Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 23ης Μαΐου 2013 σχετικά με μια μακροπεριφερειακή στρατηγική για τις Άλπεις (2013/2549(RSP))
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 192, το άρθρο 265 παράγραφος 5, και το άρθρο 174 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ),
– έχοντας υπόψη τη στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περιοχή της Βαλτικής Θάλασσας (COM(2009)0248),
– έχοντας υπόψη τη Σύμβαση των Άλπεων, της 7ης Νοεμβρίου 1991,
– έχοντας υπόψη την ανακοίνωση της Επιτροπής, της 8ης Δεκεμβρίου 2010, με τίτλο «Η στρατηγική της Ευρωπαϊκής Ένωσης για την περιοχή του Δούναβη» (COM(2010)0715) και το ενδεικτικό σχέδιο δράσης που συνοδεύει τη στρατηγική (SEC(2009)0712),
– έχοντας υπόψη το ψήφισμα του, που ενέκρινε στις 17 Φεβρουαρίου 2011, σχετικά με την εφαρμογή της στρατηγικής της ΕΕ για την περιοχή του Δούναβη(1),
– έχοντας υπόψη τα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 24ης Ιουνίου 2011, στα οποία το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο καλούσε τα κράτη μέλη «να συνεχίσουν το έργο τους, σε συνεργασία με την Επιτροπή, για πιθανές μελλοντικές μακροπεριφερειακές στρατηγικές»,
– έχοντας υπόψη την πρόταση της Επιτροπής, της 6ης Οκτωβρίου 2011, για τη θέσπιση κανονισμού του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου σχετικά με τον καθορισμό ειδικών διατάξεων για την υποστήριξη του στόχου της ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας από το Ευρωπαϊκό Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης (COM(2011)0611),
– έχοντας υπόψη το άρθρο 115 παράγραφος 5 και το άρθρο 110 παράγραφος 4 του Κανονισμού,
Α. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι μακροπεριφερειακές στρατηγικές αποσκοπούν στην καλύτερη αξιοποίηση των υφιστάμενων πόρων προκειμένου να αντιμετωπίζονται τα προβλήματα εδαφικής ανάπτυξης, στην εξεύρεση κοινών απαντήσεων σε κοινές προκλήσεις, καθώς και στην αύξηση της αποτελεσματικότητας των διάφορων υποστηριζόμενων από την ΕΕ πολιτικών και των εταιρικών σχέσεων ανάμεσα σε δημόσιες διοικήσεις, τοπικές και περιφερειακές αρχές, καθώς και άλλους οργανισμούς και οργανώσεις της κοινωνίας των πολιτών·
Β. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή προτείνει να ενισχυθεί το διακρατικό σκέλος της πολιτικής για την εδαφική συνεργασία, και οι πρωτοβουλίες για ενδεχόμενες νέες μακροπεριφερειακές στρατηγικές να αναλαμβάνονται σε εθελοντική βάση, βασιζόμενες ωστόσο στην προηγούμενη πείρα και τις βέλτιστες πρακτικές·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι τα εδάφη που απαρτίζουν την περιοχή των Άλπεων έχουν πολλά κοινά χαρακτηριστικά, όπως τη γεωγραφική ιδιαιτερότητα των πολύ υψηλών ορεινών περιοχών και τις στενές επαφές με τις μεγαλύτερες πόλεις του περιαλπικού τόξου·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η μακροπεριφερειακή στρατηγική για τις Άλπεις, που θα πρέπει να είναι συγκρίσιμη με τις στρατηγικές που έχει εγκρίνει η ΕΕ για τις περιοχές της Βαλτικής Θάλασσας και του Δούναβη, θα αποτελέσει μια ευκαιρία για να αποκτήσουν οι Άλπεις μια νέα διάσταση και μεγαλύτερη σημασία στο πλαίσιο της ΕΕ, δεδομένου ότι θα έχουν καλύτερη πρόσβαση στη χρηματοδότηση·
