Home

De Sacharovprijs voor de vrijheid van denken, die in 1988 voor het eerst werd toegekend aan Nelson Mandela en Anatoli Martsjenko, is het hoogste eerbewijs dat de Europese Unie toekent aan personen die zich inzetten voor de mensenrechten. Deze prijs vormt een blijk van erkenning voor individuen, groepen en organisaties die een uitzonderlijke bijdrage hebben geleverd aan de vrijheid van denken.

Door middel van de Sacharovprijs en het Sacharovprijsnetwerk ondersteunt de EU de prijswinnaars, waardoor ze gesterkt worden en aan gezag winnen in hun strijd.De prijs is tot dusver toegekend aan dissidenten, politieke leiders, journalisten, advocaten, activisten uit het maatschappelijk middenveld, schrijvers, moeders, echtgenotes, leiders van minderheden, een antiterroristische groep, vredesactivisten, een strijder tegen marteling, een cartoonist, een gewetensbezwaarde die een lange gevangenisstraf uitzit, een filmmaker, de VN als geheel en zelfs een kind dat vecht voor het recht op onderwijs. De vrijheid van meningsuiting, het waarborgen van de rechten van minderheden, de eerbiediging van het internationaal recht, de ontwikkeling van democratie en de verwezenlijking van de rechtsstaat zijn de belangrijkste gebieden waarop de winnaars actief zijn. Diverse prijswinnaars, onder wie Nelson Mandela, Malala Yousafzai en Nadia Murad, hebben later de Nobelprijs voor de Vrede gewonnen.

Het Europees Parlement reikt de Sacharovprijs, waaraan een geldbedrag van 50 000 EUR is verbonden, tegen het eind van elk jaar uit tijdens een formele plenaire vergadering in Straatsburg. Iedere fractie van het Parlement, maar ook afzonderlijke leden mogen kandidaten voordragen (voor iedere kandidaat is de steun van ten minste veertig leden vereist). De voorgedragen kandidaten worden gepresenteerd tijdens een gezamenlijke vergadering van de Commissie buitenlandse zaken, de Commissie ontwikkelingssamenwerking en de Subcommissie mensenrechten, waarbij de leden van de voltallige commissies over de voordrachten stemmen om tot een shortlist van drie kandidaten te komen. De uiteindelijke winnaar of winnaars van de Sacharovprijs worden gekozen door de Conferentie van voorzitters, een orgaan van het Europees Parlement dat bestaat uit de voorzitters van alle fracties die in het Parlement zijn vertegenwoordigd en dat wordt voorgezeten door de voorzitter van het Europees Parlement, waardoor de keuze van de winnaars een echte Europese keuze is.