Etyka i przejrzystość
Parlament, wybierany w wyborach bezpośrednich, zapewnia szeroki zakres środków przejrzystości dotyczących zarówno posłów, jak i pracy parlamentarnej oraz administracji, aby umożliwić obywatelom śledzenie jego debat i decyzji.
Parlament Europejski przywiązuje wielką wagę do uczciwości, przejrzystości i rozliczania posłów z ich działalności politycznej. Dlatego wprowadził wiele przepisów i środków, które w 2023 r. dalej wzmacnia w ramach kompleksowego przeglądu.
Przegląd obowiązujących przepisów można znaleźć pod adresem: https://www.europarl.europa.eu/meps/pl/about/meps#fourthanchor
W pierwszych miesiącach 2023 r. przyjęto szereg szeroko zakrojonych reform mających na celu wzmocnienie uczciwości, niezależności i rozliczalności Parlamentu przy jednoczesnej ochronie wolnego mandatu posłów do PE.
Przegląd tych środków można znaleźć na specjalnej stronie internetowej PE: https://www.europarl.europa.eu/news/pl/headlines/eu-affairs/20230713STO02832/parlament-wzmacnia-przepisy-dotyczace-uczciwosci-niezaleznosci-i-rozliczalnosci
Unijny wspólny rejestr służący przejrzystości
Rejestr służący przejrzystości jest otwarty dla wszystkich grup interesu, które próbują wpływać na proces tworzenia prawa i wdrażania polityki instytucji UE. Pokazuje on, jakie interesy są realizowane, przez kogo i w czyim imieniu, oraz jakie środki są przeznaczane na te działania. W ten sposób rejestr umożliwia kontrolę publiczną, dając obywatelom i grupom interesu możliwość śledzenia działalności wszystkich rodzajów lobbystów.
Tylko zarejestrowani przedstawiciele grup interesu mogą ubiegać się o zezwolenie na wstęp do Parlamentu, a ponadto mogą zabierać głos na publicznych wysłuchaniach w komisjach, wspierać działania parlamentarnych zespołów międzypartyjnych oraz uczestniczyć w tych działaniach, otrzymywać pocztą elektroniczną powiadomienia dotyczące działań komisji, współorganizować wydarzenia i ubiegać się o patronat przewodniczącego. Muszą przestrzegać kodeksu postępowania rejestrujących się podmiotów.
Parlament Europejski, Komisja i Rada uzgodniły wprowadzenie zasad, które zapewnią jeszcze większą przejrzystość działalności przedstawicieli grup interesu na szczeblu UE. Celem proponowanego nowego porozumienia międzyinstytucjonalnego jest również włączenie Rady w zakres rejestru lobbystów. Parlament, Rada i Komisja wspólnie dążą do tego, aby rejestracja była de facto obowiązkowa, stanowiąc warunek wstępny niektórych działań
lobbystycznych.
Więcej informacji na temat uzgodnionych zasad: Parlament zatwierdza nowe zasady wspólnego obowiązkowego rejestru służącego przejrzystości | Aktualności | Parlament Europejski (europa.eu)
Przejrzystość kontaktów posłów do PE z przedstawicielami grup interesu
Regulamin PE stanowi, że sprawozdawcy, kontrsprawozdawcy i przewodniczący komisji mają obowiązek publikowania w internecie w odniesieniu do każdego sprawozdania informacji o zaplanowanych spotkaniach z udziałem przedstawicieli grup interesu objętych porozumieniem międzyinstytucjonalnym w sprawie rejestru służącego przejrzystości. Wszyscy pozostali posłowie są proszeni o to na zasadzie dobrowolności. Informacje na temat spotkań są publikowane na stronach profilowych posłów do Parlamentu Europejskiego.
Posłowie sporządzający sprawozdanie lub opinię mogą dołączyć do dokumentu ślad legislacyjny. Za pomocą takiej listy sprawozdawca może pokazać, z jakich rodzajów zewnętrznej wiedzy eksperckiej i opinii korzystał. Jest ona następnie publikowana wraz ze sprawozdaniem po przyjęciu w komisji.
Kodeks postępowania posłów do PE / oświadczenie majątkowe
Posłowie do Parlamentu Europejskiego podlegają kodeksowi postępowania, który zobowiązuje ich do składania szczegółowego oświadczenia majątkowego z uwzględnieniem wszelkiego wsparcia (finansowego, kadrowego, rzeczowego) udzielanego w związku z prowadzoną działalnością polityczną. Posłowie do PE muszą też powiadamiać o swoim udziale w wydarzeniach organizowanych przez strony trzecie, w przypadku gdy dokonują one zwrotu kosztów podróży, zakwaterowania lub pobytu posłów lub bezpośrednio pokrywają takie koszty.
Ponadto zarówno kodeks postępowania, jak i Regulamin Parlamentu Europejskiego stanowią, że posłowie do PE nie mogą angażować się zawodowo w płatny lobbing bezpośrednio związany z procesem decyzyjnym w Unii. Informacje podane przez posłów w oświadczeniach znajdują się na ich indywidualnych stronach profilowych.
Publiczny dostęp do dokumentów
Obywatele i mieszkańcy Unii Europejskiej mają prawo dostępu do dokumentów instytucji, organów i jednostek organizacyjnych Unii (art. 15 Traktatu o funkcjonowaniu Unii Europejskiej). Prawo dostępu do dokumentów jest istotnym elementem polityki przejrzystości realizowanej przez instytucje europejskie.
Strona internetowa rejestru publicznego Parlamentu Europejskiego zawiera odniesienia do dokumentów sporządzonych lub otrzymanych przez tę instytucję od 3 grudnia 2001 r. Większość tych dokumentów można bezpłatnie przeglądać i pobierać bezpośrednio na stronie.
Dokumenty, z którymi nie można się zapoznać bezpośrednio w rejestrze, mogą zostać udostępnione na wniosek.
Zapytania obywateli
Obywatele mogą skontaktować się z PE (Ask EP), aby uzyskać informacje o Parlamencie Europejskim, zajmowanych przezeń stanowiskach, jego działalności, strukturze organizacyjnej, regulaminie, uprawnieniach i procedurach. Dział nie może udzielać porad prawnych ani zajmować stanowiska politycznego.