Il-Parlament Ewropew,

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 3 tat-Trattat dwar l-Unjoni Ewropea (TUE),

–  wara li kkunsidra l-Artikoli 4, 6, 9, 114, 153, 169 u 191 tat-Trattat dwar il-Funzjonament tal-Unjoni Ewropea (TFUE), u b'mod partikolari l-Artikolu 168 tiegħu,

–  wara li kkunsidra l-Karta tad-Drittijiet Fundamentali tal-Unjoni Ewropea, b'mod partikolari l-Artikolu 35 tagħha,

–  wara li kkunsidra r-riżoluzzjoni tiegħu tas-17 ta' April 2020 dwar azzjoni koordinata tal-UE biex tikkumbatti l-pandemija tal-COVID‑19 u l-konsegwenzi tagħha(1),

–  wara li kkunsidra l-manifest tal-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa (WHO) għal irkupru f'saħħtu u ekoloġiku mill-COVID‑19(2),

–  wara li kkunsidra l-Artikolu 132(2) tar-Regoli ta' Proċedura tiegħu,

A.  billi l-COVID‑19 uriet l-interdipendenzi bejn is-saħħa tal-bniedem u s-saħħa tal-pjaneta tagħna u l-vulnerabbiltajiet tagħna; billi l-feġġien ta' mard żoonotiku li jittrasferixxi mill-annimali għall-bnedmin huwa aggravat mit-tibdil fil-klima antropoġeniku, il-qerda tal-bijodiversità u d-degradazzjoni ambjentali;

B.  billi l-manifest tal-WHO għal irkupru f'saħħtu u ekoloġiku mill-COVID‑19 jistabbilixxi sitt preskrizzjonijiet għal irkupru f'saħħtu u ekoloġiku:

C.  billi din ir-riżoluzzjoni se tiffoka fuq il-kamp ta' applikazzjoni aktar dejjaq tal-politiki tas-saħħa pubblika kif imsemmi fl-Artikolu 168 u l-Artikolu 114 TFUE;

D.  billi l-COVID‑19 enfasizzat il-fatt li l-Unjoni Ewropea m'għandhiex għodod b'saħħithom biżżejjed biex tindirizza emerġenza tas-saħħa bħat-tixrid ta' mard infettiv ġdid, li min-natura tiegħu ma jafx fruntieri;

E.  billi l-Organizzazzjoni Dinjija tas-Saħħa (WHO) tiddeskrivi s-saħħa bħala "stat sħiħ ta' benesseri fiżiku, mentali u soċjali u mhux biss bħala n-nuqqas ta' mard jew infermità";

F.  billi d-dritt għas-saħħa fiżika u mentali huwa dritt fundamentali tal-bniedem; billi kull persuna, mingħajr diskriminazzjoni, għandha d-dritt li jkollha aċċess għal kura tas-saħħa moderna u komprensiva; billi l-kopertura tas-saħħa universali hija Għan ta' Żvilupp Sostenibbli li l-firmatarji kollha impenjaw ruħhom li jilħqu sal-2030;

G.  billi l-Artikolu 168 TFUE jistipula li "livell għoli ta' ħarsien tas-saħħa fiżika u mentali għandu jkun assigurat fid-definizzjoni u l-implimentazzjoni tal-istrateġiji u l-attivitajiet kollha tal-Unjoni", u billi l-Qorti tal-Ġustizzja tal-Unjoni Ewropea f'diversi digrieti qalet li l-UE tista' ssegwi objettivi ta' saħħa pubblika permezz ta' miżuri relatati mas-suq intern;

H.  billi, skont l-Artikolu 168 TFUE, l-Istati Membri jibqgħu responsabbli għad-definizzjoni tal-politika tas-saħħa tagħhom u l-organizzazzjoni u l-għoti ta' servizzi tas-saħħa u kura medika, inklużi l-ġestjoni tas-servizzi tas-saħħa u l-kura medika u l-allokazzjoni tar-riżorsi assenjati lilhom;

I.  billi għad hemm lok biex l-Unjoni Ewropea twettaq aħjar il-politika tas-saħħa pubblika fil-parametri eżistenti tat-Trattati; billi d-dispożizzjonijiet dwar is-saħħa pubblika skont it-Trattati għadhom fil-biċċa l-kbira mhux utilizzati biżżejjed f'termini tal-użu possibbli tagħhom biex iwettqu l-impenji(3);

J.  billi s-sistemi tal-kura tas-saħħa pubblika jinsabu taħt pressjoni kbira biex jiżguraw kura adegwata għall-pazjenti kollha; billi kwalunkwe miżura biex jitnaqqas id-defiċit pubbliku m'għandhiex twassal għal nuqqas ta' fondi għas-sistema tal-kura tas-saħħa jew għat-tbatija tal-pazjenti;

K.  billi huwa magħruf li l-aċċess għall-kura tas-saħħa transfruntiera, u koordinazzjoni u promozzjoni aħjar tal-aħjar prattika bejn l-Istati Membri, jistgħu jġibu magħhom ħafna benefiċċji għas-saħħa pubblika(4);

L.  billi x-xejriet demografiċi attwali, l-aċċess għat-trattament għal kulħadd, il-prevalenza għolja ta' mard kroniku, is-saħħa elettronika/id-diġitalizzazzjoni u s-sostenibbiltà tas-sistemi tal-kura tas-saħħa amplifikaw l-enfasi fuq il-politika tas-saħħa pubblika tal-Unjoni Ewropea;