Ε. λαμβάνοντας υπόψη ότι η περιοχή των Άλπεων ανήκει σε διάφορα κράτη μέλη της ΕΕ και σε χώρες εκτός της ΕΕ, και ότι συνιστά μια διασυνδεδεμένη μακροπεριφέρεια που χαρακτηρίζεται από ανομοιογενείς οικονομικές ικανότητες και αυξανόμενες ανησυχίες σχετικά με περιβαλλοντικά ζητήματα, τις δημογραφικές αλλαγές, τις υποδομές των μεταφορών, τον τουρισμό και ζητήματα σχετικά με την ενέργεια, καθώς και ότι ο συντονισμός των εσωτερικών και εξωτερικών πολιτικών όλων των ενδιαφερόμενων φορέων θα μπορούσε να φέρει καλύτερα αποτελέσματα και να προσδώσει προστιθέμενη αξία·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι οι Άλπεις είναι μια περιοχή ευρωπαϊκού και διεθνούς ενδιαφέροντος, με εύθραυστα οικοσυστήματα και μεγάλο αριθμό παγετώνων που επηρεάζονται σημαντικά από την κλιματική αλλαγή, καθώς και με μεγάλο αριθμό προστατευόμενων φυσικών περιοχών και διάφορα προστατευόμενα είδη ενδημικής χλωρίδας και πανίδας·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η πολιτική συνοχής στοχεύει στην οικονομική, κοινωνική και εδαφική συνοχή σε ολόκληρη την ΕΕ·
1. θεωρεί ότι η ανάπτυξη στρατηγικών μεγάλης κλίμακας, όπως οι μακροπεριφερειακές στρατηγικές, θα πρέπει να συμβάλει στην ενίσχυση του ρόλου του τοπικού και περιφερειακού επιπέδου διακυβέρνησης όσον αφορά την υλοποίηση της ενωσιακής πολιτικής, και πιστεύει ότι η αρχή της πολυεπίπεδης διακυβέρνησης θα πρέπει να τεθεί στο επίκεντρο του σχεδιασμού και της υλοποίησης της στρατηγικής για τις Άλπεις·
2. υπενθυμίζει τα διδάγματα που έχουν αντληθεί από τη στρατηγική για τη Βαλτική Θάλασσα και τη στρατηγική για τον Δούναβη όσον αφορά τη διαφάνεια στη διαδικασία λήψης αποφάσεων και τη διάθεση ενωσιακών κονδυλίων· ζητεί από την Επιτροπή να υποβάλει, χωρίς καθυστέρηση, ειδικό σχέδιο δράσης για την εν λόγω περιοχή προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα διαρθρωτικά μειονεκτήματα των ορεινών περιοχών και να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες για την οικονομική ανάπτυξη και την κοινωνική και εδαφική συνοχή της περιοχής,
3. υπογραμμίζει τον θετικό ρόλο που διαδραματίζουν νομοθετικά μέσα της ΕΕ όπως οι ευρωπαϊκοί όμιλοι εδαφικής συνεργασίας (ΕΟΕΣ) όσον αφορά τις μακροπεριφέρειες, δεδομένου ότι παρέχουν διαρθρωτική στήριξη για συγκεκριμένες πτυχές συνεργασίας, για την ανταλλαγή βέλτιστων πρακτικών, καθώς και για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση στρατηγικών εδαφικής ανάπτυξης που καθιστούν δυνατή τη συνεργασία των αρχών διαφόρων επιπέδων·
4. εκφράζει την ικανοποίησή του για τις τρέχουσες εξελίξεις καθώς και για την ισχυρή προσέγγιση από τη βάση προς την κορυφή, που έχουν υιοθετήσει οι περιφέρειες της περιοχής των Άλπεων, οι οποίες έχουν επανειλημμένα εκφράσει την επιθυμία τους για δημιουργία μιας στρατηγικής των Άλπεων που να αντιμετωπίζει αποτελεσματικά τις κοινές προκλήσεις που αντιμετωπίζει ολόκληρο το τόξο των Άλπεων, να αξιοποιεί το σημαντικό δυναμικό του με μεγαλύτερη συνέπεια, και να ανταποκρίνεται στην ανάγκη για βελτίωση της κινητικότητας, της ενεργειακής ασφάλειας, της προστασίας του περιβάλλοντος, της κοινωνικής και οικονομικής ανάπτυξης, των πολιτιστικών ανταλλαγών και της προστασίας των πολιτών στην περιοχή των Άλπεων·
5. θεωρεί ότι η βιώσιμη ανάπτυξη των Άλπεων συγκαταλέγεται στους κύριους στόχους στο πλαίσιο της μακροπεριφερειακής στρατηγικής, λαμβανομένου υπόψη του μεγάλου αριθμού παγετώνων που επηρεάζονται από την κλιματική αλλαγή·
6. θεωρεί ότι η συγκεκριμένη στρατηγική θα πρέπει επίσης να ενθαρρύνει και να επιδιώκει τη διευκόλυνση της συνεργασίας για τον καθορισμό των ευρωπαϊκών προστατευόμενων φυσικών περιοχών, κατά το παράδειγμα της πρόσφατης κοινής πρωτοβουλίας του Parc National du Mercantour (Γαλλία) και του Parco Naturale delle Alpi Marittime (Ιταλία)·
