Rakkomandazzjoni tal-Parlament Ewropew tad-19 ta' Diċembru 2024 lill-Kunsill dwar il-prijoritajiet tal-UE għad-69 sessjoni tal-Kummissjoni tan-NU dwar l-Istatus tan-Nisa (2024/2057(INI))
Il-Parlament Ewropew,
– wara li kkunsidra d-Dikjarazzjoni tan-NU tal-15 ta’ Settembru 1995 bit-titolu “Id-Dikjarazzjoni u l-Pjattaforma ta’ Azzjoni ta’ Beijing” u l-eżiti tal-konferenzi ta’ rieżami tagħha,
– wara li kkunsidra l-Konvenzjoni tan-NU tal-1979 dwar l-Eliminazzjoni ta’ Kull Forma ta’ Diskriminazzjoni kontra n-Nisa,
– wara li kkunsidra l-Artikoli 21 u 23 tal-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea,
– wara li kkunsidra l-Aġenda 2030 tan-NU għall-Iżvilupp Sostenibbli, il-prinċipju li “ħadd ma jitħalla jibqa’ lura” u, b’mod partikolari, l-Għan ta’ Żvilupp Sostenibbli (SDG) 5, li jfittex li jikseb l-ugwaljanza bejn il-ġeneri,
– wara li kkunsidra r-rapport tas-Segretarju Ġenerali tan-NU tat-13 ta’ Diċembru 2019 lill-Kummissjoni tan-NU dwar l-Istatus tan-Nisa, bit-titolu “Rieżami u valutazzjoni tal-implimentazzjoni tad-Dikjarazzjoni u l-Pjattaforma ta’ Azzjoni ta’ Beijing u l-eżiti tat-23 sessjoni speċjali tal-Assemblea Ġenerali”,
– wara li kkunsidra l-komunikazzjoni konġunta tal-Kummissjoni u tar-Rappreżentant Għoli tal-Unjoni għall-Affarijiet Barranin u l-Politika ta’ Sigurtà tal-25 ta’ Novembru 2020 bit-titolu “Pjan ta’ Azzjoni tal-UE dwar il-Ġeneru (Gender Action Plan, GAP) III: Aġenda Ambizzjuża għall-Ugwaljanza bejn il-Ġeneri u l-Għoti tas-Setgħa lin-Nisa fl-Azzjoni Esterna tal-UE” (JOIN(2020)0017) u d-dokument ta’ ħidma konġunt tal-persunal li jakkumpanjaha tal-25 ta’ Novembru 2020 bit-titolu “Objettivi u indikaturi biex tiġi inkwadrata l-implimentazzjoni tal-Pjan ta’ Azzjoni tal-UE dwar il-Ġeneru III (2021-25)” (SWD(2020)0284),
– wara li kkunsidra l-Istrateġija tal-UE dwar l-Ugwaljanza bejn il-Ġeneri għall-2020-2025 tal-5 ta’ Marzu 2020,
– wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-10 ta’ Marzu 2022 dwar il-Pjan ta’ Azzjoni tal-UE dwar il-Ġeneru III(1),
– wara li kkunsidra l-Inkjesta tal-2024 tal-Kumitat għall-Eliminazzjoni tad-Diskriminazzjoni kontra n-Nisa dwar il-Polonja, imwettqa skont l-Artikolu 8 tal-Protokoll Fakultattiv għall-Konvenzjoni,
– wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-11 ta’ Frar 2021 dwar l-isfidi għad-drittijiet tan-nisa fl-Ewropa fil-futur: aktar minn 25 sena wara d-Dikjarazzjoni u l-Pjattaforma ta’ Azzjoni ta’ Beijing(2),
– wara li kkunsidra l-briefing bit-titolu “Accelerating progress on Sustainable Development Goal 5 (SDG 5): Achieving gender equality and empowering women and girls” (L-aċċellerazzjoni tal-progress b’rabta mal-Għan ta’ Żvilupp Sostenibbli 5 (SDG 5): il-kisba tal-ugwaljanza bejn il-ġeneri u l-għoti tas-setgħa lin-nisa), ippubblikat mid-Direttorat Ġenerali tiegħu għas-Servizzi ta’ Riċerka Parlamentari fit-18 ta’ Settembru 2024,
– wara li kkunsidra r-rapport tal-UN Women u tad-Dipartiment tal-Affarijiet Ekonomiċi u Soċjali tan-NU ta’ Settembru 2024 bit-titolu “Progress on the Sustainable Development Goals: The Gender Snapshot 2024” (Progress b’rabta mal-Għanijiet ta’ Żvilupp Sostenibbli: stampa dwar il-kwistjoni tal-ġeneru 2024),
– wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tat-22 ta’ Novembru 2023 dwar proposti tal-Parlament Ewropew għar-reviżjoni tat-Trattati(3),
– wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tal-11 ta’ April 2024 dwar l-inklużjoni tad-dritt għall-abort fil-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-UE(4),
– wara li kkunsidra l-Artikolu 121 tar-Regoli ta’ Proċedura tiegħu;
– wara li kkunsidra r-rapport tal-Kumitat għad-Drittijiet tan-Nisa u l-Ugwaljanza bejn is-Sessi (A10-0030/2024),
A. billi l-ugwaljanza bejn in-nisa u l-irġiel hija prinċipju fundamentali u universali tal-UE, u billi l-azzjoni esterna tal-UE trid tkun iggwidata minn dan il-prinċipju, sabiex l-UE tkompli tmexxi bl-eżempju u tkompli tintensifika u tissodisfa l-impenji tagħha dwar l-ugwaljanza bejn il-ġeneri;
