Ψήφισμα του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου της 4ης Φεβρουαρίου 2016 σχετικά με την περίπτωση των αγνοούμενων εκδοτών βιβλίων στο Χονγκ Κονγκ (2016/2558(RSP))
Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο,
– έχοντας υπόψη τα προηγούμενα ψηφίσματά του σχετικά με την κατάσταση στην Κίνα, και ιδίως εκείνων της 16ης Δεκεμβρίου 2015 σχετικά με τις σχέσεις ΕΕ-Κίνας(1) και της 13ης Μαρτίου 2014 σχετικά με τις προτεραιότητες της ΕΕ για την 25η σύνοδο του Συμβουλίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ(2),
– έχοντας υπόψη τη δήλωση της εκπροσώπου της Ευρωπαϊκής Υπηρεσίας Εξωτερικής Δράσης (ΕΥΕΔ), της 7ης Ιανουαρίου 2016, σχετικά με την εξαφάνιση ατόμων που σχετίζονται με τον εκδοτικό οίκο Mighty Current στο Χονγκ Κονγκ,
– έχοντας υπόψη τη δήλωση της ΕΥΕΔ, της 29ης Ιανουαρίου 2016, σχετικά με την ανησυχία της ΕΕ για την κατάσταση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων στην Κίνα,
– έχοντας υπόψη την ετήσια έκθεση της Επιτροπής για το 2014 σχετικά με την Ειδική Διοικητική Περιοχή του Χονγκ Κονγκ, η οποία δημοσιεύτηκε τον Απρίλιο 2015,
– έχοντας υπόψη την έναρξη διπλωματικών σχέσεων μεταξύ της ΕΕ και της Κίνας στις 6 Μαΐου 1975,
– έχοντας υπόψη τη στρατηγική εταιρική σχέση ΕΕ-Κίνας που δρομολογήθηκε το 2003,
– έχοντας υπόψη το στρατηγικό θεματολόγιο συνεργασίας για το 2020 μεταξύ της ΕΕ και της Κίνας, το οποίο συμφωνήθηκε στις 21 Νοεμβρίου 2013,
– έχοντας υπόψη τις διαπραγματεύσεις για τη σύναψη νέας συμφωνίας εταιρικής σχέσης και συνεργασίας, οι οποίες έχουν ανασταλεί,
– έχοντας υπόψη την έγκριση του νέου νόμου περί εθνικής ασφάλειας από τη μόνιμη επιτροπή του Εθνικού Λαϊκού Κογκρέσου της Κίνας, την 1η Ιουλίου 2015, και τη δημοσίευση του δεύτερου σχεδίου ενός νέου νόμου περί διοίκησης των ΜΚΟ της αλλοδαπής στις 5 Μαΐου 2015,
– έχοντας υπόψη τον διάλογο ΕΕ-Κίνας σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, ο οποίος δρομολογήθηκε το 1995, και τον 34ο γύρο του διαλόγου, ο οποίος πραγματοποιήθηκε στο Πεκίνο την 30η Νοεμβρίου και την 1η Δεκεμβρίου 2015,
– έχοντας υπόψη το Διεθνές Σύμφωνο για τα ατομικά και πολιτικά δικαιώματα, της 16ης Δεκεμβρίου 1966,
– έχοντας υπόψη την Οικουμενική Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου του 1948,
– έχοντας υπόψη τις καταληκτικές παρατηρήσεις της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων των Ηνωμένων Εθνών σχετικά με την τρίτη περιοδική έκθεση του Χονγκ Κονγκ της Κίνας, οι οποίες εγκρίθηκαν από την Επιτροπή κατά την 107η σύνοδό της (11-28 Μαρτίου 2013),
– έχοντας υπόψη τις καταληκτικές παρατηρήσεις της Επιτροπής των Ηνωμένων Εθνών κατά των βασανιστηρίων σχετικά με την πέμπτη έκθεση της Κίνας, οι οποίες εγκρίθηκαν κατά την 1391η και την 1392η συνεδρίασή της, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν στις 2 και 3 Δεκεμβρίου 2015,
– έχοντας υπόψη τον Βασικό Νόμο της Ειδικής Διοικητικής Περιοχής του Χονγκ Κονγκ της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας (στο εξής αναφερόμενος ως «ο Βασικός Νόμος»), και ιδίως τα άρθρα σχετικά με τις προσωπικές ελευθερίες και την ελευθερία του Τύπου, καθώς και το Διάταγμα για τη Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Χονγκ Κονγκ,
