Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 24 listopada 2016 r. w sprawie Gui Minhaia, wydawcy uwięzionego w Chinach (2016/2990(RSP))

P8_TA(2016)0444 RC-B8-1256/2016

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie sytuacji w Chinach, w szczególności rezolucję z dnia 4 lutego 2016 r. w sprawie zaginionych wydawców książek w Hongkongu(1), z 16 grudnia 2015 r. w sprawie stosunków UE–Chiny(2) oraz rezolucję z dnia 13 marca 2014 r. w sprawie priorytetów UE na 25. sesję Rady Praw Człowieka ONZ(3),

–  uwzględniając oświadczenie rzecznika Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych (ESDZ) z dnia 7 stycznia 2016 r. w sprawie zaginięcia osób związanych z wydawnictwem Mighty Current w Hongkongu,

–  uwzględniając 18. roczne sprawozdanie Komisji Europejskiej i Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych w sprawie Specjalnego Regionu Administracyjnego Hongkong (SRA) z kwietnia 2016 r.,

–  uwzględniając rozpoczęty w 1995 r. dialog na temat praw człowieka między UE a Chinami oraz 34. rundę tego dialogu, która odbyła się w dniach 30 listopada i 1 grudnia 2015 r. w Pekinie,

–  uwzględniając oświadczenie wysokiego komisarza ONZ ds. praw człowieka z dnia 16 lutego 2016 r.,

–  uwzględniając wspólny komunikat Komisji Europejskiej i ESDZ do Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 22 czerwca 2016 r. pt.: „Elementy nowej strategii UE wobec Chin”,

–  uwzględniając Ustawę zasadniczą Specjalnego Regionu Administracyjnego Hongkong Chińskiej Republiki Ludowej, w szczególności jej artykuły dotyczące wolności osobistych i wolności prasy, a także uwzględniając Kartę praw Hongkongu,

–  uwzględniając Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych z dnia 16 grudnia 1966 r.,

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka z 1948 r.,

–  uwzględniając przyjęcie nowej ustawy o bezpieczeństwie narodowym przez Stały Komitet Ogólnochińskiego Zgromadzenia Przedstawicieli Ludowych w dniu 1 lipca 2015 r. oraz przyjęcie nowej ustawy o zarządzaniu zagranicznymi organizacjami pozarządowymi w dniu 28 kwietnia 2016 r. przez Ogólnochińskie Zgromadzenie Przedstawicieli Ludowych, a także przyjęcie nowej ustawy o bezpieczeństwie cybernetycznym w dniu 7 listopada 2016 r.,

–  uwzględniając art. 135 ust. 5 i art. 123 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że Gui Minhai, wydawca książek i udziałowiec w wydawnictwie i księgarni sprzedającej literaturę krytyczną wobec Pekinu, zaginął bez śladu w Pattaya w Tajlandii w dniu 17 października 2015 r.;

B.  mając na uwadze, że od października do grudnia 2015 r. zaginęło także czterech innych mieszkańców Hongkongu (Lui Bo, Zhang Zhiping, Lam Wing-Kee i Lee Bo), którzy pracowali dla tej samej księgarni;

C.  mając na uwadze, że Gui Minhai jest obywatelem Szwecji chińskiego pochodzenia, a zatem obywatelem UE;

D.  mając na uwadze, że w dniu 17 stycznia 2016 r. Gui Minhai pojawił się w chińskim programie telewizyjnym i rzekomo przyznał, że dobrowolnie powrócił do kontynentalnych Chin, aby stawić się przed sądem w związku z podejrzeniem o popełnienie przestępstwa w związku z wypadkiem samochodowym w 2003 r.; mając na uwadze, że istnieją poważne przesłanki, aby sądzić, iż jego pojawienie się w telewizji zostało zaaranżowane oraz że został on zmuszony do odczytania wcześniej przygotowanego tekstu;

E.  mając na uwadze, że Gui Minhai przez ponad rok przebywał w areszcie, bez prawa kontaktu, oraz mając na uwadze, że miejsce jego pobytu pozostaje nieznane; mając na uwadze, że Gui Minhai jest jedynym księgarzem w grupie wciąż uwięzionych osób;

F.  mając na uwadze, że szwedzkie władze zwróciły się do chińskich władz o pełne wsparcie w celu ochrony praw ich obywatela oraz pozostałych „zaginionych” osób; mając na uwadze, że ani rodzina Gui Minhaia, ani szwedzki rząd nie zostały poinformowane o żadnych formalnych zarzutach mu postawionych ani też o oficjalnym miejscu jego uwięzienia;

G.  mając na uwadze, że Lui Bo i Zhang Zhiping uzyskali zgodę na powrót do Hongkongu w dniu, odpowiednio, 4 marca i 8 marca 2016 r., po pobycie w areszcie w Chinach kontynentalnych; mając na uwadze, że zwrócili się do policji o wycofanie zarzutów i wrócili na teren Chin kontynentalnych jeszcze tego samego dnia, w którym przyjechali; mając na uwadze, że Lee Bo powrócił do Hongkongu w dniu 24 marca 2016 r. i zaprzecza jakoby go porwano; mając na uwadze, że Lam Wing-Kee powrócił do Hongkongu w dniu 16 czerwca 2016 r.;

H.  mając na uwadze, że w czerwcu 2016 r. Lam Wing-Kee, jeden z wydawców, powrócił do Hongkongu, aby doprowadzić do zakończenia śledztwa w sprawie jego zaginięcia, ale zamiast powrócić na kontynent oświadczył mediom, że został porwany przez chińskie służby bezpieczeństwa, które przetrzymywały go w odosobnieniu i zmusiły do przyznania się przed kamerami telewizyjnymi do przestępstw, których nie popełnił;

I.  mając na uwadze, że Hongkong szanuje oraz chroni wolność słowa, wypowiedzi i publikacji; mając na uwadze, że publikacja jakichkolwiek materiałów krytycznych wobec chińskiego przywództwa jest legalna w Hongkongu, chociaż zakazana w Chinach kontynentalnych; mając na uwadze, że zasada „jeden kraj, dwa systemy” gwarantuje Hongkongowi autonomię od Pekinu pod względem swobód określonych w art. 27 ustawy zasadniczej;

J.  mając na uwadze, że w rocznym sprawozdaniu z 2015 r. w sprawie Specjalnego Regionu Administracyjnego Hongkong ESDZ i Komisja uważają sprawę pięciu wydawców za najpoważniejsze wyzwanie dla ustawy zasadniczej Hongkongu i zasady „jeden kraj, dwa systemy” odkąd Hongkong powrócił do Chińskiej Republiki Ludowej w 1997 r.; mając na uwadze, że tylko legalne organy ścigania z Hongkongu mają prawo egzekwować przestrzeganie prawa w Hongkongu;

K.  mając na uwadze, że Komitet ONZ przeciwko Torturom zgłaszał poważne obawy z powodu powtarzających się doniesień z różnych źródeł na temat utrzymującej się praktyki nielegalnego przetrzymywania osób w tajnych i nielegalnych zakładach karnych znanych jako „czarne więzienia”; mając na uwadze, że komitet wyraził również poważne obawy z powodu powtarzających się doniesień o tym, że praktyka tortur i brutalnego traktowania jest wciąż głęboko zakorzeniona w systemie sądownictwa karnego, który w zbyt dużym stopniu uzależnia wydanie wyroku skazującego od przyznania się do winy;

L.  mając na uwadze, że Chiny podpisały Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych (ICCPR), ale jeszcze go nie ratyfikowały; mając na uwadze, że Chiny nie podpisały ani nie ratyfikowały Międzynarodowej konwencji w sprawie ochrony wszystkich osób przed wymuszonym zaginięciem;

M.  mając na uwadze, że podczas 17. szczytu UE–Chiny, który odbył się dnia 29 czerwca 2015 r., otwarto nowy rozdział w dwustronnych stosunkach oraz mając na uwadze, że w ramach strategicznych na rzecz praw człowieka i demokracji UE zobowiązała się do umieszczenia kwestii praw człowieka w centrum swoich stosunków z wszystkimi krajami trzecimi, w tym ze swoimi strategicznymi partnerami; mając na uwadze, że na zakończenie 18. szczytu UE–Chiny, który odbył się w dniach 12–13 lipca 2016 r., wydano oświadczenie, w którym stwierdzono, że przed końcem 2016 r. odbędzie się kolejna runda dialogu na temat praw człowieka między UE a Chinami;

1.  wyraża poważne zaniepokojenie brakiem informacji na temat miejsca pobytu Gui Minhaia; wzywa do natychmiastowego opublikowania szczegółowych informacji na temat jego miejsca pobytu i apeluje o jego natychmiastowe bezpieczne uwolnienie i przyznanie mu prawa do komunikacji;

2.  wyraża zaniepokojenie z powodu zarzutów, że organy ścigania Chin kontynentalnych działają w Hongkongu; przypomina chińskim władzom, że jakakolwiek działalność ich organów ścigania w Hongkongu stałaby w sprzeczności z zasadą „jeden kraj, dwa systemy”;

3.  wzywa właściwe władze Tajlandii, Chin i Hongkongu do wyjaśnienia okoliczności tych zaginięć zgodnie z zasadą praworządności;

4.  stanowczo potępia wszelkie przypadki naruszeń praw człowieka, w szczególności niesłuszne aresztowania, nielegalne wydawanie więźniów, wymuszone zeznania, tajne przetrzymywanie, zatrzymanie bez prawa kontaktu, a także naruszenia wolności publikacji i wypowiedzi; przypomina, że należy zagwarantować niezależność wydawcom książek, dziennikarzom i blogerom; wzywa do natychmiastowego położenia kresu łamaniu praw człowieka i politycznemu zastraszaniu;

5.  potępia ograniczenia i penalizację wolności wypowiedzi oraz ubolewa z powodu zaostrzenia ograniczeń wolności wypowiedzi; wzywa chiński rząd, by zaprzestał blokowania swobodnego przepływu informacji, w tym przez nakładanie ograniczeń w korzystaniu z internetu;

6.  wyraża zaniepokojenie z powodu nowej ustawy dotyczącej bezpieczeństwa cybernetycznego przyjętej 7 listopada 2016 r., która mogłaby wzmocnić i zinstytucjonalizować praktyki cenzury i kontroli cyberprzestrzeni, a także z powodu przyjętej ustawy dotyczącej bezpieczeństwa narodowego oraz projektu ustawy o zwalczaniu terroryzmu; zwraca uwagę na obawy chińskich proreformatorskich prawników i obrońców praw obywatelskich, że ustawy te spowodują dalsze ograniczenie swobody wypowiedzi i nasilenie autocenzury;

7.  wzywa Chiny do uwolnienia pokojowo nastawionych krytyków rządu, antykorupcyjnych działaczy, prawników i dziennikarzy lub do wycofania postawionych im zarzutów;

8.  wyraża zaniepokojenie faktem, że wkrótce wejdzie w życie nowa ustawa o zarządzaniu zagranicznymi organizacjami pozarządowymi w dniu 1 stycznia 2017 r., ponieważ ustawa ta drastycznie utrudni działalność chińskiego społeczeństwa obywatelskiego i poważnie ograniczy wolność zrzeszania się i wolność słowa w tym kraju, wprowadzając między innymi zakaz finansowania jakiegokolwiek obywatela lub organizacji w Chinach przez zagraniczne organizacje pozarządowe, które nie są zarejestrowane w chińskim Ministerstwie Bezpieczeństwa Publicznego i wydziałach bezpieczeństwa publicznego w poszczególnych prowincjach, a także zakaz prowadzenia przez chińskie grupy „działań” w imieniu niezarejestrowanych zagranicznych organizacji pozarządowych lub za ich pozwoleniem, w tym organizacji posiadających siedzibę w Hongkongu i Makau; wzywa chińskie władze do zapewnienia organizacjom pozarządowym bezpiecznych i sprawiedliwych warunków i przejrzystych procedur prowadzenia swobodnej i skutecznej działalności w Chinach;

9.  podkreśla zobowiązanie Unii Europejskiej do wzmacniania demokracji, w tym praworządności, niezawisłości sądownictwa, podstawowych praw i wolności, przejrzystości, swobodnego dostępu do informacji, a także wolności słowa w Hongkongu;

10.  wzywa Chiny do ratyfikowania ICCPR i do podpisania i ratyfikowania Międzynarodowej konwencji w sprawie ochrony wszystkich osób przed wymuszonym zaginięciem;

11.  podkreśla zobowiązanie Unii Europejskiej do wzmacniania praworządności, niezawisłości sądownictwa i podstawowych praw i wolności, zwłaszcza przejrzystości, a także swobodnego dostępu do informacji, a także wolności słowa we wszystkich krajach, z którymi nawiązała stosunki dwustronne; uważa, że należy nawiązać konkretny i otwarty dialog dotyczący praw człowieka oparty na wzajemnym szacunku; uważa, że ożywione obecnie stosunki UE–Chiny muszą zapewniać skuteczną platformę dla dojrzałego, konkretnego i otwartego dialogu dotyczącego praw człowieka opartego na wzajemnym szacunku;

12.  podkreśla, że handel i stosunki gospodarcze są istotne dla zwiększania dobrobytu obu obszarów; przypomina, że takie stosunki mogą się rozwijać tylko w atmosferze dobrej woli i wzajemnego zaufania; podkreśla, że respektowanie praw człowieka i przejrzystość to element nowoczesnych umów handlowych;

13.  wzywa odpowiednie instytucje UE do szybkiego działania i umieszczenia sprawy Gui Minhaia w programie następnego dialogu na temat praw człowieka między UE a Chinami;

14.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, rządowi i parlamentowi Chińskiej Republiki Ludowej oraz zwierzchnikowi władz wykonawczych i zgromadzeniu Specjalnego Regionu Administracyjnego Hongkong.

(1) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0045. (2) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0458. (3) Teksty przyjęte, P7_TA(2014)0252.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 24 listopada 2016 r. w sprawie sytuacji Indian Guarani-Kaiowá w brazylijskim stanie Mato Grosso do Sul (2016/2991(RSP))

P8_TA(2016)0445 RC-B8-1260/2016

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie potrzeby ochrony praw ludności tubylczej w Brazylii, w szczególności rezolucję w sprawie konstytucyjnych praw ludności tubylczej w Brazylii z dnia 15 lutego 1996 r.(1),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 października 1995 r. w sprawie sytuacji ludności tubylczej w Brazylii(2),

–  uwzględniając Deklarację praw ludów tubylczych Organizacji Narodów Zjednoczonych (UNDRIP) przyjętą przez Zgromadzenie Ogólne w dniu 13 września 2007 r.,

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka z dnia 10 grudnia 1948 r.,

–  uwzględniając cele ONZ w zakresie zrównoważonego rozwoju z września 2015 r.,

–  uwzględniając wytyczne ONZ dotyczące biznesu i praw człowieka oraz inicjatywę ONZ Global Compact,

–  uwzględniając podpisaną w Brazylii konwencję Międzynarodowej Organizacji Pracy w sprawie ludności tubylczej i plemiennej (konwencja nr 169) w brzmieniu przyjętym dnia 27 czerwca 1989 r.,

–  uwzględniając wydane dnia 9 sierpnia 2016 r. oświadczenie wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Federiki Mogherini z okazji Międzynarodowego Dnia Ludności Tubylczej na Świecie,

–  uwzględniając deklarację ONZ z 1998 r. w sprawie obrońców praw człowieka, wytyczne Unii Europejskiej w sprawie obrońców praw człowieka oraz Europejski Instrument na rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka (EIDHR),

–  uwzględniając sprawozdanie specjalnej sprawozdawczyni ONZ ds. praw ludów tubylczych Victorii Tauli Corpuz z jej wyjazdu do Brazylii w dniach 7–17 marca 2016 r. (A/HRC/33/42/Add.1),

–  uwzględniając sprawozdanie Tubylczej Rady Misyjnej (Indigenous Missionary Council (CIMI)) z 2016 r.,

–  uwzględniając wypowiedzi specjalnego przedstawiciela UE ds. praw człowieka w ramach dialogu UE-Brazylia na temat praw człowieka,

–  uwzględniając art. 135 ust. 5 i art. 123 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że obowiązująca obecnie brazylijska konstytucja z 1988 r., którą wynegocjowano z udziałem ludności tubylczej, uznaje prawa tej ludności do zachowania jej tradycji kulturowych oraz uznaje ich pierwotne prawo do ziemi przodków; mając na uwadze, że obowiązkiem państwa jest uregulowanie i ochrona tego prawa;

B.  mając na uwadze, że według specjalnej sprawozdawczyni ONZ ds. praw ludów tubylczych niepokojący jest fakt, że w ciągu ostatnich ośmiu lat nie odnotowano postępów w realizacji zaleceń ONZ i rezolucji w sprawie trwałego rozwiązania kwestii o kluczowym znaczeniu dla ludów tubylczych w Brazylii, takich jak uznanie ich terytoriów, a także stwierdzono niepokojące pogorszenie ochrony praw ludności tubylczej;

C.  mając na uwadze, że według danych Specjalnego Sekretariatu Zdrowia Ludności Tubylczej (SESAI) oraz tubylczego okręgu zdrowia Mato Grosso do Sul (DSEI-MS) na temat zabójstw dokonywanych na tubylczych Indianach Guarani-Kaiowá w stanie Mato Grosso do Sul, w ciągu ostatnich 14 lat zostało zamordowanych co najmniej 400 tubylców i 14 przywódców ludności tubylczej, którzy próbowali odzyskać ziemie swoich przodków, uczestnicząc w pokojowych protestach, m.in. Simiao Vilharva i Clodiodi de Souza;

D.  mając na uwadze, że według krajowego badania dotyczącego żywienia i zdrowia ludności tubylczej w Brazylii, które przeprowadzono w latach 2008–2009, wskaźnik chronicznego niedożywienia dzieci wśród ludności tubylczej wyniósł 26 %, przy czym średni wskaźnik dla dzieci spoza ludności tubylczej wynosi 5,9 %; mając na uwadze, że według najnowszych badań przeprowadzonych przez FIAN Brazil i Tubylczą Radę Misyjną (CIMI) 42 % członków społeczności Indian Guarani i Kaiowá cierpi z powodu chronicznego niedożywienia;

E.  mając na uwadze, że brak odpowiedniej opieki zdrowotnej, edukacji i usług socjalnych oraz niewyznaczenie gruntów należących do tubylców miały wpływ na samobójstwa wśród młodzieży i umieralność dzieci; mając na uwadze, że w ciągu ostatnich 15 lat co najmniej 750 osób, głównie młodych ludzi, popełniło samobójstwo, a ponad 600 dzieci w wieku poniżej 5 lat zmarło, przy czym większość z nich na choroby, których można było uniknąć lub które z łatwością można było wyleczyć;

F.  mając na uwadze, że 98,33 % tubylczych gruntów w Brazylii znajduje się w regionie Amazonii, gdzie tubylcza ludność przyczynia się do zachowania różnorodności biologicznej w regionie, a przez to odgrywa ważną rolę w zapobieganiu zmianom klimatu; mając na uwadze, że zgodnie z badaniem przeprowadzonym w ramach inicjatywy „Prawa i zasoby” realizowanej przez Woods Hole Research Center i Światowy Instytut Zasobów pt. „Toward a Global Baseline of Carbon Storage in Collective Lands: An Updated Analysis of Indigenous Peoples” [Ku globalnemu punktowi odniesienia w zakresie składowania dwutlenku węgla – zaktualizowana analiza udziału ludności tubylczej i społeczności lokalnych w łagodzeniu zmian klimatu], które opublikowano dnia 1 listopada 2016 r., upowszechnianie przysługujących tubylczej ludności praw do gruntów może odgrywać ważną rolę w ochronie lasów, różnorodności biologicznej i ekosystemów;

G.  mając na uwadze, że w 2007 r. Federalne Ministerstwo Spraw Publicznych i Krajowa Fundacja na rzecz Wspierania Ludności Tubylczej (FUNAI) podpisały warunki dostosowania działań (TAC) w celu ustalenia i rozgraniczenia 36 terytoriów społeczności Indian Guarani-Kaiowá w Mato Grosso do Sul do 2009 r.;

H.  mając na uwadze, że realizowane są inicjatywy na rzecz reform, wykładni i stosowania Federalnej Konstytucji Brazylii, oraz mając na uwadze, że ewentualne zmiany mogą zagrozić uznanym w konstytucji prawom ludności tubylczej;

1.  docenia długotrwałe partnerstwo między UE a Brazylią, które opiera się na wzajemnym zaufaniu i poszanowaniu zasad i wartości demokratycznych; wyraża uznanie dla rządu Brazylii w związku z postępami w sprawach takich jak konstruktywna rola FUNAI, szereg orzeczeń Federalnego Sądu Najwyższego w celu zapobiegania eksmisjom, wysiłki na rzecz wdrożenia zróżnicowanych usług w dziedzinie opieki zdrowotnej i edukacji, istotne osiągnięcia w odniesieniu do rozgraniczania gruntów w regionie Amazonii, organizacja pierwszej krajowej konferencji na temat polityki dotyczącej ludności tubylczej oraz utworzenie Krajowej Rady ds. Polityki Dotyczącej Ludności Tubylczej;

2.  stanowczo potępia przemoc stosowaną wobec tubylczych społeczności w Brazylii; ubolewa nad ubóstwem i sytuacją praw człowieka ludności Guarani-Kaiowá w Mato Grosso do Sul;

3.  wzywa władze Brazylii, by podjęły natychmiastowe działania na rzecz ochrony bezpieczeństwa ludności tubylczej oraz by przeprowadziły niezależne śledztwa w sprawie zabójstw i ataków, których ofiarami stają się członkowie tubylczej ludności, którzy próbują dochodzić swoich praw człowieka i praw do terytorium, tak by sprawcy tych przestępstw mogli stanąć przed sądem;

4.  przypomina władzom Brazylii o ich obowiązkach w zakresie utrzymywania w mocy i pełnego stosowania do ludności Guarani-Kaiowá przepisów konstytucji Brazylii o ochronie praw jednostek, praw mniejszości i bezbronnych grup etnicznych;

5.  przypomina władzom Brazylii o ich obowiązku przestrzegania międzynarodowych standardów dotyczących praw człowieka w odniesieniu do ludów tubylczych, w szczególności zgodnie z wymogami federalnej konstytucji Brazylii oraz ustawy 6.001/73 o „Statucie Indian”;

6.  docenia rolę Federalnego Sądu Najwyższego Brazylii w dalszej ochronie pierwotnych i konstytucyjnych praw ludów tubylczych oraz zwraca się do Krajowej Rady o opracowanie mechanizmów i działań dających lepszą ochronę w odniesieniu do potrzeb społeczności znajdujących się w trudnym położeniu;

7.  wzywa władze Brazylii do pełnego wdrożenia zaleceń specjalnej sprawozdawczyni ONZ ds. praw ludów tubylczych wydanych w związku z jej wyjazdem do Brazylii w marcu 2016 r.;

8.  wzywa władze Brazylii, by opracowały plan roboczy, który doprowadzi do nadania priorytetowego charakteru dokończeniu rozgraniczenia wszystkich terytoriów, do których zgłaszają roszczenia Indianie Guarani-Kaiowá, oraz do stworzenia w tym celu technicznych warunków operacyjnych, jako że wiele zabójstw wynika z odwetu za przywrócenie gruntów przodków;

9.  zaleca, by władze brazylijskie zapewniły FUNAI wystarczający budżet na jej działalność oraz by zasiliły ją zasobami potrzebnymi do świadczenia podstawowych usług, które są konieczne dla ludów tubylczych;

10.  wyraża zaniepokojenie z powodu zaproponowanej poprawki do konstytucji 215/2000 (PEC 215), której stanowczo sprzeciwiają się ludy tubylcze Brazylii, jako że w razie jej przyjęcia zagrożone będą przysługujące ludności tubylczej prawa do ziemi, ponieważ umożliwi ona antyindiańskim grupom interesu z przemysłu rolnego, drzewnego, wydobywczego i energetycznego zablokowanie uznawania terytoriów tubylczych; jest głęboko przekonany, że przedsiębiorstwa powinny być rozliczane za szkody wyrządzone środowisku i przypadki łamania praw człowieka, za które są odpowiedzialne, oraz że UE i państwa członkowskie powinny traktować to jako podstawową zasadę, nadając jej wiążący charakter w przepisach regulujących wszystkie dziedziny polityki handlowej;

11.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, rządom i parlamentom państw członkowskich, Wysokiemu Komisarzowi NZ ds. Praw Człowieka, prezydentowi i rządowi Brazylii, przewodniczącemu Kongresu Narodowego Brazylii, współprzewodniczącym Europejsko-Latynoamerykańskiego Zgromadzenia Parlamentarnego oraz Stałemu Forum ONZ do spraw Ludów Tubylczych.

(1) Dz.U. C 65 z 4.3.1996, s. 164. (2) Dz.U. C 287 z 30.10.1995, s. 202.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 24 listopada 2016 r. w sprawie Ildara Dadina, więźnia sumienia w Rosji (2016/2992(RSP))

P8_TA(2016)0446 RC-B8-1261/2016

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje wcześniejsze sprawozdania, zalecenia i rezolucje w sprawie Rosji, w szczególności zalecenie dla Rady z dnia 23 października 2012 r. w sprawie ustanowienia wspólnych ograniczeń wizowych dla urzędników rządu rosyjskiego zamieszanych w sprawę Siergieja Magnickiego(1), swoje rezolucje z dnia 13 czerwca 2013 r. w sprawie rządów prawa w Rosji(2), rezolucję z dnia 13 marca 2014 r. w sprawie Rosji: wyroki dla demonstrantów uczestniczących w wydarzeniach na Placu Bołotnym(3); uwzględniając swoje zalecenie dla Rady z dnia 2 kwietnia 2014 r. w sprawie ustanowienia wspólnych ograniczeń wizowych dla urzędników rządu rosyjskiego zamieszanych w sprawę Siergieja Magnickiego(4); a także uwzględniając swoje rezolucje: rezolucję z dnia 23 października 2014 r. w sprawie zamknięcia organizacji pozarządowej Memoriał (laureata Nagrody im. Sacharowa z 2009 r.) w Rosji(5), rezolucję z dnia 12 marca 2015 r. w sprawie zabójstwa rosyjskiego przywódcy opozycji Borysa Niemcowa i stanu demokracji w Rosji(6), rezolucję z dnia 10 czerwca 2015 r. w sprawie stosunków UE-Rosja(7) oraz rezolucję z dnia 10 września 2015 r. w sprawie Rosji, w szczególności spraw Estona Kohvera, Ołeha Sencowa i Ołeksandra Kolczenki(8),

–  uwzględniając wyniki szczytu UE-Rosja, który odbył się w dniach 3-4 czerwca 2013 r., oraz konsultacje w sprawie praw człowieka z dnia 19 maja 2013 r.,

–  uwzględniając rosyjską konstytucję, a w szczególności jej art. 29, który chroni wolność słowa, oraz art. 31, który dotyczy wolności pokojowego zgromadzania się,

–  uwzględniając art. 135 ust. 5 i art. 123 ust. 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że na początku grudnia 2015 r. rosyjski działacz opozycyjny Ildar Dadin został skazany na trzy lata więzienia po tym, jak zorganizował szereg pokojowych zgromadzeń i protestów antywojennych, a tym samym był pierwszą osobą w Rosji skazaną na mocy surowej ustawy o zgromadzeniach publicznych uchwalonej w 2014 r.;

B.  mając na uwadze, że Ildara Dadina skazano na trzy lata więzienia, czyli na okres dłuższy niż zalecane przez prokuratora dwa lata; mając na uwadze, że po apelacji wyrok skrócono do dwóch i pół roku;

C.  mając na uwadze, że według doniesień w czasie odbywania wyroku w kolonii karnej nr 7 w Karelii Ildar Dadin był wielokrotnie torturowany, bity i nieludzko traktowany, a także otrzymywał groźby śmierci ze strony władz rosyjskich;

D.  mając na uwadze, że Europejski Trybunał Praw Człowieka przychylił się do wniosku adwokata Ildara Dadina i zobowiązał Federację Rosyjską do zapewnienia skutecznego dochodzenia, przeniesienia Ildara Dadina do innego zakładu karnego oraz umożliwienia mu kontaktów z jego przedstawicielem prawnym.

E.  mając na uwadze, że przypadek Ildara Dadina nie jest odosobniony, a wiarygodne raporty na temat praw człowieka wskazują na systematyczne stosowanie tortur oraz brutalne i nieludzkie traktowanie w rosyjskim systemie karnym; mając na uwadze, że osoby dopuszczające się tortur i nadużyć wobec osób przebywających w więzieniach, zakładach karnych lub ośrodkach detencyjnych, a także osoby odpowiedzialne za te tortury i nadużycia, często pozostają bezkarne;

F.  mając na uwadze, że w dniu 3 listopada 2016 r. sekretarz generalny Rady Europy Thorbjørn Jagland wyraził zaniepokojenie zarzutami złego traktowania Ildara Dadina skierowanymi pod adresem Aleksandra Konowałowa, ministra sprawiedliwości Federacji Rosyjskiej;

G.  mając na uwadze, że liczba więźniów politycznych w Rosji w ostatnich latach znacznie wzrosła i według Centrum Obrony Praw Człowieka Memoriał wynosi obecnie 102, a wśród nich znajdują się m.in. Aleksander Kostenko Fiedorowicz, Iwan Niepomniaszczij, Dmitrij Buchenkow, Władimir Jonow, Maksim Panfiłow i inni; mając na uwadze, że w 2015 r. Rosja dopuściła się 109 naruszeń Europejskiej konwencji praw człowieka, więcej niż jakikolwiek inny kraj;

H.  mając na uwadze, że w 2015 r. odnotowano 197 przypadków śmierci w aresztach policyjnych, w tym 109 z powodu „nagłego pogorszenia stanu zdrowia” i 62 samobójstwa, co sugeruje powszechność nadużyć, tortur i brutalnego traktowania osób zatrzymanych w systemie penitencjarnym Federacji Rosyjskiej;

I.  mając na uwadze, że w dniu 26 października 2016 r. moskiewski sąd nałożył karę grzywny w wysokości 300 000 rubli na Analityczne Centrum Jurija Lewady (Centrum Lewady), jeden z trzech głównych ośrodków badania opinii publicznej w Rosji, gdyż nie zarejestrowało się ono jako „zagraniczny agent”;

J.  mając na uwadze, że prezydent Putin niedawno podpisał dekret, zgodnie z którym Rosja wycofuje się z grona państw-sygnatariuszy Rzymskiego Statutu Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK); mając na uwadze, że w swoim oświadczeniu rosyjskie ministerstwo spraw zagranicznych określiło działania MTK jako „nieskuteczne i jednostronne” i wyraziło zaniepokojenie prowadzonym przez niego dochodzeniem w sprawie wydarzeń w Osetii Południowej, do jakich doszło w sierpniu 2008 r.; mając na uwadze, że prokuratorzy MTK opublikowali na stronie Trybunału raport, w którym stwierdzono, że „okupacji rosyjskiej towarzyszyło prześladowanie i zastraszanie Tatarów krymskich”;

K.  mając na uwadze, że w październiku 2016 r. Rada Praw Człowieka ONZ postanowiła nie wybierać ponownie Rosji jako członka w następstwie pisma podpisanego przez ponad 80 organizacji na rzecz praw człowieka i międzynarodowych organizacji pomocowych, w którym wezwano członków ONZ do zablokowania wyboru Rosji do tego organu;

1.  wzywa do natychmiastowego i bezwarunkowego uwolnienia Ildara Dadina i wszystkich osób zatrzymanych na podstawie fałszywych lub bezpodstawnych zarzutów lub za korzystanie z wolności słowa i zgromadzeń;

2.  jest głęboko zaniepokojony tym, że kodeks karny Federacji Rosyjskiej został uzupełniony o artykuł, który nakłada nowe ograniczenia dotyczące zgromadzeń publicznych i uznaje tego rodzaju zgromadzenia za przestępstwo;

3.  apeluje do władz rosyjskich, aby przy udziale niezależnych ekspertów ds. praw człowieka przeprowadziły gruntowne i przejrzyste dochodzenie w sprawie wysuniętych przez Ildara Dadina zarzutów o tortury i brutalne traktowanie; wzywa do przeprowadzenia niezależnego dochodzenia w sprawie zarzutów o tortury, nadużycia i poniżające i nieludzkie traktowanie ze strony urzędników państwowych w rosyjskich ośrodkach detencyjnych, obozach pracy i więzieniach;

4.  w tym kontekście wzywa Federację Rosyjską do przeprowadzenia kompleksowego przeglądu swojego systemu więziennictwa z myślą o przeprowadzeniu gruntownej reformy tego systemu, a także do pełnego wdrożenia norm uzgodnionych na podstawie odpowiednich konwencji międzynarodowych;

5.  solidaryzuje się z osobami aresztowanymi na podstawie fałszywych lub bezpodstawnych zarzutów w Rosji i na tymczasowo okupowanych terytoriach Ukrainy, w tym z Tatarami krymskimi, i wzywa do ich natychmiastowego uwolnienia;

6.  przypomina Rosji o znaczeniu pełnego przestrzegania międzynarodowych zobowiązań prawnych, jakie spoczywają na niej w związku z członkostwem w Radzie Europy oraz Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie, a także podstawowych praw człowieka i zasad praworządności zapisanych w różnych traktatach i umowach międzynarodowych, które Rosja podpisała i których jest stroną; podkreśla, że Federacja Rosyjska może być uznawana za wiarygodnego partnera w dziedzinie współpracy międzynarodowej jedynie wówczas, jeżeli podtrzyma swoje zobowiązania wynikające z prawa międzynarodowego; w tym kontekście wyraża zaniepokojenie dekretem prezydenckim wycofującym Rosję z grona państw-sygnatariuszy Rzymskiego Statutu MTK;

7.  wzywa rząd Rosji do podjęcia konkretnych i natychmiastowych kroków w celu zastosowania się do wszystkich wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w sprawach przeciwko Rosji; w tym kontekście ubolewa nad faktem, że Federacja Rosyjska w nowym prawodawstwie przyjętym w grudniu 2015 r. uprawniła rosyjski Sąd Konstytucyjny do unieważniania wyroków Europejskiego Trybunału Praw Człowieka;

8.  apeluje do Rady o opracowanie jednolitej strategii politycznej wobec Rosji, zobowiązującej 28 państw członkowskich UE i instytucje UE do zajęcia wspólnego zdecydowanego stanowiska w sprawie roli praw człowieka w stosunkach UE-Rosja i przestrzegania prawa międzynarodowego; wzywa wiceprzewodniczącą Komisji /wysoką przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, by wspólnie z ESDZ i Komisją opracowała merytoryczną i konkretną strategię wspierania rosyjskiego społeczeństwa obywatelskiego i organizacji, z wykorzystaniem Europejskiego Instrumentu na rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka;

9.  wzywa Radę do przyjęcia szeregu ukierunkowanych sankcji służących ukaraniu osób odpowiedzialnych za złe traktowanie Ildara Dadina i innych obrońców praw człowieka;

10.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji ESDZ, wiceprzewodniczącej Komisji/ wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Radzie, Komisji, Radzie Europy, Organizacji Bezpieczeństwa i Współpracy w Europie oraz prezydentowi, rządowi i parlamentowi Federacji Rosyjskiej.

