου 3 του παρόντος άρθρου, τα άρθρα 3 έως 13, τα άρθρα 16 έως 24 και τα άρθρα 26, 31 και 32 εφαρμόζονται από τις 30 Δεκεμβρίου 2025.

3.  Με εξαίρεση τα προϊόντα που καλύπτονται από το παράρτημα του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 995/2010, για τους φορείς εκμετάλλευσης που είχαν συσταθεί μέχρι την 31η Δεκεμβρίου 2020 ως πολύ μικρές επιχειρήσεις ή μικρές επιχειρήσεις δυνάμει του άρθρου 3 παράγραφος 1 ή 2 αντίστοιχα της οδηγίας 2013/34/ΕΕ, τα άρθρα που αναφέρονται στην παράγραφο 2 του παρόντος άρθρου εφαρμόζονται από τις 30 Ιουνίου 2026.».

Άρθρο 2

Έναρξη ισχύος

Ο παρών κανονισμός αρχίζει να ισχύει την τρίτη ημέρα από τη δημοσίευσή του στην Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο παρών κανονισμός είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του και ισχύει άμεσα σε κάθε κράτος μέλος.

…,

Για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο Για το Συμβούλιο

Η Πρόεδρος Ο/Η Πρόεδρος

ΠΑΡΑΡΤΗΜΑ ΣΤΟ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΟ ΨΗΦΙΣΜΑ

Δήλωση της Επιτροπής επ’ ευκαιρία της έκδοσης του κανονισμού (ΕΕ) 2024/...(6) του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της ... για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) 2023/1115 όσον αφορά τις διατάξεις σχετικά με την ημερομηνία εφαρμογής

Η Επιτροπή παραμένει σταθερή στη δέσμευσή της για μείωση του φόρτου για τις επιχειρήσεις με περιορισμό των διοικητικών απαιτήσεων και εξάλειψη των περιττών γραφειοκρατικών επιβαρύνσεων.

Για να επιτευχθεί αυτό σε σχέση με τον κανονισμό (ΕΕ) 2023/1115, η Επιτροπή θα δώσει περισσότερες διευκρινίσεις και θα διερευνήσει τη δυνατότητα πρόσθετων απλουστεύσεων, ενώ θα εξορθολογίσει τις υποχρεώσεις υποβολής εκθέσεων και τεκμηρίωσης, ώστε να τις διατηρήσει στο ελάχιστο αναγκαίο επίπεδο, σε πλήρη συμμόρφωση με τους στόχους του κανονισμού. Για τον σκοπό αυτό και για να δοθούν λύσεις στα συγκεκριμένα ζητήματα, η Επιτροπή θα δημοσιεύσει επικαιροποιημένη έκδοση των κατευθυντήριων γραμμών και των συχνών ερωτήσεων. Η Επιτροπή θα συνεχίσει επίσης να απαντά στις παρατηρήσεις των ενδιαφερόμενων μερών και των κρατών μελών, βοηθώντας τους εμπόρους και τους φορείς εκμετάλλευσης για την εφαρμογή του κανονισμού, ιδίως όσον αφορά την υποχρέωση υποβολής δηλώσεων δέουσας επιμέλειας σε ολόκληρη την αξιακή αλυσίδα.

Για να μπορέσουν οι έμποροι και οι φορείς εκμετάλλευσης, σε συνεργασία με τις αρμόδιες αρχές, να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις του κανονισμού, προτεραιότητα της Επιτροπής είναι να τεθεί σε λειτουργία το σύστημα πληροφοριών. Η ταξινόμηση βάσει κινδύνου που προκύπτει από το σύστημα συγκριτικής αξιολόγησης είναι επίσης καίριας σημασίας για τη διασφάλιση της προβλεψιμότητας κατά την εφαρμογή του κανονισμού για τους φορείς εκμετάλλευσης, τους εμπόρους, τις παραγωγούς χώρες και τις αρμόδιες αρχές. Η Επιτροπή αναλαμβάνει τη δέσμευση να διασφαλίσει ότι τόσο το σύστημα πληροφοριών όσο και η πρόταση για την ταξινόμηση βάσει κινδύνου θα είναι διαθέσιμα το συντομότερο δυνατόν και το αργότερο έξι μήνες πριν από τη θέση σε εφαρμογή του κανονισμού.

Στο πλαίσιο της γενικής επανεξέτασης του κανονισμού, η οποία αναμένεται το αργότερο έως τις 30 Ιουνίου 2028, η Επιτροπή θα αναλύσει, με βάση εκτίμηση επιπτώσεων, όπου χρειάζεται, πρόσθετα μέτρα για την απλούστευση και τη μείωση του διοικητικού φόρτου. Η ανάλυση αυτή θα περιλαμβάνει την εξέταση της αναγκαιότητας και της σκοπιμότητας των μειωμένων απαιτήσεων σε σχέση με την ανατροφοδότηση από χώρες και τμήματα χωρών που έχουν επιτύχει θετικά αποτελέσματα σύμφωνα με τους στόχους του κανονισμού.

(1) Γνώμη της 23ης Οκτωβρίου 2024 (δεν έχει δημοσιευτεί ακόμη στην Επίσημη Εφημερίδα). (2) Θέση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 17ης Δεκεμβρίου 2024. (3) Κανονισμός (ΕΕ) 2023/1115 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 31ης Μαΐου 2023, για τη διαθεσιμότητα στην αγορά της Ένωσης και την εξαγωγή από την Ένωση ορισμένων βασικών και παράγωγων προϊόντων που συνδέονται με την αποψίλωση και την υποβάθμιση των δασών, και για την κατάργηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 995/2010 (ΕΕ L 150 της 9.6.2023, σ. 206). (4) Εκτελεστικός κανονισμός (ΕΕ) 2024/3084 της Επιτροπής, της 4ης Δεκεμβρίου 2024, σχετικά με τη λειτουργία του συστήματος πληροφοριών σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) 2023/1115 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου για τη διαθεσιμότητα στην αγορά της Ένωσης και την εξαγωγή από την Ένωση ορισμένων βασικών και παράγωγων προϊόντων που συνδέονται με την αποψίλωση και την υποβάθμιση των δασών (ΕΕ L, 2024/3084, 6.12.2024, ELI: http://data.europa.eu/eli/reg_impl/2024/3084/oj). (5) Κανονισμός (ΕΕ) αριθ. 995/2010 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 20ής Οκτωβρίου 2010, για τη θέσπιση των υποχρεώσεων των φορέων εκμετάλλευσης που διαθέτουν ξυλεία και προϊόντα ξυλείας στην αγορά (ΕΕ L 295 της 12.11.2010, σ. 23). (6) + EE: Να εισαχθεί ο αριθμός αναφοράς και η ημερομηνία του εγγράφου στο πλαίσιο της διαδικασίας 2024/0249(COD) και να συμπληρωθεί η αντίστοιχη υποσημείωση.