B. billi d-drittijiet tal-bniedem tan-nisa u tal-bniet, u l-ugwaljanza bejn il-ġeneri mhumiex biss drittijiet fundamentali tal-bniedem, iżda huma prekundizzjonijiet għall-avvanz tal-iżvilupp u l-edukazzjoni u t-tnaqqis tal-faqar, u pedament meħtieġ għal dinja paċifika, prospera u sostenibbli;
C. billi 189 gvern madwar id-dinja, inklużi l-UE u l-Istati Membri tagħha, impenjaw ruħhom li jaħdmu favur l-ugwaljanza bejn il-ġeneri u l-għoti tas-setgħa lin-nisa u l-bniet kollha fir-Raba’ Konferenza Dinjija tal-1995 dwar in-Nisa f’Beijing;
D. billi d-Dikjarazzjoni u l-Pjattaforma ta’ Azzjoni ta’ Beijing huma l-aktar aġenda globali komprensiva għall-promozzjoni tal-ugwaljanza bejn il-ġeneri u huma meqjusa l-“Karta tad-Drittijiet” internazzjonali għan-nisa, li tiddefinixxi d-drittijiet tan-nisa bħala drittijiet tal-bniedem u li tartikola viżjoni ta’ drittijiet, libertà u opportunitajiet ugwali għan-nisa kollha fid-dinja, u ġiet affermata mill-ġdid fl-2015 bl-Għan 5, “Jinkisbu l-ugwaljanza bejn il-ġeneri u l-emanċipazzjoni tan-nisa u tal-bniet kollha”, tal-għanijiet ta’ żvilupp sostenibbli (SDGs) stabbiliti fl-Aġenda 2030 tan-NU għall-Iżvilupp Sostenibbli, billi jiġu speċifikati miri u miżuri konkreti f’firxa ta’ kwistjonijiet li jaffettwaw lin-nisa u l-bniet;
E. billi l-Assemblea tan-NU qablet fl-2017 dwar qafas ta’ indikaturi globali biex jiġi standardizzat il-ġbir tad-data, element ewlieni għall-komparabbiltà tad-data;
F. billi sitt snin biss qabel l-iskadenza tal-2030 għall-SDGs tan-NU, lanqas indikatur wieħed skont l-Għan 5 ma ntlaħaq bis-sħiħ; billi n-NU tistma li huma meħtieġa azzjonijiet b’saħħithom sabiex jitħaffef il-progress u jiġi evitat li jittieħdu 286 sena biex jingħalqu l-lakuni fil-protezzjoni legali u titneħħa l-leġiżlazzjoni diskriminatorja għan-nisa;
G. billi l-ugwaljanza bejn il-ġeneri hija prinċipju trasversali, li għandu jiġi integrat fl-SDGs kollha;
H. billi studju tan-NU tal-2024(5) dwar l-evalwazzjoni tal-SDG 5 jenfasizza li għadhom jeżistu normi soċjali li jilleġittimizzaw il-vjolenza abbażi tal-ġeneru kontra n-nisa u l-bniet, mingħajr kastigi xierqa suffiċjenti kontra dawk responsabbli, inaqqsu l-aċċess għas-servizzi tas-saħħa, inklużi servizzi tas-saħħa sesswali u riproduttivi, jassenjaw kura mhux imħallsa u xogħol domestiku lin-nisa biss u jirrestrinġu l-opportunitajiet ta’ tmexxija; billi n-nisa u l-bniet għadhom jistgħu jiġu diskriminati permezz tal-għażla tas-sess riproduttiv(6);
I. billi l-Assemblea Ġenerali tan-NU qajmet allarm dwar ir-reżistenza attiva għall-kisbiet u l-avvanzi fl-ugwaljanza bejn il-ġeneri u r-rigressjoni transnazzjonali dejjem akbar kontra d-drittijiet tan-nisa; billi l-vjolenza sesswali u abbażi tal-ġeneru kif ukoll il-movimenti kontra d-drittijiet jheddu d-drittijiet fundamentali tan-nisa u l-bniet fuq bażi ta’ kuljum; billi hemm ħtieġa ċara u urġenti li jiġu affermati mill-ġdid, salvagwardjati u żviluppati l-ugwaljanza bejn il-ġeneri u d-drittijiet tal-bniedem tan-nisa u l-bniet(7);
J. billi l-kompetizzjonijiet sportivi tan-nisa jridu jkunu ċelebrazzjoni tal-valuri sportivi; billi jridu jiġu ssodisfati l-kundizzjonijiet kollha biex tiġi żgurata l-ekwità f’dawn il-kompetizzjonijiet, biex tiġi ppreservata s-saħħa tal-atleti nisa u biex tiġi evitata l-vjolenza fiżika u psikoloġika kontrihom;
K. billi d-dokument adottat mis-Summit tal-Futur jinkludi azzjoni speċifika għall-kisba tal-ugwaljanza bejn il-ġeneri u t-tisħiħ tal-pożizzjoni tan-nisa u l-bniet kollha bħala kontribut kruċjali għall-progress(8);
L. billi r-ribelli li waqqgħu r-reġim fis-Sirja huma ddominati mill-forzi tal-Hayat Tahrir al-Sham (HTS); billi l-grupp HTS huwa organizzazzjoni Iżlamista kklassifikata bħala organizzazzjoni terroristika mill-UE u min-NU; billi din is-sitwazzjoni tqajjem tħassib serju dwar is-sigurtà tan-nisa u l-bniet fiż-żona;
M. billi l-Kumitat tan-NU għall-Eliminazzjoni tad-Diskriminazzjoni kontra n-Nisa, f’inkjesta dwar il-liġi Pollakka dwar l-abort, ikkonkluda li l-kriminalizzazzjoni u r-restrizzjoni tal-abort jiddiskriminaw kontra n-nisa;
1. Jirrakkomanda li l-Kunsill:
(a)
jikkonferma mill-ġdid l-impenn tiegħu sħiħ u sod favur id-Dikjarazzjoni u l-Pjattaforma ta’ Azzjoni ta’ Beijing u favur il-firxa ta’ azzjonijiet għad-drittijiet tal-bniedem tan-nisa fid-diversità kollha tagħhom u l-ugwaljanza bejn il-ġeneri deskritta fihom; jikkonferma l-impenn tiegħu favur id-drittijiet tal-bniedem tan-nisa, inklużi s-saħħa sesswali u riproduttiva u d-drittijiet relatati, permezz tal-integrazzjoni tal-perspettiva tal-ġeneri fl-oqsma u ċ-ċikli kollha ta’ politika rilevanti, għall-implimentazzjoni ta’ azzjonijiet speċifiċi u mmirati għad-drittijiet tal-bniedem tan-nisa u l-ugwaljanza bejn il-ġeneri, u biex jiġi żgurat ibbaġitjar xieraq skont il-ġeneru;
(b)
jesprimi l-oppożizzjoni l-aktar profonda tiegħu għall-fatt li, din is-sena, l-Arabja Sawdija se tkun qed tippresiedi l-laqgħa annwali tas-CSW u jikkundanna kwalunkwe forma ta’ strumentazzjoni politika peress li r-rekord tal-pajjiż stess dwar id-drittijiet tan-nisa huwa fost l-agħar u ħafna mill-politiki tagħha jmorru kontra l-mandat u l-objettivi tas-CSW stess; iqajjem id-diskriminazzjoni sistemika kontra n-nisa u l-persekuzzjoni tal-attivisti tad-drittijiet tan-nisa li qed iseħħu fl-Arabja Sawdija;
(c)
jiżgura li l-ugwaljanza bejn il-ġeneri u d-drittijiet tan-nisa u tal-bniet jiġu implimentati bis-sħiħ u bi kburija bħala parti fundamentali tal-azzjoni esterna tal-UE permezz ta’ approċċ iffinanzjat b’mod adegwat, sensittiv għal kwistjonijiet ta’ ġeneru, inklużiv u intersezzjonali, filwaqt li jitqiesu n-nisa emarġinati u n-nisa f’sitwazzjonijiet vulnerabbli, speċjalment peress li l-finanzjament ta’ movimenti kontra l-ġeneru globalment qed jiżdied(9);
(d)
jiżgura l-involviment sħiħ tal-Parlament u tal-Kumitat tiegħu għad-Drittijiet tan-Nisa u l-Ugwaljanza bejn is-Sessi fil-proċess tat-teħid ta’ deċiżjonijiet dwar il-pożizzjoni tal-UE fid-69 sessjoni tal-Kummissjoni tan-NU dwar l-Istatus tan-Nisa (10-25 ta’ Marzu 2025); jiżgura li l-Parlament ikollu informazzjoni adegwata, regolari u f’waqtha u aċċess għad-dokument ta’ pożizzjoni tal-UE qabel in-negozjati; jiżgura l-komunikazzjoni f’waqtha tal-pożizzjoni tal-Parlament lit-tim tan-negozjati tal-UE; u jkompli jtejjeb il-kooperazzjoni interistituzzjonali u l-konsultazzjoni informali, inkluż qabel u matul in-negozjati, sabiex il-prijoritajiet tal-Parlament jiġu inkorporati kif xieraq;
(e)
iwettaq rieżami annwali tal-progress, u l-ostakli, iffaċċjati fl-implimentazzjoni tad-Dikjarazzjoni u l-Pjattaforma ta’ Azzjoni ta’ Beijing;
(f)
iwiegħed l-appoġġ qawwi tiegħu għall-ħidma ta’ UN Women, li hija attur ċentrali fis-sistema tan-NU għall-avvanz tad-drittijiet tan-nisa, filwaqt li jimpenja ruħu li jiżgura l-finanzjament tagħha kif ukoll aktar finanzjament għall-ugwaljanza bejn il-ġeneri;
(g)
isaħħaħ mill-ġdid l-isforzi tal-UE biex tegħleb l-isfidi li fadal u taċċellera l-implimentazzjoni sħiħa tad-Dikjarazzjoni u l-Pjattaforma ta’ Azzjoni ta’ Beijing, peress li hija dokument universali, u l-Istati Membri tal-UE għadhom ’il bogħod milli jilħqu l-miri kollha; jiżgura li l-UE tmexxi bl-eżempju billi tistabbilixxi miżuri ta’ politika robusti, flimkien ma’ finanzjament adegwat biex tipprevjeni, tindirizza u tiġġieled l-inugwaljanza bejn il-ġeneri fil-manifestazzjonijiet kollha tagħha, u tagħti s-setgħa lin-nisa fid-diversità kollha tagħhom f’kull pajjiż tal-UE u tiżgura t-twettiq tad-drittijiet tagħhom;
(h)
itenni li l-UE għandha rwol importanti fil-kisba ta’ dinja b’ugwaljanza bejn il-ġeneri billi tmexxi bl-eżempju u tappoġġja lill-pajjiżi sħab biex jindirizzaw it-tipi kollha ta’ diskriminazzjoni diretta u indiretta tal-vjolenza abbażi tal-ġeneru; ifakkar fl-importanza tal-Konvenzjoni ta’ Istanbul, iħeġġeġ lill-ħames Stati Membri li fadal li għadhom ma rratifikawx u ma implimentawx il-Konvenzjoni ta’ Istanbul biex jagħmlu dan fl-iqsar żmien possibbli, u jappella wkoll lil pajjiżi oħra biex jagħmlu progress lejn l-iffirmar u r-ratifika tagħha;
(i)