(1) Dz.U. C 68 E z 7.3.2014, s. 13. (2) Dz.U. C 65 z 19.2.2016, s. 150. (3) Teksty przyjęte, P7_TA(2014)0253. (4) Teksty przyjęte, P7_TA(2014)0258. (5) Dz.U. C 274 z 27.7.2016, s. 21. (6) Dz.U. C 316 z 30.8.2016, s. 126. (7) Dz.U. C 407 z 4.11.2016, s. 35. (8) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0314.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 24 listopada 2016 r. w sprawie wniosku dotyczącego decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie udzielenia dalszej pomocy makrofinansowej Jordańskiemu Królestwu Haszymidzkiemu (COM(2016)0431 – C8-0242/2016 – 2016/0197(COD))

P8_TA(2016)0447 A8-0296/2016

(Zwykła procedura ustawodawcza: pierwsze czytanie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2016)0431),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2 i art. 212 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C8-0242/2016),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając wspólną deklarację Parlamentu Europejskiego i Rady przyjętą wraz z decyzją Parlamentu Europejskiego i Rady nr 778/2013/UE z dnia 12 sierpnia 2013 r. w sprawie udzielenia dalszej pomocy makrofinansowej Gruzji(1),

–  uwzględniając pismo Komisji Spraw Zagranicznych oraz pismo Komisji Budżetowej,

–  uwzględniając zobowiązanie przedstawiciela Rady w piśmie z dnia 4 listopada 2016 r. do przyjęcia stanowiska Parlamentu, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 59 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Handlu Międzynarodowego (A8-0296/2016),

1.  przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu;

2.  zatwierdza wspólne oświadczenie Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji załączone do niniejszej rezolucji;

3.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzenie znaczących zmian do swojego wniosku lub zastąpienie go innym tekstem;

4.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie i Komisji oraz parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 24 listopada 2016 r. w celu przyjęcia decyzji Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/... w sprawie udzielenia dalszej pomocy makrofinansowej Jordańskiemu Królestwu Haszymidzkiemu

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, decyzji (UE) 2016/2371.)

ZAŁĄCZNIK DO REZOLUCJI USTAWODAWCZEJ

Wspólne oświadczenie Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji

W świetle wyzwań fiskalnych oraz nadzwyczajnych okoliczności, z jakimi Jordania ma do czynienia w wyniku przyjęcia ponad 1,3 mln Syryjczyków, Komisja złoży w 2017 r. w razie potrzeby nową propozycję rozszerzenia i zwiększenia pomocy makrofinansowej dla Jordanii po pomyślnym zamknięciu drugiej operacji pomocy makrofinansowej oraz pod warunkiem, że spełnione zostaną zwyczajne warunki dla tego rodzaju pomocy, w tym dostępna będzie zaktualizowana ocena zewnętrznych potrzeb finansowych Jordanii dokonana przez Komisję. Ta kluczowa dla Jordanii pomoc pomogłaby temu państwu w utrzymaniu stabilności makroekonomicznej, jednocześnie umożliwiając zachowanie korzyści rozwojowych i kontynuowanie programu reform w państwie.

(1) Dz.U. L 218 z 14.8.2013, s. 15.

Rezolucja ustawodawcza Parlamentu Europejskiego z dnia 24 listopada 2016 r. w sprawie wniosku dotyczącego dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady w sprawie działalności instytucji pracowniczych programów emerytalnych oraz nadzoru nad takimi instytucjami (wersja przekształcona) (COM(2014)0167 – C7-0112/2014 – 2014/0091(COD))

P8_TA(2016)0448 A8-0011/2016

(Zwykła procedura ustawodawcza – przekształcenie)

Parlament Europejski,

–  uwzględniając wniosek Komisji przedstawiony Parlamentowi Europejskiemu i Radzie (COM(2014)0167),

–  uwzględniając art. 294 ust. 2 oraz art. 53, 62 i 114 ust. 1 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej, zgodnie z którymi wniosek został przedstawiony Parlamentowi przez Komisję (C7–0112/2014),

–  uwzględniając art. 294 ust. 3 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając uzasadnioną opinię przedstawioną - na mocy protokołu nr 2 w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności, przez Drugą Izbę parlamentu Niderlandów, w której stwierdzono, że projekt aktu ustawodawczego nie jest zgodny z zasadą pomocniczości,

–  uwzględniając opinię Europejskiego Komitetu Ekonomiczno-Społecznego z dnia 10 lipca 2014 r.(1),

–  uwzględniając porozumienie międzyinstytucjonalne z dnia 28 listopada 2001 r. w sprawie bardziej uporządkowanego wykorzystania techniki przekształcania aktów prawnych(2),

–  uwzględniając pismo z dnia 4 wrzesnia 2014 r. skierowane przez Komisję Prawną do Komisji Gospodarczej i Monetarnej zgodnie z art. 104 ust. 3 Regulaminu,

–  uwzględniając zobowiązanie przedstawiciela Rady w piśmie z dnia 30 czerwca 2016 r. do przyjęcia stanowiska Parlamentu, zgodnie z art. 294 ust. 4 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 104 i 59 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej oraz opinie Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych i Komisji Praw Kobiet i Równouprawnienia (A8-0011/2016),

A.  mając na uwadze, że grupa konsultacyjna służb prawnych Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji stwierdziła, iż wniosek Komisji nie zawiera żadnych zmian merytorycznych innych niż te określone we wniosku, oraz mając na uwadze, że w odniesieniu do ujednolicenia niezmienionych przepisów wcześniejszych aktów z tymi zmianami wniosek zawiera proste ujednolicenie istniejących tekstów, bez zmian merytorycznych;

1.  przyjmuje poniższe stanowisko w pierwszym czytaniu, uwzględniając zalecenia grupy konsultacyjnej służb prawnych Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji;

2.  zwraca się do Komisji o ponowne przekazanie mu sprawy, jeśli uzna ona za stosowne wprowadzić znaczące zmiany do swojego wniosku lub zastąpić go innym tekstem;

3.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania stanowiska Parlamentu Radzie, Komisji oraz parlamentom narodowym.

Stanowisko Parlamentu Europejskiego przyjęte w pierwszym czytaniu w dniu 24 listopada 2016 r. w celu przyjęcia dyrektywy Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) 2016/... w sprawie działalności instytucji pracowniczych programów emerytalnych oraz nadzoru nad takimi instytucjami (IORP) (wersja przekształcona)

(Jako że pomiędzy Parlamentem i Radą osiągnięte zostało porozumienie, stanowisko Parlamentu odpowiada ostatecznej wersji aktu prawnego, rozporządzenia (UE) 2016/2341.)

(1) Dz.U. C 451 z 16.12.2014, s. 109. (2) Dz.U. C 77 z 28.3.2002, s. 1.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 24 listopada 2016 r. w sprawie sytuacji w Syrii (2016/2933(RSP))

P8_TA(2016)0449 RC-B8-1249/2016

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie Syrii, w tym rezolucję z dnia 6 października 2016 r.(1),

–  uwzględniając zasady Karty Narodów Zjednoczonych,

–  uwzględniając Powszechną deklarację praw człowieka z 1948 r.,

–  uwzględniając konwencje genewskie z 1949 r. i protokoły dodatkowe do nich,

–  uwzględniając rezolucje Rady Bezpieczeństwa ONZ w sprawie Daiszu i Frontu an-Nusra oraz rezolucje w sprawie konfliktu w Syryjskiej Republice Arabskiej, w szczególności rezolucje 2118 (2013), 2139 (2014), 2165 (2014), 2191 (2014), 2199 (2015), 2254 (2015), 2258 (2015) i 2268 (2016),

–  uwzględniając konkluzje Rady z dnia 17 października 2016 r., a także konkluzje Rady Europejskiej z posiedzeń w dniach 18 i 19 lutego 2016 r. oraz w dniach 20 i 21 października 2016 r.,

–  uwzględniając oświadczenia wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Federiki Mogherini oraz komisarza do spraw pomocy humanitarnej i ochrony ludności Christosa Stylianidisa z dnia 16 września 2016 r. w sprawie Syrii, z dnia 20 września 2016 r. w sprawie ataków lotniczych na konwój z pomocą humanitarną ONZ / Syryjskiego Czerwonego Półksiężyca, z dnia 24 września 2016 r. w sprawie sytuacji w Aleppo, z dnia 2 października 2016 r. w sprawie nadzwyczajnej inicjatywy humanitarnej na rzecz Aleppo oraz z dnia 25 października 2016 r. w sprawie pilnej potrzeby dotarcia z pomocą humanitarną do Aleppo,

–  uwzględniając sprawozdania niezależnej międzynarodowej komisji śledczej ds. Syryjskiej Republiki Arabskiej, powołanej przez Radę Praw Człowieka ONZ, oraz rezolucje Rady Praw Człowieka ONZ w sprawie Syryjskiej Republiki Arabskiej z dnia 27 września 2016 r. i z dnia 21 października 2016 r.,

–  uwzględniając oświadczenie wiceprzewodniczącej / wysokiej przedstawiciel Federiki Mogherini z dnia 17 listopada 2016 r. w sprawie Rosji i Międzynarodowego Trybunału Karnego,

–  uwzględniając art. 123 ust. 2 i 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że sześć lat konfliktu, skrajnej przemocy i brutalności w Syrii pociągnęło za sobą śmierć ponad 400 tysięcy osób i sprawiło, że ponad 13 milionów ludzi potrzebuje pomocy humanitarnej; mając na uwadze, że według przewidywań liczba przesiedleńców na terytorium Syrii wyniesie w 2016 r. 8,7 miliona, a 4,8 miliona osób uciekło z kraju;

B.  mając na uwadze, że walki i bombardowania w Syrii nie słabną, a sytuacja humanitarna staje się coraz gorsza; mając na uwadze, że Aleppo pozostaje epicentrum konfliktu w Syrii, lecz walki nie ustają również w miastach Hama i Idlib, w północno-zachodniej części Syrii oraz na przedmieściach Damaszku i Dajr az-Zaur; mając na uwadze, że ponad cztery miliony ludzi żyje w obleganych miastach i na trudno dostępnych obszarach, gdzie zniszczeniu uległa podstawowa infrastruktura wodociągowa i energetyczna; mając na uwadze, że mimo jednostronnych przerw w walce motywowanych względami humanitarnymi, ogłaszanych przez reżim Assada i Rosję, poważny niedobór podstawowej żywności i zaopatrzenia medycznego dotyka mieszkańców wschodniej części Aleppo i innych oblężonych miast, takich jak będące w rękach rebeliantów Az-Zabadani, czy kontrolowanych przez rząd miejscowości Kefraya i Fua w prowincji Idlib; mając na uwadze, że od lipca 2016 r. do obleganych części wschodniego Aleppo nie dotarła żadna pomoc humanitarna;

C.  mając na uwadze, że w Aleppo i w całej Syrii stale utrzymuje się sytuacja kryzysowa dotycząca zdrowia; mając na uwadze, że według UNICEF-u ponad dwie trzecie Syryjczyków w tym regionie nie ma regularnego dostępu do wody, a prawie sześć milionów dzieci pilnie potrzebuje pomocy ratującej życie;

D.  mając na uwadze, że poważne naruszenia międzynarodowych praw człowieka i prawa humanitarnego popełniane są przez wszystkie strony konfliktu, lecz najpoważniejsze – przez reżim Assada popierany przez Rosję i Iran, w tym używanie na masową skalę broni oraz bomb zapalających, beczkowych i burzących na obszarach cywilnych, a także stosowanie substancji sklasyfikowanych jako broń chemiczna na mocy Konwencji o zakazie prowadzenia badań, produkcji, składowania i użycia broni chemicznej oraz o zniszczeniu jej zapasów; mając na uwadze, że nie są przestrzegane zasady ostrożności i proporcjonalności; mając na uwadze, że obszary cywilne, szkoły, szpitale, pracownicy humanitarni oraz obozy dla uchodźców są celem umyślnych ataków; mając na uwadze, że zbrodnie wojenne oraz zbrodnie przeciwko ludzkości nie powinny pozostać bezkarne;

E.  mając na uwadze, że niezależna międzynarodowa komisja śledcza ds. Syryjskiej Republiki Arabskiej z ramienia ONZ oraz grupy działające na rzecz praw człowieka zebrały dowody na to, że co najmniej 200 tysięcy osób jest przetrzymywanych przez rząd Syrii w nieludzkich warunkach; mając na uwadze, że w ostatnich latach tysiące Syryjczyków zmarło w więzieniach rządu syryjskiego w wyniku tortur i chorób; mając na uwadze, że wymuszone zaginięcia i przerażające znęcanie się nad więźniami to zjawiska powszechne; mając na uwadze, że władze Syrii starały się utrzymać w tajemnicy informacje na temat swoich ośrodków przetrzymywania, odmawiając dostępu do nich uznanym międzynarodowym obserwatorom sytuacji w więzieniach; mając na uwadze, że od 2011 r. Międzynarodowemu Komitetowi Czerwonego Krzyża (MKCK) pozwolono odwiedzić zaledwie kilka więzień;

F.  mając na uwadze, że świat był wielokrotnie zbulwersowany okrucieństwami popełnianymi przez Daisz i inne grupy dżihadystów, wykonywaniem brutalnych egzekucji i niewysłowioną przemocą seksualną, uprowadzaniem, torturami, wymuszonymi nawróceniami oraz niewolnictwem kobiet i dziewcząt; mając na uwadze rekrutację dzieci oraz ich wykorzystywanie w atakach terrorystycznych; mając na uwadze, że Daisz nadal kontroluje znaczne obszary Syrii i Iraku; mając na uwadze, że Daisz dopuszcza się ludobójstwa mniejszości religijnych i etnicznych, dokonuje ekstremalnych aktów tortur i niszczy dziedzictwo kulturowe; mając na uwadze, że istnieją poważne obawy, jeśli chodzi o dobro ludności przebywającej obecnie na terenach kontrolowanych przez Daisz, oraz co do jej ewentualnego wykorzystania jako ludzkich tarcz podczas kampanii wyzwoleńczej;

G.  mając na uwadze, że Dżabhat Fatah an-Szam, znany poprzednio jako Front an-Nusra, należący do siatki Al-Kaidy w Syrii, jest organizacją terrorystyczną, która odrzuca przemiany polityczne uzgodnione w drodze negocjacji i pluralistyczną, demokratyczną przyszłość Syrii;

H.  mając na uwadze, że Syria podpisała Rzymski Statut Międzynarodowego Trybunału Karnego (MTK), ale go nie ratyfikowała; mając na uwadze, że sekretarz generalny ONZ Ban Ki-moon wielokrotnie apelował do Rady Bezpieczeństwa ONZ, by skierowała sprawę sytuacji w Syrii do MTK; mając na uwadze, że z Rosja i Chiny blokują wszelkie postępy w kwestii odpowiedzialności w Syrii, wetując każdą rezolucję Rady Bezpieczeństwa, która dałaby Trybunałowi uprawnienia do zbadania potwornych zbrodni popełnionych w czasie konfliktu w Syrii; mając na uwadze, że w dniu 16 listopada 2016 r. Rosja postanowiła wycofać swój podpis pod statutem rzymskim; mając na uwadze, że brak odpowiedzialności prowadzi do kolejnych okrucieństw oraz potęguje cierpienia ofiar;

I.  mając na uwadze, że wszystkim krajom i stronom zaangażowanym w ten konflikt należy przypomnieć o ich zobowiązaniach na mocy rezolucji Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2254 (2015), w szczególności o obowiązku powstrzymania się od ataków na ludność i infrastrukturę cywilną oraz obowiązku zapewnienia dostępu do pomocy humanitarnej w całym kraju; mając na uwadze, że Unia Europejska musi wykorzystać wszystkie swoje instrumenty, w tym możliwość nałożenia środków ograniczających, aby zapewnić pełne przestrzeganie tej rezolucji przez wszystkie strony;

J.  mając na uwadze, że UE jest jednym z głównych dostarczycieli pomocy humanitarnej dla ludzi uciekających przed bezprecedensową przemocą i zagładą w Syrii; mając na uwadze, że brak jedności międzynarodowej sprawia, że doprowadzenie do zakończenia wojny w Syrii na drodze negocjacji jest znacznie trudniejsze;

1.  ponownie wyraża swoje najgłębsze zaniepokojenie kontynuacją walk, bombardowaniami oraz pogarszającą się sytuacją humanitarną w Syrii; zdecydowanie potępia wszelkie ataki na ludność i infrastrukturę cywilną, nieustanne obleganie wielu miast w Syrii oraz brak dostępu organizacji humanitarnych do potrzebującej pomocy ludności syryjskiej; apeluje do wszystkich stron, aby umożliwiły niezakłócony i stały dostęp organizacji humanitarnych i dostawę najpilniej potrzebnych towarów, zwłaszcza do oblężonych i trudno dostępnych obszarów; podkreśla, że międzynarodowe prawo humanitarne zakazuje umyślnego głodzenia ludności oraz wzywa wszystkie strony do bezzwłocznego umożliwienia ewakuacji chorych ze wschodniego Aleppo i wszystkich innych oblężonych obszarów;

2.  potępia w najostrzejszych słowach okrucieństwa i powszechne łamanie praw człowieka i międzynarodowego prawa humanitarnego, jakich dopuszczają się siły Assada przy wsparciu Rosji i Iranu, a także naruszanie praw człowieka i łamanie międzynarodowego prawa humanitarnego przez uzbrojone niepaństwowe ugrupowania terrorystyczne, w szczególności Daisz, Dżabhat Fatah an-Szam (dawny Front an-Nusra) oraz inne grupy dżihadystyczne;

3.  domaga się natychmiastowego zaprzestania bombardowań i masowych ataków na ludność cywilną, podkreśla, że wszystkie strony muszą zwracać maksymalną uwagę i podejmować wszelkie odpowiednie środki w celu ochrony cywilów, niezależnie od ich tożsamości etnicznej, religii lub wyznania; zdecydowanie potępia wystrzeliwanie na oślep przez zbrojne grupy opozycyjne dużej liczby rakiet w kierunku zamieszkiwanych przez ludność cywilną przedmieść w zachodniej części Aleppo; podkreśla, że według doniesień wielu cywilów, w tym dzieci, zostało rannych lub poniosło śmierć; wzywa wszystkie strony konfliktu, by podjęły stosowne działania w celu ochrony ludności cywilnej zgodnie z prawem międzynarodowym, w tym przez zaprzestanie ataków na obiekty cywilne, takie jak placówki medyczne, szkoły i zbiorniki wodne, natychmiastową demilitaryzację takich obiektów, unikanie lokalizowania pozycji wojskowych na gęsto zaludnionych obszarach oraz umożliwienie ewakuacji rannych i wszystkich cywilów, którzy pragną wydostać się z oblężonych obszarów; podkreśla, że reżim syryjski ponosi główną odpowiedzialność za ochronę ludności Syrii;

4.  pochwala wysiłki pracowników pomocy humanitarnej starających się dostarczyć osobom, które znalazły się w potrzasku konfliktu, bardzo potrzebną pomoc, żywność, wodę i leki oraz wzywa wszystkie strony zaangażowane w konflikt do zapewnienia organizacjom humanitarnym bezpiecznego i swobodnego dostępu do ludności cywilnej dotkniętej skutkami wojny;

5.  wzywa instytucje UE i państwa członkowskie do zapewnienia ONZ i Organizacji ds. Zakazu Broni Chemicznej (OPCW) wszelkiego wsparcia, by mogły dalej prowadzić dochodzenie w sprawie stosowania i niszczenia broni chemicznej przez wszystkie strony w Syrii; zdecydowanie podkreśla, że wszystkie osoby odpowiedzialne za użycie broni chemicznej muszą zostać pociągnięte do odpowiedzialności; popiera przedłużenie mandatu wspólnego mechanizmu śledczego OPCW w celu ustalenia, kto jest odpowiedzialny za użycie broni chemicznej w Syrii;

6.  wyraża zaniepokojenie bezprawnym przetrzymywaniem, torturami, złym traktowaniem, wymuszonymi zaginięciami oraz egzekucjami osadzonych w więzieniach reżimowych i tajnych ośrodkach przetrzymywania prowadzonych przez bojówki wspierane przez siły zagraniczne; wzywa władze syryjskie zarządzające tymi ośrodkami przetrzymywania do położenia kresu wszystkim egzekucjom i nieludzkiemu traktowaniu;

7.  apeluje o natychmiastowe uwolnienie osób arbitralnie przetrzymywanych oraz zaprzestanie stosowania tortur i innych form złego traktowania, a także o położenie kresu praktyce wymuszonych zaginięć, zgodnie z rezolucją Rady Bezpieczeństwa ONZ nr 2139 z dnia 22 lutego 2014 r.; domaga się zapewnienia międzynarodowym obserwatorom sytuacji w więzieniach – takim jak MKCK – natychmiastowego i swobodnego dostępu umożliwiającego monitorowanie sytuacji wszystkich osób pozbawionych wolności w Syrii oraz udzielanie informacji i wsparcia rodzinom tych osób;

8.  ponownie zdecydowanie potępia okrucieństwa popełniane przez reżim Assada, Daisz, Dżabhat Fatah an-Szam/ an-Nusra i inne organizacje terrorystyczne, które to działania można uznać za ciężkie zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości; popiera apel państw kwintetu (Stany Zjednoczone, Francja, Niemcy, Włochy i Zjednoczone Królestwo) oraz wiceprzewodniczącej / wysokiej przedstawiciel skierowany do wszystkich grup zbrojnych walczących w Syrii o zaprzestanie wszelkiej współpracy z Dżabhat Fatah an-Szam; podkreśla, że istotne znaczenie ma skuteczne ograniczenie dostępu do finansowania działań Daiszu, powstrzymanie zagranicznych bojowników oraz zatrzymanie transferu broni do grup dżihadystów; wzywa opozycję syryjską do wyraźnego zdystansowania się od takich ekstremistycznych elementów i ideologii; przypomina, że należy skoncentrować wysiłki na zwalczaniu Daiszu i innych wskazanych przez ONZ ugrupowań terrorystycznych; apeluje o podjęcie działań mających nie dopuścić do tego, aby wsparcie materialne i finansowe trafiało do osób, grup, przedsiębiorstw i jednostek powiązanych ze wskazanymi przez ONZ ugrupowaniami terrorystycznymi;

9.  ponawia apel, by osoby winne zbrodni wojennych i zbrodni przeciwko ludzkości poniosły konsekwencje swoich czynów i zostały z nich rozliczone; podkreśla, że osoby popełniające przestępstwa przeciwko grupom religijnym, etnicznym i innym oraz przeciwko mniejszościom powinny również zostać postawione przed wymiarem sprawiedliwości; jest nadal przekonany, że ani rzeczywiste rozwiązanie konfliktu, ani trwały pokój w Syrii nie są możliwe bez rozliczenia popełnionych zbrodni; stoi na stanowisku, że kwestia odpowiedzialności za zbrodnie wojenne i zbrodnie przeciwko ludzkości nie powinna być upolityczniana; obowiązek przestrzegania międzynarodowego prawa humanitarnego we wszelkich okolicznościach odnosi się do wszystkich stron konfliktu, a ktokolwiek popełnia takie zbrodnie, musi wiedzieć, że prędzej czy później stanie przed wymiarem sprawiedliwości;

10.  wzywa UE i państwa członkowskie do dopilnowania, by wszystkie osoby odpowiedzialne za łamanie międzynarodowych praw człowieka i prawa humanitarnego postawiono przed wymiarem sprawiedliwości z pomocą właściwych, bezstronnych mechanizmów międzynarodowego sądownictwa karnego lub z pomocą sądów krajowych i przy zastosowaniu zasady represji wszechświatowej; ponawia poparcie dla skierowania sprawy Syrii do MTK, jednak z uwagi na niezdolność Rady Bezpieczeństwa do rozpatrzenia tej kwestii ponownie wzywa UE i jej państwa członkowskie, aby przewodziły działaniom na forum Zgromadzenia Ogólnego ONZ, a także zbadały możliwość utworzenia syryjskiego trybunału ds. zbrodni wojennych, do czasu skierowania sprawy do MTK; podkreśla znaczenie odpowiedzialności strony syryjskiej za ten proces po ustaniu konfliktu, z myślą o wspieraniu pojednania;

11.  z zadowoleniem przyjmuje i podkreśla decydujące znaczenie, jakie prace lokalnych i międzynarodowych organizacji społeczeństwa obywatelskiego mają dla udokumentowania dowodów na popełnione zbrodnie wojenne, zbrodnie przeciwko ludzkości i inne naruszenia prawa, w tym niszczenie dziedzictwa kulturowego; wzywa UE i jej państwa członkowskie, by w dalszym ciągu udzielały pełnej pomocy tym podmiotom;

12.  wyraża ubolewanie z powodu decyzji prezydenta Rosji Władimira Putina o wystąpieniu z MTK oraz zauważa, że Federacja Rosyjska faktycznie nigdy nie ratyfikowała statutu rzymskiego, a także że moment podjęcia tej decyzji podważa wiarygodność tego kraju i nasuwa wnioski dotyczące jego zaangażowania w międzynarodowy wymiar sprawiedliwości;

13.  z zadowoleniem przyjmuje konkluzje Rady w sprawie Syrii z dnia 17 października 2016 r. oraz konkluzje Rady Europejskiej w sprawie Syrii z posiedzenia w dniach 20–21 października 2016 r.; popiera apel UE o zakończenie wszelkich lotów wojskowych nad Aleppo, niezwłoczne zaprzestanie działań wojennych i jego monitorowanie za pomocą silnego i przejrzystego mechanizmu, zniesienie blokad oraz udzielenie przez wszystkie strony pełnego, niezakłóconego, zrównoważonego, ogólnokrajowego dostępu pomocy humanitarnej;

14.  z zadowoleniem przyjmuje przegląd unijnych środków ograniczających wobec Syrii oraz osób współodpowiedzialnych za represjonowanie ludności cywilnej w tym kraju; podkreśla, że UE powinna rozważyć wszelkie dostępne działania – w tym ustanowienie strefy zakazu lotów nad miastem Aleppo – umożliwiające wyciąganie konsekwencji za najbardziej rażące naruszenia praw człowieka i nadużycia ze strony wszystkich sprawców, jeżeli nadal dochodzić będzie do okrucieństw i otwartego lekceważenia prawa humanitarnego;

15.  domaga się poszanowania przez wszystkich prawa mniejszości etnicznych i religijnych w Syrii, w tym chrześcijan, do dalszego zamieszkiwania na terenach będących ich historyczną i zwyczajową ojczyzną, w poczuciu godności, równości i bezpieczeństwa, a także do całkowicie swobodnego praktykowania religii i przekonań bez żadnego przymusu, przemocy czy dyskryminacji; popiera dialog międzywyznaniowy służący szerzeniu wzajemnego zrozumienia i zwalczaniu fundamentalizmu;

16.  wzywa wszystkich członków Międzynarodowej Grupy Wsparcia Syrii do wznowienia negocjacji, aby ułatwić wprowadzenie stabilnego rozejmu oraz zintensyfikować prace na rzecz trwałego porozumienia politycznego w Syrii; podkreśla, że na podmiotach regionalnych, zwłaszcza krajach sąsiadujących, spoczywa szczególna odpowiedzialność;

17.  ponawia swój apel do wiceprzewodniczącej / wysokiej przedstawiciel o wznowienie wysiłków na rzecz opracowania wspólnej unijnej strategii wobec Syrii; z zadowoleniem przyjmuje i w pełni popiera niedawne inicjatywy dyplomatyczne wiceprzewodniczącej / wysokiej przedstawiciel Federiki Mogherini, zgodne z mandatem Rady Europejskiej, zmierzające do nakłonienia stron konfliktu, by powróciły do stołu negocjacyjnego, oraz do ożywienia procesu politycznego w Genewie; z zainteresowaniem przyjmuje rozmowy regionalne, jakie F. Mogherini przeprowadziła z Iranem i Arabią Saudyjską, oraz uważa, że jej działalność stanowi wartość dodaną i użyteczny wkład w wysiłki specjalnego wysłannika ONZ Staffana de Mistury; wzywa wszystkie strony zaangażowane w konflikt do jak najszybszego wznowienia i zintensyfikowania negocjacji politycznych w oczekiwaniu na ustanowienie nowego i stabilnego rozejmu, który powinien obejmować przepisy zapewniające sprawiedliwość okresu przejściowego po zakończeniu konfliktu w Syrii; podkreśla, że te rozmowy pokojowe powinny doprowadzić do zaprzestania działań wojennych oraz do przemian politycznych kierowanych i dokonywanych przez samych Syryjczyków; podkreśla rolę, jaką UE może odegrać w odbudowie pokonfliktowej i pojednaniu;

18.  ponownie wyraża pełne poparcie dla prowadzonej przez UE inicjatywy humanitarnej dla Aleppo i wzywa wszystkie strony do ułatwienia jej wdrożenia;

19.  z zadowoleniem przyjmuje priorytety partnerstwa i porozumienia z Jordanią na okres 2016–2018 oraz z Libanem na okres 2016–2020; zauważa, że porozumienia te stanowią ramy, dzięki którym wzajemne zobowiązania podjęte w dniu 4 lutego 2016 r. na konferencji londyńskiej poświęconej wsparciu Syrii i regionu można przekuć w działania; zauważa rosnące potrzeby finansowe i utrzymujący się niedobór środków na cel pomocy humanitarnej na rzecz państw w sąsiedztwie Syrii; wzywa państwa członkowskie UE do wywiązania się ze złożonych obietnic i do udzielania ONZ, jej wyspecjalizowanym agencjom i innym podmiotom prowadzącym działalność humanitarną bardzo potrzebnego wsparcia w niesieniu pomocy humanitarnej milionom Syryjczyków zarówno przesiedlonych wewnętrznie, jak i przebywających w krajach i społecznościach przyjmujących;

20.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich UE, Organizacji Narodów Zjednoczonych, członkom Międzynarodowej Grupy Wsparcia Syrii oraz wszystkim stronom zaangażowanym w ten konflikt.

