Andriej Sacharow

Rosyjski fizyk, Andriej Dmitriewicz Sacharow (1921-1989), laureat Pokojowej Nagrody Nobla w 1975 r., jest znany jako wynalazca radzieckiej bomby wodorowej.

Sacharow, zaniepokojony skutkami swojej pracy dla przyszłości ludzkości, podejmował wysiłki na rzecz nagłośnienia zagrożeń płynących z wyścigu zbrojeń nuklearnych. Częściowy sukces odniósł wraz z podpisaniem w 1963 r. Traktatu o zakazie prób nuklearnych.

W ZSRR Sacharow uznawany był za dysydenta o wywrotowych poglądach. W 1970 r. założył komitet obrony praw człowieka i ofiar procesów politycznych. Mimo nasilających się nacisków ze strony rządu Sacharow nie tylko starał się o uwolnienie dysydentów w swojej ojczyźnie, lecz stał się również jednym z najodważniejszych krytyków reżimu, uosabiającym walkę przeciwko pogwałcaniu praw podstawowych. W 1975 r. jego dokonania uhonorowano Pokojową Nagrodą Nobla.

Andriej Sacharow został skazany przez władze sowieckie na zesłanie do miasta Gorki w celu ograniczenia jego kontaktów z obcokrajowcami. Tam dowiedział się, że Parlament Europejski zamierza ufundować nagrodę za wolność myśli noszącą jego imię. Z zesłania tego, w roku 1987, wysłał do Parlamentu Europejskiego wiadomość, w której udzielił zgody na nadanie nagrodzie swego imienia oraz wyraził głębokie wzruszenie decyzją Parlamentu. Słusznie bowiem postrzegał nagrodę jako znak poparcia dla wszystkich, którzy podobnie jak on poświęcili się walce o prawa człowieka.

Nagroda jego imienia wykracza poza granice nawet najbardziej opresyjnych reżimów, trafiając w ręce działaczy na rzecz praw człowieka i dysydentów z całego świata.