jinsisti għal aċċess u opportunitajiet indaqs fl-oqsma kollha tal-ħajja, biex in-nisa fid-diversità kollha tagħhom ikunu jistgħu jilħqu l-potenzjal tagħhom, b’mod partikolari fit-teħid ta’ deċiżjonijiet, kemm jekk politiċi, ekonomiċi, finanzjarji, akkademiċi, ta’ saħħa, kulturali u relatati mal-isports, u dan huwa essenzjali wkoll għal governanza tajba u tfassil ta’ politika; jinkoraġġixxi inizjattivi li jippromwovu t-tmexxija u l-parteċipazzjoni politika tan-nisa, isaħħu l-prattiki demokratiċi u jispiraw ġenerazzjonijiet futuri ta’ nisa;
(j)
f’dan il-kuntest, jesprimi oppożizzjoni għall-forom kollha ta’ vjolenza abbażi tal-ġeneru, inkluża dik online jew offline, kif ukoll kontra n-nisa involuti fil-politika jew li jixtiequ jinvolvu ruħhom fiha, li ssostni u ssaħħaħ l-inviżibilizzazzjoni tan-nisa u l-istereotipi negattivi dwar in-nisa u tiskoraġġixxi lin-nisa ta’ kull età milli jidħlu fil-politika u fl-ispazji pubbliċi;
(k)
jinkoraġġixxi miżuri li jippromwovu l-parteċipazzjoni tan-nisa u l-bilanċ bejn il-ġeneri fis-setturi kollha b’impatt għoli, inklużi x-xjenza, it-teknoloġija, l-inġinerija u l-matematika (STEM); jenfasizza l-importanza tal-ġlieda kontra l-istereotipi, l-attitudnijiet u l-preġudizzji marbuta mal-ġeneru fid-dimensjonijiet kollha tagħhom, permezz ta’ kull tip ta’ media, inkluża l-media soċjali, u jippromwovi programmi, inkluż permezz ta’ sħubijiet pubbliċi-privati, biex titnaqqas id-diskriminazzjoni kontra n-nisa fil-politika u l-pożizzjonijiet pubbliċi;
(l)
jenfasizza li gwida politika dgħajfa, nuqqas ta’ impenn, lakuni fid-data, investiment mhux immirat biżżejjed, diskors ta’ mibegħda u kampanji ta’ mibegħda, nuqqas ta’ aċċess għal ħiliet u għarfien rilevanti, nuqqas ta’ opportunità ekonomika u edukazzjoni, diskriminazzjoni relatata mal-ġeneru fuq il-post tax-xogħol, inkluż fastidju morali matern, nuqqas ta’ awtonomija ekonomika u kundizzjonijiet mhux ugwali fis-suq tax-xogħol, u ż-żieda ta’ movimenti kontra d-drittijiet ġew identifikati bħala ostakli u theddid għad-drittijiet tan-nisa; b’hekk ikun meħtieġ li jitħeġġu aktar nisa fil-politika u t-tmexxija, jiżdied l-investiment iddedikat relatat mal-ugwaljanza bejn il-ġeneri f’servizzi bħall-edukazzjoni u s-saħħa, u jiġu implimentati riformi komprensivi ta’ edukazzjoni, taħriġ u politika bbażati fuq id-drittijiet u sensittivi għal kwistjonijiet ta’ ġeneru biex jingħelbu dawn l-ostakli strutturali sistemiċi u tinkiseb soċjetà verament ugwali, li għaliha l-impenn u l-involviment tal-irġiel u s-subien huma essenzjali;
(m)
japplika l-integrazzjoni tal-perspettiva tal-ġeneri u l-ibbaġitjar skont il-ġeneru b’mod aktar konsistenti fl-oqsma ta’ politika rilevanti kollha tal-UE, inkluża l-azzjoni esterna, u jmexxi bl-eżempju f’dan ir-rigward, filwaqt li jimpenjaw ruħhom li l-QFP 2027 li jmiss se jinkludi objettivi speċifiċi għall-ugwaljanza bejn il-ġeneri u metodi ta’ bbaġitjar skont il-ġeneru biex ikunu jistgħu jiżdiedu u jiġu mmonitorjati l-investimenti kollha rigward l-impatt fuq il-ġeneri;
(n)
jimpenja ruħu għal valutazzjoni kostanti u azzjoni korrettiva proattiva fil-politiki interni u esterni tal-UE fir-rigward tal-ugwaljanza bejn il-ġeneri, l-integrazzjoni tal-perspettiva tal-ġeneri u l-ibbaġitjar skont il-ġeneru;
(o)
jiddefendi u jfakkar fl-importanza tal-Aġenda dwar in-Nisa, il-Paċi u s-Sigurtà (WPS) u l-25 anniversarju tar-riżoluzzjoni storika tagħha, biex jiġġedded il-pjan ta’ azzjoni tal-UE dwar id-WPS u jiġu miġġielda b’mod vokali kwalunkwe rigressjoni lejn din l-aġenda fuq livell internazzjonali;
(p)
jistieden lill-Kummissjoni tkompli tiżviluppa u tintroduċi pjanijiet u azzjonijiet konkreti u ffinanzjati tajjeb biex tindirizza l-SDGs tan-NU, speċifikament dawk relatati mal-ugwaljanza bejn il-ġeneri u mal-promozzjoni tal-ugwaljanza fl-edukazzjoni;
(q)