(1) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0382.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 24 listopada 2016 r. w sprawie stosunków UE–Turcja (2016/2993(RSP))

P8_TA(2016)0450 RC-B8-1276/2016

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje w sprawie Turcji, w szczególności rezolucję z dnia 27 października 2016 r. w sprawie sytuacji dziennikarzy w Turcji(1) i rezolucję z dnia 14 kwietnia 2016 r. w sprawie sprawozdania za 2015 r. w sprawie Turcji(2),

–  uwzględniając roczne sprawozdanie na temat Turcji za 2016 r., opublikowane przez Komisję w dniu 9 listopada 2016 r. (SWD(2016)0366),

–  uwzględniając ramy negocjacyjne UE dla Turcji przyjęte w dniu 3 października 2005 r.,

–  uwzględniając konkluzje Rady w sprawie Turcji z dnia 18 lipca 2016 r.,

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 231/2014 z dnia 11 marca 2014 r. ustanawiające Instrument Pomocy Przedakcesyjnej (IPA II)(3),

–  uwzględniając prawo do wolności wypowiedzi zapisane w europejskiej konwencji praw człowieka i w Międzynarodowym pakcie praw obywatelskich i politycznych, których Turcja jest stroną,

–  uwzględniając memoranda Komisarza Praw Człowieka Rady Europy,

–  uwzględniając oświadczenie Komisarza Praw Człowieka Rady Europy z dnia 26 lipca 2016 r. w sprawie działań podjętych w okresie obowiązywania stanu wyjątkowego w Turcji,

–  uwzględniając art. 123 ust. 2 i 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że Unia Europejska i Parlament Europejski zdecydowanie potępiły nieudany zamach stanu w Turcji i uznały, że władze tureckie mają prawo postawić przed sądem osoby odpowiedzialne za ten zamach oraz osoby w nim uczestniczące;

B.  mając na uwadze, że choć Turcja jest ważnym partnerem, oczekuje się od niej, jako od państwa kandydującego, zachowywania najwyższych standardów demokracji, w tym poszanowania praw człowieka, praworządności, podstawowych wolności oraz powszechnego prawa do sprawiedliwego procesu; mając na uwadze, że Turcja od 1950 r. należy Rady Europy, w związku z czym jest związana postanowieniami europejskiej konwencji praw człowieka;

C.  mając na uwadze, że środki represyjne wprowadzone przez rząd turecki na mocy stanu wyjątkowego są niewspółmierne oraz naruszają podstawowe prawa i swobody chronione turecką konstytucją, a także demokratyczne wartości, na których opiera się Unia Europejska, oraz Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych; mając na uwadze, że od próby zamachu stanu władze aresztowały 10 członków Wielkiego Zgromadzenia Narodowego Turcji należących do opozycyjnej partii HDP i około 150 dziennikarzy, co jest największą liczbą takich aresztowań na całym świecie; mając na uwadze, że zatrzymano 2 386 sędziów i prokuratorów oraz 40 tys. innych osób, z których ponad 31 tys. nadal przebywa w areszcie; mając na uwadze, że według sprawozdania Komisji na temat Turcji za 2016 r. 129 tys. pracowników sektora publicznego zawieszono w czynnościach (66 tys.) lub zwolniono (63 tys.), a w większości przypadków do dziś nie postawiono im zarzutów;

D.  mając na uwadze, że prezydent Erdogan i rząd Turcji niejednokrotnie wydawali oświadczenia dotyczące przywrócenia kary śmierci; mając na uwadze, że w konkluzjach w sprawie Turcji z dnia 18 lipca 2016 r. Rada przypomniała, że jednoznaczne odrzucenie kary śmierci należy do podstawowych elementów dorobku prawnego Unii;

E.  mając na uwadze poważne obawy dotyczące warunków przetrzymywania osób zatrzymanych i aresztowanych po próbie zamachu stanu, a także ostrych ograniczeń wolności słowa oraz działalności prasy i mediów w Turcji;

F.  mając na uwadze, że ust. 5 ram negocjacyjnych stanowi, że jeżeli w Turcji dojdzie do poważnego i stałego naruszania zasad wolności i demokracji, praw człowieka i podstawowych wolności oraz praworządności, na których opiera się Unia Europejska, Komisja z własnej inicjatywy lub na wniosek jednej trzeciej państw członkowskich zaleci zawieszenie negocjacji i zaproponuje warunki ich ewentualnego wznowienia;

G.  mając na uwadze, że tymczasowe wstrzymanie negocjacji oznaczałoby zamrożenie obecnych rozmów, nieotwieranie nowych rozdziałów oraz brak nowych inicjatyw w odniesieniu do ram negocjacyjnych UE dla Turcji;

1.  zdecydowanie potępia niewspółmierne represje wprowadzone w Turcji od czasu nieudanego wojskowego zamachu stanu w lipcu 2016 r.; podtrzymuje swoje zaangażowanie na rzecz utrzymania powiązań Turcji z UE; wzywa jednakże Komisję i państwa członkowskie do tymczasowego zamrożenia toczących się negocjacji akcesyjnych z Turcją;

2.  zobowiązuje się do dokonania ponownej oceny swego stanowiska po zniesieniu niewspółmiernych środków wprowadzonych w Turcji na mocy stanu wyjątkowego; zaznacza, że ocena ta zależeć będzie od przywrócenia praworządności i praw człowieka w całym kraju; uważa, że odpowiednim momentem na dokonanie takiej oceny będzie odwołanie stanu wyjątkowego;

3.  przypomina, że przywrócenie kary śmierci przez rząd turecki doprowadzi do formalnego zawieszenia procesu akcesyjnego;

4.  zauważa, że Turcja dotychczas nie wypełniła 7 z 72 kryteriów planu liberalizacji systemu wizowego, w tym niektórych kryteriów szczególnie istotnych;

5.  zwraca uwagę na znaczenie zacieśnienia unii celnej dla Turcji; podkreśla, że zawieszenie prac nad zacieśnieniem unii celnej miałoby dla tego kraju poważne konsekwencje gospodarcze;

6.  wyraża poważne zaniepokojenie z powodu oświadczeń kwestionujących traktat z Lozanny określający granice współczesnej Turcji, który przyczynił się do zachowania pokoju i stabilności w regionie przez niemal wiek;

7.  wzywa Komisję, by w średniookresowym sprawozdaniu z przeglądu w sprawie IPA, zaplanowanym na 2017 r., przeanalizowała niedawne wydarzenia w Turcji; zwraca się do Komisji o zbadanie możliwości zwiększenia wsparcia dla tureckiego społeczeństwa obywatelskiego ze środków Europejskiego Instrumentu na rzecz Wspierania Demokracji i Praw Człowieka;

8.  zachęca Komisję, Radę Europy i Komisję Wenecką, by zaoferowały władzom tureckim dodatkową pomoc sądowniczą;

9.  podkreśla, że stosunki między UE a Turcją mają strategiczne znaczenie dla obu stron; zaznacza, że choć Turcja jest ważnym partnerem UE, to polityczną wolę współpracy muszą wyrażać obie strony partnerstwa; uważa, że Turcja nie wykazuje tej woli politycznej, ponieważ działania rządu w coraz większym stopniu oddalają Turcję od Europy;

10.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji wiceprzewodniczącej Komisji / wysokiej przedstawiciel Unii do Spraw Zagranicznych i Polityki Bezpieczeństwa, Radzie, Komisji, rządom i parlamentom państw członkowskich oraz rządowi i parlamentowi Turcji.

(1) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0423. (2) Teksty przyjęte, P8_TA(2016)0133. (3) Dz.U. L 77 z 15.3.2014, s. 11.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 24 listopada 2016 r. w sprawie przystąpienia UE do Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (konwencji stambulskiej) (2016/2966(RSP))

P8_TA(2016)0451 B8-1235/2016

Parlament Europejski,

–  uwzględniając art. 2 i art. 3 ust. 3 akapit drugi Traktatu o Unii Europejskiej (TUE) oraz art. 8, 19, 157 i 216 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE);

–  uwzględniając art. 21, 23, 24 i 25 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,

–  uwzględniając deklarację pekińską i pekińską platformę działania, przyjęte podczas czwartej Światowej Konferencji w sprawie Kobiet w dniu 15 września 1995 r., oraz późniejsze dokumenty końcowe przyjęte na posiedzeniach specjalnych Organizacji Narodów Zjednoczonych Pekin +5 (2000 r.), Pekin +10 (2005 r.), Pekin +15 (2010 r.) oraz Pekin +20 (2015 r.),

–  uwzględniając postanowienia instrumentów prawnych ONZ dotyczących praw człowieka, a w szczególności praw kobiet, takich jak Karta Narodów Zjednoczonych, Powszechna deklaracja praw człowieka, Międzynarodowy pakt praw obywatelskich i politycznych oraz Międzynarodowy pakt praw gospodarczych, społecznych i kulturalnych, Konwencja w sprawie zwalczania handlu ludźmi i eksploatacji prostytucji, Konwencja w sprawie likwidacji wszelkich form dyskryminacji kobiet oraz fakultatywny protokół do niej, jak również Konwencja w sprawie zakazu tortur oraz innego okrutnego, nieludzkiego lub poniżającego traktowania lub karania, Konwencja dotycząca statusu uchodźców z 1951 r. i zasada non-refoulement, a także Konwencja ONZ o prawach osób niepełnosprawnych,

–  uwzględniając art. 11 ust. 1 lit. d) Konwencji w sprawie eliminacji wszelkich form dyskryminacji kobiet, przyjętej przez Zgromadzenie Ogólne ONZ w rezolucji nr 34/180 z dnia 18 grudnia 1979 r.,

–  uwzględniając swą rezolucję z dnia 9 czerwca 2015 r. w sprawie strategii UE na rzecz równości kobiet i mężczyzn w okresie po 2015 r.(1),

–  uwzględniając swą rezolucję z dnia 26 listopada 2009 r. w sprawie eliminacji przemocy wobec kobiet(2), rezolucję z dnia 5 kwietnia 2011 r. w sprawie priorytetów oraz zarysu ram nowej polityki UE w dziedzinie walki z przemocą wobec kobiet(3) oraz rezolucję z dnia 6 lutego 2013 r. w sprawie 57. sesji Komisji ds. Statusu Kobiet ONZ: likwidacja wszelkich form przemocy wobec kobiet i dziewcząt i zapobieganie wszelkim jej formom(4),

–  uwzględniając swą rezolucję z dnia 25 lutego 2014 r. zawierającą zalecenia dla Komisji w sprawie zwalczania przemocy wobec kobiet(5),

–  uwzględniając europejski pakt na rzecz równości płci (2011–2020), przyjęty przez Radę Unii Europejskiej w marcu 2011 r.,

–  uwzględniając wytyczne UE w sprawie aktów przemocy wobec kobiet i dziewcząt oraz zwalczania wszelkich form ich dyskryminacji,

–  uwzględniając ocenę europejskiej wartości dodanej(6),

–  uwzględniając program „Prawa, równość i obywatelstwo” na okres 2014–2020,

–  uwzględniając dokument roboczy służb Komisji z dnia 3 grudnia 2015 r. zatytułowany „Strategic engagement for gender equality 2016–2019” [Strategiczne zaangażowanie na rzecz równouprawnienia płci w latach 2016–2019] (SWD(2015)0278),

–  uwzględniając deklarację trzech kolejnych prezydencji UE w sprawie równouprawnienia płci z dnia 7 grudnia 2015 r. wydaną przez Holandię, Słowację i Maltę,

–  uwzględniając sprawozdanie Agencji Praw Podstawowych Unii Europejskiej pt. „Przemoc wobec kobiet: badanie na poziomie UE”, opublikowane w marcu 2014 r.,

–  uwzględniając dyrektywę 2012/29/UE ustanawiającą normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw(7),

–  uwzględniając dyrektywę 2011/99/UE w sprawie europejskiego nakazu ochrony(8) oraz rozporządzenie (UE) nr 606/2013 w sprawie wzajemnego uznawania środków ochrony w sprawach cywilnych(9),

–  uwzględniając dyrektywę 2011/36/EU w sprawie zapobiegania handlowi ludźmi i zwalczania tego procederu oraz ochrony ofiar(10) oraz dyrektywę 2011/92/UE w sprawie zwalczania niegodziwego traktowania w celach seksualnych i wykorzystywania seksualnego dzieci oraz pornografii dziecięcej, zastępującą decyzję ramową Rady 2004/68/WSiSW(11),

–  uwzględniając Konwencję Rady Europy w sprawie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (konwencja stambulska),

–  uwzględniając plan działania Komisji dotyczący możliwości przystąpienia UE do konwencji stambulskiej opublikowany w październiku 2015 r.,

–  uwzględniając wnioski Komisji dotyczące decyzji Rady w sprawie zawarcia i podpisania przez Unię Europejską Konwencji Rady Europy o zapobieganiu i zwalczaniu przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (COM(2016)0111 i COM(2016)0109),

–  uwzględniając pytania do Rady i Komisji w sprawie przystąpienia UE do konwencji stambulskiej w sprawie zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet i przemocy domowej (O-000121/2016 – B8-1805/2016 i O-000122/2016 – B8-1806/2016),

–  uwzględniając art. 128 ust. 5 i art. 123 ust. 2 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że równouprawnienie płci stanowi podstawową wartość UE zapisaną w traktatach i Karcie praw podstawowych, którą UE zobowiązała się uwzględniać we wszystkich swoich działaniach, a także mając na uwadze, że równouprawnienie płci jako cel strategiczny ma istotne znacznie dla realizacji ogólnych celów strategii „Europa 2020”, a mianowicie pobudzenia wzrostu gospodarczego, zatrudnienia i zapewnienia integracji społecznej;

B.  mając na uwadze, że prawo do równego traktowania i niedyskryminacji jest prawem podstawowym, uznanym w traktatach unijnych i głęboko zakorzenionym w społeczeństwie europejskim, a także że prawo to jest nieodzowne dla dalszego rozwoju społeczeństwa i powinno być stosowane w ustawodawstwie, praktyce, orzecznictwie i w życiu codziennym;

C.  mając na uwadze, że zgodnie z dyrektywą 2012/29/UE ustanawiającą normy minimalne w zakresie praw, wsparcia i ochrony ofiar przestępstw, przemoc na tle płciowym określana jest jako przemoc, która jest skierowana przeciwko osobie ze względu na jej płeć, tożsamość płciową lub ekspresję płciową bądź której ofiarami stają się w przeważającej mierze osoby danej płci; mając na uwadze, że przemoc ta może być przyczyną szkód fizycznych, seksualnych, emocjonalnych lub psychologicznych bądź strat ekonomicznych ze strony ofiar, a także może wywrzeć wpływ na ich rodziny i krewnych oraz całe społeczeństwo; mając na uwadze, że przemoc uwarunkowana płcią stanowi skrajną formę dyskryminacji oraz jest pogwałceniem praw podstawowych i swobód ofiary, co jest zarówno przyczyną, jak i konsekwencją różnic w traktowaniu kobiet i mężczyzn; mając również na uwadze, że przemoc wobec kobiet i dziewcząt obejmuje przemoc w bliskich związkach, przemoc seksualną (w tym gwałt, napaść na tle seksualnym i molestowanie seksualne), handel ludźmi, niewolnictwo, w tym nowe formy nadużyć wobec kobiet i dziewcząt w internecie, a także różne formy szkodliwych praktyk, takich jak przymusowe małżeństwa, okaleczanie żeńskich narządów płciowych oraz tzw. zbrodnie w imię honoru;

D.  mając na uwadze, że przemoc wobec kobiet i przemoc na tle płciowym są nadal powszechnym zjawiskiem w UE; mając na uwadze, że w badaniu Agencji Praw Podstawowych na temat przemocy wobec kobiet z 2014 r., podobnie jak w innych przeprowadzonych badaniach, stwierdzono, że jedna trzecia wszystkich kobiet w Europie doświadczyła przemocy fizycznej lub przemocy seksualnej co najmniej raz w ciągu dorosłego życia, 20 % młodych kobiet (w wieku od 18 do 29 lat) doświadczyło molestowania seksualnego w internecie, jedna na pięć kobiet (18 %) doświadczyła uporczywego nękania, jedna na 20 kobiet została zgwałcona oraz więcej niż jedna na 10 kobiet padła ofiarą przemocy seksualnej charakteryzującej się brakiem zgody lub użyciem siły; mając na uwadze, że w badaniu wyjaśniono, że większość przypadków przemocy nie została zgłoszona jakimkolwiek władzom, co dowodzi, że badania wiktymizacyjne, podobnie jak statystyki administracyjne, są niezbędne, aby uzyskać pełny obraz różnych form przemocy wobec kobiet; mając na uwadze, że konieczne są dalsze środki na rzecz zachęcania kobiet będących ofiarami przemocy do zgłaszania swych doświadczeń i ubiegania się o pomoc, a także na rzecz gwarantowania, że organy udzielające pomocy mogą spełnić potrzeby ofiar i poinformować je o przysługujących im prawach i dostępnych formach wsparcia;

E.  mając na uwadze, że zgodnie z oceną europejskiej wartości dodanej roczny koszt, jaki Unia Europejska poniosła w związku z przemocą wobec kobiet i przemocą na tle płciowym w 2011 r. szacuje się na 228 mld EUR (tj. 1,8 % unijnego PKB), z czego 45 mld EUR rocznie wyniósł koszt usług publicznych i państwowych, a 24 mld EUR to koszt związany z utratą potencjału gospodarczego;

F.  mając na uwadze, że Komisja podkreśliła w swym strategicznym zaangażowaniu na rzecz równouprawnienia płci na lata 2016–2019, że przemoc wobec kobiet oraz przemoc uwarunkowana płcią, która niszczy zdrowie i dobrostan kobiet, ich życie zawodowe, niezależność finansową i ekonomiczną, to jeden z głównych problemów, jaki należy rozwiązać, aby osiągnąć rzeczywiste równouprawnienie płci;

G.  mając na uwadze, że przemoc wobec kobiet i mężczyzn jest zbyt często uważana za sprawę prywatną i zbyt łatwo tolerowana; mając na uwadze, że w rzeczywistości jest to pogwałcenie praw podstawowych i poważne przestępstwo, które musi być karane jako takie; mając na uwadze, że należy położyć kres bezkarności sprawców oraz przerwać zaklęty krąg milczenia i samotności kobiet i dziewcząt, które stały się ofiarami przemocy;

H.  mając na uwadze, że eliminacja przemocy wobec kobiet i przemocy uwarunkowanej płcią możliwa jest nie dzięki pojedynczemu działaniu, ale dzięki połączeniu działań o charakterze infrastrukturalnym, prawnym, sądowym, organów ścigania, kulturowym, edukacyjnym, społecznym, zdrowotnym oraz innych działań związanych ze świadczeniem pomocy, które mogą w znacznym stopniu pogłębić wiedzę o problemie oraz ograniczyć przemoc i jej konsekwencje;

I.  mając na uwadze, że ze względu na takie czynniki, jak pochodzenie etniczne, religia lub przekonania, zdrowie, stan cywilny, własność nieruchomości, status migranta, wiek, niepełnosprawność, klasa społeczna, orientacja seksualna, tożsamość płciowa lub ekspresja płciowa, kobiety mogą mieć specyficzne potrzeby i być w większym stopniu narażone na dyskryminację z wielu przyczyn jednocześnie, co oznacza że powinny zostać objęte specjalną ochroną;

J.  mając na uwadze, że przyjęcie wytycznych UE w sprawie zwalczania przemocy wobec kobiet i dziewcząt oraz zwalczania wszelkich form ich dyskryminacji, jak również konkretny rozdział dotyczący ochrony kobiet przed przemocą na tle płciowym znajdujący się w strategicznych ramach i planie działania UE dotyczącym praw człowieka, dowodzą wyraźnej woli politycznej UE, by traktować temat praw kobiet jako jeden z priorytetów i podejmować długoterminowe działania w tym zakresie; mając na uwadze, że spójność wymiaru wewnętrznego i zewnętrznego strategii politycznych dotyczących praw człowieka może czasami uwidocznić rozbieżności między retoryką a postępowaniem;

K.  mając na uwadze, że obywatele oraz mieszkańcy Unii nie są w równym stopniu chronieni przed przemocą uwarunkowaną płcią ze względu na brak spójnych ram oraz różne strategie i przepisy prawne w państwach członkowskich, m.in. jeżeli chodzi o definicję naruszeń i zakres uregulowań prawnych, dlatego też są w mniejszym stopniu chronieni przed przemocą;

L.  mając na uwadze, że w dniu 4 marca 2016 r. Komisja zaproponowała przystąpienie UE do konwencji stambulskiej, która jest pierwszym prawnie wiążącym instrumentem międzynarodowym dotyczącym zapobiegania i zwalczania przemocy wobec kobiet;

M.  mając na uwadze, że wszystkie państwa członkowskie UE podpisały wspomnianą konwencję, ale zaledwie 14 ją ratyfikowało;

N.  mając na uwadze, że ratyfikacja konwencji nie da rezultatów, jeżeli nie zapewni się właściwego jej wykonania oraz nie przeznaczy się odpowiednich zasobów finansowych i ludzkich na zapobieganie przemocy wobec kobiet i przemocy uwarunkowanej płcią i walkę z nią oraz na ochronę ofiar;

O.  mając na uwadze, że konwencja stambulska jest zgodna z podejściem całościowym, potraktowaniem kwestii przemocy wobec kobiet i dziewcząt oraz przemocy uwarunkowanej płcią z wielu różnych perspektyw, takich jak zapobieganie dyskryminacji i walka z nią, środki prawa karnego w walce z bezkarnością, ochrona i wspieranie ofiar, ochrona dzieci, ochrona kobiet ubiegających się o azyl i uchodźczyń oraz efektywniejsze gromadzenie danych; mając na uwadze, że podejście to oznacza przyjęcie zintegrowanej polityki, łączącej w sobie działania w wielu dziedzinach prowadzone przez wiele zainteresowanych podmiotów (wymiar sprawiedliwości, policja, opieka społeczna, organizacje pozarządowe, stowarzyszenia i samorządy lokalne i regionalne itp.) na wszystkich szczeblach sprawowania rządów;

P.  mając na uwadze, że konwencja stambulska to porozumienie mieszane, do którego mogą jednocześnie przystąpić zarówno UE, jak i państwa członkowskie, jako że UE posiada kompetencje w takich dziedzinach, jak prawa ofiar i nakazy ochrony, azyl i migracja, a także współpraca sądownicza w sprawach karnych;

1.  przypomina, że postanowienia art. 2 TUE i Karty praw podstawowych zobowiązują Komisję do podejmowania działań na rzecz równouprawnienia płci, do gwarantowania równouprawnienia oraz promowania go;

2.  z zadowoleniem przyjmuje wniosek Komisji w sprawie podpisania konwencji stambulskiej oraz sfinalizowania przystąpienia do niej UE, jednak ubolewa nad faktem, że negocjacje w Radzie nie odbywają się w tym samym tempie;

3.  podkreśla, że przystąpienie UE do konwencji zapewni spójne europejskie ramy prawne umożliwiające zapobieganie przemocy wobec kobiet i przemocy uwarunkowanej płcią oraz walkę z nią, a także ochronę ofiar przemocy; podkreśla, że przystąpienie do konwencji zapewni większą spójność i skuteczność unijnej polityki wewnętrznej i zewnętrznej, zagwarantuje skuteczniejszą interpretację i wdrażanie prawa UE, unijnych programów oraz wydatkowania funduszy UE dotyczących konwencji i skuteczniejszy nadzór nad nimi, a także zaowocuje efektywniejszym gromadzeniem odpowiedniejszych, porównywalnych zdesegregowanych danych dotyczących przemocy wobec kobiet i przemocy uwarunkowanej płcią na szczeblu UE oraz wzmocni odpowiedzialność UE na szczeblu międzynarodowym; podkreśla ponadto, że przystąpienie UE do tej konwencji zaowocuje ponownym wywarciem presji politycznej na państwa członkowskie, by ratyfikowały ten instrument;

4.  wzywa Radę i Komisję do przyspieszenia negocjacji w sprawie podpisania i zawarcia konwencji stambulskiej;

5.  w pełni i bez zastrzeżeń wspiera przystąpienie UE do tej konwencji;

6.  wzywa Komisję i Radę do zapewnienia, że Parlament zostanie w pełni zaangażowany w proces monitorowania konwencji stambulskiej po przystąpieniu do niej UE, zgodnie z postanowieniami art. 218 TFUE;

7.  przypomina, że przystąpienie UE do tej konwencji nie zwalnia państw członkowskich z jej ratyfikacji na szczeblu krajowym; wzywa zatem wszystkie państwa członkowskie, które jeszcze tego nie uczyniły, do szybkiego ratyfikowania konwencji stambulskiej;

8.  wzywa państwa członkowskie, by zapewniły właściwe wdrażanie konwencji oraz przeznaczyły odpowiednie zasoby finansowe i kadrowe na zapobieganie przemocy wobec kobiet i przemocy uwarunkowanej płcią oraz walkę z nią, a także na ochronę ofiar;

9.  jest zdania, że wysiłki UE na rzecz wykorzenienia przemocy wobec kobiet i dziewcząt muszą być częścią kompleksowego planu walki ze wszystkimi formami nierówności płci; domaga się unijnej strategii walki z przemocą wobec kobiet i przemocą uwarunkowaną płcią;

10.  ponawia wezwanie skierowane do Komisji zawarte w rezolucji z dnia 25 lutego 2014 r. zawierającej zalecenia w sprawie zwalczania przemocy wobec kobiet, by przedstawiła akt prawny zapewniający spójny system gromadzenia danych statystycznych oraz aktywniejsze podejście w państwach członkowskich do zapobiegania wszelkim formom przemocy wobec kobiet i dziewcząt, przemocy uwarunkowanej płcią i do zwalczania tej przemocy oraz by umożliwiła łatwiejszy dostęp do wymiaru sprawiedliwości;

11.  zwraca się do Rady o uruchomienie tzw. klauzuli pomostowej przez przyjęcie jednomyślnej decyzji określającej przemoc wobec kobiet i dziewcząt (oraz inne formy przemocy uwarunkowanej płcią) jako dziedzinę przestępczości wymienioną w art. 83 ust. 1 TFUE;

12.  uznaje ogrom pracy wykonanej przez organizacje społeczeństwa obywatelskiego w zakresie zapobiegania przemocy wobec kobiet i dziewcząt oraz walki z nią, a także ochrony ofiar przemocy i udzielania im pomocy;

13.  wzywa państwa członkowskie i zainteresowane podmioty współpracujące z Komisją i organizacjami pozarządowymi zajmującymi się problematyką kobiet, a także organizacjami społeczeństwa obywatelskiego do pomocy w zakresie upowszechniania informacji dotyczących konwencji, programów unijnych oraz funduszy dostępnych w ramach tych funduszy na walkę z przemocą wobec kobiet i ochronę ofiar;

14.  wzywa Komisję i Radę do współpracy z Parlamentem w zakresie identyfikacji postępów w dziedzinie równouprawnienia płci oraz zwraca się do trzech prezydencji o podjęcie aktywnych działań na rzecz realizacji ich zobowiązań w tym względzie; apeluje o zorganizowanie unijnego szczytu poświęconego równouprawnieniu płci i prawom kobiet i dziewcząt z myślą o podjęciu nowych zobowiązań;

15.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji, rządom państw członkowskich oraz Zgromadzeniu Parlamentarnemu Rady Europy.

(1) Dz.U. C 407 z 4.11.2016, s. 2. (2) Dz.U. C 285 E z 21.10.2010, s. 53. (3) Dz.U. C 296 E z 2.10.2012, s. 26. (4) Dz.U. C 24 z 22.1.2016, s. 8. (5) Teksty przyjęte, P7_TA(2014)0126. (6) PE 504.467. (7) Dz.U. L 315 z 14.11.2012, s. 57. (8) Dz.U. L 338 z 21.12.2011, s. 2. (9) Dz.U. L 181 z 29.6.2013, s. 4. (10) Dz.U. L 101 z 15.4.2011, s. 1. (11) Dz.U. L 335 z 17.12.2011, s. 1.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 24 listopada 2016 r. w sprawie sprawozdania rocznego z działalności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w 2015 r. (2016/2150(INI))

P8_TA(2016)0452 A8-0331/2016

Parlament Europejski,

–  uwzględniając sprawozdanie roczne z działalności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w 2015 r.,

–  uwzględniając art. 15 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 228 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 258 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 11 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 41 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 42 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,

–  uwzględniając art. 43 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej,

–  uwzględniając Konwencję Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych,

–  uwzględniając decyzję Parlamentu Europejskiego 94/262/EWWiS, WE, Euratom z dnia 9 marca 1994 r. w sprawie przepisów i ogólnych warunków regulujących wykonywanie funkcji Rzecznika Praw Obywatelskich(1),

–  uwzględniając Europejski kodeks dobrej praktyki administracyjnej przyjęty przez Parlament Europejski w dniu 6 września 2001 r.(2),

–  uwzględniając umowę ramową w sprawie współpracy, zawartą pomiędzy Parlamentem Europejskim a Europejskim Rzecznikiem Praw Obywatelskich w dniu 15 marca 2006 r., która weszła w życie w dniu 1 kwietnia 2006 r.,

–  uwzględniając zasady przejrzystości i uczciwości dotyczące lobbingu opublikowane przez Organizację Współpracy Gospodarczej i Rozwoju (OECD),

–  uwzględniając swoje poprzednie rezolucje w sprawie działalności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich,

–  uwzględniając art. 220 ust. 2 zdanie drugie i trzecie Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Petycji (A8-0331/2016),

A.  mając na uwadze, że sprawozdanie roczne z działalności Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w 2015 r. zostało oficjalnie przedstawione przewodniczącemu Parlamentu Europejskiego w dniu 3 maja 2016 r., a w dniu 20 czerwca 2016 r. rzecznik Emily O’Reilly przedstawiła je Komisji Petycji w Brukseli;

B.  mając na uwadze, że art. 15 TFUE stanowi, iż w dążeniu do dobrego sprawowania rządów i zapewnienia udziału społeczeństwa obywatelskiego instytucje, organa i agencje Unii powinny działać w jak największym stopniu zgodnie z zasadą otwartości;

C.  mając na uwadze, że art. 24 TFUE wprowadza zasadę, iż każdy obywatel Unii może zwrócić się do Rzecznika Praw Obywatelskich ustanowionego zgodnie z postanowieniami art. 228 TFUE;

D.  mając na uwadze, że na mocy art. 228 TFUE Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich uprawniony jest do przyjmowania skarg dotyczących przypadków niewłaściwego administrowania w działaniach instytucji, organów lub jednostek organizacyjnych Unii, z wyłączeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej wykonującego funkcje sądowe;

E.  mając na uwadze, że art. 258 TFUE określa rolę Komisji jako strażniczki traktatów; mając na uwadze, że brak lub unikanie podjęcia takiej odpowiedzialności mogą być postrzegane jako niewłaściwe administrowanie;

F.  mając na uwadze, że zgodnie z art. 298 TFUE instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii „korzystają ze wsparcia otwartej, efektywnej i niezależnej administracji europejskiej” oraz że ten sam artykuł przewiduje przyjęcie w tym celu specjalnych aktów prawa wtórnego takich jak rozporządzenia, mających zastosowanie do wszystkich obszarów administracji UE;

G.  mając na uwadze, że art. 41 Karty praw podstawowych stanowi, że „każdy ma prawo do bezstronnego i sprawiedliwego rozpatrzenia swojej sprawy w rozsądnym terminie przez instytucje, organy i jednostki organizacyjne Unii”;

H.  mając na uwadze, że art. 43 Karty stanowi, że „każdy obywatel Unii i każda osoba fizyczna lub prawna mająca miejsce zamieszkania lub statutową siedzibę w Państwie Członkowskim ma prawo zwracać się do Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w przypadkach niewłaściwego administrowania w działaniach instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii, z wyłączeniem Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej i Sądu Pierwszej Instancji wykonujących swoje funkcje sądowe”;

I.  mając na uwadze, że urząd Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, ustanowiony na mocy Traktatu o Unii Europejskiej, w 2015 r. obchodził dwudziestolecie działalności, a od roku 2005 rozpatrzył 48 840 skarg;

J.  mając na uwadze, że zgodnie z wynikami badania Eurobarometru Flash dotyczącego praw obywatelskich w UE, które przeprowadzono w październiku 2015 r., 83% europejskich obywateli ma świadomość, że obywatel UE ma prawo złożyć skargę do Komisji Europejskiej, Parlamentu Europejskiego lub Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich;

K.  mając na uwadze, że Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich definiuje niewłaściwe administrowanie jako wadliwe lub nieudolne administrowanie, które występuje, jeżeli dana instytucja lub organ publiczny nie podejmą działań wynikających z przepisów prawa, przepisu lub zasady, które ich obowiązują, nie będą przestrzegały zasad dobrej administracji lub naruszą prawa człowieka;

L.  mając na uwadze, że Europejski kodeks dobrej praktyki administracyjnej ma na celu zapobieganie niewłaściwemu administrowaniu; mając na uwadze, że przydatność tego narzędzia jest ograniczona z uwagi na jego niewiążący charakter;

M.  mając na uwadze, że w celu uzyskania legitymacji i zaufania, iż decyzje bazują na ogólnym interesie publicznym, kluczowy jest wysoki poziom przejrzystości;;

N.  mając na uwadze, że brak przejrzystości w odniesieniu do dokumentów, które mają duży wpływ na model społeczno-gospodarczy UE, a często mają istotne skutki dla zdrowia publicznego i środowiska, zwykle prowadzi do braku zaufania wśród obywateli i ogólnie opinii publicznej;

O.  mając na uwadze, że demaskatorzy odgrywają kluczową rolę w ujawnianiu przypadków niewłaściwego administrowania, a w niektórych przypadkach nawet korupcji politycznej; mając na uwadze, że takie przypadki mają niezwykle negatywny wpływ na jakość naszej demokracji; mając na uwadze, że demaskatorzy są narażeni na poważne kłopoty w następstwie ujawnienia takich przypadków oraz że zbyt często muszą liczyć się z negatywnymi osobistymi konsekwencjami na wielu szczeblach, nie tylko zawodowymi, lecz także karnymi; mając na uwadze, że z uwagi na brak dalszych zabezpieczeń wcześniejsze znane doświadczenia demaskatorów mogą zniechęcać poszczególne osoby do podążania etyczną ścieżką demaskatorów w przyszłości;

P.  mając na uwadze, że w 2014 r. wskaźnik stosowania decyzji lub zaleceń urzędu Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich osiągnął poziom 90%, co stanowi wzrost o 10 punktów procentowych w stosunku do wskaźnika osiągniętego w 2013 r.;

