9ú Téarma Parlaiminteach Kathleen VAN BREMPT

De uitdagingen voor onze natuur, het klimaat en onze landbouw zijn groot. We verwelkomen elke technologie die de transitie naar een duurzame landbouw kan ondersteunen. Ook nieuwe genomische technieken kunnen daar een belangrijke bijdrage aan leveren. Wat vandaag voorlag, was dus geen stem voor of tegen het gebruik van nieuw genomische technieken in de landbouw, maar de vraag naar hoe het wetgevend kader daaromheen eruitziet. In het standpunt van het Parlement zijn verschillende positieve elementen terug te vinden. Het voorzien van labeling en traceerbaarheid van NGT’s door de keten heen geeft consumenten de nodige duidelijkheid over wat ze kopen. Door geen toestemming te geven om de technologie te patenteren, geven we ook kleinere spelers op de markt toegang tot deze technologie. Helaas werd de wetenschappelijke onderbouwing van het wettelijk kader ter stemming verder uitgehold. Net zoals de vrije keuze en bescherming voor (bio-)landbouwers om niet te werken met NGT-gewassen. Dat bood mij te weinig garanties om het verslag te steunen. Vandaar dat ik me heb onthouden van stemming. Toch ben ik tevreden dat we de onderhandelingen met de Raad kunnen aanvangen en ik hoop op een goed akkoord en een stevig wettelijk kader met de nodige garanties.

De uitdagingen op het gebied van klimaatneutraliteit tegen 2050 en de duurzame transitie van onze energie en industrie zijn groot. Een dogmatische blik is niet de juiste. Een open blik is nodig voor alle technologieën die een bijdrage zouden kunnen leveren aan de duurzame transitie en het afstappen van fossiele brandstoffen. Deze blik moet echter wel kritisch blijven. Hoewel kleine modulaire reactoren potentieel opportuniteiten bieden, zitten ze voorlopig in de onderzoeksfase en is commerciële uitbating nog veraf. Mogelijk té veraf om een wezenlijke bijdrage te leveren tegen 2050. Afvalproblematiek en nucleaire veiligheidsrisico’s blijven bij kleine modulaire reactoren evenzeer bestaan. Ook de hoge overheidsfinanciering, waartoe het rapport haast onvoorwaardelijk oproept, is een punt van zorg. Door de enkelvoudige stemming voor het verslag was het onmogelijk genuanceerd te stemmen, terwijl het juist noodzakelijk is om enerzijds het potentieel van kleine modulaire reactoren te erkennen en open te staan voor verder onderzoek in Europa, maar anderzijds ook de belangrijke randvoorwaarden aan te pakken. In het verslag zoals gestemd in ITRE wordt dit niet gedaan en het is te eenzijdig positief, gegeven de realiteit en de huidige staat van het onderzoek naar kleine modulaire reactoren. Vandaar dat ik me bij de stemming over dit initiatiefverslag onthouden heb.

Een duurzame, competitieve industrie op Europese bodem is cruciaal voor het halen van onze energie- en klimaatdoelstellingen, kwalitatieve jobs en een florerende economie.
Zonder eigen industrie vervullen we geen belangrijke rol in de globale duurzame transitie, zijn we een speelbal van derde landen en is onze welvaart afhankelijk van geopolitieke spanningen.
Daarom juich ik het GDIP en de NZIA toe. Echter, snellere vergunningen, stimulerende voorwaarden en Europese en nationale fondsen moeten gericht zijn op de juiste technologieën. Deze fundamentele keuzes moeten door het beleid worden uitgezet.
Het Commissievoorstel was een goede startbasis, met ruimte voor verbetering. Helaas werd deze verbetering in het Parlement niet bereikt. Integendeel.
De lijst van technologieën, componenten en producten die de stempel “strategisch” en “net zero” kunnen krijgen, werd zodanig uitgebreid dat nu eigenlijk alles en tegelijk niets prioriteit krijgt.
Bovendien ontbreken belangrijke randvoorwaarden. In het geval van CCS zijn die nochtans cruciaal, zodat CCS enkel ingezet wordt in sectoren waar uitstoot niet op andere manieren weggewerkt kan worden.
Ook versterkingen van sociale en arbeidsvoorwaarden vonden geen steun. De bescherming van waardevol natuurgebied werd weggeveegd.
Het ondersteunen en verder uitbouwen van ons industrieel landschap is prioritair. Maar dit moeten wel toekomstgerichte en duurzame technologieën zijn. Die balans was vandaag zoek.
Daarom onthoud ik me op de eindstemming.