jieħu t-tmexxija fil-ġlieda globali kontra r-rigressjoni kontra l-ugwaljanza bejn il-ġeneri u d-drittijiet tan-nisa, iġġenerati b’mod partikolari minn movimenti kontra d-drittijiet dejjem aktar influwenti, billi jikkundanna t-tentattivi kollha biex jitreġġgħu lura, jiġu ristretti jew jitneħħew il-protezzjonijiet eżistenti għall-ugwaljanza bejn il-ġeneri, inkluż dwar is-saħħa u d-drittijiet sesswali u riproduttivi, kif ukoll il-forom kollha ta’ theddid, intimidazzjoni u fastidju, online u offline, tad-difensuri tad-drittijiet tal-bniedem u tal-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili li jaħdmu biex javvanzaw dawn id-drittijiet; jenfasizza li l-movimenti kontra l-ġeneru mhux biss qed jattakkaw id-drittijiet tan-nisa u l-ugwaljanza bejn il-ġeneri iżda jimxu id f’id mal-movimenti antidemokratiċi; jippromwovi sħubijiet u alleanzi biex jiġġieldu l-movimenti rigressivi u jaffermaw mill-ġdid l-impenn tal-UE li tipproteġi l-ugwaljanza bejn il-ġeneri bħala valur fundamentali, inkluż billi tiżgura li l-movimenti tad-drittijiet tan-nisa jkunu ffinanzjati b’mod adegwat;
(r)
jenfasizza l-ħtieġa li jiġu protetti u promossi d-drittijiet tal-gruppi li jesperjenzaw forom intersezzjonali ta’ diskriminazzjoni, inklużi persuni b’diżabbiltà u persuni li huma minn sfondi soċjoekonomiċi żvantaġġati, razzjalizzati, minn sfondi etniċi, minoritarji jew ta’ migrazzjoni, anzjani jew LGBTIQ+, fost l-oħrajn;
(s)
jaħdem biex jippromwovi l-kunċett tal-ġlieda kontra d-diskriminazzjoni intersezzjonali fil-korpi kollha tan-NU u biex iwettaq, japplika u jintegra analiżi intersezzjonali tal-ġeneru f’livelli differenti fl-UE u fl-Istati Membri tagħha;
(t)
iħeġġeġ lill-Kummissjoni tkompli tiżviluppa u ttejjeb il-ġbir ta’ data diżaggregata skont il-ġeneru dwar is-sess, ir-razza, il-kulur, l-oriġini etnika jew soċjali, il-karatteristiċi ġenetiċi, il-lingwa, ir-reliġjon jew twemmin ieħor, l-opinjoni politika, is-sħubija f’minoranza nazzjonali, il-proprjetà, it-twelid, id-diżabbiltà, l-età jew l-orjentazzjoni sesswali, il-karatteristiċi tas-sess u l-identità tal-ġeneru kif ukoll data ġeografikament diżaggregata, inkluż f’livell reġjonali, biex jiġi żgurat li din id-data tikkontribwixxi għal tfassil ta’ politika aħjar u aktar infurmat, u biex issaħħaħ l-Istitut Ewropew għall-Ugwaljanza bejn is-Sessi kemm f’termini ta’ finanzjament kif ukoll ta’ kapaċità;
(u)
jimpenja ruħu li javvanza lejn politika estera, ta’ sigurtà u ta’ żvilupp li tagħti prijorità lill-ugwaljanza bejn il-ġeneri, tipproteġi u tippromwovi d-drittijiet tal-bniedem ta’ gruppi tradizzjonalment emarġinati, bħall-persuni transġeneru, u tqis l-ilħna tan-nisa u tad-difensuri tad-drittijiet tal-bniedem tal-LGBTIQ+ u tas-soċjetà ċivili;
(v)
jimplimenta mingħajr dewmien u bis-sħiħ il-GAP III tal-UE u jiżgura li 85 % tal-azzjonijiet il-ġodda kollha fir-relazzjonijiet esterni kollha jikkontribwixxu għall-ugwaljanza bejn il-ġeneri u għall-għoti tas-setgħa lin-nisa sa mhux aktar tard mill-2027;
(w)
jieħu nota tar-rakkomandazzjonijiet tar-riżoluzzjoni tal-Parlament tal-10 ta’ Marzu 2022 dwar il-GAP III tal-UE u jimplimentahom, u b’hekk jagħti prijorità lill-GAP III f’kull aspett tal-azzjoni esterna tal-UE permezz ta’ approċċ reattiv għall-kwistjonijiet tal-ġeneru u intersezzjonali, kemm f’termini tal-kopertura ġeografika u l-oqsma ta’ azzjoni tal-GAP III, kif ukoll l-integrazzjoni tal-perspettiva tal-ġeneri fl-oqsma kollha tal-azzjoni esterna, kemm jekk huma l-kummerċ, il-politika tal-iżvilupp, il-migrazzjoni, l-għajnuna umanitarja, is-sigurtà jew setturi bħall-enerġija, is-sajd u l-agrikoltura, filwaqt li jsaħħaħ il-konsistenza bejn il-politiki interni u dawk esterni tal-UE;
(x)
ifassal, jiffinanzja u jimplimenta politiki li jiġġieldu l-femminizzazzjoni tal-faqar u jnaqqas ir-rwol tal-ġeneru bħala fattur fil-faqar kemm fi ħdan kif ukoll, permezz ta’ azzjoni esterna, barra mill-UE, filwaqt li jqisu kif xieraq il-fatturi intersezzjonali, inklużi s-sess, ir-razza, il-kulur, l-oriġini etnika jew soċjali, il-karatteristiċi ġenetiċi, il-lingwa, ir-reliġjon jew twemmin ieħor, l-opinjoni politika, l-appartenenza għal minoranza nazzjonali, il-proprjetà, it-twelid, id-diżabbiltà, l-età jew l-orjentazzjoni sesswali, il-karatteristiċi tas-sess jew l-identità tal-ġeneru;
(y)