Q.  mając na uwadze, że w dochodzeniach wszczętych przez Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w 2015 r. można wyróżnić następujące kluczowe tematy: przejrzystość w instytucjach UE, kwestie etyczne, udział obywateli w procesie podejmowania decyzji w UE, unijne reguły konkurencji i prawa podstawowe;

R.  mając na uwadze, że Komisja Petycji jest aktywnym członkiem europejskiej sieci rzeczników praw obywatelskich; mając na uwadze, że działając w tym charakterze, Komisja otrzymała 42 skargi od Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich do rozpatrzenia w dalszym postępowaniu w formie petycji;

1.  zatwierdza sprawozdanie roczne za 2015 r. przedstawione przez Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich;

2.  gratuluje Emily O’Reilly doskonałej pracy i niesłabnącego dążenia do zwiększenia jakości usług oferowanych obywatelom przez administrację europejską; uznaje znaczenie przejrzystości jako podstawowego elementu zdobywania zaufania i dobrej administracji, na co wskazuje także wysoki odsetek skarg dotyczących przejrzystości (22,4 %), i nadaje tej kwestii najwyższy priorytet; uznaje rolę strategicznych postępowań służących zapewnieniu dobrej administracji i wspiera dochodzenia przeprowadzone do tej pory przez urząd Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w tym zakresie;

3.  z zadowoleniem przyjmuje nieustanne wysiłki podejmowane przez Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w celu zwiększenia przejrzystości w negocjacjach w sprawie TTIP w drodze wniosków składanych do Komisji; wyraża uznanie dla wynikającej z tego publikacji przez Komisję licznych dokumentów dotyczących TTIP, a zatem włączenia przejrzystości jako jednego z trzech filarów nowej strategii Komisji w zakresie handlu; ponownie podkreśla potrzebę zwiększonej przejrzystości w porozumieniach międzynarodowych takich jak TTIP, CETA itp., czego domagało się wielu zaniepokojonych obywateli w petycjach skierowanych do Komisji Petycji; domaga się bardziej zdecydowanych i szerzej zakrojonych działań w tym zakresie w celu ochrony zaufania obywateli europejskich;

4.  wzywa Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich do zbadania, w jakim stopniu tworzenie zabezpieczonych czytelni jest zgodne z prawem dostępu do dokumentów i z zasadami dobrej administracji;

5.  przypomina, że rozporządzenie (WE) nr 1049/2001 w sprawie publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji opiera się na zasadzie „najszerszego dostępu do dokumentów”; podkreśla zatem, że przejrzystość i pełny dostęp do dokumentów przechowywanych przez instytucje UE muszą być stać się regułą, tak aby dopilnować, by obywatele mogli w pełni korzystać ze swoich demokratycznych praw; podkreśla, że zgodnie z wcześniejszym orzecznictwem Trybunału Sprawiedliwości UE, wyjątki od tej zasady muszą być ściśle interpretowane, z uwzględnieniem nadrzędnego interesu publicznego, jakim są jawność, wymogi demokracji, większy udział obywateli w procesie decyzyjnym, legalność administracji, skuteczność i odpowiedzialność przed obywatelami;

6.  zachęca Komisję Europejską i państwa członkowskie do zapewnienia Europejskiemu Rzecznikowi Praw Obywatelskich możliwości wydawania oświadczeń w sprawie braku zgodności w różnych instytucjach UE z rozporządzeniem (WE) nr 1049/2001 dotyczącym publicznego dostępu do dokumentów Parlamentu Europejskiego, Rady i Komisji, pod warunkiem że dokumenty te nie wchodzą w zakres art. 4 i art 9 ust. 1 rozporządzenia; wspiera pogląd, zgodnie z którym Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich powinien mieć możliwość podjęcia decyzji w sprawie opublikowania stosownych dokumentów po przeprowadzeniu dochodzenia w sprawie braku zgodności;

7.  wyraża ubolewanie, że przegląd rozporządzenia (WE) nr 1049/2001 został wstrzymany; uważa, że należy niezwłocznie osiągnąć postępy, ponieważ rozporządzenie nie odzwierciedla już obecnego stanu prawnego oraz praktyk instytucjonalnych;

8.  uznaje potrzebę przejrzystości procesów podejmowania decyzji w UE i popiera dochodzenia prowadzone przez Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie nieformalnych negocjacji między trzema głównymi instytucjami UE (rozmów trójstronnych) oraz uruchomienie konsultacji społecznych w tej kwestii; popiera publikację dokumentów z rozmów trójstronnych, z należytym uwzględnieniem art. 4 i art. 9 rozporządzenia (WE) nr 1049/2001;

9.  ubolewa nad faktem, że Komisja śledcza Parlamentu Europejskiego ds. pomiarów emisji w sektorze motoryzacyjnym otrzymała od Komisji jedynie wybiórczą dokumentację sporządzoną w taki sposób, że brakowało w niej niektórych informacji, jakie Komisja uznała za nieistotne; wzywa Komisję do zapewnienia w jej pracach najwyższego poziomu dokładności i pełnej przejrzystości w odniesieniu do przekazywanych dokumentów, w pełnej zgodności z zasadą uczciwej współpracy, tak aby Komisja śledcza ds. pomiarów emisji w sektorze motoryzacyjnym mogła w pełni i skutecznie korzystać ze swoich uprawnień dochodzeniowych;

10.  popiera determinację Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w dążeniu do zapewnienia większej przejrzystości Europejskiego Banku Centralnego i osiągnięcia wysokiego standardu zarządzania, zwłaszcza w ramach działalności członka trojki/grupy czterostronnej, która nadzoruje programy konsolidacji budżetowej w państwach członkowskich UE; z zadowoleniem przyjmuje decyzję EBC dotyczącą publikacji listy posiedzeń członków Zarządu; wspiera nowe zasady przewodnie dotyczące wystąpień oraz ustanowienie „okresu ciszy” w odniesieniu do informacji wrażliwych z punktu widzenia rynku przed posiedzeniami Rady Prezesów;

11.  zauważa, że EBC występuje w roli zarówno organu kształtującego politykę pieniężną, jak i członka trojki/grupy czterostronnej, i wzywa Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich do ochrony interesów dobrej administracji tego jednego z najważniejszych organów finansowych Europy;

12.  wzywa do zwiększenia przejrzystości posiedzeń Eurogrupy, wykraczającego poza działania podjęte już przez jej przewodniczącego w wyniku interwencji Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich;

13.  wyraża poparcie dla dochodzenia prowadzonego przez Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie składu i przejrzystości prac grup ekspertów Komisji; odnotowuje wysiłki Komisji zmierzające do zapewnienia ogółowi społeczeństwa wglądu w działalność tych grup i podkreśla, że w celu zapewnienia pełnej przejrzystości konieczne są dalsze działania; przypomina swój apel do Rady, w tym jej organów przygotowawczych, o jak najszybsze przyłączenie się do rejestru lobbystów oraz o zwiększenie przejrzystości ich prac;

14.  wyraża poparcie dla wysiłków podejmowanych przez Rzecznika w celu zwiększenia przejrzystości lobbingu; wyraża ubolewanie z powodu niechęci Komisji do publikowania szczegółowych informacji na temat spotkań z lobbystami reprezentującymi przemysł tytoniowy; wzywa Komisję do zapewnienia pełnej przejrzystości jej prac, tak aby ogół społeczeństwa nabrał do jej działalności większego zaufania;

15.  wzywa Komisję, aby wszystkie informacje na temat wpływu wywieranego przez lobbystów były bezpłatnie, w pełni zrozumiałe i łatwo dostępne dla ogółu społeczeństwa w jednej scentralizowanej internetowej bazie danych;

16.  domaga się, by w 2017 r. Komisja przedłożyła wniosek w sprawie pełnego obowiązkowego i prawnie wiążącego rejestru lobbystów w celu wyeliminowania wszystkich luk i ustanowienia pełnego obowiązkowego rejestru dla wszystkich lobbystów;

17.  wspiera wysiłki na rzecz wdrożenia wytycznych dotyczących przejrzystości działalności lobbingowej, które będą stosowane nie tylko w instytucjach UE, lecz także w organach administracji krajowej;

18.  zwraca uwagę na zaniepokojenie obywateli sposobem działania Komisji w przypadku postępowań dotyczących naruszeń kierowanych przed Europejski Trybunał Sprawiedliwości oraz brakiem przejrzystości co do istotnych etapów tego procesu; podkreśla, że prawo do dobrej administracji, o którym mowa w art. 41 Karty praw podstawowych Unii Europejskiej, obejmuje obowiązek przedkładania odpowiednich uzasadnień w sprawach, w których Komisja podejmuje decyzje, by nie wszczynać postępowania w sprawie naruszenia przepisów prawa przed Trybunałem Sprawiedliwości; z zadowoleniem przyjmuje strategiczne postępowanie sprawdzające przeprowadzone przez Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie kwestii o charakterze systemowym występujących w programie EU Pilot;

19.  z zadowoleniem przyjmuje wszczęcie przez Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich dochodzenia (sprawa OI/5/2016/AB) w sprawie rozpatrywania przez Komisję, jako strażniczkę Traktatów, skarg o naruszenie przepisów w ramach procedur EU Pilot; przypomina o wcześniejszych wnioskach Komisji Petycji dotyczących zapewnienia dostępu do dokumentów dotyczących procedur EU Pilot oraz postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego, ponieważ petycje często prowadzą do wszczęcia takich postępowań;

20.  z zadowoleniem przyjmuje dalsze dochodzenia Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w sprawie przypadków „drzwi obrotowych” w Komisji; przyjmuje do wiadomości, że w wyniku tych dochodzeń Komisja zwiększyła zakres udostępnianych informacji na temat nazwisk urzędników wyższego szczebla, którzy odeszli z Komisji, aby podjąć pracę w sektorze prywatnym; zachęca do częstszego publikowania nazwisk i innych danych takich osób; wyraża nadzieję, że inne europejskie instytucje i organy pójdą za tym przykładem; z zadowoleniem przyjmuje gotowość Komisji do upubliczniania informacji dotyczących zatrudnienia byłych komisarzy; wyraża duże zaniepokojenie faktem, że były przewodniczący Komisji José Manuel Barroso został mianowany doradcą i prezesem niewykonawczym Goldman Sachs International; wzywa Rzecznika Praw Obywatelskich, aby wszczął strategiczne dochodzenie dotyczące działania Komisji w związku ze sprawą przejścia J.M. Barroso z sektora publicznego do prywatnego, w tym aby sformułował zalecenia co do tego, w jaki sposób należy zreformować kodeks postępowania zgodnie z zasadami dobrej administracji oraz wymogami określonymi w art. 245 TFUE;

21.  przypomina, że konflikt interesów ma szerszy zakres niż przypadki „drzwi obrotowych”; przypomina, że skuteczne rozwiązanie konfliktu interesów u źródła jest kluczowe dla osiągnięcia dobrej administracji i zapewnienia wiarygodnego politycznego i technicznego procesu decyzyjnego; uważa, że powołując kandydatów na stanowiska w instytucjach, agencjach i organach Unii, na szczeblu UE należy zwrócić szczególną uwagę na wysokie standardy i konkretne środki, które nie pozostawiają wątpliwości co do jakiegokolwiek konfliktu interesów;

22.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że w 2015 r. wszystkie instytucje UE wprowadziły przepisy wewnętrzne dotyczące ochrony demaskatorów na mocy art. 22 lit. a)-c) regulaminu pracowniczego, zachęcając tym samym do informowania o nieprawidłowościach w uregulowanych ramach; zauważa, że ochrona demaskatorów przed odwetem mogłaby być skuteczniejsza; w tym celu wzywa do pilnego przyjęcia wspólnych przepisów zachęcających do informowania o nieprawidłowościach oraz do wprowadzenia minimalnych gwarancji i zabezpieczeń dla demaskatorów;

23.  wzywa do opracowania dyrektywy w sprawie informowania o nieprawidłowościach, ustanawiającej odpowiednie kanały i procedury demaskowania wszystkich form przestępstw, a także odpowiednie minimalne gwarancje i zabezpieczenia prawne dla demaskatorów zarówno w sektorze publicznym, jak i prywatnym;

24.  z zadowoleniem przyjmuje wprowadzenie we Fronteksie mechanizmu składania skarg dotyczących ewentualnych naruszeń praw podstawowych, które było następstwem toczącego się dochodzenia prowadzonego przez Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w odniesieniu do praktyk stosowanych przez Frontex i państwa członkowskie w zakresie wspólnie organizowanych przymusowych powrotów migrantów o nieuregulowanym statusie; wyraża uznanie dla wprowadzenia takiego mechanizmu w nowej Europejskiej Straży Granicznej i Przybrzeżnej;

25.  z zadowoleniem przyjmuje wszczęte przez Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich dochodzenie mające na celu ustalenie, czy państwa członkowskie przestrzegają Karty praw podstawowych Unii Europejskiej przy realizacji działań współfinansowanych ze środków UE, takich jak projekty, które instytucjonalizują życie osób niepełnosprawnych, zamiast integrować te osoby ze społeczeństwem; ponagla Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, by dalej prowadził takie dochodzenia, tak aby zapewnić przejrzystość i wartość dodaną projektów;

26.  z zadowoleniem przyjmuje współpracę Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich z Parlamentem Europejskim w zakresie Ramowej konwencji Narodów Zjednoczonych o prawach osób niepełnosprawnych, zwłaszcza jeżeli chodzi o apele o jej pełne wdrożenie na szczeblu UE oraz o przeznaczenie odpowiednich środków na ten cel; ponownie potwierdza swoje pełne poparcie dla wdrożenia konwencji i domaga się, by Komisja i państwa członkowskie dopilnowały jej pełnego wdrożenia na szczeblu UE;

27.  wspiera wysiłki Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w rozpatrywaniu spraw dotyczących dyskryminacji, praw mniejszości oraz praw osób starszych podczas seminarium zorganizowanym przez europejską sieć rzeczników praw obywatelskich i zatytułowanym „Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich przeciwko dyskryminacji”;

28.  wspiera wysiłki Rzecznika na rzecz zapewnienia bezstronności w odniesieniu do procesu podejmowania przez Komisję decyzji dotyczących konkurencji;

29.  przyznaje, że prawo obywateli do zabierania głosu w procesie podejmowania decyzji w UE jest obecnie ważniejsze niż kiedykolwiek wcześniej; z zadowoleniem przyjmuje wytyczne zaproponowane przez Rzecznika w celu poprawy funkcjonowania europejskiej inicjatywy obywatelskiej, zwłaszcza w odniesieniu do przekonującego uzasadnienia ze strony Komisji w przypadku odrzucenia europejskiej inicjatywy obywatelskiej; jednocześnie uznaje, że istnieją znaczące braki, które należy wychwycić i wyeliminować, aby usprawnić europejską inicjatywę obywatelską; uważa, że włączenie obywateli w większym stopniu w tworzenie polityki UE zwiększy wiarygodność instytucji europejskich;

30.  z zadowoleniem przyjmuje stały dialog Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich i bliskie relacje z wieloma instytucjami UE, w tym z Parlamentem Europejskim, a także innymi organami, w celu zapewnienia współpracy administracyjnej i spójności; docenia również wysiłki Rzecznika na rzecz zapewnienia stałej i otwartej komunikacji z Komisją Petycji;

31.  potwierdza potrzebę przestrzegania przez agencje UE takich samych wysokich standardów przejrzystości, odpowiedzialności i etyki, jak te stosowane przez wszystkie inne instytucje; odnotowuje z uznaniem istotny nakład pracy wykonanej przez Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich w szeregu agencji w całej Unii; popiera wniosek Europejskiej Agencji Chemikaliów (ECHA), zgodnie z którym rejestrujący muszą wykazać, że dołożyli wszelkich starań, aby uniknąć badań na zwierzętach oraz zapewnić informacje dotyczące sposobu, w jaki można uniknąć badań na zwierzętach;

32.  wspiera zalecenia Europejskiego Rzecznika Praw Obywatelskich, zgodnie z którymi Europejski Urząd ds. Bezpieczeństwa Żywności powinien dokonać przeglądu przepisów i procedur w zakresie konfliktu interesów, aby zapewnić właściwe konsultacjach społeczne i udział społeczeństwa;

33.  przypomina, że Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich ma także możliwość, a co za tym idzie obowiązek, kontrolowania pracy Parlamentu w ramach realizacji celu zapewniania obywatelom UE dobrej administracji;

34.  domaga się skutecznej aktualizacji Europejskiego kodeksu dobrej praktyki administracyjnej w formie przyjęcia wiążącego rozporządzenia w tej sprawie w trakcie obecnej kadencji;

35.  domaga się, by Europejski Rzecznik Praw Obywatelskich w przyszłych sprawozdaniach rocznych ujął kategorię skarg niewchodzących w zakres jego uprawnień, dzięki czemu posłowie do Parlamentu Europejskiego mieliby ogólny przegląd problemów, z jakimi zmagają się obywatele UE;

36.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji oraz sprawozdania Komisji Petycji Radzie, Komisji, Europejskiemu Rzecznikowi Praw Obywatelskich, jak również rządom i parlamentom państw członkowskich oraz rzecznikom praw obywatelskich lub odpowiadającym im organom w państwach członkowskich.

(1) Dz.U. L 113 z 4.5.1994, s. 15. (2) Dz.U. C 72 E z 21.3.2002, s. 331.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 24 listopada 2016 r. W kierunku ostatecznego systemu VAT i zwalczania oszustw związanych z VAT (2016/2033(INI))

P8_TA(2016)0453 A8-0307/2016

Parlament Europejski,

–  uwzględniając przedstawiony przez Komisję w dniu 7 kwietnia 2016 r. plan działania w sprawie VAT (COM(2016)0148),

–   uwzględniając sprawozdanie specjalne Europejskiego Trybunału Obrachunkowego nr 24/2015 z dnia 3 marca 2016 r. zatytułowane „Zwalczanie wewnątrzwspólnotowych oszustw związanych z VAT: wymagane dalsze działania”,

–  uwzględniając dyrektywę Rady 2006/112/WE z dnia 28 listopada 2006 r. w sprawie wspólnego systemu podatku od wartości dodanej,

–   uwzględniając swoją rezolucję z dnia 13 października 2011 r. w sprawie przyszłości podatku VAT(1),

–   uwzględniając wniosek dotyczący dyrektywy w sprawie zwalczania nadużyć na szkodę interesów finansowych Unii za pośrednictwem prawa karnego (COM(2012)0363),

–  uwzględniając wniosek dotyczący rozporządzenia Rady w sprawie ustanowienia Prokuratury Europejskiej (COM(2013)0534),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 12 marca 2014 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Rady w sprawie ustanowienia Prokuratury Europejskiej(2),

–  uwzględniając wniosek dotyczący rozporządzenia w sprawie Agencji Unii Europejskiej ds. Współpracy Wymiarów Sprawiedliwości w Sprawach Karnych (Eurojust) (COM(2013)0535),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 29 kwietnia 2015 r. w sprawie wniosku dotyczącego rozporządzenia Rady w sprawie ustanowienia Prokuratury Europejskiej(3),

–  uwzględniając art. 52 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Gospodarczej i Monetarnej oraz opinie Komisji Kontroli Budżetowej i Komisji Wolności Obywatelskich, Sprawiedliwości i Spraw Wewnętrznych (A8-0307/2016),

A.  mając na uwadze, że w wyniku ustanowienia z dniem 1 stycznia 1993 r. jednolitego rynku zniesione zostały kontrole graniczne w handlu wewnątrzwspólnotowym oraz mając na uwadze, że system VAT istniejący w Unii Europejskiej od 1993 r. na podstawie art. 402–404 obowiązującej dyrektywy VAT ma jedynie charakter tymczasowy i przejściowy;

B.  mając na uwadze, że Rada zgodnie z art. 113 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej (TFUE) musi jednomyślnie przyjąć odpowiednie dyrektywy w celu uzupełnienia wspólnego systemu VAT, a w szczególności w celu stopniowego ograniczenia lub zlikwidowania odstępstw od tego systemu;

C.  mając na uwadze, że Komisja jest zobowiązana przedstawić Parlamentowi Europejskiemu i Radzie co cztery lata sprawozdanie na temat funkcjonowania obecnego systemu VAT, w szczególności uregulowań przejściowych;

D.  mając na uwadze, że VAT, z którego wpływy wyniosły w 2014 r. prawie 1 bln EUR, stanowi ważne i rosnące źródło dochodów państw członkowskich oraz że zasila on zasoby własne UE, a łączna kwota przychodów UE z zasobów własnych opartych na VAT wyniosła 17 667 mln EUR i stanowiła 12,27 % całkowitej kwoty przychodu UE w 2014 r.(4);

E.  mając na uwadze, że obecny system VAT, zwłaszcza gdy jest stosowany przez duże korporacje do transakcji transgranicznych, jest podatny na oszustwa, strategie unikania opodatkowania, ubytki w poborze VAT ze względu na niewypłacalność lub na błędne naliczenia; mając na uwadze, że szacowana luka w podatku VAT wynosi rocznie około 170 mld EUR oraz że pojawiają się coraz doskonalsze technologie cyfrowe, które mogą pomóc w wyeliminowaniu tej luki;

F.  mając na uwadze, że według badania Komisji(5) same tylko wewnątrzwspólnotowe oszustwa typu „znikający podmiot gospodarczy” (powszechnie zwane oszustwami karuzelowymi) odpowiadają za ubytek przychodów z VAT wynoszący w przybliżeniu 45–53 mld EUR rocznie;

G.  mając na uwadze, że państwa członkowskie różnią się między sobą pod względem skuteczności, z jaką są w stanie przeciwdziałać oszustwom związanym z VAT i unikaniu opodatkowania VAT, gdyż szacuje się, iż w zależności od kraju luka w podatku VAT wynosi od poniżej 5 % do ponad 40 %;

H.  mając na uwadze, że według szacunków Europolu zorganizowane grupy przestępcze odpowiadają za uszczuplenie dochodów państw członkowskich z tytułu VAT na poziomie 40–60 mld EUR rocznie, a 2 % tych grup odpowiada za 80 % wewnątrzwspólnotowych oszustw typu „znikający podmiot gospodarczy”;

I.  mając na uwadze, że zmierzenie ubytku przychodów wynikającego z transgranicznych oszustw związanych z VAT to bardzo trudne zadanie, ponieważ tylko dwa państwa członkowskie – Zjednoczone Królestwo i Belgia – gromadzą i rozpowszechniają statystyki na ten temat;

J.  mając na uwadze, że kilka państw członkowskich, których działanie koordynowały Eurojust i Europol, przeprowadziło ostatnio trzy kolejne udane operacje Vertigo, dzięki którym ujawniono system oszustwa karuzelowego na ogólną kwotę 320 mln EUR;

K.  mając na uwadze, że istniejący system VAT, w szczególności w obrocie transgranicznym, powoduje wysokie koszty administracyjne, które można by znacznie obniżyć zwłaszcza w przypadku małych i średnich przedsiębiorstw, w tym dzięki środkom upraszczającym wykorzystującym cyfrowe narzędzia sprawozdawcze i wspólne bazy danych;

L.  mając na uwadze znaczne możliwości poprawy, jeśli chodzi o usuwanie barier administracyjnych i podatkowych, które wpływają szczególnie na projekty współpracy transgranicznej;

M.  mając na uwadze, że VAT jest podatkiem od konsumpcji, który bazuje na systemie płatności cząstkowych, co umożliwia podatnikom kontrolę własnej działalności, oraz mając na uwadze, że podatek ten muszą ponosić wyłącznie konsumenci końcowi, aby zagwarantować neutralność podatku z punktu widzenia przedsiębiorstw; mając na uwadze, że to państwa członkowskie powinny organizować pobór VAT w praktyce, aby zapewnić obciążenie nim konsumenta końcowego;

N.  mając na uwadze, że po 23 latach od wprowadzenia dyrektywy VAT tzw. odstępstwa zawieszające nie są już aktualne, w szczególności w odniesieniu do nowoczesnej gospodarki cyfrowej;

O.  mając na uwadze, że w minionych dwóch dekadach Komisja wszczęła ponad 40 postępowań w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego przeciwko ponad dwóm trzecim państw członkowskich, ponieważ naruszyły one przepisy dyrektywy;

P.  mając na uwadze, że nie udaje się uzyskać większości dla zasady kraju pochodzenia w odniesieniu do ostatecznego systemu VAT, ponieważ wówczas konieczna byłaby większa harmonizacja stawek podatkowych, aby zapobiec poważnym zakłóceniom konkurencji;

Q.  mając na uwadze, że zwalczanie oszustw podatkowych jest jednym z głównych wyzwań związanych z podatkami, przed którymi stoją państwa członkowskie;

R.  mając na uwadze, że oszustwa związane z VAT to niezwykle szkodliwa praktyka, która uszczupla dochody budżetów państw członkowskich o znaczne kwoty, niwecząc wysiłki tych państw na rzecz konsolidacji finansów publicznych;

S.  mając na uwadze, że transgraniczne oszustwa związane z VAT kosztują państwa członkowskie i podatników europejskich blisko 50 mld EUR rocznie;

T.  mając na uwadze, że typy oszustw związanych z VAT są wielowymiarowe, wciąż się zmieniają i dotyczą wielu sektorów gospodarki, a zatem wymagają szybkiego dostosowywania odnośnych przepisów w celu uzyskania trwałego i prostego systemu VAT umożliwiającego zapobieganie oszustwom i potencjalnej utracie dochodów z podatków;

U.  mając na uwadze, że żadne projekty pilotażowe dotyczące odwrotnego obciążenia nie mogą być przyczyną opóźnienia ani nie mogą prowadzić do jakiegokolwiek opóźnienia we wprowadzeniu ostatecznego systemu VAT zgodnie z harmonogramem przewidzianym w planie działań Komisji;

V.  mając na uwadze, że najpopularniejszą techniką oszustw związanych z VAT jest oszustwo karuzelowe; mając na uwadze, że ten rodzaj oszustwa, które jest bardzo rozpowszechnione w sektorach handlu częściami elektronicznymi, telefonii komórkowej i tekstyliów, polega na „obrocie” towarami między kilkoma przedsiębiorstwami w różnych państwach członkowskich i wykorzystywaniu faktu, że wewnątrzunijne dostawy towarów nie są obciążone podatkiem;

W.  mając na uwadze, że pilnie potrzebne są intensywniejsze i nieustanne wysiłki w ramach współpracy między państwami członkowskimi na rzecz stworzenia kompleksowych i zintegrowanych strategii zwalczania oszustw, zważywszy zwłaszcza na obecne ograniczenia w budżecie UE oraz na wzrost znaczenia handlu elektronicznego, który osłabił kontrolę terytorialną nad poborem VAT;

X.  mając na uwadze, że ochrona interesów finansowych Unii Europejskiej i państw członkowskich jest podstawowym elementem unijnej agendy politycznej mającej na celu ugruntowanie i zwiększenie zaufania obywateli oraz zapewnienie prawidłowego wykorzystania ich pieniędzy;

Y.  mając na uwadze, że oszustwa związane z VAT powodują straty w dochodach państw członkowskich, a zatem w dochodach UE, zniekształcają otoczenie podatkowe, co przynosi szczególne szkody małym i średnim przedsiębiorstwom, i są popełniane przez organizacje przestępcze, które wykorzystują luki prawne istniejące między państwami członkowskimi a ich właściwymi urzędami nadzoru;

Z.  mając na uwadze, że Europejski Trybunał Obrachunkowy w swoim sprawozdaniu specjalnym nr 24/2015 stwierdził, że oszustwa związane z VAT są w większości przypadków zaliczane do działań przestępczych, którym należy położyć kres;

AA.  mając na uwadze, że w wyroku w sprawie Taricco i inni (C-105/14) Europejski Trybunał Sprawiedliwości stwierdził, że pojęcie „nadużycie”, określone w art. 1 Konwencji w sprawie ochrony interesów finansowych Wspólnot Europejskich, obejmuje wpływy pochodzące z VAT;

1.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Komisja zamierza zaproponować do 2017 r. ostateczny system VAT, który będzie prosty, sprawiedliwy, solidny, efektywny i mniej podatny na oszustwa;

2.  podkreśla, że aby jednolity rynek cyfrowy funkcjonował właściwie, niezbędny jest prosty system VAT wymagający mniej zwolnień;

3.  jest zdania, że ekspertyza naukowa, na której opierają się wnioski Komisji dotyczące programu działania, zawiera szereg ważnych zaleceń; podkreśla, że lista wniosków Komisji mających na celu stworzenie solidnego, prostego i mniej podatnego na oszustwa systemu VAT jest niewyczerpująca;

4.  z zadowoleniem przyjmuje niedawny komunikat Komisji z dnia 7 kwietnia 2016 r. oraz planowane dodatkowe środki mające zapobiegać oszustwom i przyczynić się do udoskonalenia obecnego systemu VAT;

5.  uważa, że usprawnienie obecnego systemu jest również ważne i domaga się gruntownych reform, dzięki którym problemy istniejącego systemu zostaną usunięte lub przynajmniej znacznie zmniejszone, zwłaszcza jeśli chodzi o europejski problem poboru VAT;

6.  jest zdania, że Komisja powinna w równej mierze i bez zakładania z góry rezultatu przeanalizować wszystkie możliwe opcje i włączyć je do procedury ustawodawczej;

7.  zauważa, że potrzebne są skoordynowane wysiłki państw członkowskich, aby porozumieć się co do ostatecznego systemu VAT;

8.  uznaje, że jednomyślność będzie niezbędnym warunkiem wstępnym do osiągnięcia porozumienia w sprawie lepiej funkcjonującego systemu VAT, a zatem apeluje o jasną wizję, jeśli chodzi o prostotę i mniejszą liczbę zwolnień, w powiązaniu z pragmatycznym podejściem respektującym interesy szybko rozwijającej się gospodarki cyfrowej;

9.  zauważa, że przyjęcie przez państwa członkowskie skoordynowanej polityki podatkowej oraz szybsza i częstsza wymiana informacji dotyczących handlu wewnątrzunijnego między nimi są niezbędne, aby skuteczniej walczyć z uchylaniem się od opodatkowania i unikaniem opodatkowania oraz ostatecznie zamknąć istniejącą lukę w podatku VAT;

10.  zachęca Komisję i agencje rządowe do badania i testowania w ramach programu RegTech nowych technologii, takich jak technologia zdecentralizowanej księgi rachunkowej i kontrola w czasie rzeczywistym, w celu znacznego zmniejszenia istniejącej pokaźnej luki w podatku VAT w Unii;

11.  podkreśla, że to organy podatkowe poszczególnych państw członkowskich odpowiadają za dopilnowanie, by VAT był uiszczany w prosty i przyjazny MŚP sposób, co można ułatwić dzięki ściślejszej współpracy organów krajowych;

12.  jest zdania, że współpraca i wymiana informacji między organami podatkowymi państw członkowskich była w przeszłości niewystarczająca oraz że działania sieci Eurofisc nie przyniosły dotychczas zadowalających rezultatów; uważa, że informacje wymieniane za pośrednictwem Eurofisc powinny być bardziej ukierunkowane na wykrywanie oszustw; oczekuje na mający się wkrótce pojawić wniosek Komisji dotyczący usprawnienia funkcjonowania Eurofisc;

13.  zauważa, że system wymiany informacji o VAT (VIES) okazał się pomocnym narzędziem w zwalczaniu oszustw dzięki umożliwieniu organom podatkowym porównywania danych o podmiotach handlowych w różnych państwach, lecz że wciąż wykazuje on słabości, w szczególności pod względem terminowości dostarczanych informacji, szybkości odpowiedzi na zapytania oraz szybkości reakcji na zgłoszone błędy; zaleca zatem państwom członkowskim, by należycie rozważyły usunięcie tych niedociągnięć;

14.  zauważa, że dane przekazywane do Eurofisc przez organy krajowe nie są filtrowane w taki sposób, by informować jedynie o podejrzanych przypadkach, co uniemożliwia optymalne funkcjonowanie całości; popiera inicjatywę kilku państw członkowskich opowiadających się za stworzeniem krajowych narzędzi analizy ryzyka, które umożliwią filtrowanie danych, nie stwarzając przy tym ryzyka pominięcia podejrzanych przypadków w którymkolwiek z państw członkowskich, i dadzą Eurofisc możliwość szybkiego reagowania na transgraniczne oszustwa związane z VAT;

15.  podkreśla, że to organy podatkowe poszczególnych państw członkowskich odpowiadają za dopilnowanie, by VAT był uiszczany we właściwy i prosty sposób;

16.  przypomina, że państwa członkowskie – jeśli chodzi o zdolność poboru VAT na swoim terytorium – w znacznym stopniu polegają na informacjach dotyczących handlu wewnątrzunijnego otrzymywanych od pozostałych państw członkowskich; apeluje, aby właściwe organy prowadziły automatyczną wymianę w szczególności informacji dotyczących VAT i akcyzy oraz by korzystały z niezawodnych i przyjaznych dla użytkownika narzędzi informatycznych, takich jak standardowe formularze elektroniczne, do rejestrowania transgranicznych dostaw towarów i usług na rzecz konsumentów końcowych; uważa w związku z tym, że pomocne może być stosowanie numerów lokalizacyjnych płatnika VAT (VLN), co uniemożliwi klientom odliczenie naliczonego podatku, jeżeli na fakturze będzie ujęty VAT bez ważnego VLN;