M.  billi l-komunikazzjoni tal-Kummissjoni tal-20 ta' Ottubru 2009 intitolata "Is-Solidarjetà fis-Saħħa: It-tnaqqis tal-Inugwaljanzi fis-Settur tas-Saħħa fl-UE" (COM(2009)0567) tenfasizza li, madwar l-UE, jeżisti diżlivell soċjali fl-istat tas-saħħa; billi l-WHO tiddefenixxi dan id-diżlivell soċjali bħala r-rabta bejn l-inugwaljanzi soċjoekonomiċi u l-inugwaljanzi fl-oqsma tas-saħħa u tal-aċċess għall-kura tas-saħħa; billi l-inugwaljanzi fis-saħħa għandhom għeruqhom fl-inugwaljanzi soċjali f'termini tal-kundizzjonijiet tal-għajxien u mudelli ta' mġiba soċjali marbutin mal-ġeneru, ir-razza, l-istandards tal-edukazzjoni, l-impjiegi, id-dħul u d-distribuzzjoni inugwali tal-aċċess għall-għajnuna medika, għall-prevenzjoni tal-mard u għas-servizzi ta' promozzjoni tas-saħħa;

N.  billi l-UE attwalment tirregola l-prodotti li għandhom impatt fuq is-saħħa u l-eżiti tas-saħħa, inklużi t-tabakk, l-alkoħol, l-ikel u s-sustanzi kimiċi, kif ukoll il-farmaċewtiċi u t-tagħmir mediku;

O.  billi r-reżistenza antimikrobika (AMR) tippreżenta riskju serju tas-saħħa globali għas-saħħa tal-bniedem u tal-annimali;

P.  billi jeżistu regolamenti u politiki tal-UE dwar il-provi kliniċi u dwar il-koordinazzjoni tas-sistemi tal-kura tas-saħħa permezz tad-Direttiva dwar il-Kura tas-Saħħa Transkonfinali(5), u billi jinsabu għaddejjin diskussjonijiet dwar il-proposta dwar il-valutazzjonijiet tat-teknoloġija tas-saħħa;

Q.  billi r-riċerka dwar is-saħħa hija ffinanzjata permezz tal-Programm Orizzont 2020 u l-qafas futur ta' Orizzont Ewropa, il-Programm tas-Saħħa u l-programm li jmiss tal-Programm L-UE għas-Saħħa, kif ukoll b'fondi oħra tal-UE; billi l-programm L-UE għas-Saħħa, li għalih hemm propost baġit ta' EUR 9,4 biljun, huwa indikazzjoni qawwija tar-rwol dejjem akbar tal-UE f'termini tal-politika tas-saħħa pubblika;

R.  billi l-Aġenzija Ewropea għall-Mediċini, l-Aġenzija Ewropea għas-Sustanzi Kimiċi, l-Awtorità Ewropea dwar is-Sigurtà fl-Ikel, iċ-Ċentru Ewropew għall-Prevenzjoni u l-Kontroll tal-Mard u l-Aġenzija Ewropea għas-Sigurtà u s-Saħħa fuq il-Post tax-Xogħol huma kollha aġenziji Ewropej b'funzjonijiet importanti tas-saħħa pubblika;

S.  billi l-infrastruttura attwali għar-rispons ta' emerġenza, inkluż iċ-Ċentru Ewropew għall-Prevenzjoni u l-Kontroll tal-Mard, id-Deċiżjoni dwar it-Theddid Transfruntier għas-Saħħa u l-Mekkaniżmu tal-Unjoni għall-Protezzjoni Ċivili, ġiet ittestjata sal-limiti tagħha matul din il-kriżi tas-saħħa;

T.  billi l-ħaddiema fis-setturi tas-saħħa u tal-kura ġew esposti għal riskji għoljin b'mod inaċċettabbli u, f'xi każijiet, ġew imġiegħla jieħdu deċiżjonijiet dwar min seta' u ma setax jirċievi kura tas-saħħa intensiva; billi ħafna ħaddiema essenzjali, transfruntiera u staġjonali, u ħaddiema f'industriji bħall-biċċeriji u tal-produzzjoni tal-ikel kienu f'sitwazzjoni partikolarment vulnerabbli;

U.  billi l-kriżi tal-COVID‑19 bidlet il-kundizzjonijiet tax-xogħol ta' ħafna ħaddiema fl-Ewropa, filwaqt li enfasizzat xi kwistjonijiet li kienu diġà jeżistu qabel u qajmet mistoqsijiet ġodda rigward is-saħħa u s-sikurezza fuq il-post tax-xogħol;

V.  billi l-COVID‑19 affettwat b'mod sproporzjonat lill-popolazzjonijiet vulnerabbli, lill-minoranzi etniċi, lir-residenti fid-djar tal-kura, lis-servizzi residenzjali għall-persuni anzjani u lill-persuni b'diżabbiltà;

W.  billi l-aċċess ggħal servizzi tas-saħħa sesswali u riproduttiva u d-drittijiet relatati ġie affettwat b'mod negattiv matul il-kriżi tas-saħħa, u n-nisa, it-tfal u l-persuni LGBT+ kienu f'riskju ogħla li jkunu vittmi ta' vjolenza u diskriminazzjoni;

X.  billi ħafna mill-effetti fit-tul fuq is-saħħa tal-COVID‑19, inklużi l-effetti fuq is-saħħa mentali, għadhom mhumiex magħrufa;