7. επισημαίνει ότι είναι σημαντικό να ευθυγραμμιστεί το περιεχόμενο της στρατηγικής για τις Άλπεις με τη Σύμβαση των Άλπεων και τα συμπληρωματικά της πρωτόκολλα, όπως επίσης να ληφθεί υπόψη η υφιστάμενη συνεργασία και δικτύωση στον συγκεκριμένο τομέα·
8. τονίζει ότι η μακροπεριφερειακή στρατηγική για τις Άλπεις θα πρέπει να λαμβάνει υπόψη τη διατήρηση των παραδοσιακών – κυρίως γεωργικών – μορφών χρήσης της γης, έτσι ώστε να προάγει τη βιοποικιλότητα και τη διατήρηση των υφιστάμενων προστατευόμενων περιοχών·
9. ζητεί τη διεξοδική αξιολόγηση της μακροπεριφερειακής στρατηγικής για τις Άλπεις από την Επιτροπή, με βάση αντικειμενικά κριτήρια και μετρήσιμους δεικτες·
10. ζητεί από την Επιτροπή να εφαρμόσει ουσιαστικά το άρθρο 174 της ΣΛΕΕ μέσω στρατηγικού σχεδίου, προκειμένου να αντιμετωπιστούν τα διαρθρωτικά μειονεκτήματα των ορεινών περιοχών και να δημιουργηθούν οι κατάλληλες συνθήκες για οικονομική ανάπτυξη και ουσιαστική κοινωνική και εδαφική συνοχή·
11. θεωρεί ότι η εδαφική διάσταση της στρατηγικής θα οδηγήσει στην ανάπτυξη και υλοποίηση της ιδέας της εδαφικής συνοχής·
12. τονίζει ότι η μακροπεριφερειακή στρατηγική για τις Άλπεις αποτελεί αποτελεσματικό μέσο για την ενίσχυση της ευρωπαϊκής εδαφικής συνεργασίας στην περιοχή, καθώς εφαρμόζει μια προσέγγιση από τη βάση προς την κορυφή και επεκτείνει τη συνεργασία με την καλύτερη αξιοποίηση των διαθέσιμων πόρων, διευκολύνοντας έτσι τον διατομεακό συντονισμό των πολιτικών·
13. τονίζει ότι η μακροπεριφερειακή στρατηγική για τις Άλπεις θα πρέπει να εξασφαλίζει τη συμπληρωματικότητα των πρωτοβουλιών της ΕΕ για την περιοχή των Άλπεων και τις ορεινές περιοχές, και να προσφέρει πραγματική προστιθέμενη αξία σε συγκεκριμένα έργα·
14. θεωρεί ότι μια μακροπεριφερειακή στρατηγική για τις Άλπεις θα πρέπει να συντονίζει τα υπάρχοντα κονδύλια της ΕΕ, ιδίως στο πλαίσιο της πολιτικής για τη συνοχή, έτσι ώστε να υλοποιούνται σχέδια για την αντιμετώπιση κοινών προκλήσεων, όπως η προστασία του περιβάλλοντος, οι επενδύσεις στην ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία, η γεωργία και η δασοκομία, το νερό, η ενέργεια, το περιβάλλον και τα θέματα που σχετίζονται με το κλίμα και τις μεταφορές·
15. τονίζει ότι μια πιθανή μακροπεριφερειακή στρατηγική για τις Άλπεις θα πρέπει να συνάδει με τους στόχους της στρατηγικής «Ευρώπη 2020», εξασφαλίζοντας έτσι τη συμμόρφωση με τις δεσμεύσεις της ΕΕ για έξυπνη, βιώσιμη και χωρίς αποκλεισμούς ανάπτυξη·
16. υπογραμμίζει ότι είναι σημαντικό να αυξηθεί, με μια τέτοια στρατηγική, η ικανότητα καινοτομίας της περιοχής των Άλπεων, μέσα από την αξιοποίηση των δεξιοτήτων του εργατικού δυναμικού της, τη δημιουργία εταιρικών σχέσεων και σχέσεων συνεργασίας ανάμεσα στους κύριους ενδιαφερόμενους φορείς (αγορά εργασίας, εκπαίδευση, κατάρτιση και έρευνα, εργοδότες), με τη διατήρηση των νέων που βρίσκονται σε ηλικία εργασίας στην περιοχή, με την υποστήριξη της δημιουργικότητας, και με την ενίσχυση των ικανοτήτων των διαφόρων περιοχών στους τομείς της εκπαίδευσης, της επιστήμης και της έρευνας·
17. τονίζει ότι το νέο «μακροπεριφερειακό» πλαίσιο συνεργασίας πρέπει να διασφαλίζει τη μετατροπή των φυσικών μειονεκτημάτων των περιφερειακών περιοχών, όπως οι πολύ υψηλές ορεινές περιοχές, σε πλεονεκτήματα και ευκαιρίες, καθώς και την παροχή κινήτρων για τη βιώσιμη ανάπτυξη αυτών των περιοχών·
18. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, στην Επιτροπή, στην Επιτροπή των Περιφερειών και στα λοιπά σχετικά θεσμικά όργανα.