17.  uważa, że brak porównywalnych danych i odpowiednich wskaźników do pomiaru wyników osiągniętych przez państwa członkowskie niekorzystnie wpływa na skuteczność systemu UE, jeśli chodzi o przeciwdziałanie wewnątrzunijnym oszustwom związanym z VAT, a zatem wzywa organy podatkowe do ustanowienia, w koordynacji z Komisją, wspólnego systemu oceny zasięgu oszustw wewnątrzunijnych, a następnie do określenia celów dotyczących ograniczenia tego zasięgu, gdyż umożliwi to ocenę wyników państw członkowskich w radzeniu sobie z tym problemem;

18.  wzywa państwa członkowskie, by ułatwiły także wymianę informacji z organami wymiaru sprawiedliwości i organami ścigania, takimi jak Europol i OLAF, zgodnie z zaleceniem Trybunału Obrachunkowego;

19.  zauważa, że procedura celna 42 przewidująca zwolnienie z VAT towarów importowanych do jednego z państw członkowskich, gdy następnie zostają one przewiezione do innego państwa członkowskiego, okazała się podatna na nadużycia; zauważa, że skuteczne kontrole krzyżowe danych w posiadaniu organów podatkowych z danymi w posiadaniu organów celnych mają zasadnicze znaczenie dla wykrywania i eliminowania tego rodzaju oszustw; wzywa zatem państwa członkowskie i Komisję do działania na rzecz ułatwienia przepływu informacji między organami podatkowymi i celnymi dotyczących przywozu w ramach procedury celnej 42, zgodnie z zaleceniem Europejskiego Trybunału Obrachunkowego;

20.  popiera cel planu działania polegający na wprowadzeniu jednolitego europejskiego obszaru VAT, który ma być filarem głębszego i sprawiedliwszego jednolitego rynku oraz przyczynić się do wspierania sprawiedliwości podatkowej, zrównoważonej konsumpcji, zatrudnienia, wzrostu gospodarczego, inwestycji i konkurencyjności, a jednocześnie ma ograniczyć możliwości popełniania oszustw związanych z VAT;

21.  wzywa w związku z tym do jak najszybszego pełnego uwzględnienia w nowym systemie usług, a w szczególności apeluje o to, by opodatkowaniu VAT podlegały usługi finansowe;

22.  podziela zdanie Komisji, że uzgodniony system VAT powinien opierać się na zasadzie opodatkowania w kraju przeznaczenia towarów i usług, ponieważ wprowadzenie zasady kraju pochodzenia nie było możliwe;

23.  opowiada się za stosowaniem zasady kraju przeznaczenia jako zasady ogólnej w przypadku sprzedaży na odległość osobom prywatnym oraz za wprowadzeniem zharmonizowanych środków dla małych przedsiębiorstw;

24.  apeluje, aby przy wprowadzaniu uzgodnionego systemu VAT uwzględnić w istniejących modelach opodatkowania postęp technologiczny w świecie cyfrowym i w ten sposób stworzyć system VAT na miarę XXI wieku;

25.  zauważa, że obecne współistnienie wielu różnych stawek podatku VAT powoduje dużą niepewność wśród przedsiębiorstw prowadzących działalność transgraniczną, w szczególności w sektorze usług i wśród MŚP; stwierdza, że powodem niepewności są również kwestie dotyczące ustalenia podmiotu odpowiedzialnego za pobór VAT, dowód dostawy wewnątrzunijnej, ryzyko udziału w oszustwie typu „znikający podmiot gospodarczy”, przepływy pieniężne oraz różne stawki VAT na różne kategorie produktów w tym samym państwie; wzywa zatem Komisję do zbadania do połowy 2017 r. skutków oszustw typu „znikający podmiot gospodarczy”; wzywa państwa członkowskie, aby uzgodniły zwiększenie konwergencji stawek VAT;

26.  wzywa Komisję, by oceniła skutki braku harmonizacji stawek podatkowych na szczeblu Unii, zwłaszcza w przypadku działalności transgranicznej, a także możliwości usunięcia tych barier;

27.  popiera zaproponowaną przez Komisję możliwość prowadzenia regularnego przeglądu wykazu towarów i usług mogących korzystać z obniżonych stawek, który ma uzgodnić Rada; apeluje, aby w tym wykazie uwzględnić priorytety polityczne takie jak aspekty społeczne i kulturalne oraz aspekty płci, zdrowia, środowiska i żywienia;

28.  jest zdania, że całkowite zniesienie minimalnych stawek podatkowych jako rozwiązanie alternatywne, za którym opowiada się Komisja, może prowadzić do poważnych zakłóceń konkurencji i problemów na jednolitym rynku; jest zdania, że należy uwzględnić konieczność większej harmonizacji, niezbędnej dla właściwego funkcjonowania jednolitego rynku;

29.  apeluje o przeprowadzenie analizy, czy możliwe byłoby sporządzenie jednolitego europejskiego wykazu towarów i usług objętych obniżonymi stawkami podatkowymi w celu znalezienia alternatywy dla obecnego systemu obniżonych stawek VAT, co mogłoby znacznie poprawić efektywność systemu VAT, zapewniając bardziej uporządkowany system niż obecnie;

30.  jest zdania, że w zwalczaniu oszustw związanych z VAT ważne jest zmniejszenie liczby zwolnień, a najlepszą i najskuteczniejszą metodą eliminacji oszustw jest prosty system VAT z możliwie najniższą stawką;

31.  jest zdania, że istniejący skomplikowany system można znacznie uprościć, jeżeli zmniejszona zostanie liczba towarów i usług, dla których mogą być stosowane obniżone stawki podatkowe, i niektóre towary i usługi, dla których mogą być stosowane obniżone stawki podatkowe, będą ustalane wspólnie przez państwa członkowskie na szczeblu UE, a jednocześnie państwa członkowskie będą mogły decydować o stawkach podatkowych, o ile będą one zgodne z minimalnymi stawkami podatkowymi ustalonymi w dyrektywie VAT i pod warunkiem że nie stwarza to ryzyka nieuczciwej konkurencji;

32.  apeluje, aby produkty objęte zasadą kraju przeznaczenia podlegały jednakowemu opodatkowaniu, niezależnie od tego, w jakiej formie lub na jakiej platformie są one nabywane i czy są dostarczane w postaci cyfrowej czy fizycznej;

33.  zauważa, że głównym problemem dla MŚP jest obecnie to, iż państwa członkowskie różnie interpretują, co można uznać za towar, a co za usługę; w związku z tym apeluje do Komisji, by podawała jaśniejsze i bardziej jednoznaczne definicje;

34.  wzywa państwa członkowskie, by stosowały VAT jednakowo wobec przedsiębiorstw prywatnych i publicznych w obszarach, w których konkurują one ze sobą;

35.  wskazuje, że w programie OECD dotyczącym BEPS (działanie 1) wybrano system płatności cząstkowych VAT jako punkt odniesienia w dziedzinie podatków pośrednich, gdyż zapewnia on skuteczny pobór podatku, a ze względu na swój charakter pozwala podmiotom na kontrolowanie własnej działalności;

36.  zauważa, że art. 199 i 199a dyrektywy VAT przewidują tymczasowe i ukierunkowane stosowanie mechanizmu odwrotnego obciążenia do transakcji transgranicznych i niektórych krajowych sektorów wysokiego ryzyka w państwach członkowskich;

37.  wzywa Komisję, aby starannie przeanalizowała konsekwencje mechanizmu odwrotnego obciążenia i zbadała, czy ta procedura uprości sytuację MŚP i zmniejszy liczbę oszustw związanych z VAT;

38.  wzywa Komisję, aby oceniła za pomocą projektów pilotażowych skutki procedury odwrotnego obciążenia – nie tylko dla pojedynczych branży szczególnie podatnych na oszustwa – pod względem korzyści, kosztów przestrzegania, skuteczności i problemów związanych z jej stosowaniem oraz trwałych korzyści i wad, tak jak zażądały niektóre państwa członkowskie, a Komisja w międzyczasie wyraźnie potwierdziła, nawet jeżeli nie zostało to dotychczas uwzględnione w planie działania; podkreśla, że jakikolwiek projekt pilotażowy tego rodzaju nie może być jednak w żadnym razie przyczyną opóźnienia ani nie może prowadzić do jakiegokolwiek opóźnienia w opracowaniu i wdrożeniu stałego systemu VAT zgodnie z harmonogramem przewidzianym w planie działań Komisji;

39.  jest zdania, że w przypadku ogólnego stosowania zasady kraju przeznaczenia krajowe administracje podatkowe muszą wziąć na siebie większą odpowiedzialność za zapewnienie przestrzegania przepisów podatkowych i ograniczenie możliwości uchylania się od opodatkowania; zgadza się z Komisją, że istnieją jeszcze szerokie możliwości zwiększenia skuteczności walki z oszustwami związanymi z VAT za pomocą konwencjonalnych środków administracyjnych oraz dzięki poprawie zdolności i kwalifikacji pracowników państw członkowskich w zakresie poboru podatków i kontroli; zwraca uwagę na konieczność wzmocnienia kontroli podatkowych oraz sankcji wobec największych oszustów; wzywa Komisję, aby zapewniła w tym zakresie odpowiednią pomoc finansową i techniczną;

40.  jest zdania, że Komisja powinna bacznie monitorować wyniki działalności krajowych organów podatkowych i usprawnić koordynację ich działań;

41.  z zadowoleniem przyjmuje zapowiedź Komisji, że zamierza rozwinąć mały punkt kompleksowej obsługi w punkt kompleksowej obsługi o pełnym zakresie funkcji; zauważa, że szczególnie ważne jest, aby był on przyjazny użytkownikom i działał równie sprawnie we wszystkich 28 państwach członkowskich; zauważa, że stworzenie punktu kompleksowej obsługi złagodziłoby obciążenia administracyjne, które uniemożliwiają przedsiębiorstwom działalność transgraniczną, oraz obniżyłoby koszty ponoszone przez MŚP (COM(2016)0148);

42.  zauważa, że punkt kompleksowej obsługi jest niezbędny do wprowadzenia zasady kraju przeznaczenia i uczynienia jej mniej podatną na oszustwa; wzywa do udoskonalenia punktu kompleksowej obsługi w oparciu o dotychczasowe doświadczenia małych punktów kompleksowej obsługi w zakresie produktów cyfrowych; zauważa, że nawet wtedy, gdy istnieje mały punkt kompleksowej obsługi, małe przedsiębiorstwa i mikroprzedsiębiorstwa mogą borykać się ze znacznymi obciążeniami administracyjnymi wynikającymi z nowej zasady przeznaczenia; w związku z tym z zadowoleniem przyjmuje propozycję zawartą w planie działania Komisji w sprawie VAT, aby wprowadzić wspólny ogólnounijny środek upraszczający (próg VAT); wzywa do jasnego zdefiniowania, które państwo członkowskie jest odpowiedzialne za kontrolę podatkową w przypadku transakcji transgranicznych; z zadowoleniem przyjmuje, że w ramach planu działania w sprawie VAT Komisja zamierza znieść zwolnienie przywozów o niskiej wartości;

43.  dostrzega, że różne systemy VAT w Unii Europejskiej mogą także być postrzegane jako bariera pozataryfowa na jednolitym rynku oraz podkreśla, że mały punkt kompleksowej obsługi VAT (VAT MOSS) to dobry sposób, by pomóc w usunięciu tej bariery i, w szczególności, wesprzeć MŚP prowadzące działalność transgraniczną; przyznaje, że wciąż występują pewne drobne problemy dotyczące VAT MOSS; apeluje do Komisji, aby dalej ułatwiała opłacanie zobowiązań z tytułu VAT przez przedsiębiorstwa w UE;

44.  zwraca uwagę na orzeczenie Trybunału Sprawiedliwości Unii Europejskiej w sprawie C-97/09 (Ingrid Schmelz przeciw Finanzamt Waldviertel); odnotowuje istnienie 28 różnych progów zwolnienia z podatku VAT; dostrzega wynikające stąd trudności finansowe, przed jakimi stają MŚP i mikroprzedsiębiorstwa, które byłyby zwolnione na podstawie swoich systemów krajowych; wzywa Komisję, by przeprowadziła dodatkowe analizy dotyczące ustanowienia progu zwolnienia mikroprzedsiębiorstw z płacenia VAT;

45.  wzywa do rozpatrzenia wszystkich wniosków, aby zminimalizować obciążenia administracyjne MMŚP wynikające z podatków obrotowych; zachęca w związku z tym Komisję, aby przyjrzała się również międzynarodowym najlepszym praktykom, takim jak systemy złotej karty stosowane w Singapurze i Australii, uznając, że ryzyko popełnienia oszustwa przez niektórych dostawców jest bardzo niskie;

46.  z zadowoleniem przyjmuje zapowiedź Komisji, że w 2017 r. przedstawi ona pakiet VAT dla MŚP; zaleca jednak stopniowe wprowadzanie nowych ram prawnych, gdyż spowoduje ono dodatkowe koszty administracyjne (takie jak infrastruktura IT lub procesy VAT);

47.  zauważa skomplikowany system dokumentacji, który nakłada na MŚP duże obciążenia i tym samym zniechęca je do handlu transgranicznego; wzywa Komisję, aby w pakiecie w sprawie MŚP zawarła wniosek dotyczący ujednoliconej dokumentacji VAT oraz zharmonizowanych wymogów w zakresie sprawozdawczości i terminów;

48.  podkreśla, że niezbędne jest zharmonizowane otoczenie VAT w przypadku sprzedaży na odległość w relacji między przedsiębiorstwami oraz między przedsiębiorstwem a konsumentem; zauważa, że z powodu braków w koordynacji próg VAT nie jest stosowany z jednakowym powodzeniem w poszczególnych państwach członkowskich;

49.  podkreśla, że nowy uproszczony system VAT musi być zaprojektowany w taki sposób, aby MŚP mogły łatwo stosować się do przepisów w zakresie handlu transgranicznego oraz by w każdym państwie członkowskim mogły znaleźć wsparcie, jeśli chodzi nie tylko o dostosowanie się do przepisów, ale i o radzenie sobie z procedurami VAT;

50.  wzywa do stworzenia w krótkim czasie obszernego, ogólnodostępnego portalu internetowego, w którym przedsiębiorstwa i użytkownicy końcowi będą mogli w nieskomplikowany i przejrzysty sposób uzyskać szczegółowe informacje na temat stawek VAT na poszczególne produkty i usługi w państwach członkowskich; podkreśla, że pod względem języka i projektu portal ten powinien być łatwo zrozumiały i prosty w obsłudze; ponownie wyraża przekonanie, że pomoc przedsiębiorstwom w dokładnym zrozumieniu przepisów VAT stosowanych w państwach członkowskich przyczyni się do dalszego wzmocnienia środków przeciwdziałania oszustwom związanym z VAT; zauważa także, że certyfikowane oprogramowanie podatkowe mogłoby pomóc ograniczyć ryzyko konkretnych rodzajów oszustw i innych nieprawidłowości oraz może dać pewność uczciwym przedsiębiorstwom prowadzącym transakcje krajowe i transgraniczne; wzywa ponadto Komisję, by udzieliła krajowym organom podatkowym wskazówek dotyczących klasyfikacji transakcji pod względem zastosowanej stawki VAT w celu obniżenia kosztów przestrzegania przepisów i zmniejszenia liczby sporów prawnych; wzywa państwa członkowskie, by stworzyły publiczne systemy informacji, np. portale internetowe dotyczące VAT, w celu udostępniania wiarygodnych informacji;

51.  wzywa Komisję do sporządzenia wykazu aktualnych informacji na temat przepisów VAT w każdym państwie członkowskim; podkreśla jednocześnie, że to na państwach członkowskich spoczywa obowiązek zgłaszania Komisji przepisów i stawek;

52.  zauważa, że w przypadku handlu elektronicznego brak harmonizacji progu VAT wiąże się z wysokimi kosztami transakcji ponoszonymi przez MŚP prowadzącymi działalność w zakresie handlu elektronicznego, jeśli przypadkowo lub nieumyślnie przekroczą ten próg;

53.  wzywa państwa członkowskie, aby pilnie przekazały Komisji informacje dotyczące stosowanych przez nie stawek VAT, specjalnych wymogów i zwolnień; wzywa Komisję, by zgromadziła te informacje i udostępniła je przedsiębiorstwom i konsumentom;

54.  jest zdania, że plany reformy VAT zapowiedziane przez Komisję w programie działania muszą podlegać kompleksowej i wiarygodnej pod względem jakości ocenie skutków, dokonanej z udziałem środowiska naukowego, administracji podatkowych państw członkowskich UE, MŚP i przedsiębiorstw z UE;

55.  podkreśla, że przepisy podatkowe pozostają w wyłącznej kompetencji państw członkowskich; podkreśla, że zgodnie z art. 329 ust. 1 TFUE grupa co najmniej dziewięciu państw członkowskich może ustanowić między sobą wzmocnioną współpracę; wzywa Komisję, aby popierała propozycje wzmocnionej współpracy, której celem jest zwalczanie oszustw i zmniejszanie obciążeń administracyjnych w dziedzinie VAT;

56.  jest zdania, że rozwiązanie w ramach OECD jest lepsze niż odrębne środki, które muszą zostać zharmonizowane z zaleceniami OECD i planem przeciwdziałania BEPS;

57.  z zadowoleniem przyjmuje komunikat Komisji zatytułowany „Plan działania UE na rzecz administracji elektronicznej na lata 2016–2020 – Przyspieszenie transformacji cyfrowej w administracji” (COM(2016)0179);

58.  zauważa, że ten nowy plan działania obejmuje dalsze kroki zmierzające ku ostatecznemu systemowi VAT, który będzie skuteczniejszy, odporniejszy na oszustwa i bardziej przyjazny dla przedsiębiorstw w epoce gospodarki cyfrowej i handlu elektronicznego;

59.  popiera propozycję Komisji, by VAT od sprzedaży transgranicznej (towarów lub usług) był pobierany przez organ podatkowy państwa pochodzenia według stawek obowiązujących w państwie konsumpcji i przekazywany do państwa, w którym następuje ostateczna konsumpcja towarów lub usług;

60.  podkreśla, jak ważne jest przedstawienie wniosku ustawodawczego mającego na celu objęcie jednolitym mechanizmem elektronicznym (dotyczącym rejestracji i zapłaty VAT przez przedsiębiorstwa transgraniczne) internetowej sprzedaży towarów fizycznych konsumentom, aby zmniejszyć obciążenia administracyjne, które stanowią jedną z głównych barier napotykanych przez przedsiębiorstwa w ich działalności transgranicznej;

61.  apeluje do Komisji, by zajęła się sprawą obciążeń administracyjnych przedsiębiorstw, które wynikają z rozdrobnienia systemu VAT, i przedstawiła wnioski ustawodawcze rozszerzające zakres obecnych małych punktów kompleksowej obsługi na dobra materialne sprzedawane przez internet, co umożliwi przedsiębiorstwom składanie jednej deklaracji i dokonywanie jednej płatności VAT w ich własnym państwie członkowskim;

62.  wzywa państwa członkowskie, by uprościły krajowe systemy podatkowe i zwiększyły ich spójność i solidność w celu ułatwienia przestrzegania przepisów, zapobiegania oszustwom podatkowym i uchylaniu się od opodatkowania, zniechęcania do nich i ich karania oraz w celu zwiększenia skuteczności poboru VAT;

63.  jest zaniepokojony tym, że cel polegający na uproszczeniu systemu rozliczania VAT jako zasobu własnego nie został w pełni osiągnięty; przypomina o potrzebie dalszego uproszczenia systemu zarządzania związanego z zasobami własnymi w celu ograniczenia możliwości wystąpienia błędów i nadużyć; ubolewa nad tym, że nowy plan działania nie zajmuje się skutkami dla zasobów własnych opartych na VAT;

64.  wskazuje, że luka w podatku VAT w państwach członkowskich oraz szacunkowe straty w poborze VAT w obrębie Unii wyniosły w 2015 r. 170 mld EUR, oraz podkreśla fakt, że w 13 spośród 26 państw członkowskich zbadanych w 2014 r. szacowana średnia strata VAT przekraczała 15,2 %; apeluje do Komisji, by korzystała w pełni ze swoich uprawnień wykonawczych w celu zarówno kontrolowania państw członkowskich, jak i ich wspierania; zwraca uwagę, że skuteczne działanie w celu zmniejszenia luki w podatku VAT wymaga skoordynowanego i wielodyscyplinarnego podejścia, gdyż luka ta wynika nie tylko z oszustw, lecz również z połączenia różnych czynników, w tym upadłości i niewypłacalności, błędów statystycznych, opóźnień w płatnościach, uchylania się od opodatkowania i unikania opodatkowania; ponawia swój apel do Komisji, by niezwłocznie wsparła prace nad prawodawstwem w sprawie minimalnej ochrony demaskatorów w UE w celu skuteczniejszego śledzenia oszustw i zniechęcania do ich popełniania oraz by ustanowiła wsparcie finansowe dla transgranicznego dziennikarstwa śledczego, które wyraźnie udowodniło swoją skuteczność w związku ze skandalami LuxLeaks, Dieselgate i Panama Papers;

65.  ubolewa nad tym, że oszustwa związane z VAT, a zwłaszcza tzw. oszustwo karuzelowe czy oszustwo typu „znikający podmiot gospodarczy”, zakłócają konkurencję i pozbawiają krajowe budżety znacznych zasobów, a także są szkodliwe dla budżetu Unii; jest zaniepokojony faktem, że Komisja nie posiada wiarygodnych danych dotyczących oszustw karuzelowych; apeluje zatem do Komisji, by zainicjowała skoordynowane działania państw członkowskich na rzecz ustanowienia wspólnego systemu gromadzenia danych statystycznych dotyczących oszustw karuzelowych; zwraca uwagę, że taki system mógłby oprzeć się na praktykach już stosowanych w niektórych państwach członkowskich;

66.  nalega na Komisję, by rozpoczęła tworzenie wspólnego systemu, który w wyniku gromadzenia danych statystycznych na temat wewnątrzunijnych oszustw VAT pozwoli na precyzyjniejsze szacowanie rozmiarów wewnątrzunijnych oszustw związanych z VAT, co umożliwiłoby poszczególnym państwom członkowskim dokonywanie oceny ich wyników w tym zakresie w oparciu o precyzyjne i wiarygodne wskaźniki spadku liczby przypadków wewnątrzunijnych oszustw związanych z VAT, wzrostu liczby wykrytych oszustw oraz powiązanej z nimi poprawy ściągalności podatków; jest zdania, że nowe sposoby kontroli, takie jak jednorazowa kontrola lub wspólne kontrole, powinny zostać tak rozszerzone, by objąć działalność transgraniczną;

67.  podkreśla znaczenie, jakie ma wdrożenie nowych strategii oraz efektywniejsze wykorzystanie istniejących struktur UE do energiczniejszego zwalczania oszustw związanych z VAT; podkreśla fakt, że większa przejrzystość umożliwiająca należytą kontrolę oraz przyjęcie bardziej ustrukturyzowanego podejścia opartego na analizie ryzyka są kluczowe dla wykrywania systemów nadużyć i korupcji oraz zapobiegania im;

68.  ubolewa nad tym, że współpraca administracyjna między państwami członkowskimi w zakresie zwalczania oszustw związanych z VAT nadal nie jest wystarczająco skuteczna, by zaradzić zjawisku wewnątrzunijnego uchylania się od VAT i zwalczać mechanizmy oszustw związanych z VAT oraz by zarządzać działalnością lub handlem transgranicznym; podkreśla potrzebę uproszczonego, efektywnego i przystępnego systemu VAT, który umożliwi wszystkim państwom członkowskim zmniejszenie obciążeń wynikających z VAT i zwalczanie oszustw związanych z VAT; zwraca się w związku z tym do Komisji, by podczas oceny umów o współpracy administracyjnej częściej przeprowadzała wizyty monitorujące w państwach członkowskich, wybranych według kryterium ryzyka; ponadto zwraca się do Komisji, by w związku z tą oceną porozumień administracyjnych skupiła się na usunięciu przeszkód prawnych uniemożliwiających wymianę informacji między organami administracyjnymi, organami sądowymi i organami ścigania na szczeblu krajowym i unijnym; poza tym apeluje do Komisji o zalecenie państwom członkowskim, by wprowadziły wspólną analizę ryzyka, w tym analizę korzystania z sieci społecznościowych, w celu dopilnowania, by informacje wymieniane za pośrednictwem Eurofisc były ukierunkowane na zwalczanie oszustw; wzywa państwa członkowskie do ustanowienia skutecznych, proporcjonalnych i zniechęcających sankcji oraz do udoskonalenia obecnie istniejącego systemu wymiany informacji;

69.  podkreśla potrzebę wzmocnienia sieci Eurofisc w celu przyspieszenia wymiany informacji; zwraca uwagę, że wciąż występują problemy z kompletnością, dokładnością i terminowością dostarczania informacji; uważa za niezbędne wzajemne powiązanie działań i skoordynowanie strategii organów podatkowych, sądowych i policyjnych państw członkowskich oraz organów europejskich, takich jak Europol, Eurojust i OLAF, zajmujących się zwalczaniem nadużyć finansowych, przestępczości zorganizowanej i prania pieniędzy; zachęca wszystkie zainteresowane strony do dalszego poszukiwania prostych i zrozumiałych modeli wymiany informacji w czasie rzeczywistym, aby umożliwić szybką reakcję lub podjęcie działań minimalizujących szkodliwe skutki z zamiarem zwalczania istniejących lub nowych systemów oszustw;

70.  uważa, że istotne jest, by wszystkie państwa członkowskie uczestniczyły w Eurofisc, w każdym z obszarów działalności sieci, aby umożliwić podejmowanie skutecznych działań w celu zwalczania oszustw związanych z VAT;

71.  zwraca się do Komisji, by przedstawiła propozycje, które umożliwią skuteczne kontrole krzyżowe między danymi pochodzącymi od organów celnych i podatkowych, oraz by ukierunkowała monitoring państw członkowskich na środki świadczące o poprawie, jeśli chodzi o terminowość odpowiedzi na wnioski o udzielenie informacji oraz o wiarygodność systemu wymiany informacji o VAT (VIES);

72.  zwraca się do Komisji, aby zachęciła państwa członkowskie, które jeszcze tego nie uczyniły, do wdrożenia dwupoziomowego systemu numerów identyfikacyjnych VAT (w którym numer przyznawany przedsiębiorstwom handlowym pragnącym uczestniczyć w handlu wewnątrzunijnym różni się od krajowego numeru identyfikacyjnego VAT) i do przeprowadzania weryfikacji przewidzianych w art. 22 rozporządzenia (UE) nr 904/2010, przy czym przedsiębiorstwom handlowym należy udzielać nieodpłatnych porad;

73.  wzywa Komisję do zapewnienia, by elektroniczne systemy odpraw celnych państw członkowskich umożliwiały prowadzenie automatycznej kontroli numerów identyfikacyjnych VAT i by przeprowadzały taką kontrolę;

74.  apeluje do Komisji o wystąpienie z wnioskiem w sprawie zmiany dyrektywy VAT w celu osiągnięcia dalszej harmonizacji wymogów państw członkowskich dotyczących sprawozdawczości związanej z VAT od wewnątrzunijnych dostaw towarów i usług;

75.  ubolewa nad tym, że wniosek Komisji w sprawie odpowiedzialności solidarnej w sprawach związanych z handlem transgranicznym nie został przyjęty przez Radę; wskazuje, że zmniejsza to siłę odstraszania od prowadzenia interesów z przedsiębiorstwami handlowymi dopuszczającymi się oszustw; uważa, że państwa członkowskie wdrażają dyrektywę VAT w sposób niejednolity pod względem okresu składania informacji podsumowujących, co zwiększa obciążenia administracyjne przedsiębiorstw handlowych działających w więcej niż jednym państwie członkowskim; wzywa zatem Radę do zatwierdzenia wniosku Komisji w sprawie odpowiedzialności solidarnej;

76.  zachęca Komisję i państwa członkowskie do większej aktywności na szczeblu międzynarodowym, do zacieśnienia współpracy z państwami spoza UE i do skutecznego egzekwowania VAT, aby ustanowić standardy i strategie współpracy oparte przede wszystkim na zasadach przejrzystości, dobrej administracji i wymiany informacji; zachęca państwa członkowskie do wymieniania się informacjami otrzymywanymi od państw spoza UE, aby ułatwić egzekwowanie VAT, zwłaszcza w handlu elektronicznym;

77.  apeluje do Rady o włączenie podatku VAT w zakres dyrektywy w sprawie zwalczania oszustw na szkodę interesów finansowych Unii za pośrednictwem prawa karnego (dyrektywa PIF) z myślą o jak najszybszym osiągnięciu porozumienia w tej kwestii;

78.  apeluje do Komisji, aby nadal oceniała dochody osiągane przez organizacje przestępcze w wyniku oszustw związanych z VAT i aby przedstawiła kompleksową, wspólną, interdyscyplinarną strategię zwalczania modelu biznesowego organizacji przestępczych opartego na oszustwach związanych z VAT, przewidującą w razie potrzeby wspólne zespoły dochodzeniowo-śledcze;

79.  uważa, że niezmiernie ważne jest ustanowienie jednej, silnej i niezależnej Prokuratury Europejskiej, zdolnej prowadzić dochodzenia, ścigać i stawiać przed sądem sprawców przestępstw powodujących szkody dla interesów finansowych Unii, w tym oszustw związanych z VAT, zgodnie z definicją w wymienionej wyżej dyrektywie PIF, i uważa że każde słabsze rozwiązanie oznaczałoby koszty dla budżetu Unii; podkreśla ponadto, że należy zapewnić, aby podział kompetencji między Prokuraturę Europejską a organy dochodzeniowo-śledcze państw członkowskich nie doprowadził do wyłączenia z kompetencji Prokuratury Europejskiej przestępstw mających istotny wpływ na budżet UE.

80.  wzywa wszystkie państwa członkowskie do opublikowania szacunkowych strat spowodowanych wewnątrzunijnymi oszustwami związanymi z VAT, do usunięcia niedociągnięć w Eurofisc oraz do lepszego koordynowania polityki odwrotnego obciążenia VAT w odniesieniu do towarów i usług;

81.  uważa za sprawę kluczową, by państwa członkowskie prowadziły kontrole wielostronne, czyli prowadzone przez co najmniej dwa państwa członkowskie skoordynowane kontrole zobowiązań podatkowych jednego podatnika lub większej liczby powiązanych podatników, gdyż jest to użyteczne narzędzie zwalczania oszustw związanych z VAT;

82.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie, Komisji oraz państwom członkowskim.