Y.  billi l-kriżi tas-saħħa tal-COVID‑19 u t-tixrid tagħha fl-Ewropa kixfu d-differenza fil-kapaċità bejn is-sistemi tal-kura tas-saħħa tal-Istati Membri, u wrew li, f'ċirkustanzi fejn tfiġġ theddida mhux mistennija għas-saħħa, xi Stati Membri jistgħu isiru dipendenti fuq il-pajjiżi ġirien tagħhom li għandhom sistemi reżiljenti biżżejjed;

Z.  billi l-approċċi differenti li ntużaw fl-UE għall-ġbir ta' data relatata mal-COVID‑19 għamluha diffiċli li d-data titqabbel;

AA.  billi l-kriżi tal-COVID‑19 uriet l-importanza tal-politiki tas-saħħa bbażati fuq l-evidenza, inklużi inizjattivi għall-prevenzjoni u t-trattament; billi l-miżuri preventivi għandhom ikunu proporzjonati;

AB.  billi l-akkwist konġunt tal-UE ntuża b'suċċess għall-akkwist ta' tagħmir protettiv personali, kits għat-testijiet, ventilaturi u ċerti mediċini, għalkemm il-mekkaniżmu wera li kien aktar bil-mod u inqas effikaċi milli kien meħtieġ; billi l-kapaċità tal-UE ssaħħet biex tinkludi riżerva ta' riżorsi ewlenin bħal maskli, ventilaturi, u tagħmir tal-laboratorju, li se jingħataw fejn l-aktar hemm bżonnhom;

AC.  billi daħlu fis-seħħ bosta arranġamenti ad hoc matul il-kriżi tas-saħħa tal-COVID‑19, inkluż il-bord ta' esperti tal-Kummissjoni u l-linji gwida għat-trattament tal-pazjenti u t-twassil ta' ħaddiema tal-kura tas-saħħa fi Stati Membri oħra;

AD.  billi l-katini tal-provvista farmaċewtika jiddependu fuq ingredjenti farmaċewtiċi attivi jew ġeneriċi li huma manifatturati f'pajjiżi terzi, xi drabi minn fabbrika waħda biss madwar id-dinja; billi l-projbizzjonijiet fuq l-esportazzjoni imposti matul il-kriżi tas-saħħa tal-COVID‑19 enfasizzaw il-periklu tad-dipendenza sħiħa fuq dawn il-ktajjen tal-provvista;

AE.  billi l-konsegwenzi psikoloġiċi tal-COVID‑19 ġew enfasizzati f'ħafna rapporti u studji, u persuni ta' kull età ġew affettwati mill-ħtieġa tal-iżolament soċjali għal perjodu ta' żmien twil biex jitwaqqaf it-tixrid tal-virus;

AF.  billi tinħtieġ azzjoni urġenti li tindirizza l-bżonnijiet tas-saħħa u tal-kura tal-anzjani;

AG.  billi xi Stati Membri jbatu b'mod sinifikanti mill-eżodu tal-imħuħ, fejn il-professjonisti tal-kura tas-saħħa tagħhom bi kwalifiki għoljin jagħżlu li jaħdmu fi Stati Membri b'paga u kundizzjonijiet tax-xogħol aħjar minn tagħhom;

AH.  billi l-eżitazzjoni għall-vaċċini u l-impatt tagħha fuq is-saħħa pubblika huma ta' tħassib dejjem akbar; billi tinħtieġ aktar ċarezza dwar il-benefiċċji u r-riskji tal-immunizzazzjoni fl-organizzazzjoni u t-twassil ta' programmi ta' tilqim fl-Istati Membri;

AI.  billi l-konferenza tad-donaturi ospitata mill-Kummissjoni fl-4 ta' Mejju 2020 biex jinkisbu EUR 7,5 biljun għall-iżvilupp ta' vaċċini, trattamenti u għodod bħala ġid komuni globali b'rabta mal-COVID‑19 fis-27 ta' Mejju 2020 kienet laħqet il-EUR 15,9 biljun; billi l-Kummissjoni, fil-komunikazzjoni tagħha bl-isem "Il-mument tal-Ewropa: Tiswija u Tħejjija għall-Ġenerazzjoni li Jmiss" (COM(2020)0456), iddikjarat li "kull vaċċin futur irid jiġi prodott mid-dinja, għad-dinja kollha u jkun affordabbli u aċċessibbli għal kulħadd";

AJ.  billi l-Istrateġija tal-UE għat-Tilqim tiddependi fuq ftehimiet antiċipati ta' xiri iżda ma ssemmix id-disponibbiltà skont il-kost;

AK.  billi l-flessibilitajiet previsti fil-Ftehim dwar l-Aspetti tad-Drittijiet tal-Proprjetà Intellettwali Relatati mal-Kummerċ (TRIPS), li reġgħu ġew affermati fid-Dikjarazzjoni ta' Doha, jistgħu jintużaw għall-ħruġ ta' liċenzji obbligatorji fi kriżijiet tas-saħħa pubblika;

AL.  billi t-theddid transfruntier jista' jiġi indirizzat biss b'mod konġunt u għalhekk jeħtieġ il-kooperazzjoni u s-solidarjetà tal-komunità internazzjonali kollha;

