Ethiek en transparantie
Het rechtstreeks verkozen Parlement zorgt voor een breed scala aan transparantiemaatregelen, omtrent zowel zijn leden als de parlementaire werkzaamheden en de administratie, zodat burgers de debatten en besluiten kunnen volgen.
Het Europees Parlement hecht veel belang aan integriteit, transparantie en verantwoording waar het de politieke activiteiten van zijn leden betreft. Om deze zaken te waarborgen heeft het Parlement een aanzienlijk aantal regels en maatregelen ingevoerd, dat in 2023 verder wordt aangescherpt in het kader van een uitgebreid herzieningsproces.
Een overzicht van de geldende regels is te vinden op: https://www.europarl.europa.eu/meps/nl/about/meps#fourthanchor
In de eerste maanden van 2023 zijn brede hervormingen goedgekeurd om de integriteit, autonomie en verantwoordingsplicht van het Parlement te vergroten, met behoud van het vrije mandaat van de EP-leden.
Een overzicht van deze maatregelen is te vinden op deze speciale webpagina van het EP: https://www.europarl.europa.eu/news/nl/headlines/eu-affairs/20230713STO02832/europees-parlement-versterkt-integriteit-autonomie-en-verantwoordelijkheid
Gezamenlijk transparantieregister van de EU
Het transparantieregister staat open voor alle belangenvertegenwoordigers die invloed willen uitoefenen op het wetgevingsproces en de uitvoering van het beleid binnen de EU-instellingen. Dit register maakt zichtbaar welke belangen worden behartigd, door wie en namens wie, en welke middelen hiervoor worden uitgetrokken. Aan de hand van het register kunnen belangengroeperingen en burgers de activiteiten van allerlei lobbyisten volgen en op die manier publiek toezicht uitoefenen.
Belangenvertegenwoordigers moeten niet alleen ingeschreven staan om toegang tot het Parlement te kunnen aanvragen, maar ook om te mogen spreken tijdens een openbare hoorzitting in een commissie, activiteiten van interfractiewerkgroepen te ondersteunen of daaraan deel te nemen, e‑mailalerts te ontvangen over werkzaamheden van de commissies, samen evenementen te organiseren of de Voorzitter te verzoeken om als beschermheer/-vrouw van een evenement op te treden. Zij moeten de gedragscode voor inschrijvers eerbiedigen.
Het Europees Parlement, de Commissie en de Raad hebben overeenstemming bereikt over de invoering van regels om de activiteiten van belangenvertegenwoordigers op EU-niveau nog transparanter te maken. Het nieuw voorgestelde interinstitutioneel akkoord is erop gericht ook de Raad aan het lobbyregister te laten meewerken. Het Parlement, de Raad en de Commissie streven er gezamenlijk naar registratie de facto verplicht te stellen, als voorwaarde voor bepaalde lobbyactiviteiten.
Voor meer informatie over de overeengekomen regels kunt u terecht op: Parliament approves new rules for a common mandatory Transparency Register | Nieuws | Europees Parlement (europa.eu) [niet in het Nederlands beschikbaar]
Transparantie over contacten met belangenvertegenwoordigers voor EP-leden
Overeenkomstig het Reglement van het EP moeten rapporteurs, schaduwrapporteurs en commissievoorzitters voor elk verslag zorgen voor online publicatie van alle geplande bijeenkomsten met belangenvertegenwoordigers die onder de werkingssfeer van het interinstitutioneel akkoord over het transparantieregister vallen. Alle andere leden worden verzocht dit op vrijwillige basis te doen. Informatie over bijeenkomsten wordt op de profielpagina’s van de leden geplaatst.
EP-leden die een verslag of advies opstellen, hebben dus de keuze of zij al dan niet een vrijwillige wetgevingsvoetafdruk aan hun verslag of advies toevoegen. De rapporteur kan hiermee laten zien welke externe expertise en adviezen hij heeft laten meewegen. Vervolgens wordt deze voetafdruk samen met het verslag gepubliceerd nadat het in de commissie is goedgekeurd.
Gedragscode voor EP-leden — opgave van financiële belangen
De leden van het Europees Parlement zijn onderworpen aan een gedragscode: ze zijn verplicht een nauwkeurige opgave te doen van hun financiële belangen, d.w.z. alle (financiële, personele, materiële) steun die zij in het kader van hun politieke activiteiten ontvangen. De EP-leden moeten ook opgave doen van hun aanwezigheid op evenementen die georganiseerd worden door derden als hun reis-, accommodatie- of verblijfskosten door een derde worden vergoed of rechtstreeks worden betaald.
Bovendien is in zowel de gedragscode als het Reglement van het Parlement bepaald dat de leden van het Europees Parlement zich niet beroepsmatig mogen bezighouden met betaalde lobbyactiviteiten die rechtstreeks verband houden met het besluitvormingsproces van de EU. De door de leden in hun opgaven verstrekte informatie wordt vermeld op hun persoonlijke profielpagina.
Toegang van het publiek tot documenten
Iedere burger en inwoner van de Europese Unie heeft recht op toegang tot documenten van de instellingen, organen en instanties van de Unie (artikel 15 van het Verdrag betreffende de werking van de Europese Unie). Het recht op toegang tot documenten is een essentieel onderdeel van het transparantiebeleid van de Europese instellingen.
De website van het openbaar register van het Europees Parlement bevat de referenties van alle documenten die het Parlement sinds 3 december 2001 heeft opgesteld of ontvangen. De meeste documenten op de website kunnen gratis en rechtstreeks worden geraadpleegd en gedownload.
Documenten die niet rechtstreeks via het register kunnen worden geraadpleegd, kunnen worden aangevraagd.
Informatieaanvragen van de burger
Burgers kunnen contact opnemen met het EP (Ask EP) om informatie in te winnen over de standpunten en werkzaamheden, de organisatie en regels en de bevoegdheden en procedures van het Europees Parlement. De afdeling die deze aanvragen behandelt, kan niettemin geen juridisch advies verstrekken of politieke standpunten innemen.