(1) Dz.U. C 94 E z 3.4.2013, s. 5. (2) Teksty przyjęte, P7_TA(2014)0234. (3) Dz.U. C 346 z 21.9.2016, s. 27. (4) Komisja Europejska, sprawozdanie finansowe za 2014 r. (5) http://ec.europa.eu/taxation_customs/sites/taxation/files/resources/documents/common/publications/studies/ey_study_destination_principle.pdf

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 24 listopada 2016 r. w sprawie planu działania UE przeciwko nielegalnemu handlowi dziką fauną i florą (2016/2076(INI))

P8_TA(2016)0454 A8-0303/2016

Parlament Europejski,

–  uwzględniając komunikat Komisji zatytułowany „Plan działania UE przeciwko nielegalnemu handlowi dziką fauną i florą” (COM(2016)0087),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 15 stycznia 2014 r. w sprawie przestępczości przeciwko dzikiej przyrodzie(1),

–  uwzględniając Konwencję o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES) wdrożoną w UE rozporządzeniem Rady (WE) nr 338/97 w sprawie ochrony gatunków dzikiej fauny i flory w drodze regulacji handlu nimi oraz rozporządzeniem Komisji (WE) nr 865/2006 ustanawiającym szczegółowe przepisy wykonawcze do rozporządzenia Rady (WE) nr 338/97,

–  uwzględniając decyzję Rady (UE) 2015/451 z dnia 6 marca 2015 r. w sprawie przystąpienia Unii Europejskiej do Konwencji o międzynarodowym handlu dzikimi zwierzętami i roślinami gatunków zagrożonych wyginięciem (CITES)(2),

–  uwzględniając Konwencję Narodów Zjednoczonych z 2003 r. przeciwko korupcji,

–  uwzględniając Konwencję Narodów Zjednoczonych z 2000 r. przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej,

–  uwzględniając Konwencję o różnorodności biologicznej (CBD) oraz Konwencję o ochronie gatunków dzikiej fauny i flory europejskiej oraz ich siedlisk (konwencję berneńską),

–  uwzględniając raport Biura Narodów Zjednoczonych ds. Narkotyków i Przestępczości (UNODC) z 2016 r. w sprawie przestępstw przeciwko dzikiej faunie i florze na świecie,

–  uwzględniając rezolucję Zgromadzenia Ogólnego ONZ 69/314 z dnia 30 lipca 2015 r. w sprawie zwalczania nielegalnego handlu dziką fauną i florą,

–  uwzględniając rezolucję Zgromadzenia ONZ ds. Ochrony Środowiska 2/14 w sprawie nielegalnego handlu dziką fauną i florą oraz pochodzącymi z niej produktami,

–  uwzględniając oenzetowskie cele zrównoważonego rozwoju na lata 2015–2030,

–  uwzględniając Międzynarodowe Konsorcjum ds. Zwalczania Przestępstw przeciwko Dzikiej Faunie i Florze (ICCWC) obejmujące CITES, Interpol, UNODC, Bank Światowy oraz Światową Organizację Celną,

–  uwzględniając deklarację podpisaną w 2014 r. w Londynie na Konferencji w sprawie nielegalnego handlu gatunkami dzikiej fauny i flory,

–  uwzględniając deklarację z Pałacu Buckingham z 2016 r. w sprawie zapobiegania nielegalnemu handlowi dziką fauną i florą w sektorze transportu,

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 995/2010 z dnia 20 października 2010 r. ustanawiające obowiązki podmiotów wprowadzających do obrotu drewno i produkty z drewna(3), a także sprawozdanie Komisji z 2016 r. z wdrażania tego rozporządzenia,

–  uwzględniając rozporządzenie Rady (WE) nr 1005/2008 z dnia 29 września 2008 r. ustanawiające wspólnotowy system zapobiegania nielegalnym, nieraportowanym i nieuregulowanym połowom oraz ich powstrzymywania i eliminowania (połowy NNN)(4),

–  uwzględniając rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 605/2013 z dnia 12 czerwca 2013 r. zmieniające rozporządzenie Rady (WE) nr 1185/2003 w sprawie obcinania płetw rekinom na pokładach statków(5) oraz rozporządzenie Komisji (WE) nr 206/2009 z dnia 5 marca 2009 r.(6), które umożliwia przywóz 20 kg produktów rybołówstwa na własny użytek,

–  uwzględniając znaczenie Europejskiej Agencji Kontroli Rybołówstwa, ustanowionej rozporządzeniem Rady (WE) nr 768/2005, w zwalczaniu nielegalnych połowów i nielegalnej sprzedaży gatunków wodnych,

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2008/99/WE z dnia 19 listopada 2008 r. w sprawie ochrony środowiska poprzez prawo karne(7),

–  uwzględniając dyrektywę Rady 1999/22/WE z dnia 29 marca 1999 r. dotyczącą trzymania dzikich zwierząt w ogrodach zoologicznych(8),

–  uwzględniając dyrektywę Parlamentu Europejskiego i Rady 2009/147/WE z dnia 30 listopada 2009 r. w sprawie ochrony dzikiego ptactwa(9),

–  uwzględniając dyrektywę Rady 92/43/EWG z dnia 21 maja 1992 r. w sprawie ochrony siedlisk przyrodniczych oraz dzikiej fauny i flory(10),

–  uwzględniając studium na temat przestępstw wobec dzikiej fauny i flory opublikowane w marcu 2016 r. przez departament tematyczny PE dla Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności,

–  uwzględniając sieć Natura 2000, która obejmuje kluczowe obszary rozrodu i odpoczynku gatunków rzadkich i zagrożonych oraz niektóre naturalne typy siedlisk, które są chronione w sposób odrębny,

–  uwzględniając sprawozdanie z projektu badawczego z 2014 r. dotyczącego działań UE w zakresie zwalczania przestępstw przeciwko środowisku (projektu EFFACE),

–  uwzględniając konkluzje Rady z dnia 12 lutego 2016 r. w sprawie zwalczania finansowania terroryzmu,

–  uwzględniając sprawozdanie sekretarza generalnego Komisji ONZ ds. Zapobiegania Przestępczości i Sądownictwa Karnego z dnia 4 marca 2003 r. pt. „Illicit trafficking in protected species of wild flora and fauna and illicit access to genetic resources” [Nielegalny handel chronionymi gatunkami dzikiej flory i fauny oraz nielegalny dostęp do zasobów genetycznych],

–  uwzględniając konkluzje Rady z dnia 20 czerwca 2016 r. w sprawie planu działania UE przeciwko nielegalnemu handlowi dziką fauną i florą,

–  uwzględniając ocenę z 2016 r. przeprowadzoną w trybie pilnym przez Program Narodów Zjednoczonych ds. Ochrony Środowiska (UNEP) i Interpol pt. „The Rise of Environmental Crime” [Wzrost przestępczości przeciwko środowisku naturalnemu],

–  uwzględniając art. 52 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Ochrony Środowiska Naturalnego, Zdrowia Publicznego i Bezpieczeństwa Żywności oraz opinie Komisji Rozwoju, Komisji Handlu Międzynarodowego, Komisji Rybołówstwa i Komisji Prawnej (A8-0303/2016),

A.  mając na uwadze, że nielegalny handel dziką fauną i florą jest formą międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, której wartość szacuje się na ok. 20 mld EUR rocznie, że w ostatnich latach nastąpił wzrost tego procederu na całym świecie oraz że stał się on jedną z najpowszechniejszych i najbardziej lukratywnych form transgranicznej przestępczości zorganizowanej; mając na uwadze, że nielegalny handel dziką fauną i florą służy do finansowania innych form poważnej i zorganizowanej przestępczości oraz jest z nimi ściśle powiązany;

B.  mając na uwadze wielką skalę utraty różnorodności biologicznej na całym świecie, która stanowi szóstą falę masowego wymierania gatunków;

C.  mając na uwadze, że różnorodność biologiczna na świecie i usługi ekosystemowe są zagrożone ze względu na zmianę sposobu użytkowania gruntów, niezrównoważone wykorzystywanie zasobów naturalnych, zanieczyszczenie i zmianę klimatu; mając na uwadze w szczególności, że wiele zagrożonych gatunków stoi przed większymi niż kiedyś wyzwaniami wynikającymi z szybkiej urbanizacji, utraty siedlisk oraz nielegalnego handlu dziką fauną i florą;

D.  mając na uwadze, że nielegalny handel dziką fauną i florą wywiera poważny negatywny wpływ na różnorodność biologiczną, istniejące ekosystemy, naturalne dziedzictwo krajów pochodzenia, zasoby naturalne i ochronę gatunków;

E.  mając na uwadze, że nielegalny handel dziką fauną i florą jest poważnym i coraz większym zagrożeniem dla światowego bezpieczeństwa, stabilności politycznej, rozwoju gospodarczego, lokalnych warunków życia i rządów prawa, w związku z czym domaga się strategicznego i skoordynowanego podejścia UE przy zaangażowaniu wszystkich zainteresowanych podmiotów;

F.  mając na uwadze, że powstrzymanie nielegalnego handlu zagrożonymi gatunkami zwierząt i roślin oraz produktami pochodnymi ma kluczowe znaczenie dla osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju ONZ;

G.  mając na uwadze, że CITES to znaczące porozumienie międzynarodowe obejmujące 35 000 gatunków zwierząt i roślin, które obowiązuje od 1975 r. i które podpisały 183 strony (w tym wszystkie państwa członkowskie UE, a od lipca 2015 r. – sama UE);

H.  mając na uwadze, że polityka handlowa i rozwojowa powinna sprzyjać między innymi poprawie przestrzegania praw człowieka, dobrostanu zwierząt i ochrony środowiska;

I.  mając na uwadze, że wymiana informacji na temat handlu dziką przyrodą w UE (EU-TWIX) zapewnia od 2005 r. monitorowanie nielegalnego handlu gatunkami dzikiej fauny i flory przez utworzenie baz danych dotyczących konfiskat oraz kanałów komunikacji między urzędnikami w państwach europejskich;

J.  mając na uwadze, że niedostatek informacji i zaangażowania politycznego to główne przeszkody utrudniające skuteczną walkę z nielegalnym handlem dziką fauną i florą;

K.  mając na uwadze, że w unijnej agendzie bezpieczeństwa na lata 2015–2020 określono przestępstwo przeciwko dzikiej przyrodzie jako formę zorganizowanej przestępczości, którą należy zwalczać na szczeblu UE, przewidując dalsze sankcje karne w UE w drodze przeglądu istniejących przepisów dotyczących przestępstw przeciwko środowisku;

L.  mając na uwadze, że przeprowadzona w maju 2015 r. operacja COBRA III była największą w historii skoordynowaną akcją egzekwowania prawa międzynarodowego wymierzoną w nielegalny handel zagrożonymi gatunkami i doprowadziła do zatrzymania 139 osób oraz do 247 konfiskat mienia, które obejmowały kość słoniową, rośliny lecznicze, rogi nosorożca, łuskowce, palisander, żółwie oraz wiele innych gatunków roślin i zwierząt;

M.  mając na uwadze, że popyt na nielegalne produkty z dzikiej fauny i flory na rynkach przeznaczenia promuje korupcję w łańcuchu dostaw nielegalnego handlu dziką przyrodą;

N.  mając na uwadze, że UE jest nie tylko istotnym rynkiem docelowym i szlakiem tranzytowym dla nielegalnego handlu dziką fauną i florą, ale też punktem źródłowym przemytu niektórych zagrożonych europejskich gatunków fauny i flory;

O.  mając na uwadze, że w przyjętej w kwietniu 2013 r. rezolucji, popartej 25 lipca 2013 r. przez Radę Ekonomiczną i Społeczną ONZ, Komisja ONZ ds. Zapobiegania Przestępczości i Wymiaru Sprawiedliwości zachęca „państwa członkowskie do uznania nielegalnego handlu chronionymi gatunkami dzikiej fauny i flory przy udziale grup przestępczych za poważne przestępstwo”, a tym samym zrównania go z handlem ludźmi oraz handlem narkotykami;

Uwagi ogólne

1.  z zadowoleniem przyjmuje plan działania Komisji przeciwko nielegalnemu handlowi dziką fauną i florą, w którym podkreślono potrzebę skoordynowanych działań na rzecz przeciwdziałania jego przyczynom, skutecznego wdrożenia i egzekwowania obowiązujących przepisów, a także zacieśnienia globalnej współpracy między krajami pochodzenia, tranzytu i przeznaczenia;

2.  wzywa Komisję, państwa członkowskie, Europejską Służbę Działań Zewnętrznych oraz agencje unijne Europol i Eurojust do uznania, że przestępczość przeciwko dzikiej faunie i florze stanowi poważne i rosnące zagrożenie oraz do potraktowania tego problemu jako priorytetu politycznego; podkreśla potrzebę kompleksowych i skoordynowanych podejść w różnych obszarach polityki, w tym dotyczącej handlu, rozwoju, spraw zagranicznych, transportu i turystyki oraz sprawiedliwości i spraw wewnętrznych;

3.  podkreśla, że zasadnicze znaczenie dla wdrażania planu działania ma określenie i przydzielenie odpowiednich zasobów ludzkich i finansowych; podkreśla potrzebę wyasygnowania odpowiednich zasobów finansowych w budżecie UE i w budżetach krajowych w celu zapewnienia skutecznej realizacji tego planu;

4.  uznaje znaczenie planu działania, jednak podkreśla jego braki w odniesieniu do uwzględnienia gatunków wodnych;

5.  domaga się pełnego i terminowego wdrożenia wszystkich elementów planu działania w celu odzwierciedlenia pilnej potrzeby powstrzymania nielegalnych praktyk niezgodnych z zasadami zrównoważonego rozwoju oraz zapobiegania dalszemu zanikaniu gatunków; wzywa Komisję do corocznego przekazywania Parlamentowi i Radzie na piśmie aktualnych informacji na temat wdrażania oraz do opracowania szczegółowego mechanizmu stałego monitorowania i oceny poczynionych postępów, w tym działań podejmowanych przez państwa członkowskie;

6.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do zapewnienia lepszej ochrony siedlisk gatunków docelowych oraz podkreśla, że należy zapewnić większą ochronę obszarów określonych jako wrażliwe ekosystemy morskie, obszary morskie o znaczeniu ekologicznym lub biologicznym oraz obszary sieci Natura 2000;

7.  wzywa Komisję do ustanowienia specjalnego urzędu koordynatora ds. nielegalnego handlu dziką fauną i florą na wzór modelu wykorzystanego przy zwalczaniu handlu ludźmi w celu zapewnienia połączonych działań różnych służb Komisji i państw członkowskich;

8.  przypomina Komisji, że wiele gatunków wodnych jest również zagrożonych wyginięciem, co wywrze niekorzystny wpływ na zrównoważony charakter wielu ekosystemów;

9.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do dalszego prowadzenia badań naukowych nad technologicznym dostosowaniem narzędzi połowowych w celu unikania przyłowu, biorąc pod uwagę fakt, że szereg gatunków, w tym żółwi, jest zagrożonych zarówno przez przyłów, jak i nielegalny handel dziką fauną;

Zapobieganie nielegalnemu handlowi dziką fauną i florą oraz przeciwdziałanie jego przyczynom

10.  apeluje do UE, państw trzecich, zainteresowanych stron i społeczeństwa obywatelskiego o ukierunkowane i skoordynowane kampanie informacyjne mające na celu zmniejszenie popytu związanego z nielegalnym handlem produktami z dzikiej fauny i flory za pośrednictwem rzeczywistej i trwałej zmiany zachowań indywidualnych i zbiorowych; uznaje rolę, jaką organizacje społeczeństwa obywatelskiego mogą odgrywać we wspieraniu planu działania;

11.  wzywa UE do wspierania inicjatyw promujących rozwój alternatywnych i zrównoważonych źródeł utrzymania dla społeczności wiejskich żyjących blisko dzikiej fauny i flory, w celu zwiększenia lokalnych korzyści ze stosowania środków ochronnych, zminimalizowania konfliktów między ludźmi a dziką przyrodą oraz propagowania dzikiej przyrody jako cennego źródła dochodów społeczności; uważa, że takie inicjatywy, o ile są podejmowane w porozumieniu z zainteresowanymi społecznościami, zwiększą wsparcie przeznaczane na ochronę oraz zrównoważone gospodarowanie dzikimi populacjami i ich siedliskami;

12.  podkreśla, że ochrona dzikiej przyrody musi być kluczowym elementem strategii UE na rzecz zmniejszenia ubóstwa w skali globalnej, i apeluje o włączenie działań, które umożliwiają społecznościom lokalnym czerpanie bezpośrednich korzyści z zaangażowania w ochronę dzikiej fauny i flory, do różnych umów o współpracy negocjowanych z państwami trzecimi;

13.  przypomina Komisji, że nielegalny handel gatunkami wodnymi wywiera też wpływ na rozwój gospodarczy społeczności obszarów przybrzeżnych i zdatność środowiskową naszych wód;

14.  wzywa UE, by w trybie pilnym zajęła się problemem korupcji i braków w międzynarodowych środkach z zakresu zarządzania w całym łańcuchu nielegalnego handlu dziką fauną i florą; wzywa UE i jej państwa członkowskie do współpracy z krajami partnerskimi w ramach Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko korupcji i innych forów na rzecz zwalczania tego problemu na rynkach pochodzenia, tranzytu i przeznaczenia; wzywa państwa członkowskie do pełnego przestrzegania i skutecznego wdrażania przepisów tej konwencji; z zadowoleniem przyjmuje międzynarodowe zobowiązanie do zwalczania korupcji na mocy art. 10 rezolucji Zgromadzenia Ogólnego ONZ nr 69/314 z lipca 2015 r.;

15.  dostrzega potrzebę dostarczenia państwom pochodzenia, tranzytu i przeznaczenia pomocy, wytycznych i szkoleń w odniesieniu do dochodzenia, egzekwowania przepisów i postępowań sądowych na szczeblu lokalnym, regionalnym i krajowym; podkreśla potrzebę skutecznego skoordynowania tych działań z wszystkimi zaangażowanymi w nie agencjami; wzywa UE do wspierania wymiany najlepszych praktyk oraz do umożliwiania w razie potrzeby udostępniania sprzętu specjalistycznego i wiedzy fachowej;

16.  odnotowuje konkluzje Rady z dnia 20 czerwca 2016 r. w sprawie planu działania UE przeciwko nielegalnemu handlowi dziką fauną i florą, uznając, że przestępstwa przeciwko dzikiej przyrodzie stanowią poważne i coraz większe zagrożenie dla różnorodności biologicznej i środowiska, a także dla bezpieczeństwa światowego, rządów prawa, praw człowieka i zrównoważonego rozwoju; wyraża głębokie ubolewanie z powodu braku jasnych zobowiązań państw członkowskich; podkreśla decydującą rolę państw członkowskich w pełnym i spójnym wdrażaniu planu działania na szczeblu krajowym oraz w realizacji celów w nim wyznaczonych;

17.  wzywa rządy krajów dostarczających do: (i) podniesienia poziomu praworządności i stworzenia skutecznych metod odstraszania przez wzmocnienie procedur w zakresie prowadzenia dochodzeń, ścigania przestępstw i wydawania wyroków; (ii) ustanowienia bardziej rygorystycznych przepisów uznających nielegalny handel dziką fauną i florą za „poważne przestępstwo” zasługujące na takie samo traktowanie i mające taką samą wagę jak inne formy transgranicznej przestępczości zorganizowanej; (iii) przydzielenia większej ilości zasobów na potrzeby walki z przestępstwami przeciwko dzikiej przyrodzie, zwłaszcza w celu lepszego egzekwowania prawa dotyczącego dzikiej fauny i flory, kontroli handlowych, monitorowania oraz wykrywania i konfiskowania przez służby celne; (iv) zobowiązania się do prowadzenia polityki „zerowej tolerancji” wobec korupcji;

Poprawa skuteczności wdrażania i egzekwowania przepisów

18.  wzywa państwa członkowskie do opracowania planów działania dotyczących nielegalnego handlu dziką fauną i florą określających szczegółowo strategie egzekwowania przepisów oraz kary, a także do publikowania i wymiany informacji dotyczących konfiskat i aresztowań w związku z przestępstwami przeciwko dzikiej przyrodzie w celu zapewnienia spójności i zharmonizowanych podejść między państwami członkowskimi; popiera stworzenie mechanizmu służącego regularnemu przekazywaniu Komisji aktualnych danych i informacji o konfiskatach i aresztowaniach w państwach członkowskich oraz propagowaniu wymiany najlepszych praktyk;

19.  podkreśla znaczenie pełnego wdrożenia i egzekwowania unijnych rozporządzeń dotyczących dzikiej fauny i flory;

20.  proponuje, aby kary za nielegalny handel dziką fauną i florą – zwłaszcza na obszarach z wrażliwymi ekosystemami morskimi lub na obszarach sieci Natura 2000 – były wystarczająco surowe, by odstraszyć potencjalnych przestępców;

21.  wzywa państwa członkowskie do dopilnowania, by organy ścigania, prokuratury i krajowe organy sądownicze dysponowały niezbędnymi środkami finansowymi i zasobami kadrowymi, a także odpowiednią wiedzą fachową, umożliwiającymi im walkę z przestępczością przeciwko dzikiej faunie i florze; usilnie zachęca Komisję i państwa członkowskie do intensywniejszych działań szkoleniowych i informacyjnych skierowanych do wszystkich odpowiednich agencji i instytucji;

22.  pochwala wysiłki Europejskiej Sieci Wdrażania i Egzekwowania Prawa Ochrony Środowiska (IMPEL), Europejskiej Sieci Organów Ścigania w dziedzinie Środowiska (ENPE), Europejskiego Forum Sędziów w dziedzinie Ochrony Środowiska (EUFJE) oraz sieci funkcjonariuszy policji zajmujących się zwalczaniem przestępstw przeciwko środowisku (EnviCrimeNet);

23.  odnotowuje włączenie nielegalnego handlu dziką fauną i florą do unijnej agendy bezpieczeństwa na lata 2015–2020, w której uznano, że nielegalny handel gatunkami dzikiej fauny i flory zagraża różnorodności biologicznej w regionach pochodzenia, zrównoważonemu rozwojowi i stabilności regionalnej;

24.  sugeruje, by państwa członkowskie inwestowały wpływy z grzywien nakładanych za nielegalny handel w ochronę i zachowanie dzikiej fauny i flory;

25.  domaga się zdecydowanej zmiany w zakresie zbierania informacji, stanowienia prawa i jego egzekwowania oraz walki z korupcją w odniesieniu do nielegalnego handlu dziką fauną i florą w państwach członkowskich UE oraz w innych krajach przeznaczenia i tranzytu; w związku z tym wzywa Komisję do poświęcenia szczególnej uwagi tym aspektom administracyjnym oraz związanym z kontrolą egzekwowania międzynarodowych norm dotyczących nielegalnego handlu dziką fauną i florą;

26.  podkreśla, że harmonizacja strategii politycznych i ram prawnych w odniesieniu do przestępstw przeciwko dzikiej przyrodzie jest szczególnie ważna, gdyż pomaga unikać „migracji” siatek przestępczych zajmujących się tego rodzaju działalnością;

27.  podkreśla potrzebę lepszej współpracy między właściwymi agencjami oraz sprawnej i terminowej wymiany danych między organami odpowiedzialnymi za wdrażanie i egzekwowanie na szczeblu krajowym i unijnym; wzywa do utworzenia strategicznych sieci egzekwowania przepisów na szczeblu UE i państw członkowskich w celu ułatwienia i poprawy takiej współpracy; wzywa wszystkie państwa członkowskie do utworzenia jednostek ds. przestępczości przeciwko dzikiej faunie i florze w celu ułatwienia wdrażania w różnych agencjach;

28.  wzywa państwa członkowskie do stałego dostarczania Europolowi istotnych informacji i danych wywiadowczych; wzywa Europol do uwzględnienia problemu przestępstw przeciwko dzikiej faunie i florze w następnej ocenie zagrożenia poważną i zorganizowaną przestępczością (SOCTA); wzywa do stworzenia w Europolu specjalnej jednostki ds. przestępczości przeciwko dzikiej florze i faunie, która będzie dysponowała międzynarodowymi uprawnieniami i obowiązkami, dostatecznymi zasobami finansowymi i kadrowymi w celu scentralizowanego gromadzenia i analizowania informacji oraz koordynowania strategii egzekwowania prawa i dochodzeń;

29.  wzywa Komisję do promowania systemu EU-TWIX jako sprawdzonego i dobrze działającego narzędzia umożliwiającego wymianę danych i informacji między państwami członkowskimi oraz do zapewnienia długoterminowego wkładu finansowego w ten system; uważa, że organizacje społeczeństwa obywatelskiego mogą odegrać istotną rolę w egzekwowaniu monitorowania i sprawozdawczości w zakresie przestępstw przeciwko dzikiej przyrodzie; apeluje o dalszą współpracę między UE i państwami członkowskimi w celu wspierania takich wysiłków organizacji pozarządowych;

30.  odnotowuje powiązania między przestępczością przeciwko dzikiej faunie i florze a innymi formami przestępczości zorganizowanej, m.in. praniem pieniędzy oraz finansowaniem bojówek i grup terrorystycznych, i uznaje współpracę międzynarodową w dziedzinie walki z nielegalnymi przepływami finansowymi za priorytet; wzywa UE i państwa członkowskie do wykorzystania wszystkich odpowiednich instrumentów, w tym współpracy z sektorem finansowym, oraz do monitorowania i prowadzenia badań nad skutkami nowych produktów i praktyk finansowych stosowanych w tej działalności;

31.  wzywa państwa członkowskie do pełnego wdrożenia przepisów dyrektywy 2008/99/WE w sprawie ochrony środowiska poprzez prawo karne oraz do ustalenia odpowiednich poziomów sankcji za przestępstwa przeciwko dzikiej faunie i florze; wyraża zaniepokojenie, że niektóre państwa członkowskie jak dotąd nie wdrożyły w pełni ww. dyrektywy, i wzywa Komisję do oceny wdrożenia w poszczególnych państwach członkowskich, zwłaszcza w odniesieniu do kar, oraz do zapewnienia wytycznych; wzywa Komisję do przeglądu dyrektywy 2008/99/WE, w szczególności pod kątem jej skuteczności w walce z przestępstwami przeciwko dzikiej faunie i florze, w ramach czasowych określonych w unijnej agendzie bezpieczeństwa oraz do przedłożenia w razie potrzeby wniosku dotyczącego jej zmiany; wzywa Komisję, by podjęła kroki zmierzające do określenia i wdrożenia wspólnych norm minimalnych odnoszących się do definiowania przestępstw oraz kar związanych z nielegalnym handlem dziką fauną i florą, zgodnie z art. 83 ust. 1 TFUE dotyczącym szczególnie poważnej przestępczości o wymiarze transgranicznym;

32.  uważa, że należy bardziej uwypuklić wymiar celny planu działania zarówno w odniesieniu do współpracy z krajami partnerskimi, jak i do lepszego i skuteczniejszego wdrażania w Unii; oczekuje w związku z tym na przegląd wdrożenia i egzekwowania obowiązujących ram prawnych UE, który ma zostać przeprowadzony przez Komisję w 2016 r., i domaga się, aby zawierał on ocenę procedur celnych;

33.  wzywa państwa członkowskie do skutecznego wdrożenia i przestrzegania Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej, będącej podstawą międzynarodowych działań i wzajemnej pomocy prawnej oraz kluczowym krokiem ku wypracowaniu wspólnego skoordynowanego podejścia do zwalczania przestępstw przeciwko dzikiej przyrodzie; w związku z tym wyraża głębokie ubolewanie, że jedenaście państw członkowskich nie wdrożyło dotychczas tej konwencji; wzywa te państwa członkowskie do jak najszybszego wdrożenia konwencji;

34.  uważa, że działania zapobiegające przestępstwom przeciwko dzikiej przyrodzie wymagają konsekwentnych, skutecznych i odstraszających sankcji karnych; wzywa państwa członkowskie do uznania nielegalnego handlu dziką fauną i florą za poważne przestępstwo zgodnie z art. 2 lit. b) Konwencji Narodów Zjednoczonych przeciwko międzynarodowej przestępczości zorganizowanej;

35.  uznaje, że organy sądowe i prokuratorzy w państwach członkowskich potrzebują wytycznych dotyczących ścigania i nakładania kar, a urzędnicy celni i urzędnicy organów ścigania na punktach wejścia do UE – szkoleń; uważa, że takie inicjatywy UNEP jak światowy program dla sędziów (Global Judges Programme) oraz partnerstwo na rzecz zielonej inicjatywy celnej są wzorami do naśladowania;

36.  wzywa Komisję, odpowiednie agencje UE i państwa członkowskie do uznania skali nielegalnego handlu dziką fauną i florą w internecie oraz do budowania potencjału w ramach jednostek ds. przestępstw przeciwko środowisku i jednostek celnych, koordynacji z jednostkami ds. cyberprzestępczości oraz współpracy z organizacjami społeczeństwa obywatelskiego, aby umożliwić korzystanie z pomocy transgranicznych jednostek specjalizujących się w cyberprzestępczości;

37.  wzywa państwa członkowskie i Komisję do współpracy z operatorami platform mediów społecznościowych, wyszukiwarek i platform handlu elektronicznego w związku z problemem nielegalnego handlu dziką fauną i florą w internecie; wzywa państwa członkowskie i Komisję do wzmocnienia środków kontroli oraz do opracowania strategii zwalczania potencjalnie nielegalnej działalności w internecie; w tym kontekście wzywa Komisję do opracowania wytycznych dotyczących sposobów radzenia sobie z problemem przestępstw internetowych przeciwko dzikiej faunie i florze na szczeblu UE;

38.  wzywa organy ścigania UE i państw członkowskich do określenia i monitorowania wzorów innych form poważnej i zorganizowanej przestępczości, takich jak handel ludźmi, w celu wsparcia działań prewencyjnych i badania nieprawidłowości w łańcuchu dostaw przy zwalczaniu nielegalnego handlu dziką fauną i florą, na przykład podejrzanych przesyłek i transakcji finansowych;

39.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że UE wzięła udział w COP17 po raz pierwszy jako strona CITES, a ponadto pochwala, że UE i państwa członkowskie wykazują zdecydowane zaangażowanie w sprawy dotyczące tej konwencji oraz zapewniają jej znaczne wsparcie finansowe;

40.  pochwala proces przeglądu eksperckiego UNEP, którego celem jest określenie powszechnie uznawanej definicji przestępstwa przeciwko środowisku; zauważa w tym względzie, że granice prawne między różnymi rodzajami przestępstw przeciwko środowisku są niekiedy niejasne, co może ograniczać możliwości skutecznego ścigania i karania;

Wzmocnienie globalnego partnerstwa

41.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do intensywniejszego dialogu i współpracy z krajami pochodzenia, tranzytu i przeznaczenia w łańcuchu nielegalnego handlu dziką fauną i florą, a także do dostarczania im pomocy technicznej i gospodarczej oraz wsparcia dyplomatycznego; uważa, że UE musi podejmować na szczeblu międzynarodowym działania mające na celu wspieranie państw trzecich w walce z nielegalnym handlem dziką fauną i florą oraz przyczyniać się do dalszego rozwoju niezbędnych ram prawnych za pośrednictwem umów dwu- i wielostronnych;

42.  podkreśla, że szerząca się korupcja, słabość instytucjonalna, erozja państwa, niegospodarność i niskie kary za przestępstwa przeciwko dzikiej przyrodzie stanowią główne wyzwania, którym należy stawić czoła, aby skutecznie zwalczać transgraniczny handel dziką fauną i florą; wzywa UE, by wspierała kraje rozwijające się w ich wysiłkach na rzecz ograniczenia zachęt do kłusownictwa przez zwiększenie możliwości ekonomicznych oraz promowanie dobrego sprawowania władzy i praworządności;

43.  wzywa instytucje UE, państwa członkowskie i wszystkie zainteresowane państwa do bardziej systematycznego badania powiązań między nielegalnym handlem dziką fauną i florą a konfliktami regionalnymi i terroryzmem;

44.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do ustanowienia funduszu powierniczego lub podobnego porozumienia prawnego na mocy art. 187 zmienionego rozporządzenia finansowego mającego zastosowanie do budżetu ogólnego Unii w celu zabezpieczenia obszarów chronionych, a także zwalczania nielegalnego handlu dziką fauną i florą oraz kłusownictwa w ramach planu działania przeciwko nielegalnemu handlowi dziką fauną i florą;

45.  wzywa UE do modernizacji wsparcia finansowo-technicznego zapewnianego w ramach Instrumentu Finansowania Współpracy na rzecz Rozwoju i Europejskiego Funduszu Rozwoju (EFR), którego celem jest pomoc krajom rozwijającym się we wdrażaniu krajowych regulacji dotyczących dzikiej przyrody zgodnie z zaleceniami CITES, zwłaszcza krajom, które nie dysponują wystarczającymi zasobami, aby móc egzekwować przepisy i ścigać przemytników;

46.  wzywa Komisję, aby rozważyła finansowanie w ramach Instrumentu Partnerstwa inicjatyw mających na celu ograniczenie popytu na nielegalne produkty z dzikiej fauny i flory na kluczowych rynkach zgodnie z priorytetem 1 planu działania; podkreśla, że udział społeczeństwa obywatelskiego w strukturach monitorowania na podstawie rozdziałów dotyczących handlu i zrównoważonego rozwoju w umowach handlowych zawieranych przez UE może odgrywać istotną rolę w tym zakresie;

47.  podkreśla, jak ważne jest, aby w ramach partnerstwa strategicznego UE-Chiny zająć się drażliwą kwestią rosnącego popytu na produkty z dzikiej fauny i flory, np. z kości słoniowej, rogu nosorożca i kości tygrysich, gdyż popyt ten stwarza realne zagrożenie dla ochrony tych gatunków i ogólnie dla różnorodności biologicznej;

48.  wzywa Komisję do włączania obowiązkowych i możliwych do wyegzekwowania rozdziałów dotyczących zrównoważonego rozwoju do wszystkich umów i negocjacji handlowych UE, ze szczególnym uwzględnieniem powstrzymania nielegalnego handlu dziką fauną i florą we wszystkich sektorach gospodarki, a ponadto apeluje do Komisji o włączanie analiz tych przepisów do swoich sprawozdań z realizacji; wzywa Komisję do położenia większego nacisku na wdrażanie CITES i środków zapobiegających przestępczości przeciwko dzikiej przyrodzie w ramach systemu GSP+;

49.  zauważa, że korupcja jest jednym z głównych czynników, które umożliwiają nielegalny handel dziką fauną i florą oraz nielegalnymi produktami z dzikiej fauny i flory, a także sprzyjają temu procederowi; z zadowoleniem przyjmuje zobowiązanie podjęte w strategii Komisji pt. „Handel z korzyścią dla wszystkich”, aby we wszystkich przyszłych umowach handlowych umieszczać ambitne przepisy antykorupcyjne w celu przeciwdziałania bezpośrednim i pośrednim skutkom korupcji oraz nielegalnego handlu dziką fauną i florą; w związku z tym wzywa Komisję do poświęcenia najwyższej uwagi aspektom administracyjnym oraz związanym z kontrolą stosowania norm międzynarodowych handlu dziką fauną i florą;

50.  wzywa UE, aby zbadała w ramach WTO, w jaki sposób globalne systemy handlu i ochrony środowiska mogą się wzajemnie lepiej wspierać, zwłaszcza w związku z bieżącymi pracami nad wzmocnieniem spójności między WTO a wielostronnymi umowami środowiskowymi, a także w świetle umowy o ułatwieniach w handlu, która otwiera nowe możliwości współpracy między urzędnikami zajmującymi się cłami, dziką fauną i florą oraz handlem, szczególnie w krajach rozwijających się; uważa, że należy zbadać dodatkowe możliwości współpracy między WTO a CITES, zwłaszcza pod względem zapewniania pomocy technicznej urzędnikom z krajów rozwijających się oraz budowania ich zdolności w odniesieniu do kwestii handlowych i środowiskowych;