1.  Jistieden lill-istituzzjonijiet Ewropej u lill-Istati Membri jisiltu t-tagħlimiet tajbin mill-kriżi tal-COVID‑19 u jimpenjaw ruħhom f'kooperazzjoni ħafna aktar b'saħħitha fil-qasam tas-saħħa; jappella għalhekk għal għadd ta' miżuri biex tinħoloq Unjoni Ewropea tas-Saħħa;

2.  Jenfasizza li t-Trattat jippermetti li tittieħed ħafna aktar azzjoni Ewropea milli ttieħdet s'issa; jistieden lill-Kummissjoni teżamina l-possibbiltajiet kollha, u jistieden lill-Istati Membri jħarsu lejn l-għażliet b'mod aktar pożittiv milli għamlu fl-imgħoddi;

3.  Jappoġġja bil-qawwa l-approċċ tas-"saħħa fil-politiki kollha" u jappella għall-implimentazzjoni sħiħa tiegħu, bl-integrazzjoni tal-aspetti tas-saħħa fil-politiki kollha rilevanti bħall-agrikoltura, it-trasport, il-kummerċ internazzjonali, ir-riċerka, l-ambjent u l-protezzjoni tal-klima, kif ukoll b'valutazzjoni sistematika tal-impatt fuq is-saħħa ta' dawn il-politiki;

4.  Jirrimarka li l-kriżi tal-COVID‑19 għadha m'għaddietx u li, jekk ma neżerċitawx approċċ prudenti, se jkun hemm aktar infezzjonijiet u fatalitajiet; huwa ferm favur li jittieħdu miżuri effikaċi biex jipprevjenu u jikkontrollaw l-infezzjonijiet;

5.  Jistieden lill-Kummissjoni, lill-Istati Membri u lis-sħab globali jiżguraw l-aċċess rapidu, ugwali u affordabbli għall-vaċċini u t-trattamenti futuri kollha għall-COVID‑19 hekk kif dawn isiru disponibbli, għall-popli kollha madwar id-dinja;

6.  Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jappoġġjaw b'mod formali l-Pul ta' Aċċess għat-Teknoloġija tal-COVID‑19 (C-TAP), u jippermettu l-kondiviżjoni massima tal-għarfien, il-proprjetà intellettwali u d-data relatati mat-teknoloġija dwar is-saħħa marbutin mal-COVID‑19, għall-benefiċċju tal-pajjiżi u ċ-ċittadini kollha;

7.  Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jinkorporaw is-salvagwardji kollettivi favur il-pubbliku rigward il-finanzjament pubbliku, bħat-trasparenza, il-klawżoli tal-aċċessibbiltà u tal-affordabbiltà u l-liċenzji mhux esklużivi għall-isfruttament tal-prodotti finali, fis-sejħiet attwali u futuri kollha għal finanzjament u investiment;

8.  Jappella għad-djalogu u l-kooperazzjoni mal-pajjiżi terzi; iħeġġeġ lill-Istati Membri joħorġu liċenzji obbligatorji, fil-każ li pajjiżi terzi ma jikkondividux il-vaċċin u/jew it-terapija jew l-għarfien rispettiv;

9.  Jistieden lill-Istati Membru biex b'mod urġenti jwettqu testijiet tal-istress fuq is-sistemi tagħhom tal-kura tas-saħħa biex jidentifikaw dgħufijiet u jivverifikaw li huma mħejjija għall-possibbiltà li l-COVID‑19 terġa' żżid u kwalunke kriżi tas-saħħa futura; jistieden lill-Kummissjoni tikkoordina din il-ħidma u tistabbilixxi parametri komuni;

10.  Jistieden lill-Kummissjoni tipproponi direttiva dwar standards minimi għal kura tas-saħħa ta' kwalità, ibbażata fuq is-sejbiet tat-testijiet tal-istress, li żżomm il-kompetenza tal-Istati Membri fil-ġestjoni, l-organizzazzjoni u l-finanzjament tas-sistemi tal-kura tas-saħħa tagħhom iżda li tiggarantixxi s-sikurezza tal-pazjent, standards tax-xogħol u tal-impjiegi diċenti għall-ħaddiema tal-kura tas-saħħa u r-reżiljenza Ewropea fil-konfront ta' pandemiji u kriżijiet oħra tas-saħħa pubblika;

11.  jistieden lill-Kummissjoni tintegra l-finanzjament adegwat tas-sistema tal-kura tas-saħħa u l-indikaturi u l-miri tal-benessri fi ħdan ir-rakkomandazzjonijiet speċifiċi għall-pajjiż skont is-Semestru Ewropew;

12.  Jitlob lill-Kummissjoni tadotta sett komuni ta' determinanti tas-saħħa biex timmonitorja l-inugwaljanzi tas-saħħa skont l-età, is-sess, l-istatus soċjoekonomiku u l-pożizzjoni ġeografika u tistabbilixxi metodoloġija għall-verifika tas-sitwazzjoni tas-saħħa fl-Istati Membri bil-ħsieb li tidentifika u tipprijoritizza l-oqsma li jeħtieġu titjib u aktar fondi; iqis li l-Kummissjoni għandha tevalwa l-effikaċja tal-miżuri sabiex jitnaqqsu l-inugwaljanzi fis-saħħa li jirriżultaw minn politiki relatati ma' fatturi ta' riskju soċjali, ekonomiku u ambjentali;