jippromwovi aċċess ugwali għar-riżorsi u opportunitajiet indaqs għan-nisa fir-reġjuni kollha, biex tinkiseb l-emanċipazzjoni ekonomika u jkun permess aċċess għall-ġustizzja soċjali u għal kwalità tal-ħajja aħjar bħala riżultat ta’ viżjoni globali tal-ugwaljanza bejn il-ġeneri; jirrikonoxxi l-isfidi uniċi li jiffaċċjaw in-nisa li jgħixu f’żoni rurali, remoti u l-inqas żviluppati, fejn l-aċċess għar-riżorsi, il-kura tas-saħħa, l-edukazzjoni, u l-opportunitajiet ekonomiċi jista’ jkun limitat; jappella għal miżuri u investimenti mmirati li jindirizzaw il-ħtiġijiet ta’ dawn il-komunitajiet, permezz tal-promozzjoni tal-ugwaljanza bejn il-ġeneri, l-intraprenditorija tan-nisa u l-opportunitajiet ta’ impjieg jew l-infrastruttura; jenfasizza l-importanza li dawn il-perspettivi jiġu integrati fl-istrateġiji rilevanti kollha ta’ azzjoni esterna u żvilupp biex jiġi żgurat li l-ebda mara ma titħalla lura;
(z)
jindirizza u jimmonitorja l-kawżi sistemiċi u ewlenin tal-faqar fost in-nisa b’enfasi fuq dawk f’żoni rurali jew f’żoni iżolati u żvantaġġati, jemanċipaw lin-nisa u lill-bniet fid-diversità kollha tagħhom permezz tal-edukazzjoni, it-taħriġ u t-tagħlim tul il-ħajja, l-opportunitajiet ta’ xogħol mhux diskriminatorji, l-aċċess għal paga u pensjonijiet ugwali, u jinkoraġġixxi programmi ta’ impjieg għan-nisa b’diżabbiltà;
(aa)
jippromwovi l-intraprenditorija tan-nisa u n-negozji mmexxija min-nisa permezz ta’ ambjent abilitanti għall-attivitajiet ekonomiċi tagħhom, bħal programmi ta’ appoġġ f’pajjiżi sħab, filwaqt li jiżgura aċċess ekwu għal opportunitajiet ta’ negozju u taħriġ fil-ħiliet intraprenditorjali;
(ab)
jinkoraġġixxi inizjattivi li jsaħħu l-awtonomija ekonomika tan-nisa u l-ħolqien tal-impjiegi f’setturi b’rata għolja ta’ tkabbir, jappoġġja inizjattivi li jemanċipaw lin-nisa ekonomikament, b’mod partikolari intraprendituri nisa u dawk li jmexxu intrapriżi mikro, żgħar u ta’ daqs medju, kif ukoll jiġġieldu l-isterjotipi u jiġġieldu l-inugwaljanzi persistenti fl-edukazzjoni, kif ukoll jindirizzaw ir-rata ta’ impjieg u s-sottorappreżentanza tan-nisa f’ċerti setturi bħall-iSTEM u l-IA;
(ac)
jiżgura aċċess għas-servizzi soċjali, inklużi servizzi ta’ appoġġ għall-familja, ishma ugwali ta’ responsabbiltajiet ta’ kura u soċjali mhux imħallsa permezz ta’ inizjattivi leġiżlattivi, sforzi biex jiġu miġġielda l-istereotipi dannużi tal-ġeneru, l-attitudnijiet u s-sistemi patrijarkali u jiġu promossi n-nisa bħala mudelli eżemplari, u politiki dwar il-bilanċ bejn ix-xogħol u l-ħajja privata li jiżguraw l-aċċess għall-edukazzjoni diġitali u t-taħriġ fil-ħiliet biex jitnaqqas id-distakk diġitali bejn il-ġeneri; jippermetti aċċess tan-nisa għas-sjieda, il-proprjetà, akkomodazzjoni u art li jkunu għall-but ta’ kulħadd, filwaqt li jelimina l-ostakli, b’enfasi fuq l-indirizzar tal-ħtiġijiet speċifiċi tan-nisa, b’mod partikolari dawk fil-faqar u l-unitajiet domestiċi mmexxija min-nisa;
(ad)
jappella għal aktar sforzi, leġiżlazzjoni u infurzar tal-miżuri eżistenti biex jiġu żgurati d-drittijiet tal-ħaddiema nisa fil-qasam tal-kura u tal-ħaddiema domestiċi kif ukoll ir-rikonoxximent tal-persuni li jindukraw b’mod informali, inklużi l-ommijiet waħedhom, filwaqt li jiġi rikonoxxut ix-xogħol tagħhom bħala essenzjali biex is-soċjetà tagħna tiffunzjona; jinsisti għal politiki u investimenti tal-kura aktar ambizzjużi fil-kura bil-ħsieb li jsir progress lejn l-ekonomiji tal-kura, jiġu stabbiliti standards minimi u linji gwida għall-kura matul iċ-ċiklu tal-ħajja, b’perspettiva intersezzjonali;
(ae)
jiżviluppa politiki u programmi dwar il-migrazzjoni tal-ħaddiema li huma reattivi għal kwistjonijiet ta’ ġeneru, inkluż f’setturi “femminizzati” u informali ħafna bħax-xogħol domestiku u ta’ kura, u li jindirizza l-ostakli bbażati fuq il-ġeneru għall-parteċipazzjoni tal-forza tax-xogħol tan-nisa u r-rikonoxximent tal-ħiliet;
(af)
jinkoraġġixxi, fl-UE, id-dritt għall-ażil, u r-rikonoxximent, il-protezzjoni, l-appoġġ u l-integrazzjoni tan-nisa li huma vittmi tal-vjolenza, tkun xi tkun il-forma;
(ag)