– έχοντας υπόψη το άρθρο 135 παράγραφος 5 και το άρθρο 123 παράγραφος 4, του Κανονισμού του,
A. λαμβάνοντας υπόψη ότι, κατά τους τελευταίους τέσσερις μήνες, έχουν εξαφανιστεί υπό μυστηριώδεις συνθήκες πέντε βιβλιοπώλες (οι Lui Bo, Gui Minhai, Zhang Zhiping, Lin Rongji και Lee Po), τέσσερις εκ των οποίων κατοικούν στο Χονγκ Κονγκ και ένας σε άλλη περιοχή, και οι οποίοι συνδέονται με τον εκδοτικό οίκο Mighty Current και το βιβλιοπωλείο του, όπου πωλούνται λογοτεχνικά έργα επικριτικά για το Πεκίνο· λαμβάνοντας υπόψη ότι δύο από τα άτομα αυτά είναι πολίτες της ΕΕ (ο Gui Minhai είναι Σουηδός υπήκοος και ο Lee Po Βρετανός υπήκοος)· λαμβάνοντας υπόψη ότι τον Ιανουάριο του 2016 επιβεβαιώθηκε ότι αμφότεροι αυτοί οι πολίτες της ΕΕ βρίσκονταν στην ηπειρωτική Κίνα, και, λαμβάνοντας υπόψη ότι υπάρχουν υποψίες ότι και οι υπόλοιποι τρεις βρίσκονται επίσης εκεί· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Lee Po επανενώθηκε προσωρινά με τη σύζυγό του στις 23 Ιανουαρίου 2016 σε μυστική τοποθεσία στην ηπειρωτική Κίνα· λαμβάνοντας υπόψη ότι η συνεχιζόμενη έλλειψη πληροφοριών σχετικά με την κατάσταση και την τοποθεσία τους είναι εξαιρετικά ανησυχητική·
B. λαμβάνοντας υπόψη ότι έχουν διατυπωθεί πειστικοί ισχυρισμοί από τα μέσα ενημέρωσης, και ανησυχίες από τους νομοθέτες, τις οργανώσεις για τα ανθρώπινα δικαιώματα και μεγάλο αριθμό πολιτών, ότι οι πέντε βιβλιοπώλες απήχθησαν από τις αρχές της ηπειρωτικής Κίνας· λαμβάνοντας υπόψη ότι ιδίως ο Lee Po απήχθη από το Χονγκ Κονγκ και ο Gui Minhai εξαφανίστηκε από το σπίτι του στην Ταϊλάνδη·
Γ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 10 Ιανουαρίου 2016, χιλιάδες διαδηλωτές συγκεντρώθηκαν στους δρόμους του Χονγκ Κονγκ με σκοπό να απαιτήσουν την ανάληψη δράσης από την κυβέρνηση ώστε να αποσαφηνίσει την εξαφάνιση των πέντε βιβλιοπωλών· λαμβάνοντας υπόψη ότι οι εξαφανίσεις συνέβησαν έπειτα από μια σειρά βίαιων επιθέσεων, το 2013 και το 2014, κατά δημοσιογράφων του Χονγκ Κονγκ που τηρούσαν επικριτική στάση απέναντι το Πεκίνο·
Δ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το Χονγκ Κονγκ στηρίζει και προστατεύει την ελευθερία του λόγου, της έκφρασης και της δημοσίευσης· λαμβάνοντας υπόψη ότι η δημοσίευση οποιωνδήποτε υλικών επικριτικών για την κινεζική ηγεσία είναι νόμιμη στο Χονγκ Κονγκ, παρότι έχει απαγορευτεί στην ηπειρωτική Κίνα· λαμβάνοντας υπόψη ότι η αρχή «μία χώρα, δύο συστήματα» εγγυάται την αυτονομία του Χονγκ Κονγκ από το Πεκίνο όσον αφορά αυτές τις ελευθερίες, όπως κατοχυρώνονται στο άρθρο 27 του Βασικού Νόμου·
E. λαμβάνοντας υπόψη ότι έχουν δημοσιευθεί αποκαλύψεις ότι 14 εκδότες και 21 εκδόσεις στο Χονγκ Κονγκ έχουν οριστεί ως στόχοι σε εσωτερικό έγγραφο του κομμουνιστικού κόμματος του Απριλίου 2015, στο οποίο κοινοποιήθηκε μια στρατηγική για την «εξάλειψη» απαγορευμένων βιβλίων στην πηγή τους στο Χονγκ Κονγκ και στο Μακάο· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο φόβος αντιποίνων οδήγησε ορισμένους βιβλιοπώλες στο Χονγκ Κονγκ να αποσύρουν από τα ράφια βιβλία επικριτικά για την Κίνα·