51.  podkreśla kluczową rolę współpracy międzynarodowej organizacji w łańcuchu egzekwowania prawa; wzywa UE i państwa członkowskie do dalszego wspierania Międzynarodowego Konsorcjum ds. Zwalczania Przestępstw przeciwko Dzikiej Faunie i Florze (ICCWC); z zadowoleniem przyjmuje wszelkie zwiększenie tego wsparcia, w tym zapewnienie środków finansowych i wiedzy fachowej, aby ułatwić budowanie zdolności, promować wymianę informacji i danych wywiadowczych oraz wspieranie egzekwowania i przestrzegania przepisów; wzywa Komisję do wykorzystania wskaźników ICCWC do oceny skuteczności wsparcia finansowego UE przekazywanego państwom trzecim na walkę z nielegalnym handlem dziką fauną i florą, a także do ułatwienia jednolitej i wiarygodnej oceny finansowania rozwoju;

52.  z zadowoleniem przyjmuje takie międzynarodowe operacje ścigania jak akcja COBRA III, która doprowadziła do konfiskaty produktów pochodzących z nielegalnego handlu dziką fauną i florą oraz zatrzymania handlarzy, a także zwróciła uwagę opinii publicznej na fakt, że nielegalny handel dziką fauną i florą jest poważną przestępczością zorganizowaną;

53.  wzywa państwa członkowskie do zwiększenia budżetu CITES, aby organizacja mogła rozszerzyć działania monitorujące i oznaczanie gatunków; w tym względzie wyraża ubolewanie, że w latach 1992–2015 sześć państw członkowskich wciąż nie uregulowało płatności na rzecz CITES;

54.  z zadowoleniem przyjmuje również fakt, że plan działania UE w ogromnym stopniu przyczynia się do osiągnięcia celów zrównoważonego rozwoju określonych w programie działań na rzecz zrównoważonego rozwoju do roku 2030, który został uzgodniony przez szefów państw na szczycie ONZ we wrześniu 2015 r.;

UE jako rynek przeznaczenia, miejsce pochodzenia i punkt tranzytowy

55.  zauważa, że CITES, rozporządzenie UE w sprawie drewna oraz ramy regulacyjne UE dotyczące połowów NNN są ważnymi narzędziami regulowania międzynarodowego handlu dziką fauną i florą; wyraża jednak zaniepokojenie z powodu braku ich właściwego wdrażania i egzekwowania oraz wzywa państwa członkowskie do zwiększenia wspólnych i skoordynowanych wysiłków na rzecz zapewnienia skutecznego wdrażania; wyraża ponadto zaniepokojenie z powodu luk w obecnych ramach regulacyjnych w odniesieniu do gatunków i podmiotów; wzywa zatem UE do przeglądu istniejących ram prawnych, aby uzupełnić je o zakaz udostępniania i wprowadzania do obrotu, transportu, nabywania i posiadania dzikiej fauny i flory nielegalnie pozyskanej w państwach trzecich; uważa, że takie przepisy mogłyby ujednolicić obowiązujące ramy prawne UE i że ich oddziaływanie na szczeblu międzynarodowym mogłoby odegrać kluczową rolę w ograniczaniu nielegalnego handlu dziką fauną i florą na świecie; w tym kontekście podkreśla, że takie przepisy muszą zapewnić pełną przejrzystość w odniesieniu do wszelkich zakazów handlu gatunkami, jeżeli jest on uznawany za nielegalny w państwie trzecim, aby dać pewność prawa osobom prowadzącym legalną działalność handlową;

56.  podkreśla, że polowania w celu pozyskania trofeów myśliwskich przyczyniły się do powszechnego zanikania populacji gatunków zagrożonych wymienionych w załącznikach I i II do konwencji CITES, i wzywa Komisję oraz państwa członkowskie do przyjęcia podejścia ostrożnościowego do przywozu trofeów myśliwskich z gatunków chronionych na mocy unijnych rozporządzeń w sprawie handlu gatunkami dzikiej fauny i flory, do wspierania dalszego wzmocnienia unijnych przepisów regulujących przywóz trofeów myśliwskich do państw członkowskich UE oraz wprowadzenia wymogu pozwoleń na przywóz trofeów z wszystkich gatunków wymienionych w załączniku B do rozporządzenia (WE) nr 338/97;

57.  pochwala deklarację z Pałacu Buckingham z 2016 r., w której sygnatariusze reprezentujący linie lotnicze, firmy spedycyjne, operatorów portów, agencje celne, organizacje międzyrządowe i organizacje charytatywne zajmujące się ochroną przyrody zobowiązali się do podnoszenia standardów w sektorze transportu, ze szczególnym uwzględnieniem wymiany informacji, szkoleń pracowników, usprawnień technologicznych i współdzielenia zasobów wśród przedsiębiorstw i organizacji na całym świecie; wzywa wszystkie strony do pełnego wdrożenia zobowiązań tej deklaracji; zachęca państwa członkowskie do propagowania dobrowolnych zobowiązań na wzór deklaracji z Pałacu Buckingham w innych obszarach, zwłaszcza w sektorze finansów i handlu elektronicznego;

58.  apeluje o wprowadzenie na szczeblu europejskim całkowitego i natychmiastowego zakazu handlu kością słoniową, w tym „przedkonwencyjnymi” okazami kości słoniowej i rogów nosorożców, ich wywozu lub ponownego wywozu na i poza terytorium UE; apeluje o wdrożenie mechanizmu służącego ocenie konieczności wprowadzenia podobnych środków ograniczających w odniesieniu do innych gatunków zagrożonych wyginięciem;

59.  zauważa, że uregulowania UE mające na celu zapobieganie połowom NNN, odstraszanie od nich i ich eliminowanie wywarły pewien wpływ, ale zaznacza, że należy poprawić ich wdrażanie, aby nie dopuścić do wprowadzania ryb z nielegalnych połowów na rynek europejski; proponuje, aby państwa członkowskie UE zapewniły większą spójność i skuteczność w kontrolowaniu dokumentów połowowych (świadectw połowowych) oraz ładunków (zwłaszcza z krajów uznawanych za kraje wysokiego ryzyka), aby zagwarantować legalność połowów;

60.  podkreśla znaczenie angażowania sektora prywatnego w walkę z nielegalnym handlem dziką fauną i florą za pomocą samoregulacji oraz społecznej odpowiedzialności biznesu; uważa, że identyfikowalność w całym łańcuchu dostaw jest niezwykle istotna dla legalnego i zrównoważonego handlu o charakterze komercyjnym lub niekomercyjnym; podkreśla potrzebę współpracy i koordynacji na szczeblu międzynarodowym, jak również pomiędzy sektorem publicznym i prywatnym, a ponadto wzywa UE do wzmocnienia istniejących instrumentów kontroli, w tym wykorzystania mechanizmów identyfikowalności; uważa, że sektor transportu powinien odgrywać centralną rolę, na przykład dzięki wprowadzaniu systemu wczesnego ostrzegania i wykrywania; zwraca uwagę na istotną rolę, jaką mogą przy tym odegrać partnerstwa publiczno-prywatne;

61.  wzywa państwa członkowskie, by oprócz kontroli granicznych wymaganych na mocy rozporządzenia (WE) nr 338/97 zagwarantowały wykonanie rozporządzenia na poziomie krajowym przez regularne kontrole handlowców i właścicieli zezwoleń, w tym sklepów zoologicznych, hodowców, ośrodków badań naukowych i szkółek, jak również monitorowanie takich sektorów jak moda, sztuka, medycyna i catering, w których mogą być wykorzystywane części roślin i zwierząt pochodzących z nielegalnego handlu;

62.  wzywa państwa członkowskie do zapewnienia natychmiastowych konfiskat wszelkich przejętych okazów oraz do opieki nad przejętymi lub skonfiskowanymi żywymi okazami oraz ich przywracania do naturalnych siedlisk w centrach ratunkowych dostosowanych do potrzeb poszczególnych gatunków; wzywa Komisję do zapewnienia wytycznych w celu dopilnowania, by wszystkie centra ratowania dzikiej fauny wykorzystywane przez państwa członkowskie miały odpowiedni standard; ponadto wzywa UE i państwa członkowskie do zapewnienia tym ośrodkom właściwego finansowania;

63.  wzywa państwa członkowskie do przyjęcia krajowych planów postępowania z żywymi skonfiskowanymi okazami zgodnie z załącznikiem 3 do rezolucji przyjętej na konferencji CITES 10.7 (Rev. CoP15); podkreśla, że państwa członkowskie powinny zgłaszać wszystkie skonfiskowane żywe okazy do bazy EU-TWIX oraz że należy publikować ogólne sprawozdania podsumowujące, a ponadto że państwa członkowskie powinny zapewnić urzędnikom odpowiedzialnym za egzekwowanie prawa szkolenia z zakresu dobrostanu i bezpieczeństwa w ramach postępowania z żywymi zwierzętami; wzywa UE i państwa członkowskie do przeznaczenia odpowiedniego wsparcia finansowego dla centrów ratowania dzikiej fauny;

64.  wzywa państwa członkowskie do rozważenia systemów „pozytywnej listy” gatunków, w ramach których gatunki egzotyczne byłyby oceniane obiektywnie według kryteriów naukowych pod kątem bezpieczeństwa oraz zdatności do handlu i hodowli w charakterze zwierząt domowych;

o
o   o

65.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie oraz Komisji.

(1) Teksty przyjęte, P7_TA(2014)0031. (2) Dz.U. L 75 z 19.3.2015, s. 1. (3) Dz.U. L 295 z 12.11.2010, s. 23. (4) Dz.U. L 286 z 29.10.2008, s. 1. (5) Dz.U. L 181 z 29.6.2013, s. 1. (6) Dz.U. L 77 z 24.3.2009, s. 1. (7) Dz.U. L 328 z 6.12.2008, s. 28. (8) Dz.U. L 94 z 9.4.1999, s. 24. (9) Dz.U. L 20 z 26.1.2010, s. 7. (10) Dz.U. L 206 z 22.7.1992, s. 7.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 24 listopada 2016 r. w sprawie nowych możliwości dla małych przedsiębiorstw transportowych, w tym modeli biznesowych opartych na współpracy (2015/2349(INI))

P8_TA(2016)0455 A8-0304/2016

Parlament Europejski,

–  uwzględniając Traktat o Unii Europejskiej, w szczególności jego art. 5 ust. 3,

–  uwzględniając Protokół nr 2 w sprawie stosowania zasad pomocniczości i proporcjonalności,

–  uwzględniając białą księgę Komisji pt. „Plan utworzenia jednolitego europejskiego obszaru transportu – dążenie do osiągnięcia konkurencyjnego i zasobooszczędnego systemu transportu” (COM(2011)0144),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 9 września 2015 r. w sprawie wdrożenia białej księgi w dziedzinie transportu z 2011 r.: podsumowanie i dążenie w kierunku mobilności zgodnej z zasadami zrównoważonego rozwoju(1),

–  uwzględniając zalecenie Komisji 2003/361/WE dotyczące definicji mikroprzedsiębiorstw oraz małych i średnich przedsiębiorstw,

–  uwzględniając roczne sprawozdanie o europejskich MŚP 2014/2015,

–  uwzględniając komunikaty Komisji pt. „»Najpierw myśl na małą skalę« – program »Small Business Act« dla Europy” (COM(2008)0394) oraz „Przegląd programu »Small Business Act« dla Europy” (COM(2011)0078),

–  uwzględniając komunikat Komisji pt. „Europejski program na rzecz gospodarki dzielenia się” (COM(2016)0356),

–  uwzględniając komunikat Komisji pt. „Europejska strategia na rzecz mobilności niskoemisyjnej” (COM(2016)0501),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 5 lutego 2013 r. w sprawie poprawy dostępu MŚP do finansowania(2),

–  uwzględniając swoją rezolucję z dnia 19 maja 2015 r. w sprawie możliwości dla MŚP w związku z ekologicznym wzrostem gospodarczym(3),

–  uwzględniając instrument dla MŚP, inicjatywy INNO-SUP, COSME, „Twoja Europa – Biznes”, działanie pilotażowe „Szybka ścieżka do innowacji” (FTI) i sieć kontaktów przedsiębiorczości w ramach programu „Horyzont 2020”,

–  uwzględniając dyrektywę w sprawie handlu elektronicznego (2000/31/WE) oraz dyrektywę w sprawie usług (2006/123/WE),

–  uwzględniając komunikat Komisji pt. „Strategia jednolitego rynku cyfrowego dla Europy” (COM(2015)0192),

–  uwzględniając komunikat Komisji pt. „Usprawnianie jednolitego rynku: więcej możliwości dla obywateli i przedsiębiorstw” (COM(2015)0550),

–  uwzględniając instrument „Łącząc Europę” (ustanowiony rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 1316/2013 z dnia 11 grudnia 2013 r.(4)),

–  uwzględniając art. 52 Regulaminu,

–  uwzględniając sprawozdanie Komisji Transportu i Turystyki oraz opinię Komisji Zatrudnienia i Spraw Socjalnych (A8-0304/2016),

A.  mając na uwadze, że małe i średnie przedsiębiorstwa (MŚP) są motorem napędowym europejskiej gospodarki oraz że stanowią – na podstawie danych z 2014 roku – 99,8 % wszystkich przedsiębiorstw sektora niefinansowego i zapewniają dwie trzecie wszystkich miejsc pracy;

B.  mając na uwadze, że MŚP tworzące miejsca pracy w ciągu ostatnich lat zaliczały się głównie do sektora usług;

C.  mając na uwadze, że małe przedsiębiorstwa transportowe odgrywają kluczową rolę w zapewnieniu prawidłowej mobilności w Europie, ale często napotykają trudności w uzyskaniu dostępu do rynku lub utrzymaniu się na nim, głównie z powodu istniejących na nim monopoli;

D.  mając na uwadze, że małe przedsiębiorstwa zapewniają wartość dodaną zwłaszcza w rejonach odizolowanych i gęsto zaludnionych dzięki doskonałej znajomości lokalnego rynku, bliskim kontaktom z klientem lub elastyczności w działaniu i zdolności do wprowadzania innowacji; mając ponadto na uwadze, że są one w stanie świadczyć zindywidualizowane usługi oraz przyczyniają się do zwalczania wykluczenia społecznego, do tworzenia miejsc pracy i działalności gospodarczej, do usprawnienia zarządzania mobilnością i rozwoju turystyki (gdzie usługi w zakresie mobilności są bezpośrednio związane z zapotrzebowaniem użytkowników na nowe produkty i doświadczenia);

E.  mając na uwadze, że zarówno zapotrzebowanie na transport osób i towarów, jak i warunki świadczenia usług transportowych, są w znacznym stopniu zróżnicowane oraz że ograniczenie mobilności nie wchodzi w grę;

F.  mając na uwadze, że organizacja transportu w dużych miastach oraz na drogach dojazdowych do nich powoduje powstawanie zatorów komunikacyjnych i korków, co stanowi znaczne obciążenie dla gospodarki; mając na uwadze, że MŚP w sektorze transportu stanowią ważne uzupełnienie sieci transportu publicznego w dużych miastach, szczególnie w godzinach, kiedy częstotliwość kursowania środków publicznego transportu jest bardzo niska, oraz na obszarach peryferyjnych bez należycie rozwiniętych usług transportu podmiejskiego;

G.  mając na uwadze, że z badania przeprowadzonego niedawno przez Komisję wynika, że 17 % europejskich konsumentów skorzystało z usług świadczonych w ramach gospodarki dzielenia się, a 52 % jest świadomych oferowanych usług tego rodzaju; mając na uwadze oczekiwania konsumentów poszukujących łatwo dostępnych i elastycznych form korzystania z usług transportowych przy zachowaniu ceny usługi adekwatnej do realnych kosztów jej świadczenia oraz łatwego dostępu do rezerwacji i bezpiecznej płatności za wykonaną usługę;

H.  mając na uwadze, że gospodarka dzielenia się w sektorze transportu może aktywnie wspierać rozwój zrównoważonych form mobilności; mając na uwadze, że samoregulacja nie zawsze stanowi rozwiązanie, i że niezbędne są odpowiednie ramy regulacyjne;

I.  mając na uwadze, że konieczność zapewnienia zrównoważonego rozwoju i rewolucja w dziedzinie technologii informacyjno-komunikacyjnych stworzyły niespotykane dotychczas możliwości i wyzwania dla przedsiębiorstw, niezależnie od ich wielkości, pod względem reagowania na rosnący popyt na zrównoważoną mobilność w ramach ograniczeń wynikających z niedostatecznie rozwiniętej infrastruktury;

J.  mając na uwadze, że wykładniczy wzrost nasycenia inteligentnymi urządzeniami mobilnymi oraz powszechny dostęp do szerokopasmowego internetu o dużej przepustowości umożliwiły stworzenie nowych narzędzi cyfrowych zarówno dla podmiotów świadczących usługi transportowe, jak i klientów, przez co zmalały koszty transakcji oraz znaczenie fizycznej lokalizacji usługodawców, którzy mogą korzystać z powszechnej łączności w celu świadczenia usług na poziomie nie tylko regionalnym, ale i globalnym, w tym za pośrednictwem sieci cyfrowych oraz z obszarów oddalonych;

K.  mając na uwadze, że sektor transportu przeszedł w ostatnich latach istotne przemiany w wyniku postępu technologicznego, nowych modeli biznesowych oraz digitalizacji, co wywarło znaczny wpływ na tradycyjne modele biznesowe oraz warunki pracy i zatrudnienia w tym sektorze; mając na uwadze, że, z jednej strony, sektor transportu stał się otwarty, zaś z drugiej, warunki pracy w wielu przypadkach pogorszyły się z powodu kryzysu gospodarczego i niekiedy niewystarczającego poziomu wdrożenia obowiązujących przepisów;

L.  mając na uwadze, że sektor transportu obejmuje nie tylko podmioty świadczące bezpośrednio usługi transportowe, ale także MŚP oferujące usługi takie jak serwisowanie środków transportu, sprzedaż części zamiennych, szkolenie personelu czy wynajem pojazdów i sprzętu; mając na uwadze, że z działalnością tą wiąże się ogromny potencjał tworzenia miejsc pracy, w tym zatrudnienia wysoko wykwalifikowanych pracowników; mając na uwadze, że polityka w sektorze transportu powinna brać pod uwagę interesy całego łańcucha wartości;

M.  mając na uwadze, że jedynie 1,7 % przedsiębiorstw w UE w pełni wykorzystuje zaawansowane technologie cyfrowe, a 41 % wcale z nich nie korzysta; mając na uwadze, że jeśli UE ma utrzymać i zwiększyć swoją konkurencyjność, kluczowe znaczenie ma cyfryzacja wszystkich sektorów;

N.  mając na uwadze, że elastyczność i łatwość wejścia na rynek leżące u podstaw gospodarki dzielenia się mogą zapewnić możliwość zatrudnienia grupom tradycyjnie wykluczonym z rynku pracy, w szczególności kobietom, ludziom młodym i migrantom;

O.  mając na uwadze, że usługi transportowe mogą stanowić dobry sposób na rozpoczęcie działalności na własny rachunek i wspierać kulturę przedsiębiorczości;

P.  mając na uwadze, że internetowe platformy usług transportowych mogą dostarczyć możliwości sprawnego pogodzenia z jednej strony usług poszukiwanych przez konsumentów, a z drugiej strony miejsc pracy oferowanych przez zarejestrowanych przedsiębiorstw lub pracowników;

Q.  mając na uwadze, że według OECD wysokiej jakości praca jest niezbędnym czynnikiem w staraniach służących rozwiązaniu problemu wysokiego poziomu nierówności i w promowaniu spójności społecznej;

I. Wyzwania dla małych przedsiębiorstw transportowych

1.  uważa, że przedsiębiorstwa transportowe stawiają czoła poważnym wyzwaniom w celu reagowania na rosnące zapotrzebowanie na mobilność w warunkach ograniczeń infrastrukturalnych i coraz większych wymogów środowiskowych; zaznacza, że chociaż wszystkie przedsiębiorstwa transportowe odczuwają presję, by w ramach COP21 zapewnić bezpieczne, zrównoważone, szczególnie konkurencyjne i odpowiedzialne pod względem środowiskowym rozwiązania, które jednocześnie ograniczą zatory komunikacyjne, to małym przedsiębiorstwom jest trudniej stawić czoła tym wyzwaniom i jest to dla nich bardziej kosztowne;

2.  podkreśla, że zbyt częste zmiany norm dotyczących emisji spalin przez pojazdy mogą spowodować szczególne trudności dla małych przedsiębiorstw transportowych, zważywszy na okresy amortyzacji ich flot pojazdów;

3.  zwraca uwagę na złożony charakter sektora transportu, który cechuje wielopoziomowe zarządzanie (na szczeblu lokalnym, krajowym, europejskim i globalnym) w dużej mierze nadal podzielone ze względu na rodzaj transportu; zauważa, że sektor ten podlega rygorystycznym uregulowaniom, zwłaszcza w kwestii dostępu do zawodu, przedmiotowej działalności, a także rozwoju usług transportowych, korzystania z nich i obrotu nimi (wyłączne prawa, ograniczenie liczby licencji) oraz subsydiowania; podkreśla, że ochrona i bezpieczeństwo mają fundamentalne znaczenie dla sektora transportu, jednak ubolewa nad faktem, że kwestie te są czasami wykorzystywane jako pretekst do tworzenia sztucznych barier;

4.  wzywa państwa członkowskie, by położyły kres nadmiernej regulacji, która jest często powiązana z odruchem obronnym korporacji zawodowych i prowadzi do fragmentacji, złożoności i braku elastyczności rynku wewnętrznego, co pogłębia nierówności; uważa, że wskazane byłoby, aby państwa członkowskie nie szukały licznych rozwiązań kwestii legalności platform internetowych i aby tym samym unikały nieuzasadnionych i jednostronnych środków ograniczających; wzywa państwa członkowskie, aby stosowały się do postanowień dyrektywy w sprawie handlu elektronicznego (2000/31/WE) i dyrektywy w sprawie usług (2006/123/WE) oraz aby w pełni wdrażały te postanowienia; uważa, że swobodny przepływ usługodawców i swoboda przedsiębiorczości, określone odpowiednio w art. 56 i 49 TFUE, są niezbędne do osiągnięcia europejskiego wymiaru usług, a przez to rynku wewnętrznego;

5.  podkreśla, że z powodu obecnego braku niepewności prawa co do definicji „usługodawcy” w sektorze transportu nie jest możliwe zapewnienie uczciwej konkurencji, a także wyraża ubolewanie w związku z trudnościami, jakie napotyka wiele małych przedsiębiorstw w uzyskiwaniu dostępu do rynku krajowego i międzynarodowego oraz w opracowywaniu lub oferowaniu nowych usług; podkreśla fakt, że powyższy stan rzeczy utrudnia dostęp MŚP do tego sektora;

6.  jest zdania, że należy zmienić rozporządzenie Parlamentu Europejskiego i Rady (WE) nr 1072/2009, aby rozwiązać kwestię poważnych zakłóceń, jakie wystąpiły na krajowych rynkach transportowych wielu państw członkowskich po jego wprowadzeniu;

7.  z zadowoleniem przyjmuje możliwości oferowane przez małe przedsiębiorstwa transportowe i nowe modele biznesowe oparte na współpracy, jednocześnie ubolewając nad istnieniem praktyk antykonkurencyjnych spowodowanych niejednakowym stosowaniem zasad UE w państwach członkowskich, w szczególności w zakresie wynagrodzeń i systemów zabezpieczenia społecznego, co może prowadzić do poważnych zakłóceń, takich jak dumping społeczny, i do wyzwań związanych z bezpieczeństwem;

8.  wzywa Komisję i państwa członkowskie do lepszego egzekwowania prawa; uważa, że wszelka zmiana prawodawstwa dotyczącego warunków socjalnych i warunków pracy musi przebiegać z poszanowaniem wszystkich podstawowych wolności w UE oraz nie może ograniczać uczciwej konkurencji opartej na obiektywnej przewadze konkurencyjnej ani nakładać żadnych nowych obciążeń administracyjnych czy dodatkowych kosztów na małe przedsiębiorstwa transportowe;

9.  stwierdza, że małe przedsiębiorstwa transportowe muszą inwestować nie tylko po to, aby działać zgodnie z odpowiednimi przepisami prawa, ale także po to, by utrzymać konkurencyjność (np. poprzez skupienie się na nowych technologiach); ubolewa nad faktem, że w przeciwieństwie do dużych firm dostęp do kredytów i finansowanie rynkowe tych przedsiębiorstw pozostają ograniczone pomimo środków luzowania ilościowego, podczas gdy z drugiej strony publiczna pomoc finansowa, zwłaszcza europejska, jest rzadko uruchamiana z powodu zbyt skomplikowanych i długich procedur administracyjnych; podkreśla znaczenie upowszechniania wiedzy i świadczenia pomocy wnioskodawcom będącym małymi przedsiębiorstwami w ramach Europejskiego Funduszu Inwestycyjnego;

10.  zauważa, że w kontekście coraz powszechniejszej urbanizacji transport powinien być zorganizowany w sposób bardziej zintegrowany, zdigitalizowany i multimodalny oraz że ośrodki miejskie mają coraz częściej do odegrania centralną rolę w organizacji zrównoważonej mobilności; podkreśla rosnący wpływ aplikacji do planowania podróży multimodalnych oraz znaczenie, jakie dla małych przedsiębiorstw ma znalezienie się w wykazie dostępnych aplikacji i portfeli usług transportowych; zaznacza, że powszechny dostęp do internetu sprzyjałby udostępnianiu transportu i lepszemu planowaniu podróży;

11.  zauważa, że w związku z trudnościami ekonomicznymi i brakiem środków na utrzymanie „kapilarnej sieci” transportu w wielu regionach, zwłaszcza tych gorzej skomunikowanych i słabo zaludnionych, dochodzi do licznych przypadków zamknięcia linii o drugorzędnym znaczeniu; uważa, że pojawienie się modeli biznesowych opartych na współpracy nie może w żaden sposób uzasadniać rezygnacji z usług transportu publicznego w tych regionach;

12.  podkreśla szczególne znaczenie dla mobilności miejskiej wypożyczalni lekkich pojazdów takich jak rowery czy skutery; zauważa, że zdecydowana większość takich podmiotów operuje w sektorze MŚP; zachęca aby potencjał tych podmiotów w procesie zwiększania poziomu mobilności miejskiej oraz kształtowania efektywnego energetycznie i zasobooszczędnego transportu w miastach był częściej uwzględniany;

13.  wzywa państwa członkowskie i Komisję do rozważenia możliwości tworzenia grup małych przedsiębiorstw transportowych, co ułatwiłoby rozwój partnerstwa między takimi przedsiębiorstwami i pomogłoby klientom w lokalizowaniu odpowiadających ich potrzebom usług świadczonych przez małe przedsiębiorstwa transportowe;

14.  wzywa Komisję, aby przy ustalaniu wytycznych w tym zakresie uwzględniała trudności związane z wdrażaniem modeli biznesowych opartych na współpracy w obrębie środowisk wiejskich i pozamiejskich;

15.  stwierdza, że optymalizacja wykorzystania pojazdów i infrastruktury jest możliwa dzięki rozwojowi modeli biznesowych opartych na współpracy, co z kolei pomaga w bardziej zrównoważony sposób zaspokoić zapotrzebowanie na mobilność; zauważa, że rosnące wykorzystywanie danych generowanych przez użytkowników może powodować tworzenie wartości dodanej w łańcuchu transportowym; podkreśla jednak, że koncentracja danych w rękach zaledwie kilku platform pośrednictwa mogłaby mieć niekorzystny wpływ zarówno na sprawiedliwy podział dochodów, jak i na zrównoważony udział w inwestycjach infrastrukturalnych i w innych istotnych kosztach, co ma bezpośredni wpływ na MŚP;

16.  z zadowoleniem przyjmuje fakt, że platformy pośrednictwa zapoczątkowały ideę wzajemnego kwestionowania swoich pozycji, pozycji dotychczasowych graczy rynkowych i struktur korporacji zawodowych, a także podważania istniejących monopoli i zapobiegania powstawaniu nowych; podkreśla, że sprzyja to powstaniu rynku ukierunkowanemu w dużo większym stopniu na zaspokajanie popytu konsumpcyjnego i skłaniającemu państwa członkowskie do ponownego zastanowienia się nad strukturą rynku; zaznacza jednak, że jeżeli nie powstaną odpowiednie i jasne ramy prawne, platformy pośrednictwa – charakteryzujące się modelem działania, w którym „zwycięzca bierze wszystko” – doprowadzą do powstania monopoli i zaszkodzą różnorodności tkanki gospodarczej;

17.  zwraca uwagę na możliwości i wyzwania (np. małe przedsiębiorstwa mogłyby powstać również w tych nowych dziedzinach) wynikające z rozwoju pojazdów zintegrowanych z siecią i samosterujących (samochody, statki, drony, system jazdy w kolumnie pojazdów); w związku z tym wzywa Komisję do przedstawienia planu działania dotyczącego pojazdów zintegrowanych z siecią i samosterujących oraz do opracowania analizy potencjalnych skutków, jakie powszechne wykorzystanie tej technologii może mieć dla europejskiego sektora transportu, szczególnie dla MŚP;

II. Zalecenia: jak wyzwania przekształcić w możliwości

18.  zachęca, by nie ustawać w wysiłkach na rzecz ukończenia budowy jednolitego europejskiego obszaru transportu; uważa, że wszystkie regulacje nakładające nowe wymagania na małe przedsiębiorstwa, zwłaszcza w kwestiach podatkowych, socjalnych i środowiskowych, powinny być proporcjonalne, proste i jasne, nie powinny hamować ich rozwoju, za to powinny odzwierciedlać w razie konieczności specyfikę regionalną i krajową różnych państw członkowskich; jest zdania, że takim regulacjom muszą towarzyszyć odpowiednie zachęty (o charakterze regulacyjnym i/lub finansowym);

19.  uważa, że ukierunkowanie wysiłków na utworzenie skoordynowanego i zintegrowanego europejskiego systemu mobilności jest najlepszą metodą, aby odpowiednio zintegrować wszystkie przedsiębiorstwa oferujące usługi z wykorzystaniem wszystkich rodzajów transportu w ramach wspólnego dynamicznego procesu, w którym digitalizacja i promocja innowacji realizowana przez sam sektor transportu jest najlepszym sposobem na zagwarantowanie klientom jednego spójnego systemu, a osobom zatrudnionym lepszej pozycji umożliwiającej pozyskiwanie wartości;

20.  zauważa, że poziom dostosowania usług oferowanych przez MŚP w sektorze transportu nie zawsze w wystarczającym stopniu uwzględnia potrzeby osób niepełnosprawnych i osób starszych; zachęca, aby wszelkie narzędzia i programy ukierunkowane na wsparcie tych podmiotów uwzględniały konieczność jak najlepszego dostosowania usług transportowych do potrzeb osób o ograniczonej mobilności;

21.  zaznacza, że w obliczu braku inwestycji w infrastrukturę koszty powinny ponosić wszystkie podmioty odnoszące korzyści z korzystania z tej infrastruktury, z pełnym uwzględnieniem wszystkich istniejących już podatków i opłat transportowych oraz negatywnych skutków dla środowiska i zdrowia; w odniesieniu do transportu drogowego podkreśla znaczenie internalizacji negatywnych efektów zewnętrznych oraz przeznaczania przychodów na cele związane z korzystaniem z infrastruktury transportowej, w tym transgranicznej; uważa jednak, że może to powodować szczególne problemy dla małych przedsiębiorstw, również w regionach najbardziej oddalonych, co należy mieć na uwadze w pierwszej kolejności;

22.  przypomina, że Europejski Fundusz na rzecz Inwestycji Strategicznych został ustanowiony w celu wspierania wysoce innowacyjnych projektów opartych na potrzebach rynkowych, i w związku z tym uznaje go za instrument mający zasadnicze znaczenie dla MŚP działających w sektorze transportu w kwestii opracowywania nowych rozwiązań z zakresu mobilności; wzywa Komisję i państwa członkowskie do przyspieszenia wdrażania funduszu i zwiększenia pomocy dla MŚP oraz przedsiębiorstw typu start-up przygotowujących tego typu projekty;

23.  zachęca Komisję i państwa członkowskie do podjęcia odpowiednich działań w celu zwalczania praktyk antykonkurencyjnych dużych, zintegrowanych grup, aby uporać się z dyskryminacją i ograniczeniami w dostępie do rynku niezależnie od wielkości czy rodzaju przedsiębiorstwa, zwłaszcza w odniesieniu do nowych modeli biznesowych; wzywa do dialogu i poprawy stosunków – głównie na nowych i potencjalnych rynkach – między przewoźnikami a podmiotami zamawiającymi oraz do rozwiązania problemu pozornego samozatrudnienia;

24.  zachęca do włączania MŚP w projekt budowy zintegrowanego europejskiego systemu biletowego; zauważa, że skuteczność takiego systemu będzie uzależniona od objęcia nim jak największej liczby firm i podmiotów oferujących usługi transportowe; zauważa, że proces wymiany informacji i doświadczeń między dużymi operatorami a MŚP może przynieść efekt synergii, niezwykle korzystny dla projektowania efektywnej sieci transportu w Europie;