isaħħaħ ir-rispons, ir-riżorsi u s-sett ta’ għodod tal-UE, kemm internament kif ukoll esternament, fir-rigward tal-vjolenza abbażi tal-ġeneru online u offline, inkluż il-vjolenza domestika, sesswali, fiżika, psikoloġika, verbali u ekonomika, il-fastidju fuq il-post tax-xogħol, kif ukoll il-vjolenza f’sitwazzjonijiet ta’ kunflitt u gwerra, it-traffikar, iż-żwiġijiet bikrija u furzati u l-isfruttament sesswali u riproduttiv, filwaqt li jinnota li dan għandu jinkludi appoġġ għall-istabbiliment ta’ ċentri ta’ għajnuna għan-nisa vittmi tal-vjolenza f’pajjiżi mhux tal-UE, b’mod partikolari f’żoni żvantaġġati, simili għaċ-ċentri kontra l-vjolenza, b’objettiv doppju, jiġifieri: jassisti fir-rikonoxximent ta’ sitwazzjonijiet ta’ vjolenza u l-għoti ta’ protezzjoni u appoġġ kemm legali kif ukoll prattiku għan-nisa li jiddeċiedu li jirrapportaw u joħorġu mill-vjolenza;
(ah)
jippromwovi definizzjoni bbażata fuq il-kunsens tal-istupru bħala standard universali fir-reġjuni kollha, bl-għan li jissaħħu l-protezzjonijiet legali u jiġi żgurat li l-vjolenza sesswali tiġi definita min-nuqqas ta’ kunsens, aktar milli bl-użu tal-forza biss;
(ai)
jenfasizza l-impatt kbir tal-vjolenza online abbażi tal-ġeneru fuq il-ħajja personali u professjonali tan-nisa u l-bniet, u fuq is-saħħa mentali u fiżika tagħhom;
(aj)
jagħti attenzjoni partikolari lill-kundizzjoni tan-nisa u t-tfal Sirjani, inklużi dawk li ġejjin minn minoranzi Kristjani, li huma aktar probabbli li jkunu l-mira partikolari ta’ reġim Iżlamiku, kif diġà deher f’diversi pajjiżi tal-Lvant Nofsani, bħall-Afganistan u l-Iraq;
(ak)
jissottolinja l-importanza li jiġi infurzat id-dritt umanitarju internazzjonali biex jiġu ssalvagwardjati d-drittijiet tan-nisa u l-bniet f’kunflitt; jiżgura li l-ftehimiet esterni, inklużi dawk relatati mal-kontroll tal-fruntieri u l-kooperazzjoni ma’ pajjiżi mhux tal-UE, jagħtu prijorità lis-sikurezza tan-nisa u l-bniet, filwaqt li jenfasizza li l-UE jeħtiġilha tiżgura li l-pajjiżi sħab jirrispettaw standards għoljin tad-drittijiet tal-bniedem, b’mod partikolari fil-prevenzjoni tal-vjolenza abbażi tal-ġeneru inkluż it-traffikar għall-fini ta’ sfruttament sesswali;
(al)
jippromwovi l-prevenzjoni tal-vjolenza abbażi tal-ġeneru fl-isport billi tiġi stabbilita sistema għall-monitoraġġ u l-prevenzjoni ta’ tali vjolenza fl-istituzzjonijiet sportivi, li tirrikjedi li l-organizzazzjonijiet jadottaw politiki u miżuri preventivi, flimkien ma’ mekkaniżmu ta’ rapportar sigur u protett;
(am)
ineħħi l-ostakli legali, finanzjarji, soċjali u prattiċi u r-restrizzjonijiet fuq l-aċċess għal abort sikur u legali madwar id-dinja; jippromwovi bis-sħiħ id-difiża tas-saħħa sesswali u riproduttiva u d-drittijiet relatati bħala drittijiet fundamentali u l-ġlieda kontra n-networks kontra l-għażla; jiżgura li n-nisa u l-bniet fid-diversità kollha tagħhom ikollhom informazzjoni u aċċess għal servizzi tas-saħħa għall-but ta’ kulħadd, inkluż għas-saħħa sesswali u riproduttiva u d-drittijiet relatati, f’konformità mal-istandards internazzjonali tad-drittijiet tal-bniedem u tas-saħħa pubblika, inkluż edukazzjoni komprensiva dwar is-sesswalità u r-relazzjonijiet xierqa għall-età u xjentifikament preċiża, l-aċċess għall-kontraċezzjoni u għall-kontraċezzjoni ta’ emerġenza, l-abort sikur u legali, il-kura tas-saħħa materna rispettuża u s-servizzi tas-saħħa bbażati fuq il-kura; jiżgura li n-nisa jkunu protetti minn tqala sfurzata u aborti selettivi għas-sess jew furzati, b’mod partikolari fil-kuntest ta’ prattiki ta’ tindif etniku, u li fl-ebda każ l-abort ma għandu jiġi promoss bħala metodu ta’ ppjanar tal-familja, kif imsemmi fid-Dikjarazzjoni ta’ Beijing; jenfasizza l-importanza tal-aċċess għas-servizzi tas-saħħa mentali mfassla għall-ħtiġijiet speċifiċi tan-nisa u l-bniet;
(an)
jippromwovi kundizzjonijiet dinjitużi u li jirrispettaw id-drittijiet tal-bniedem għan-nisa fil-ħabs li huma wkoll ommijiet, b’attenzjoni speċjali għall-ħtiġijiet tal-ommijiet bi tfal żgħar; jappoġġja l-aċċess għall-kura tas-saħħa, il-kura psikoloġika u l-programmi ta’ riabilitazzjoni, filwaqt li jiġu żgurati spazji adegwati biex tinżamm ir-rabta ma’ uliedhom;
