Δημοκρατική αντιπολίτευση στη Βενεζουέλα - 2017, Βενεζουέλα
Το Βραβείο Ζαχάρωφ απονεμήθηκε στη δημοκρατική αντιπολίτευση της Βενεζουέλας, δηλ. στην Εθνοσυνέλευση της χώρας (εκπροσωπούμενη από τον Julio Borges) και σε όλους τους πολιτικούς κρατουμένους που έχει καταγράψει η οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων Foro Penal Venezolano, εκπροσωπούμενους από τους Leopoldo López, Antonio Ledezma, Daniel Ceballos, Yon Goicoechea, Lorent Saleh, Alfredo Ramos και Andrea González.
Εδώ και αρκετά χρόνια, η Βενεζουέλα βρίσκεται σε πολιτική κρίση. Το κυβερνών κόμμα συρρικνώνει σταθερά το κράτος δικαίου και τη συνταγματική τάξη, ενώ τον Μάρτιο του 2017 το Ανώτατο Δικαστήριο αφαίρεσε από τη δημοκρατικά εκλεγμένη Εθνοσυνέλευση τη νομοθετική εξουσία της. Ο Julio Borges, πρόεδρος της Εθνοσυνέλευσης, συνόψισε την κατάσταση στη Βενεζουέλα ως εξής: «Αυτό που ζούμε στη Βενεζουέλα δεν είναι απλώς μια πολιτική αντιπαράθεση. Είναι μια ζωτική, υπαρξιακή αντιπαράθεση σε θέματα αρχών».
Σε ένα περιβάλλον υπερπληθωρισμού, χάους και αναταραχής που επικρατεί εδώ και μια δεκαετία τουλάχιστον, η κυβέρνηση της Βενεζουέλας έχει προβεί σε διώξεις, έχει παρενοχλήσει και έχει φυλακίσει εκατοντάδες πολιτικούς της αντιπάλους. Η ταυτότητα και το καθεστώς των πολιτικών κρατουμένων καταγράφονται από το Foro Penal Venezolano (Ποινικό Φόρουμ της Βενεζουέλας), μια διακεκριμένη οργάνωση ανθρωπίνων δικαιωμάτων της Βενεζουέλας που παρέχει δωρεάν νομική βοήθεια σε άτομα με περιορισμένους οικονομικούς πόρους όταν εικάζεται ότι αυτά συνελήφθησαν αυθαιρέτως, βασανίστηκαν ή δέχτηκαν επίθεση κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων.
Η κυβέρνηση της Βενεζουέλας έχει φυλακίσει ηγέτες της αντιπολίτευσης όπως οι Leopoldo López, Antonio Ledezma, Daniel Ceballos, Yon Goicoechea, Lorent Saleh, Alfredo Ramos και Andrea González. Ενώ ορισμένοι από αυτούς αποφυλακίστηκαν προσωρινά το 2018, πολλοί παραμένουν σε κατ' οίκον περιορισμό ή στη φυλακή, ενίοτε υπό σκληρές και απάνθρωπες συνθήκες.
Τον Μάιο του 2019 ο αρχηγός της αντιπολίτευσης της Βενεζουέλας, Leopoldo López, αφέθηκε ελεύθερος κατά τη διάρκεια απόπειρας πραξικοπήματος αλλά δεν του έχει επιτραπεί να επιστρέψει στην πολιτική. Έχει περάσει πάνω από τρία χρόνια στη φυλακή και δύο σε κατ' οίκον περιορισμό. Από τον Απριλίου 2019, έχει καταφύγει ως πρόσφυγας στην Ισπανική Πρεσβεία στο Καράκας. Ένα άλλο επιφανές στέλεχος της αντιπολίτευσης και πρώην δήμαρχος του Καράκας, ο Antonio Ledezma, βρίσκεται σε κατ' οίκον περιορισμό από το 2015, αλλά κατάφερε να διαφύγει από τη χώρα τον Νοέμβριο του 2017, ενώ άλλοι πρώην δήμαρχοι, όπως ο Alfredo Ramos του Iribarren και ο Daniel Ceballos του San Cristóbal, έχουν επίσης φυλακιστεί για μακρά χρονικά διαστήματα. Και οι δύο έχουν έκτοτε ελευθερωθεί.
Μετά τις προεδρικές εκλογές τον Μάιο του 2018, τις οποίες μποϊκοτάρισε η αντιπολίτευση και των οποίων τα αποτελέσματα οι περισσότεροι διεθνείς παράγοντες δεν αναγνωρίζουν, συμπεριλαμβανομένης της Ευρωπαϊκής Ένωσης, η κυβέρνηση της Βενεζουέλας προσπάθησε να βελτιώσει την εικόνα της απελευθερώνοντας ορισμένους πολιτικούς κρατουμένους. Τον Οκτώβριο του 2019, ο βραβευθείς με το Βραβείο Ζαχάρωφ Lorent Saleh, ηγετική μορφή του φοιτητικού κινήματος και αγωνιστής της δημοκρατίας, απελευθερώθηκε και απελάθηκε στην Ισπανία έχοντας περάσει περισσότερα από τέσσερα χρόνια στις φυλακές La Tumba και Heliocoide του Καράκας υπό απάνθρωπες συνθήκες.
Τον Ιανουάριο του 2020, φιλοκυβερνητικές παραστρατιωτικές ομάδες περικύκλωσαν το κτίριο της Εθνοσυνέλευσης και παρεμπόδισαν με κάθε τρόπο τους βουλευτές από το να εισέλθουν, γρονθοκοπώντας τους και πυροβολώντας τα αυτοκίνητά τους. Η κατάσταση εξακολουθεί να είναι τεταμένη, με την Εθνοσυνέλευση που αναγνωρίζεται από τη διεθνή κοινότητα ως το νόμιμο κοινοβούλιο της Βενεζουέλας να λειτουργεί παράλληλα με την Συντακτική Συνέλευση που συντάσσεται με το καθεστώς του Nicolas Maduro.
Στις 6 Δεκεμβρίου 2020 εξελέγη νέα, ελεγχόμενη από το καθεστώς Εθνοσυνέλευση, σε ψηφοφορία που κρίθηκε ανελεύθερη και άδικη από τη διεθνή κοινότητα. Η δημοκρατική αντιπολίτευση στη Βενεζουέλα εξακολουθεί να αγωνίζεται για τη διεξαγωγή ελεύθερων και δίκαιων εκλογών. Η κύρια υποψήφια της αντιπολίτευσης, Maria Corina Machado, εμποδίστηκε νομικά από το Ανώτατο Δικαστήριο, που τελεί υπό τον έλεγχο του καθεστώτος, να συμμετάσχει στις προεδρικές εκλογές του 2024, κίνηση που καταδικάστηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο σε ψήφισμα που εγκρίθηκε στις 8 Φεβρουαρίου 2024.