ΣΤ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η κυβέρνηση της ηπειρωτικής Κίνας περιορίζει και ποινικοποιεί αυστηρά την ελευθερία της έκφρασης, ιδίως μέσω της λογοκρισίας· λαμβάνοντας υπόψη ότι το διαδικτυακό «Σινικό Τείχος Προστασίας» της Κίνας επιτρέπει στην κυβέρνηση να λογοκρίνει οποιαδήποτε πολιτικά μη αποδεκτή πληροφορία· λαμβάνοντας υπόψη ότι η Κίνα εφαρμόζει αυστηρούς περιορισμούς στην ελευθερία της έκφρασης, και ότι η απήχηση των βιβλίων τα οποία είναι επικριτικά για την Κίνα θεωρείται απειλή κατά της κοινωνικής σταθερότητας·
Ζ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, στις 17 Ιανουαρίου 2016, ο Gui Minhai εξέδωσε δήλωση στην ηπειρωτική Κίνα, υποστηρίζοντας ότι μετέβη οικειοθελώς στην ηπειρωτική Κίνα και ομολογώντας, σε κάτι που έγινε αντιληπτό ως καταναγκαστική ομολογία, μια προγενέστερη καταδίκη του για οδήγηση υπό την επήρεια οινοπνεύματος·
Η. λαμβάνοντας υπόψη ότι τόσο οι σουηδικές όσο και οι βρετανικές αρχές έχουν ζητήσει την πλήρη υποστήριξη των κινεζικών αρχών για την προστασία των δικαιωμάτων των δύο υπηκόων τους, καθώς και των υπόλοιπων «αγνοουμένων»·
Θ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η Επιτροπή των Ηνωμένων Εθνών κατά των βασανιστηρίων έχει εκφράσει τις σοβαρές της ανησυχίες για τις συστηματικές καταγγελίες από διάφορες πηγές σχετικά με τη συνεχιζόμενη πρακτική της παράνομης κράτησης σε μη αναγνωρισμένους και ανεπίσημους τόπους κράτησης, που είναι γνωστοί ως «μαύρες φυλακές»· λαμβάνοντας υπόψη ότι έχει επίσης εκφράσει σοβαρές ανησυχίες για τις συστηματικές καταγγελίες, σύμφωνα με τις οποίες η πρακτική των βασανιστηρίων και της κακομεταχείρισης εξακολουθεί να είναι βαθιά ριζωμένη στο σύστημα ποινικής δικαιοσύνης, το οποίο βασίζεται υπερβολικά στις ομολογίες ως βάση για τις καταδικαστικές αποφάσεις·
Ι. λαμβάνοντας υπόψη ότι, θεωρητικά και τυπικά η Κίνα έχει αποδεχθεί την οικουμενικότητα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και ότι κατά τις τρεις τελευταίες δεκαετίες έχει επιλέξει να συμμετέχει στο διεθνές πλαίσιο προάσπισης των ανθρωπίνων δικαιωμάτων υπογράφοντας πλήθος συνθηκών στον τομέα των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και προσχωρώντας με τον τρόπο αυτό στο διεθνές πεδίο του διεθνούς νομικού και θεσμικού πλαισίου για τα ανθρώπινα δικαιώματα·
ΙΑ. λαμβάνοντας υπόψη ότι το άρθρο 27 του Βασικού Νόμου, το οποίο αποτελεί το de facto Σύνταγμα του Χονγκ Κονγκ, εγγυάται την «ελευθερία του λόγου, του Τύπου και των εκδόσεων, καθώς και της ελευθερίας του συνεταιρίζεσθαι, του συνέρχεσθαι και της πραγματοποίησης πορειών και διαδηλώσεων»· λαμβάνοντας υπόψη ότι ο Βασικός Νόμος, ο οποίος αποτέλεσε αντικείμενο διαπραγματεύσεων μεταξύ της Κίνας και του Ηνωμένου Βασιλείου, εγγυάται τα εν λόγω δικαιώματα για μια περίοδο 50 ετών η οποία λήγει το 2047·