13.  Jistieden lill-Kummissjoni tipproponi l-ħolqien ta' Mekkaniżmu Ewropew ta' Rispons Sanitarju (EHRM) biex jirrispondi għat-tipi kollha ta' kriżijiet tas-saħħa, biex issaħħaħ il-koordinazzjoni operattiva fil-livell tal-UE, u biex jimmonitorja l-kostituzzjoni u l-iskattar tar-riżerva strateġika tal-mediċini u tat-tagħmir mediku u jiżgura l-funzjonament tajjeb tagħha; jenfasizza li l-EHRM għandu jifformalizza l-metodi ta' ħidma stabbiliti waqt il-kriżi tas-saħħa tal-COVID‑19, filwaqt li jibni fuq il-miżuri previsti fid-Direttiva dwar il-Kura tas-Saħħa Transkonfinali, id-Deċiżjoni dwar it-Theddid Transkonfinali għas-Saħħa(6) u l-Mekkaniżmu tal-Unjoni għall-Protezzjoni Ċivili;

14.  Jappella għall-ħolqien ta' unità għall-ġestjoni tal-kriżijiet tas-saħħa biex tmexxi l-EHRM, immexxija mill-Kummissarju għas-Saħħa u mill-Kummissarju għall-Ġestjoni tal-Kriżijiet, u appoġġjata mill-ECDC, l-EMA u l-bord ta' esperti; jitlob li din l-unità titħejja bi pjan ta' emerġenza għall-pandemija, sabiex ikun hemm rispons koordinat;

15.  Jappella għall-ħolqien ta' pjattaforma ta' skambju diġitali, bħall-Portal ta' Data dwar il-COVID‑19, li tista' tiffaċilita skambji dwar data epidemjoloġika, rakkomandazzjonijiet lill-professjonisti tas-saħħa u l-isptarijiet, u dwar l-istat eżatt ta' kapaċitajiet mobilizzabbli u ta' stokkijiet ta' prodotti mediċinali;

16.  Iqis li l-Unjoni għandha tkun tista' tiddependi fuq il-mobilizzazzjoni tal professjonisti tas-saħħa permezz tal-Korp Mediku Ewropew, li nħoloq biex jippermetti assistenza medika rapida u għarfien espert dwar is-saħħa pubblika lill-Istati Membri kollha;

17.  Jitlob li l-akkwist konġunt tal-UE jintuża għall-akkwist ta' vaċċini u ta' trattamenti tal-COVID‑19, u biex jintuża b'mod aktar sistematiku biex jiġi evitat li l-Istati Membri jikkompetu ma' xulxin u biex jiġi żgurat aċċess ugwali u affordabbli għal mediċini u apparat mediku importanti, b'mod partikolari għal antibijotiċi ġodda innovattivi, vaċċini ġodda u mediċini kurattivi, u mediċini għal mard rari;

18.  Jistieden lill-Kummissjoni tipproponi regolament ġdid dwar it-theddid transkonfinali għas-saħħa biex jissostitwixxi d-Deċiżjoni dwar it-Theddid Transkonfinali għas-Saħħa, fost l-oħrajn biex l-akkwist konġunt tal-UE jsir aktar malajr u aktar effettiv fi kriżijiet tas-saħħa, biex jiġu garantiti l-effiċjenza u t-trasparenza tal-proċess u biex jiġi żgurat aċċess ugwali u affordabbli għal trattamenti ġodda;

19.  Iħeġġeġ lill-Kunsill jadotta malajr kemm jista' jkun il-mandat tiegħu dwar il-proposta dwar l-HTA sabiex ikunu jistgħu jiġu konklużi n-negozjati sa tmiem is-sena;

20.  Jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jippreżentaw proposta ġdida biex tiġi riveduta d-Direttiva 89/105/KEE dwar it-trasparenza tal-prezzijiet, filwaqt li jiżguraw it-trasparenza tal-ispejjeż tar-R&Ż, u jagħtu lill-Istati Membri bażi ugwali meta jinnegozjaw mal-manifatturi għal trattamenti li ma jiġux akkwistati b'mod konġunt;

21.  Jinsisti fuq l-implimentazzjoni malajr tar-Regolament dwar il-Provi Kliniċi li ilha tiġi posposta biex tiġi żgurata t-trasparenza tar-riżultati tal-provi kliniċi, irrispettivament mill-eżitu, u biex jiġu ffaċilitati provi kliniċi transfruntiera fuq skala ikbar; jenfasizza li eżiti negattivi jew mhux konklużivi mill-provi kliniċi jirrappreżentaw għarfien importanti li jista' jgħin biex titjieb ir-riċerka futura;

22.  Jitlob li l-Istrateġija Farmaċewtika tal-UE tindirizza l-problemi fil-ktajjen ta' provvista farmaċewtiċi tal-UE u dawk globali, li għandha tinkludi miżuri leġiżlattivi, politiki u inċentivi li jżidu l-produzzjoni ta' APIs u mediċini essenzjali fl-Ewropa u biex tiddiversifika l-katina tal-provvista biex jiġu ggarantiti l-forniment u l-aċċess affordabbli f'kull mument; iqis li l-Istrateġija Farmaċewtika tal-UE għandha tkun mingħajr preġudizzju għall-azzjonijiet li għandhom jittieħdu skont l-approċċ strateġiku għall-farmaċewtiċi fl-ambjent;