(ao)
jieħu nota tar-rakkomandazzjonijiet tar-riżoluzzjoni tal-Parlament Ewropew tal-11 ta’ April 2024 dwar l-inklużjoni tad-dritt għall-abort fil-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-UE u jimplimentahom;
(ap)
jimpenja ruħu li jżid l-isforzi biex jindirizza l-kwistjonijiet tal-ġeneru fil-kuntest tat-tranżizzjoni ekoloġika u tal-enerġija, filwaqt li jirrikonoxxi li l-kriżi klimatika mhijiex newtrali għall-ġeneru; jirrikonoxxi l-impatt intersezzjonali u sproporzjonat tat-tibdil fil-klima fuq in-nisa u l-bniet, b’mod partikolari fil-pajjiżi li qed jiżviluppaw, kif ukoll fir-reġjuni u ż-żoni rurali l-aktar affettwati minn dawn il-bidliet; jippromwovi l-inklużjoni tan-nisa fil-proċessi tat-teħid ta’ deċiżjonijiet ambjentali biex jinbnew reżiljenza u strateġiji reattivi għal kwistjonijiet ta’ ġeneru;
(aq)
jippromwovi u jsaħħaħ l-organizzazzjonijiet tas-soċjetà ċivili li jaħdmu biex javvanzaw id-drittijiet tan-nisa u tal-bniet, u l-ugwaljanza bejn il-ġeneri fiċ-ċirkostanzi kollha inklużi d-diżabbiltà, il-vjolenza, id-diskriminazzjoni fuq il-post tax-xogħol jew il-maternità; jippromwovi l-provvista ta’ spazji u postijiet ta’ kenn sikuri għan-nisa u l-bniet li jsofru vjolenza jew theddid; jiżgura l-protezzjoni tad-difensuri tad-drittijiet tal-bniedem, u l-parteċipazzjoni tagħhom fil-fora rilevanti;
(ar)
jaħdem biex jiżgura li l-organizzazzjonijiet fil-livell lokali u d-difensuri tad-drittijiet tan-nisa u tal-LGBTIQ+, speċjalment l-organizzazzjonijiet iż-żgħar, jiġu appoġġjati permezz tal-għoti ta’ finanzjament adegwat u t-tneħħija ta’ restrizzjonijiet li jimpedixxu l-kapaċità tagħhom li joperaw; jipprovdi miżuri mmirati u appoġġ għall-bini tal-kapaċità lill-organizzazzjonijiet tan-nisa fil-livell lokali biex jamplifikaw l-impatt tagħhom fil-livelli lokali u internazzjonali; jaħdem b’mod attiv kontra inizjattivi mmirati biex inaqqsu l-ispazju ċiviku globalment;
(as)
jistabbilixxi Konfigurazzjoni tal-Kunsill dwar l-Ugwaljanza u l-Ugwaljanza bejn il-Ġeneri, biex jinħoloq forum formali għall-ministri responsabbli għall-kwistjonijiet tal-ugwaljanza biex titrawwem il-kooperazzjoni, jiġu kkoordinati l-politiki u jiġu skambjati l-aħjar prattiki fost l-Istati Membri;
2. Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex tgħaddi din ir-rakkomandazzjoni lill-Kunsill u, għal skopijiet ta’ informazzjoni, lill-Kummissjoni.
NU, “Are we getting there? A synthesis of UN system evaluations of SDG 5” (Qed naslu? Sinteżi tas-sistema ta’ evalwazzjonijiet tan-NU tal-SDG 5), Marzu 2024, https://www.unwomen.org/en/digital-library/publications/2024/03/are-we-getting-there-a-synthesis-of-un-system-evaluations-of-sdg-5.
L-Assemblea Ġenerali tan-NU, “Escalating backlash against gender equality and urgency of reaffirming substantive equality and the human rights of women and girls: Report of the Working Group on discrimination against women and girls” (Eskalazzjoni tar-rigressjoni kontra l-ugwaljanza bejn il-ġeneri u l-urġenza li jiġu affermati mill-ġdid l-ugwaljanza sostantiva u d-drittijiet tan-nisa u l-bniet: Rapport tal-Grupp ta’ Ħidma dwar id-diskriminazzjoni kontra n-nisa u l-bniet), 15 ta’ Mejju 2024, https://documents.un.org/doc/undoc/gen/g24/073/47/pdf/g2407347.pdf. .
UN, “Summit of the Future outcome documents: Pact for the Future, Global Digital Compact and Declaration on Future Generations” (Dokumenti ta’ eżiti dwar is-Summit tal-Futur: Patt għall-Futur, Patt Diġitali Globali u Dikjarazzjoni dwar il-Ġenerazzjonijiet Futuri), Settembru 2024, https://www.un.org/sites/un2.un.org/files/sotf-pact_for_the_future_adopted.pdf.
Datta, N., Forum Parlamentari Ewropew dwar id-Drittijiet Sesswali u Riproduttivi, “Tip of the Iceberg – Religious Extremist Funders against Human Rights for Sexuality and Reproductive Health in Europe 2009 – 2018” (Parti żgħira mill-pr Ġunju 2021, https://www.epfweb.org/sites/default/files/2021-08/Tip%20of%20the%20Iceberg%20August%202021%20Final.pdf.