ΙΒ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η 17η Διάσκεψη Κορυφής ΕΕ-Κίνας, της 29ης Ιουνίου 2015, προήγαγε τις διμερείς σχέσεις σε νέο επίπεδο, και λαμβάνοντας υπόψη ότι στο στρατηγικό πλαίσιο για τα ανθρώπινα δικαιώματα και τη δημοκρατία, η ΕΕ δεσμεύεται ότι θα θέσει τα ανθρώπινα δικαιώματα στο επίκεντρο των σχέσεων της με όλες τις τρίτες χώρες, συμπεριλαμβανομένων των στρατηγικών εταίρων της·
ΙΓ. λαμβάνοντας υπόψη ότι η ΕΕ και η Κίνα συμμετέχουν σε διαλόγους για τα ανθρώπινα δικαιώματα από το 1995, και λαμβάνοντας υπόψη ότι αμφότερες οι πλευρές θεωρούν ότι τα ανθρώπινα δικαιώματα αποτελούν σημαντικό μέρος των διμερών τους σχέσεων·
ΙΔ. λαμβάνοντας υπόψη ότι, σύμφωνα με την 21η ετήσια έκθεση (Ιούλιος 2014) της Ένωσης Δημοσιογράφων του Χονγκ Κονγκ, το 2014 υπήρξε το χειρότερο έτος για την ελευθερία του Τύπου στο Χονγκ Κονγκ σε διάστημα πολλών δεκαετιών· λαμβάνοντας υπόψη ότι ορισμένοι δημοσιογράφοι έχουν δεχθεί σωματικές επιθέσεις ή έχουν απολυθεί, ενώ άλλοι, οι οποίοι εκφράζουν επικριτικές απόψεις, έχουν μεταφερθεί σε λιγότερο ευαίσθητες περιοχές·
1. εκφράζει τη βαθιά του ανησυχία για την έλλειψη πληροφοριών σχετικά με την τοποθεσία και την κατάσταση των πέντε βιβλιοπωλών που αγνοούνται· ζητεί την άμεση δημοσίευση λεπτομερών πληροφοριών σχετικά με την τοποθεσία και την κατάσταση των Lee Po και Gui Minhai, και ζητεί την άμεση και ασφαλή απελευθέρωσή τους ώστε να τους χορηγηθεί το δικαίωμα της επικοινωνίας· ζητεί την άμεση απελευθέρωση όλων των υπόλοιπων ατόμων που έχουν συλληφθεί αυθαίρετα επειδή άσκησαν το δικαίωμά τους στην ελευθερία της έκφρασης και δημοσίευσης στο Χονγκ Κονγκ, συμπεριλαμβανομένων των τριών υπόλοιπων βιβλιοπωλών·
2. καλεί την κινεζική κυβέρνηση να αναφέρει χωρίς καθυστέρηση οποιαδήποτε πληροφορία που αφορά τους αγνοούμενους βιβλιοπώλες, και να διεξαγάγει άμεσα διαφανή και χωρίς αποκλεισμούς διάλογο και ανταλλαγή πληροφοριών επί του θέματος μεταξύ των αρχών της ηπειρωτικής χώρας και των αρχών του Χονγκ Κονγκ· σημειώνει ως θετική εξέλιξη την ανακοίνωση του Lee Po και την επανένωση με την σύζυγό του·
3. καλεί τις αρμόδιες αρχές της Κίνας, του Χονγκ Κονγκ και της Ταϊλάνδης να διερευνήσουν και να διαλευκάνουν τις περιστάσεις υπό τις οποίες συνέβησαν οι εξαφανίσεις, σύμφωνα με το κράτος δικαίου και, στο μέτρο του δυνατού, να συνδράμουν ώστε να επιστρέψουν οι εκδότες στα σπίτια τους με ασφάλεια·
4. εκφράζει την ανησυχία του για τους ισχυρισμούς σχετικά με τη λειτουργία υπηρεσιών επιβολής του νόμου της ηπειρωτικής Κίνας στο Χονγκ Κονγκ· υπενθυμίζει ότι, αν λειτουργούν υπηρεσίες επιβολής του νόμου της ηπειρωτικής χώρας στο Χονγκ Κονγκ, η πράξη αυτή αποτελεί παραβίαση του Βασικού Νόμου· θεωρεί ότι κάτι τέτοιο δεν θα συμφωνούσε με την αρχή «μία χώρα, δύο συστήματα»· καλεί την Κίνα να σεβαστεί τις εγγυήσεις αυτονομίας που έχουν χορηγηθεί στο Χονγκ Κονγκ στο πλαίσιο του Βασικού Νόμου·
5. καταδικάζει απερίφραστα όλες τις περιπτώσεις παραβιάσεων των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, και ιδίως τις αυθαίρετες συλλήψεις, την παράδοση, τις καταναγκαστικές ομολογίες, τη μυστική κράτηση, την κράτηση σε συνθήκες απομόνωσης και τις παραβιάσεις της ελευθερίας της δημοσίευσης και της έκφρασης· υπενθυμίζει ότι η ανεξαρτησία των εκδοτών βιβλίων, των δημοσιογράφων και των συντακτών ιστολογίων (bloggers) πρέπει να προστατεύεται· ζητεί να δοθεί άμεσα τέλος στις παραβιάσεις των ανθρωπίνων δικαιωμάτων και του πολιτικού εκφοβισμού·