23.  Iħeġġeġ lill-pajjiżi kollha biex jissieħbu fil-Ftehim dwar l-Eliminazzjoni tad-Dazji fuq il-Prodotti Farmaċewtiċi tal-WTO, u biex il-kamp ta' applikazzjoni tiegħu jiġi estiż għall-prodotti farmaċewtiċi u mediċinali kollha u jsostni li l-UE jeħtiġilha żżomm sistema tal-IP Ewropea robusta biex tinkoraġġixxi r-R&Ż u l-manifattura fl-Ewropa, u biex tiżgura li l-Ewropa tibqa' innovatriċi u mexxejja fil-livell dinji;

24.  Jitlob linji gwida mmirati mill-Kummissjoni dwar id-Direttiva dwar l-Akkwist Pubbliku rigward l-għoti ta' offerti għas-settur farmaċewtiku; jitlob li dawn il-linji gwida jkunu bbażati fuq "l-aktar offerta ekonomikament vantaġġuża" (kriterju MEAT), biex b'hekk l-awtorità kontraenti tkun tista' tqis il-kriterji li jirriflettu l-aspetti kwalitattivi, tekniċi u sostenibbli tas-sottomissjoni tal-offerta kif ukoll il-prezz;

25.  Jistieden lill-Istati Membri jippromwovu u jiżguraw l-aċċess għas-servizzi tad-drittijiet sesswali u riproduttivi, inkluż l-aċċess għall-kontraċezzjoni u d-dritt għal abort sikur; jistieden lill-Istati Membri jikkunsidraw l-aċċess għall-kontraċezzjoni, inkluża l-kontraċezzjoni ta' emerġenza; , u għal abort sikur fejn dan ikun legalment possibbli, peress li s-servizzi tal-kura tas-saħħa essenzjali għandhom jinżammu fi żminijiet ta' kriżi;

26.  Jiddeplora l-fatt li ċerti Stati Membri naqsu milli jiggarantixxu b'mod effikaċi l-aċċess sikur u f'waqtu għas-saħħa sesswali u riproduttiva u d-drittijiet relatati (SRHR) matul il-pandemija tal-COVID‑19; jafferma mill-ġdid li ċ-ċaħda tas-servizzi tal-SRHR, inkluż l-abort sikur u legali, hija forma ta' vjolenza fuq in-nisa u l-bniet; itenni li d-drittijiet tal-persuni LGBTI huma parti integrali tal-ħidma favur ir-rispett sħiħ għall-SRHR; iħeġġeġ lill-Istati Membri kollha janalizzaw kif operaw is-servizzi tal-SRHR tagħhom waqt il-pandemija u jikkooperaw biex isibu l-aħjar prattiki għall-futur, fid-dawl tal-eżempju stabbilit minn diversi pajjiżi ta' modi tajbin u innovattivi ta' kif jiġu pprovduti s-servizzi tal-SRHR, inklużi t-telemediċina, il-konsultazzjonijiet online u l-abort bikri permezz tal-mediċini mid-dar; jistieden lill-Istati Membri kollha jiggarantixxu edukazzjoni komprensiva dwar is-sesswalità, aċċess faċli għan-nisa għall-ippjanar tal-familja, u l-firxa sħiħa tas-servizzi tas-saħħa riproduttiva u sesswali, inklużi metodi moderni ta' kontraċezzjoni u abort sikur u legali, anki fi żminijiet ta' kriżi;

27.  Jistieden lill-Kummissjoni tipproponi mandat rivedut biex l-ECDC iżid b'mod sinifikanti l-baġit, il-persunal u l-kompetenzi tiegħu, li jippermetti lill-ECDC jestendi l-kompetenzi tiegħu biex ikopri l-mard li ma jitteħidx, jelabora gwida obbligatorja għall-Istati Membri u jkun jista' jikkoordina r-riċerka tal-laboratorju fi żminijiet ta' kriżijiet tas-saħħa;

28.  Jitlob li l-EMA jkollha rwol aktar b'saħħtu fil-monitoraġġ u l-evitar tal-iskarsezzi tal-mediċini u fil-koordinazzjoni tad-disinn u l-approvazzjoni tal-provi kliniċi tal-UE fi żminijiet ta' kriżi;

29.  Jemmen li għandu jiġi esplorat il-ħolqien tal-ekwivalenti Ewropew għall-Biomedical Advanced Research and Development Authority tal-Istati Uniti, li jkun responsabbli għall-akkwist u l-iżvilupp ta' kontromiżuri kontra l-bijoterroriżmu, it-theddid kimiku, nukleari u radjoloġiku kif ukoll l-influwenza pandemika u l-mard emerġenti;

30.  Jitlob li r-rwol tal-Aġenzija Ewropea għas-Sigurtà u s-Saħħa fuq il-Post tax-Xogħol jissaħħaħ biex jiġi żgurat li l-ħaddiema fil-kura tas-saħħa ma jitpoġġewx f'riskju;

31.  Ifakkar fl-impatt partikolarment traġiku tal-COVID-19 fuq faċilitajiet residenzjali fit-tul fl-Ewropa, fejn ġew milquta l-aktar vulnerabbli fis-soċjetà, u l-każijiet fid-djar tal-kura rrappreżentaw aktar minn 50 % tal-imwiet relatati mal-COVID f'ċerti Stati Membri; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri biex jinvestigaw il-kawżi ta’ dawn avvenimenti traġiċi u biex isibu soluzzjonijiet leġiżlattivi xierqa;