25.  z myślą o zwiększeniu przejrzystości wzywa do przeglądu i harmonizacji zasad dostępu do zawodów i działalności regulowanych w Europie oraz kontroli dotyczących tych zawodów, aby nowe podmioty gospodarcze i usługi związane z platformami cyfrowymi, a także gospodarka dzielenia się mogły rozwijać się w środowisku przyjaznym przedsiębiorczości, obejmującym większą przejrzystość zmian w ustawodawstwie, oraz współistnieć z tradycyjnymi podmiotami gospodarczymi w warunkach zdrowej konkurencji; dostrzega pozytywne skutki działalności prowadzonej przez podmioty w ramach gospodarki dzielenia się pod względem tworzenia nowych miejsc pracy dla młodych ludzi wchodzących na rynek pracy i osób pracujących na własny rachunek;

26.  wzywa Komisję do niezwłocznego opublikowania planu działania dotyczącego uwolnienia danych na temat transportu finansowanego ze środków publicznych oraz wprowadzenia zharmonizowanych norm dotyczących interfejsów danych o transporcie i interfejsów programowania w związku z transportem, aby pobudzać innowacje związane z przetwarzaniem dużych ilości danych i świadczenie nowych usług transportowych;

27.  uznaje, mając na względzie rozwój gospodarki dzielenia się, że rozwiązaniem nie są ani regulacje sektorowe, ani regulacje ukierunkowane wyłącznie na platformy i że system mobilności należy ujmować w przyszłości jako jedną całość; wzywa do ustanowienia unowocześnionych, multimodalnych ram regulacyjnych, które wspierałyby innowacyjność i konkurencyjność, ochronę konsumentów i ich danych oraz praw pracowniczych, a także zapewniałyby równe warunki działania różnych podmiotów; w związku z tym zwraca uwagę na ważne znaczenie interoperacyjności w sektorze transportowym, ponieważ umożliwia ona małym przedsiębiorstwom jednolite rozwiązania;

28.  wzywa państwa członkowskie, aby dokonały oceny konieczności dostosowania krajowych przepisów prawa pracy do epoki cyfrowej, z uwzględnieniem cech modeli gospodarki dzielenia się i odpowiednich przepisów prawa pracy każdego z państw członkowskich;

29.  uważa, że ten cel wymaga konwergencji modeli opartej na czytelnej, spójnej i pozbawionej powielonych elementów definicji pośredników i usługodawców; apeluje o dokonanie rozróżnienia między tymi platformami pośrednictwa, które nie przynoszą ich użytkownikom zysków handlowych, a tymi, które umożliwiają kontakt dostawcy usługi (czerpiącego zysk) i klienta, niezależnie od tego, czy między usługodawcą a platformą zachodzi relacja pracodawca-pracownik; sugeruje, aby – w celu ułatwienia wywiązywania się przez wszystkie strony ze zobowiązań podatkowych i zobowiązań dotyczących zabezpieczenia społecznego oraz w celu zagwarantowania kompetencji i należytych kwalifikacji usługodawców korzystających z platform (tak aby zapewnić ochronę konsumentów) – organy krajowe miały prawo występowania do platform pośrednictwa o informacje, które uznają za niezbędne; podkreśla, że istniejące już systemy opinii i ocen również pomagają pośrednikom budować zaufanie w relacjach z klientami oraz że uzyskane w ten sposób dane powinny być przetwarzane zgodnie z dyrektywą 95/46/WE Parlamentu Europejskiego i Rady;

30.  uważa, że wysoki potencjał przejrzystości gospodarki dzielenia się umożliwia sprawne śledzenie świadczonych usług transportowych zgodnie z celem egzekwowania obowiązujących przepisów; wzywa Komisję, by opublikowała wytyczne w sprawie sposobu stosowania prawa UE do poszczególnych modeli prowadzenia działalności w ramach gospodarki dzielenia się w celu wypełnienia, w razie konieczności, luk regulacyjnych w dziedzinie zatrudnienia i zabezpieczenia społecznego z poszanowaniem kompetencji krajowych;

31.  podkreśla, że do przedsiębiorstw transportowych zaliczają się także podmioty nieświadczące wprost usług transportowych, takie jak podmioty oferujące usługi szkoleniowe, wypożyczalnie pojazdów oraz warsztaty i punkty serwisowe; zauważa, że zdecydowana większość tych podmiotów działa w sektorze MŚP; wzywa do uwzględnia potrzeb tych podmiotów przy projektowaniu rozwiązań prawnych i programów inwestycyjnych mających na celu wspieranie rozwoju MŚP;

32.  zachęca Komisję do wspierania MŚP działających w sektorze transportu w zakresie tworzenia w tym obszarze klastrów otwartych zarówno dla konsumentów, jak i dla innych zainteresowanych podmiotów;

33.  zwraca uwagę, że większość usługodawców w gospodarce dzielenia się pochodzi spoza UE; uważa, że UE musi opracować więcej innowacyjnych przedsiębiorstw typu start-up w sektorze transportu, i zachęca do większego wsparcia dla takich firm, zwłaszcza w zakresie szkolenia młodych przedsiębiorców w tej dziedzinie;

34.  ubolewa, że odpowiedź państw członkowskich na rozwój gospodarki dzielenia się była jak dotąd bardzo fragmentaryczna, a w niektórych przypadkach zdecydowanie nieadekwatna do potencjału i korzyści płynących z rozwoju tego sektora, a także sprzeczna z oczekiwaniami konsumentów, ponadto uważa, że pożądane jest skoordynowane i całościowe podejście na szczeblu europejskim, obejmujące kwestie związane z modelami biznesowymi opartymi na współpracy; odnotowuje rozsądne podejście Komisji do tego „nowego modelu biznesowego” określone w niedawnym komunikacie, w którym położono szczególny nacisk na znaczenie gospodarki dzielenia się dla wzrostu gospodarczego w przyszłości (COM(2016)0356);

35.  zauważa ogromny potencjał nowych technologii dla powstawania nowych form świadczenia usług w sektorze transportu towarów; szczególnie podkreśla ogromne możliwości związane z dronami, które już teraz stanowią bardzo skuteczne narzędzie pracy w trudnych warunkach; podkreśla, że UE powinna wspierać potencjał MŚP zajmujących się projektowaniem, produkcją i wykorzystaniem dronów;

36.  uważa, że modele biznesowe oparte na współpracy stanowią ważny wkład w zrównoważony rozwój połączeń w rejonach peryferyjnych, górskich i wiejskich oraz że przynoszą one pośrednio korzyści sektorowi turystycznemu;

37.  jest zdania, że wymogi prawne powinny być proporcjonalne do charakteru prowadzonej działalności i wielkości przedsiębiorstwa; ma jednak wątpliwości co do tego, czy zwolnienie lekkich pojazdów dostawczych ze stosowania szeregu europejskich przepisów jest wciąż uzasadnione, biorąc pod uwagę rosnące wykorzystywanie tych pojazdów w międzynarodowym transporcie towarów, a także zwraca się do Komisji o przedstawienie diagnostycznego sprawozdania na temat konsekwencji gospodarczych oraz wpływu na środowisko i bezpieczeństwo;

38.  wzywa do ustanowienia struktur współpracy między małymi przedsiębiorstwami transportowymi, ośrodkami badań naukowych oraz władzami lokalnymi i regionalnymi w celu lepszego zorganizowania zrównoważonej mobilności w miastach i między miastami, aby skutecznie reagować na pojawianie się nowych usług i produktów, łącznie z oferowanymi przez MŚP (np. pierwszy i ostatni etap usługi transportowej „od drzwi do drzwi”), a także do lepszego dostosowania istniejących sieci transportu publicznego do potrzeb i oczekiwań pasażerów; domaga się włączenia informacji na temat usług w zakresie mobilności oferowanych przez małe przedsiębiorstwa do usług informowania o podróżach i planowania podróży;

39.  wzywa do tworzenia grup zadaniowych ds. innowacji, aby umożliwić pełne wdrożenie koncepcji „wspólnych miast” i wspomóc władze lokalne, regionalne i krajowe w skutecznym reagowaniu na pojawianie się nowych usług i produktów;

40.  podkreśla znaczenie ukierunkowanych szkoleń (np. dotyczących dużych zbiorów danych, usług zintegrowanych itp.) dla wsparcia przedsiębiorstw transportowych w wytwarzaniu wartości dodanej ze sfery cyfrowej; apeluje zatem o dostosowanie sposobu szkolenia profesjonalistów zgodnie z umiejętnościami i kwalifikacjami, których wymagają nowe modele biznesowe, w szczególności w celu rozwiązania problemu niedoboru pracowników, zwłaszcza kierowców;

41.  zwraca uwagę, że MŚP działające w sektorze transportu często powstrzymują się przed poszerzaniem zakresu działalności ze względu na większe zagrożenia związane z działalnością transgraniczną, które wynikają z rozbieżności między systemami prawnymi w różnych państwach (członkowskich); wzywa Komisję, aby w porozumieniu z organami krajowymi, regionalnymi i lokalnymi państw członkowskich rozwijała platformy współpracy i komunikacji w celu oferowania MŚP doradztwa i szkoleń na temat różnych systemów finansowania, dotacji i umiędzynarodowienia; zwraca się do Komisji, by w większym stopniu wykorzystywała istniejące programy wspierania MŚP i szerzej informowała o nich podmioty działające w sektorze transportu w kontekście synergii między różnymi funduszami UE;

42.  zachęca władze lokalne do czynnego zaangażowania na rzecz przestrzegania zasad obniżania emisyjności transportu miejskiego zawartych w białej księdze w sprawie transportu a podmioty rynkowe do działania w obrębie nowych ram konkurencyjności i działalności, co zapewni im przewagę konkurencyjną w postaci oferowania usług transportowych o zerowej emisji oraz dalszej cyfryzacji ich struktur zarządzania, działalności i udostępniania na rynku;

43.  wzywa Komisję, państwa członkowskie i władze lokalne, by wspierały innowacje w dziedzinie gospodarki dzielenia się, którym z kolei będzie sprzyjać pojawienie się modeli biznesowych opartych na współpracy, a należą do nich między innymi: współdzielenie samochodu, współdzielenie roweru, wspólny przewóz ładunków, wspólne korzystanie z taksówek, wspólne korzystanie z samochodu, usługi autobusowe na żądanie oraz wzajemne połączenia tych rodzajów transportu z transportem publicznym;

44.  wzywa Komisję do ścisłego monitorowania – w drodze pogłębionej współpracy między jej dyrekcjami generalnymi – rozwoju gospodarki cyfrowej oraz wpływu inicjatyw ustawodawczych realizowanych w ramach agendy cyfrowej na sektor transportu;

45.  wzywa Komisję i państwa członkowskie, aby we współpracy z partnerami społecznymi regularnie dokonywały oceny wpływu digitalizacji na liczbę i rodzaj miejsc pracy w sektorze transportu oraz by zadbały o to, by zatrudnienie i polityka społeczna nadążały za digitalizacją rynku pracy w sektorze transportu;

46.  zaleca, by przedsiębiorstwa funkcjonujące w ramach gospodarki dzielenia się, a także osoby zatrudnione w sektorze transportu wypracowały modele umożliwiające współpracę przy realizacji wspólnych celów, jak np. w dziedzinie ubezpieczeń;

47.  z zadowoleniem przyjmuje elastyczne modele czasu pracy wynegocjowane przez partnerów społecznych w sektorze transportu, które ułatwiają pracownikom godzenie życia zawodowego i prywatnego; podkreśla jednak, że należy monitorować przestrzeganie wymogów dotyczących godzin pracy oraz czasu prowadzenia pojazdu i odpoczynku, co powinno stać się łatwiejsze w wyniku digitalizacji sektora transportu;

o
o   o

48.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji Radzie i Komisji.

(1) Teksty przyjęte, P8_TA(2015)0310. (2) Dz.U. C 24 z 22.1.2016, s. 2. (3) Dz.U. C 353 z 27.9.2016, s. 27. (4) Dz.U. L 348 z 20.12.2013, s. 129.

Rezolucja Parlamentu Europejskiego z dnia 24 listopada 2016 r. w sprawie sytuacji na Białorusi (2016/2934(RSP))

P8_TA(2016)0456 RC-B8-1232/2016

Parlament Europejski,

–  uwzględniając swoje wcześniejsze rezolucje i zalecenia w sprawie Białorusi,

–  uwzględniając wybory parlamentarne, które odbyły się 11 września 2016 r., oraz wybory prezydenckie, które odbyły się 11 października 2015 r.,

–  uwzględniając oświadczenie przewodniczącego Delegacji ds. stosunków z Białorusią z dnia 13 września 2016 r. w sprawie ostatnich wyborów parlamentarnych na Białorusi,

–  uwzględniając oświadczenie rzecznika Europejskiej Służby Działań Zewnętrznych z dnia 12 września 2016 r. w sprawie wyborów parlamentarnych na Białorusi,

–  uwzględniając wstępne oświadczenie OBWE/ODIHR, Zgromadzenia Parlamentarnego OBWE i Zgromadzenia Parlamentarnego Rady Europy z dnia 12 września 2016 r. w sprawie wyborów parlamentarnych na Białorusi,

–  uwzględniając konkluzje Rady w sprawie Białorusi, zwłaszcza konkluzje z dnia 16 lutego 2016 r. znoszące środki ograniczające wobec 170 osób i trzech białoruskich przedsiębiorstw,

–  uwzględniając sprawozdanie końcowe OBWE z dnia 28 stycznia 2016 r. w sprawie wyborów prezydenckich na Białorusi, które odbyły się 11 października 2015 r.,

–  uwzględniając liczne deklaracje władz białoruskich zapowiadające, że niektóre z zaleceń OBWE/ODIHR wydanych po wyborach prezydenckich w 2015 r. zostaną wdrożone przed wyborami parlamentarnymi w 2016 roku,

–  uwzględniając uwolnienie w dniu 22 sierpnia 2015 r. przez władze Białorusi sześciu więźniów politycznych oraz wydane w związku z tym oświadczenie wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii ds. zagranicznych i polityki bezpieczeństwa Federiki Mogherini oraz komisarza ds. europejskiej polityki sąsiedztwa i negocjacji w sprawie rozszerzenia Johannesa Hahna z dnia 22 sierpnia 2015 r. w sprawie uwolnienia więźniów politycznych na Białorusi,

–  uwzględniając art. 123 ust. 2 i 4 Regulaminu,

A.  mając na uwadze, że w swoim sprawozdaniu końcowym w sprawie wyborów prezydenckich na Białorusi w 2015 r. OBWE/ODIHR wraz z Komisją Wenecką Rady Europy opracowały zestaw zaleceń, które powinny zostać wdrożone przez Białoruś przed wyborami parlamentarnymi w 2016 roku;

B.  mając na uwadze, że , w celu poprawy stosunków z Zachodem władze białoruskie niechętnie podjęły działania umożliwiające partiom demokratycznej opozycji łatwiejszą rejestrację niż w przypadku poprzednich wyborów oraz zapewniające zagranicznym obserwatorom lepszy dostęp do liczenia głosów;

C.  mając na uwadze, że w dniu 6 czerwca 2016 r. prezydent Białorusi ogłosił wybory do Izby Reprezentantów; mając na uwadze, że wybory te odbyły się w dniu 11 września 2016 r.; mając na uwadze, że akredytacje na obserwacje wyborów otrzymało ponad 827 międzynarodowych obserwatorów oraz 32 100 obywateli; mając na uwadze, że jak stwierdzono w konkluzjach OBWE/ODIHR, większość obywateli obserwujących wybory reprezentowało dotowane przez państwo stowarzyszenia publiczne, które także angażowały się aktywnie w kampanie wspierające prorządowych kandydatów; mając na uwadze, że misja OBWE/ODIHR do obserwacji tych wyborów została uruchomiona na zaproszenie białoruskiego ministerstwa spraw zagranicznych;

D.  mając na uwadze, że w ocenie OBWE/ODIHR wybory parlamentarne w 2016 r. zostały dobrze zorganizowane, choć wciąż występuje szereg długotrwałych niedociągnięć systemowych, mi.in. prawne ograniczenia praw politycznych i podstawowych wolności; mając na uwadze, że stwierdzono liczne nieprawidłowości proceduralne oraz brak przejrzystości przy obliczaniu głosów i zestawianiu wyników;

E.  mając na uwadze, że po wielu latach w parlamencie białoruskim zasiadać będą przedstawiciele opozycji demokratycznej; mając na uwadze, że według specjalnego sprawozdawcy ONZ ds. sytuacji w zakresie praw człowieka na Białorusi prawny i administracyjny system leżący u podstaw ograniczeń praw człowieka pozostaje wciąż w niezmienionej postaci; mając na uwadze, że oczekuje się, iż dwóch niezależnych członków parlamentu będzie pełniło rolę prawdziwej opozycji;

F.  mając na uwadze, że od 1994 r. na Białorusi nie odbyły się żadne wolne i uczciwe wybory na podstawie ordynacji wyborczej zgodnej z uznawanymi na szczeblu międzynarodowym standardami OBWE/ODIHR;

G.  mając na uwadze, że w lutym 2016 r. UE w geście dobrej woli zniosła większość środków ograniczających wobec białoruskich urzędników państwowych i podmiotów prawnych, aby zachęcić Białoruś do poprawy sytuacji w zakresie przestrzegania praw człowieka, demokracji i praworządności; mając na uwadze, że w swoich konkluzjach w sprawie Białorusi z dnia 15 lutego 2016 r. Rada podkreśliła potrzebę wzmocnienia współpracy między UE a Białorusią w licznych dziedzinach powiązanych z gospodarką, handlem i udzielaniem pomocy, co stworzyło Białorusi możliwość ubiegania się o finansowanie z EBI i EBOR; mając na uwadze, że podjęto szereg działań na rzecz rozwiązania pewnych istniejących od dawna problemów przed wyborami w 2016 r., mimo że nadal wiele kwestii dotyczących prawnych i proceduralnych ram wyborczych pozostaje nierozwiązanych;

H.  mając na uwadze, że dwie białoruskie grupy obserwacji wyborów, tj. Obrońcy Praw Człowieka na rzecz Wolnych Wyborów oraz Prawo Wyboru 2016 (Right to Choose-2016) potępiły ostatnie wybory, ponieważ nie odpowiadały one wielu kluczowym standardom międzynarodowym i nie odzwierciedlały w wiarygodny sposób woli białoruskich obywateli;

I.  mając na uwadze, że białoruskie grupy obserwacji wyborów zgromadziły konkretne dowody na to, że w całym kraju podejmowano masowe działania mające na celu zawyżenie frekwencji podczas pięciodniowego okresu wczesnego głosowania (w dniach 6–10 września 2016 r.) oraz w dniu wyborów (11 września 2016 r.); mając na uwadze, że jedyny niezależny instytut badania opinii publicznej na Białorusi (NISEPI) zawiesił działalność w wyniku nacisków ze strony rządu, w związku z czym bardzo trudno jest ocenić, jakie są rzeczywiste preferencje polityczne Białorusinów;

J.  mając na uwadze, że część białoruskich sił opozycyjnych w dniu 18 listopada 2015 r. po raz pierwszy zaprezentowała wspólne porozumienie o współpracy mające na celu ich wspólny start w wyborach parlamentarnych w 2016 r.;

K.  mając na uwadze, że pierwsza od 2002 r. oficjalna wizyta Delegacji Parlamentu ds. stosunków z Białorusią miała miejsce w Mińsku w dniach 18–19 czerwca 2015 r.; mając na uwadze, że Parlament Europejski nie utrzymuje obecnie oficjalnych stosunków z parlamentem Białorusi;

L.  mając na uwadze, że Białoruś odegrała konstruktywną rolę w ułatwieniu porozumienia w sprawie zawieszenia broni na Ukrainie;

M.  mając na uwadze, że rosyjska agresja na Ukrainę oraz nielegalna aneksja Krymu pogłębiły obawy społeczeństwa białoruskiego dotyczące destabilizacji sytuacji wewnętrznej w wyniku zmiany władzy; mając na uwadze, że obywatele Białorusi nie porzucili nadziei na przeprowadzenie gruntownych reform i pokojową transformację ich kraju;

N.  mając na uwadze, że w gospodarce Białorusi od ponad 20 lat panuje stagnacja, przy czym główne sektory są wciąż własnością państwa i są objęte administracyjnym systemem nakazów i kontroli; mając na uwadze, że uzależnienie gospodarcze Białorusi od pomocy gospodarczej Rosji jest coraz większe, a wyniki gospodarcze Białorusi należą do najsłabszych wśród państw Euroazjatyckiej Unii Gospodarczej, np. PKB Białorusi w latach 2015–2016 spadł o ponad 30 mld USD;

O.  mając na uwadze, że Białoruś jest jedynym krajem w Europie, w którym wciąż wykonuje się karę śmierci; mając na uwadze, że w dniu 4 października 2016 r. białoruski Sąd Najwyższy utrzymał w mocy wyrok kary śmierci dla Siarhieja Wostrykaua, co stanowi czwarte utrzymanie w mocy wyroku śmierci w 2016 r. przez białoruski Sąd Najwyższy;

P.  mając na uwadze, że organizacje praw człowieka zwróciły uwagę na nowe metody prześladowania opozycji; mając na uwadze, że władze Białorusi nie zaprzestały stosowania represyjnych praktyk wobec swoich przeciwników politycznych: uczestnicy pokojowych demonstracji nadal podlegają odpowiedzialności administracyjnej, ograniczane są inne prawa obywatelskie i polityczne, a w kraju przybywa nowych więźniów politycznych; mając na uwadze, że władze Białorusi nie podjęły żadnych działań w celu przeprowadzenia systemowych i jakościowych zmian w obszarze praw człowieka, zwłaszcza na szczeblu legislacyjnym;

Q.  mając na uwadze, że poprawa stosunków między UE a Białorusią zależy od spełnienia warunków wstępnych, do których należą: wyraźne zwiększenie wolności słowa i wolności mediów, przestrzeganie praw politycznych zarówno zwykłych obywateli, jak i działaczy opozycji, a także poszanowanie zasad państwa prawa i praw podstawowych; mając na uwadze, że Unia Europejska pozostaje głęboko oddana dalszej obronie praw człowieka na Białorusi, w tym obronie wolności słowa i wolności mediów;

R.  mając na uwadze, że w dniu 25 października 2016 r. Białoruś przyjęła swój pierwszy plan działania w dziedzinie praw człowieka, który został zatwierdzony uchwałą Rady Ministrów; mając na uwadze, że według białoruskich władz plan ten określa główne kierunki działania w celu wdrożenia zobowiązań Białorusi w zakresie praw człowieka;

S.  mając na uwadze, że jednym z celów udziału Białorusi w Partnerstwie Wschodnim oraz w jej organie parlamentarnym – zgromadzeniu Euronest – jest zacieśnienie współpracy między Białorusią a UE; mając na uwadze, że parlament Białorusi nie ma żadnego oficjalnego statusu w Zgromadzeniu Parlamentarnym Euronest;

T.  mając na uwadze, że Białoruś buduje obecnie swoją pierwszą elektrownię jądrową w Ostrowcu przy granicy z UE; mając na uwadze, że każdy kraj rozwijający energetykę jądrową musi bezwzględnie stosować się do międzynarodowych wymogów i standardów w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony środowiska; mając na uwadze, że rząd Białorusi, który ponosi wyłączną odpowiedzialność za bezpieczeństwo obiektów jądrowych na terytorium swojego kraju, musi wypełniać zobowiązania względem swoich obywateli oraz krajów sąsiadujących; mając na uwadze, że u podstawy rozwoju, działania i likwidacji każdego obiektu jądrowego muszą leżeć zasady otwartości i przejrzystości;

U.  mając na uwadze, że Białoruś należy do Organizacji Układu o Bezpieczeństwie Zbiorowym (OUBZ) i uczestniczy wraz z Rosją w wojskowych manewrach „Zapad”, które obejmują scenariusze symulujące ataki na jej zachodnich sąsiadów, w tym wykorzystanie broni jądrowej przeciwko Polsce; mając na uwadze, że w przyszłym roku Białoruś ma wziąć udział w manewrach „Zapad-2017”, obejmujących prawdopodobnie dalsze agresywne scenariusze;

1.  pozostaje głęboko zaniepokojony uchybieniami odnotowanymi przez niezależnych obserwatorów międzynarodowych podczas wyborów prezydenckich w 2015 r. i wyborów parlamentarnych w 2016 r.; odnotowuje próby poczynienia postępów, które jednak wciąż są niewystarczające; zwraca uwagę, że w nowo wybranym parlamencie będzie zasiadał jeden przedstawiciel partii opozycyjnej oraz jeden przedstawiciel sektora pozarządowego; uważa jednak, że są to raczej nominacje polityczne niż efekt wyniku wyborów; zauważa, że rozpatrywanie przyszłych wniosków ustawodawczych przedkładanych przez tych dwóch parlamentarzystów będzie papierkiem lakmusowym politycznych zamiarów władz kryjących się za ich wyborem;

2.  wzywa władze Białorusi do bezzwłocznego wznowienia prac nad kompleksową reformą systemu wyborczego w ramach szerszego procesu demokratyzacji i we współpracy z partnerami międzynarodowymi; podkreśla, że zalecenia OBWE/ODIHR powinny zostać wdrożone w odpowiednim czasie przed wyborami samorządowymi, które odbędą się w marcu 2018 r., a wybory te powinny być obserwowane przez obserwatorów krajowych i międzynarodowych; podkreśla, że ma to kluczowe znaczenie dla osiągnięcia upragnionych postępów w stosunkach między UE a Białorusią;

3.  ponownie wzywa władze białoruskie do zadbania o to, aby bez względu na okoliczności przestrzegano zasad demokracji, praw człowieka i podstawowych wolności zgodnie z Powszechną deklaracją praw człowieka oraz międzynarodowymi i regionalnymi instrumentami dotyczącymi praw człowieka ratyfikowanymi przez Białoruś;

4.  wzywa rząd Białorusi do rehabilitacji uwolnionych więźniów politycznych oraz do pełnego przywrócenia im praw obywatelskich i politycznych;

5.  wyraża zaniepokojenie faktem, że od 2000 r. na Białorusi nie zarejestrowano żadnej nowej partii politycznej; apeluje o zniesienie wszelkich ograniczeń w tym zakresie; podkreśla, że wszystkie partie polityczne muszą mieć prawo do prowadzenia nieograniczonej działalności politycznej, zwłaszcza w okresie kampanii wyborczej;

6.  oczekuje od władz zaprzestania prześladowań niezależnych mediów ze względów politycznych; apeluje o odejście od praktyki prowadzenia postępowań administracyjnych i arbitralnego stosowania art. 22.9 ust. 2 kodeksu administracyjnego przeciwko niezależnym dziennikarzom za współpracę z zagranicznymi mediami bez uzyskania akredytacji, gdyż ogranicza to prawo do wolności wypowiedzi i rozpowszechnianie informacji;

7.  apeluje do rządu Białorusi o niezwłoczne uchylenie art. 193/1 kodeksu karnego, który penalizuje organizowanie prac niezarejestrowanych stowarzyszeń i organizacji publicznych oraz uczestnictwo w tych pracach, a także o zezwolenie na pełne, swobodne i nieograniczone funkcjonowanie prawne stowarzyszeń i organizacji publicznych; w szczególności zwraca uwagę Komisji na fakt, że obecnie, w wyniku stosowania art. 193/1 oraz innych środków ograniczających, ponad 150 białoruskich organizacji pozarządowych jest zarejestrowanych na Litwie, w Polsce, w Czechach oraz w innych krajach;

8.  wzywa władze białoruskie do zrewidowania polityki nakładania dużych obciążeń podatkowych na międzynarodowe wsparcie finansowe dla sektora pozarządowego na Białorusi;

9.  zdecydowanie potępia politykę rządu białoruskiego polegającą na wykorzystywaniu sił specjalnych do ingerowania w wewnętrzne sprawy organizacji społeczeństwa obywatelskiego, w tym organizacji reprezentujących mniejszości narodowe, takich jak niezależna organizacja pozarządowa Związek Polaków na Białorusi;

10.  wzywa Białoruś – jedyny kraj w Europie, który nadal stosuje karę śmierci i który niedawno wznowił egzekucje – do przyłączenia się do światowego moratorium na wykonywanie kary śmierci, co byłoby pierwszym krokiem do trwałego zniesienia tej kary; przypomina, że kara śmierci jest wyrazem nieludzkiego i poniżającego traktowania, nie ma dowiedzionego skutku odstraszającego i sprawia, że ewentualne błędy sądu stają się nieodwracalne; apeluje o to, by Europejska Służba Działań Zewnętrznych i Komisja nadały zdecydowany priorytet wyżej wymienionym kwestiom w ramach bieżącego dialogu UE–Białoruś dotyczącego praw człowieka; w tym kontekście z zadowoleniem przyjmuje fakt, że Rada Ministrów Białorusi zatwierdziła plan działania na rzecz wdrożenia zaleceń wydanych przez grupę roboczą Rady Praw Człowieka ONZ ds. powszechnego okresowego przeglądu praw człowieka, i oczekuje pełnej realizacji tego planu;

11.  wzywa UE do utrzymania tempa działań na rzecz dalszej normalizacji stosunków z Białorusią; ponownie podkreśla, że istniejące różnice można najlepiej wyeliminować poprzez usprawnienie kanałów komunikacji oraz że dalsze zaangażowanie UE, a zwłaszcza Parlamentu Europejskiego, w dialog z Białorusią, a w szczególności z jej obywatelami i społeczeństwem obywatelskim, a także z parlamentem i różnymi partiami politycznymi, może przynieść wymierne efekty i przyczynić się do niezależności, suwerenności i dobrobytu tego kraju;

12.  apeluje o to, by ESDZ i Komisja kontynuowały i zwiększały wsparcie dla organizacji społeczeństwa obywatelskiego działających na Białorusi oraz poza jej granicami; podkreśla w tym kontekście potrzebę wspierania wszelkich niezależnych źródeł informacji dla społeczeństwa białoruskiego, w tym przekazów medialnych w języku białoruskim, również z zagranicy;

13.  zauważa, że w styczniu 2014 r. rozpoczęły się negocjacje w sprawie ułatwień wizowych, co ma służyć poprawie kontaktów międzyludzkich i zachęceniu do tworzenia społeczeństwa obywatelskiego; podkreśla, że Komisja i ESDZ powinny podjąć niezbędne działania w celu przyspieszenia postępów w rej kwestii;

14.  popiera prowadzoną przez UE politykę „krytycznego zaangażowania” wobec władz Białorusi i wyraża gotowość do wniesienia wkładu w tę politykę, również za pośrednictwem Delegacji do spraw stosunków z Białorusią; wzywa Komisję, aby uważnie monitorowała inicjatywy ustawodawcze oraz aby kontrolowała ich wdrażanie; przypomina, że UE musi dbać o to, aby jej zasobów nie wykorzystywano do represjonowania organizacji społeczeństwa obywatelskiego, obrońców praw człowieka, niezależnych dziennikarzy i liderów opozycji;

15.  jest zaniepokojony problemami w zakresie bezpieczeństwa, jakie niesie ze sobą budowa białoruskiej elektrowni jądrowej w Ostrowcu, niespełna 50 km od Wilna, stolicy Litwy, i w pobliżu granicy polskiej; podkreśla potrzebę kompleksowego międzynarodowego nadzoru nad realizacją tego projektu w celu zapewnienia jego zgodności z międzynarodowymi wymogami i normami w zakresie bezpieczeństwa jądrowego i ochrony środowiska, w tym z konwencjami ONZ z Espoo i Aarhus; wzywa Komisję, aby poruszyła kwestie bezpieczeństwa i przejrzystości dotyczące budowy tej elektrowni jądrowej w ramach dialogu z Białorusią i Rosją, mając na względzie, że projekt ten jest finansowany przez Rosję i opiera się na technologii opracowanej przez Rosatom, a także aby przedkładała regularne sprawozdania Parlamentowi i państwom członkowskim, zwłaszcza tym sąsiadującym z Białorusią; wzywa Radę i Komisję, aby wykorzystały dostępne im środki nacisku, takie jak uzależnienie unijnej pomocy makrofinansowej od spełnienia określonych warunków, w celu zapewnienia przestrzegania przez Białoruś międzynarodowych standardów bezpieczeństwa, jeżeli chodzi o elektrownię jądrową w Ostrowcu, zwłaszcza w odniesieniu do przeprowadzenia testu wytrzymałościowego, jak uzgodniono z Komisją w dniu 23 czerwca 2011 r.;

16.  przykłada dużą wagę do przystąpienia Białorusi do Zgromadzenia Parlamentarnego Euronest, zgodnie z aktem ustanawiającym, jak tylko spełnione zostaną warunki polityczne, a także z niecierpliwością oczekuje na to przystąpienie, ponieważ byłoby ono naturalnym przedłużeniem uczestnictwa Białorusi w wielostronnych ramach współpracy w obrębie Partnerstwa Wschodniego;

17.  ponownie podkreśla swoje zobowiązanie do działania na rzecz narodu białoruskiego, do wspierania jego demokratycznych aspiracji i inicjatyw oraz do działania na rzecz zapewnienia temu krajowi stabilnej, demokratycznej i dostatniej przyszłości;

18.  zobowiązuje swojego przewodniczącego do przekazania niniejszej rezolucji wiceprzewodniczącej Komisji/wysokiej przedstawiciel Unii do spraw zagranicznych i polityki bezpieczeństwa, Europejskiej Służbie Działań Zewnętrznych, Radzie, Komisji, państwom członkowskim, OBWE/ODIHR, Radzie Europy oraz władzom białoruskim.