6. καταδικάζει τους περιορισμούς και την ποινικοποίηση της ελευθερίας της έκφρασης, και εκφράζει τη λύπη του για την εφαρμογή αυστηρότερων περιορισμών στην ελευθερία της έκφρασης· καλεί την κινεζική κυβέρνηση να σταματήσει την καταστολή της ελεύθερης ροής πληροφοριών, μεταξύ άλλων μέσω του περιορισμού της χρήσης του Διαδικτύου·
7. εκφράζει την ανησυχία του για την επικείμενη έγκριση του σχεδίου ενός νόμου περί διοίκησης των ΜΚΟ της αλλοδαπής, δεδομένου ότι στην τρέχουσα μορφή του θα δυσχέραινε σε μεγάλο βαθμό τις δραστηριότητες της κοινωνίας των πολιτών της Κίνας και θα περιόριζε σοβαρά την ελευθερία του συνέρχεσθαι και της έκφρασης στην χώρα, μέσω, μεταξύ άλλων, της απαγόρευσης των υπερπόντιων ΜΚΟ που δεν είναι εγγεγραμμένες στο κινεζικό Υπουργείο Δημόσιας Ασφάλειας, και της απαγόρευσης της χρηματοδότησης οποιουδήποτε κινέζου πολίτη ή οργάνωσης από επαρχιακές υπηρεσίες δημόσιας ασφάλειας, και της απαγόρευσης της διεξαγωγής από οποιεσδήποτε κινεζικές ομάδες «δραστηριοτήτων» για λογαριασμό ή με την εξουσιοδότηση μη εγγεγραμμένων υπερπόντιων ΜΚΟ, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που έχουν έδρα το Χονγκ Κονγκ και το Μακάο· καλεί τις κινεζικές αρχές να αναθεωρήσουν ουσιαστικά το εν λόγω σχέδιο νόμου προκειμένου να ευθυγραμμιστεί με τα διεθνή πρότυπα για τα ανθρώπινα δικαιώματα, συμπεριλαμβανομένων των διεθνών δεσμεύσεων που έχει αναλάβει η Λαϊκή Δημοκρατία της Κίνας·
8. εκφράζει την ανησυχία του σχετικά με το νέο σχέδιο νόμου για την ασφάλεια στον κυβερνοχώρο, το οποίο θα ενίσχυε και θα θεσμοθετούσε τις πρακτικές λογοκρισίας και επιτήρησης του κυβερνοχώρου, και σχετικά με τον εγκριθέντα νόμο περί εθνικής ασφάλειας και το σχέδιο νόμου για την καταπολέμηση της τρομοκρατίας· επισημαίνει ότι μεταρρυθμιστές κινέζοι νομομαθείς και οι υπερασπιστές των ατομικών δικαιωμάτων φοβούνται ότι οι εν λόγω νόμοι θα περιορίσουν περαιτέρω την ελευθερία της έκφρασης και θα οδηγήσουν σε αύξηση της αυτολογοκρισίας·
9. πιστεύει ότι οι ισχυρές, διαρκείς σχέσεις ΕΕ-Κίνας οφείλουν να προσφέρουν μια αποτελεσματική πλατφόρμα για ώριμο, ουσιαστικό και ανοικτό διάλογο σχετικά με τα ανθρώπινα δικαιώματα, ο οποίος βασίζεται στον αμοιβαίο σεβασμό·
10. υπογραμμίζει τη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για ενίσχυση της δημοκρατίας, συμπεριλαμβανομένων του κράτους δικαίου, της ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, των θεμελιωδών ελευθεριών και δικαιωμάτων, της διαφάνειας και της ελευθερίας της ενημέρωσης και της έκφρασης στο Χονγκ Κονγκ·
11. αναθέτει στον Πρόεδρό του να διαβιβάσει το παρόν ψήφισμα στο Συμβούλιο, την Επιτροπή, την Αντιπρόεδρο της Επιτροπής/Ύπατη Εκπρόσωπο της Ένωσης για θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας, την κυβέρνηση και το κοινοβούλιο της Λαϊκής Δημοκρατίας της Κίνας, και τον Διευθύνοντα Σύμβουλο και τη Συνέλευση της Ειδικής Διοικητικής Περιοχής του Χονγκ Κονγκ.