32.  Jistieden lill-Kummissjoni biex b'mod urġenti tippreżenta Pjan ta' Azzjoni ġdid dwar il-Forza tax-Xogħol tas-Saħħa tal-UE li se jqis l-esperjenza tal-pandemija biex tipprovdi lill-professjonisti fil-qasam tal-kura tas-saħħa b'qafas strateġiku u operattiv ġdid u adegwat;

33.  Jitlob biex il-Pjanijiet ta' Azzjoni tal-UE dwar ir-reżistenza għall-antimikrobiċi u t-tilqim għandhom jiġu msaħħa b'miżuri legalment vinkolanti, sabiex jiġi limitat l-użu ta' antimikrobiċi biss għal meta jkun strettament meħtieġ, u biex titħeġġeġ l-innovazzjoni għal antibijotiċi ġodda;

34.  Jitlob li tiġi adottata kard tat-tilqim tal-UE;

35.  Jappella għall-istabbiliment ta' portal ta' komunikazzjoni għall-pubbliku li jippermetti lill-Unjoni tikkondividi informazzjoni vvalidata, tibgħat twissijiet liċ-ċittadini u tiġġieled kontra d-diżinformazzjoni; jinnota li dan il-portal jista' jinkludi firxa wiesgħa ta' informazzjoni, kampanji ta' prevenzjoni u programmi ta' edukazzjoni għaż-żgħażagħ, u li jista' jintuża wkoll biex jippromwovi kopertura b'saħħitha ta' immunizzazzjoni fil-livell Ewropew, b'kooperazzjoni mal-ECDC;

36.  Jistieden lill-Kummissjoni tipproponi, b'konsultazzjoni mas-soċjetà ċivili, il-ħolqien ta' Spazju Ewropew għad-Data dwar is-Saħħa, li jirrispetta bis-sħiħ il-qafas Ewropew għall-protezzjoni tad-data, sabiex jittejbu l-istandardizzazzjoni, l-interoperabbiltà, il-kondiviżjoni tad-data u l-adozzjoni u l-promozzjoni ta' standards internazzjonali tad-data dwar is-saħħa;

37.  Jitlob li jiġi adottat pjan ta' azzjoni tal-UE dwar it-trasparenza tal-informazzjoni dwar is-saħħa u li tiġi miġġielda d-diżinformazzjoni;

38.  Jemmen bis-sħiħ fil-prinċipju Saħħa Waħda, li jgħaqqad is-saħħa tal-bniedem, is-saħħa tal-annimali u l-protezzjoni ambjentali; jemmen li l-azzjoni kontra t-tibdil fil-klima, id-degradazzjoni ambjentali, it-telf tal-bijodiversità u l-metodi mhux sostenibbli tal-produzzjoni tal-ikel huma kritiċi biex jipproteġu l-bnedmin minn patoġeni emerġenti; jistieden lill-Kummissjoni u lill-Istati Membri jsaħħu l-applikazzjoni tal-approċċ Saħħa Waħda fl-UE;

39.  Jenfasizza l-ħtieġa li l-prevenzjoni tiġi prijoritizzata, b'benefiċċju kemm għas-saħħa taċ-ċittadini kif ukoll għall-baġits tas-saħħa nazzjonali; Jistieden lill-Kummissjoni tieħu l-azzjoni kollha meħtieġa biex tindirizza d-determinanti tas-saħħa bħall-użu tat-tabakk, il-konsum tal-alkoħol, in-nutrizzjoni ħażina, it-tniġġis tal-arja, l-esponiment għal sustanzi kimiċi perikolużi u l-inugwaljanzi fis-saħħa biex jitjiebu r-riżultati fil-qasam tas-saħħa;

40.  Jitlob li n-Networks ta' Referenza Ewropej (NRE) jiġu estiżi biex jinkludu mard li jittieħed (pereżempju permezz tal-istabbiliment ta' NRE fil-qasam tal-ġestjoni tal-kriżijiet tas-saħħa) u mard li ma jitteħidx;

41.  Jistieden lill-Kummissjoni tħeġġeġ il-possibbiltà li jiġu applikati rati tal-VAT (aktar) baxxi fuq prodotti tajbin għas-saħħa, bħall-frott u l-ħaxix staġjonali u jistieden lill-Istati Membri biex jużaw din il-possibbiltà;

42.  Jistieden lill-Kummissjoni tiżviluppa strateġija għal "Ewropa reżiljenti", li tikkonsisti minn mappa ta' valutazzjoni tar-riskju u għażliet li jindirizzaw ġestjoni tajba u investiment fis-sistemi tal-kura tas-saħħa, u rispons għall-pandemija fil-livell Ewropej, inklużi ktajjen ta' provvista reżiljenti fl-UE; jinsisti, fil-kuntest ta' "Ewropa reżiljenti", dwar il-ħtieġa li tissaħħaħ il-produzzjoni Ewropea, sabiex tiġi rilokata u tinbena industrija tas-saħħa b'saħħitha;

43.  Jitlob li jkun hemm approċċ koordinat, kollaborattiv u miftuħ fil-qasam tar-riċerka u l-innovazzjoni, bi rwol aktar b'saħħtu għall-Kummissjoni u l-Istati Membri fil-koordinazzjoni tar-riċerka epidemjoloġika u dwar is-saħħa sabiex tiġi evitata d-duplikazzjoni u biex ir-riċerka tiġi xprunata lejn eżiti inklużi l-mediċini, il-vaċċini, l-apparat mediku u t-tagħmir mediku meħtieġa;

44.  Jistieden lill-Kummissjoni tivvaluta l-impatt tal-inċentivi tal-proprjetà intellettwali fuq l-innovazzjoni bijomedika b'mod ġenerali u tesplora alternattivi kredibbli u effikaċi għall-protezzjoni esklużiva biex jiġu finanzjati r-R&Ż fil-qasam mediku bħall-għodod numerużi bbażati fuq mekkaniżmi ta' diżakkoppjar;

45.  Jilqa' b'sodisfazzjoni kbir iż-żieda sinifikanti fil-baġit propost għall-programm il-ġdid l-UE għas-Saħħa; jenfasizza, madankollu, li ż-żidiet fil-baġit tas-saħħa tal-UE m'għandhomx ikunu limitati għall-QFP li jmiss, iżda li l-investimenti u l-impenji fit-tul huma meħtieġa; jitlob l-istabbiliment ta' fond iddedikat tal-UE biex isaħħaħ l-infrastrutturi tal-isptarijiet u s-servizzi tas-saħħa, soġġett għal kriterji ċari;

46.  Jiġbed l-attenzjoni għar-rwol fundamentali tar-riċerka dwar is-saħħa, u jitlob aktar sinerġiji mar-riċerka mwettqa fl-Istati Membri, kif ukoll li jinħoloq network akkademiku dwar is-saħħa fl-UE bħala parti minn pjan globali dwar is-saħħa;

47.  Jissottolinja r-rwol importanti tal-industrija Ewropea fil-farmaċewtika u f'oqsma oħra relatati mas-saħħa; jitlob qafas regolatorju ċar għan-negozji Ewropej, kif ukoll riżorsi dedikati għax-xjenza u r-riċerka dwar is-saħħa, billi industrija tas-saħħa Ewropea b'saħħitha u teknikament avvanzata kif ukoll komunità ta' riċerka kompetittiva huma ta' interess fundamentali;

48.  Jilqa' l-impenn tal-Kummissjoni li tippreżenta Pjan ta' Azzjoni tal-UE kontra l-Kanċer;

49.  Jappella għal Pjan ta' Azzjoni tal-UE għall-2021-2027 dwar is-saħħa mentali u li tingħata attenzjoni ugwali lill-fatturi bijomediċi u psikosoċjali tas-saħħa tal-mard mentali;

50.  Jappella għal Pjan ta' Azzjoni tal-UE dwar it-tixjiħ f'saħħtu biex titjieb il-kwalità tal-ħajja ta' persuni akbar fl-età;

51.  Jappella għal Pjan ta' Azzjoni tal-UE dwar mard rari u traskurat;

52.  Jistieden lill-Kummissjoni tippreżenta proposta dwar it-titjib tal-finanzjament indipendenti tal-gruppi ta' pazjenti Ewropej;

53.  Jistieden lill-Kummissjoni tipproponi mingħajr aktar dewmien Qafas Strateġiku ġdid għas-Saħħa u s-Sikurezza;

54.  Iqis li l-lezzjonijiet meħuda mill-kriżi tal-COVID‑19 għandhom jiġu indirizzati bħala parti mill-Konferenza dwar il-Futur tal-Ewropa, li tista' tressaq proposti ċari dwar kif għandha tissaħħaħ il-politika tas-saħħa tal-UE;

55.  Jenfasizza d-dimensjoni internazzjonali tas-saħħa; Iqis li l-kooperazzjoni ma' pajjiżi terzi dwar l-iskambju tal-għarfien u l-aħjar prattiki fit-tħejjija u r-rispons tas-sistemi tas-saħħa għandha tissaħħaħ; jistieden lill-UE tikkoopera bis-sħiħ mal-WHO u korpi internazzjonali oħra fil-ġlieda kontra l-mard infettiv, tikseb kopertura universali tas-saħħa għal kulħadd u ssaħħaħ is-sistemi tas-saħħa madwar id-dinja;

56.  Jagħti istruzzjonijiet lill-President tiegħu biex jgħaddi din ir-riżoluzzjoni lill-Kunsill u lill-Kummissjoni.

(1) Testi adottati, P9_TA(2020)0054. (2) https://www.who.int/docs/default-source/climate-change/who-manifesto-for-a-healthy-and-green-post-covid-recovery.pdf?sfvrsn=f32ecfa7_6 (3) Studju intitolat "Unlocking the potential of the EU Treaties: An article-by-article analysis of the scope for action" (Sfruttar tal-potenzjal tat-Trattati tal-UE: Analiżi artikolu b'artikolu tal-possibbiltajiet ta' azzjoni), Servizz ta' Riċerka tal-Parlament Ewropew, ippubblikat fit-28 ta' Mejju 2020, https://www.europarl.europa.eu/RegData/etudes/STUD/2020/651934/EPRS_STU(2020)651934_EN.pdf (4) Studju bit-titlu "Id-dividend ta' żewġ triljun euro tal-Ewropa: L-Immappjar tal-Kost tan-Non-Ewropa, 2019-24", Servizz ta' Riċerka tal-Parlament Ewropew, ippubblikat fit-18 ta' April 2019, https://www.europarl.europa.eu/thinktank/mt/document.html?reference=EPRS_STU(2019)631745 (5) ĠU L 88, 4.4.2011, p. 45. (6) ĠU L 293, 5.11.2013, p. 1.