Bainistiú inbhuanaithe dramhaíola: cad atá á dhéanamh ag AE ina thaobh?
Foghlaim conas a dhéanann na hEorpaigh a gcuid dramhaíola a bhainistiú agus na bearta atá ag AE chun cleachtais a chur chun cinn nach ndéanfaidh dochar don chomhshaol.
Ghin gach duine Eorpach ar an meán cúig thonn dramhaíola in 2022 - níos mó ná 2.2 billiún tonna san iomlán.
Gineadh thart ar 38.4% den dramhaíl ar fad san earnáil tógála (38.4%), ina dhiaidh sin sa mhianadóireacht agus creachtóireacht (22.7%), seirbhísí dramhaíola agus uisce (10.5%), déantúsaíocht (10.4%) agus teaghlaigh (8.9%). Gineann gníomhaíochtaí eacnamaíocha eile, go príomha seirbhísí (5.2%) agus fuinneamh (3.0%), an chuid eile (9.2%).
Is mórchuid den dramhaíl iomlán (64%) atá i dramhaíl mhóra mianraí. Tagann sé seo ó mhianadóireacht, ó charraigh, ó thógáil agus ó scriosadh. I gcásanna den sórt sin, ba cheart an méid sin a chur san áireamh i dTreoir 2003/87/CE.
Ba mhaith leis an AE dramhaíl agus a thionchar ar an gcomhshaol a laghdú agus cuireann sé an t-aistriú i dtreo samhail níos inbhuanaithe ar a dtugtar an geilleagar ciorclach chun cinn.
Cóireáil dramhaíola san Aontas Eorpach
Cóireáladh beagnach dhá bhilliún tonna dramhaíola san AE in 2022. Níl an uimhir seo mar an gcéanna le haghaidh dramhaíola a ghintear, toisc go gcuimsíonn sí dramhaíola a allmhairítear isteach san AE agus nach gcuimsíonn sí dramhaíola a onnmhairítear ón AE.
Is féidir dramhaíl a úsáid ar bhealaí éagsúla sa rud ar a dtugtar athchúrsáil dramhaíl. Is féidir dramhaíl a athchúrsáil, a úsáid le haghaidh líonadh siar (a chiallaíonn talamh a athsholáthar le haghaidh athshlánú sléibhte nó chun críocha sábháilteachta nó innealtóireachta i dtaca le tírdhreachú) nó is féidir é a dhó agus an fuinneamh a tháirgtear as an bpróiseas seo a úsáid. I níos lú ná dhá scór bliain, ó 2004 go 2022, mhéadaigh méid na dramhaíola athchúrsáilte 40.6%, ó 870 go 1,223 milliún tonna.
Ba é dramhaíl athchúrsáilte níos mó ná leath den dramhaíl iomlán (61,4%) i 2022. Cuireadh an chuid eile den dramhaíl i líonadh talún (30.2%), dóitear gan athshlánú fuinnimh (0.4%) nó diúscairt ar bhealach éigin eile (8.0%).
Dramhaíl chathrach
Is éard atá i dramhaíl chathrach dramhaíl a ghineann teaghlaigh, siopaí, oifigí agus institiúidí poiblí. Níl ach thart ar 10% de na dramhaíola iomlána ann agus bainistíonn údaráis chathracha iad.
Cleachtais bhainistíochta dramhaíola cathrach ar fud an Aontais
Déantar bainistíocht éagsúil ar dhramhaíl i ngach tír AE. Ba mhaith leis an Aontas cosc a chur ar dhramhaíl agus athúsáid táirgí a chur chun cinn chomh fada agus is féidir. Más rud é nach féidir é sin a dhéanamh, is fearr athchúrsáil (lena n-áirítear compostaíocht), agus ansin dramhaíl a úsáid chun fuinneamh a ghiniúint.
Is é an rogha is díobhálaí don chomhshaol agus do shláinte an duine ná dramhaíl a dhiúscairt, mar shampla i líonadh talún, cé go bhfuil sé ar cheann de na féidearthachtaí is saoire. Cé go ndéanaimid níos mó dramhaíola a ghiniúint, tá feabhas tagtha ar an gcaoi a ndéanaimid é a bhainistiú le níos mó athchúrsála agus níos lú líonta talún.
60%
Líon na dramhaíola a bhailítear ar bhunús laethúil agus a dhéantar cóireáil uirthi a chaithfear a athúsáid nó a athchúrsáil faoin mbliain 2030 de réir spriocanna an Aontais Eorpaigh
I gcomhréir le Treoir an Aontais i gcás Líonadh Talún, ní mór do thíortha an Aontais an méid dramhaíola cathrach a chuirtear chun líonadh talún a laghdú go 10% nó níos lú den dramhaíl chathrach iomlán a ghintear faoi 2035.
Easpórtáil dramhaíola lasmuigh den Aontas
Déanann an tAontas Eorpach cuid dá dhramhaíl a easpórtáil chomh maith. Rinneadh 32.1 milliún tona de dhramhaíl an Aontais a easpórtáil chuig tíortha neamh-AE in 2022 - seo méadú de 3% ar fhigiúirí 2021.
Is ionann formhór na dramhaíola a easpórtáiltear lasmuigh den Aontas (55%) agus miotail fheiriúla (iarann agus cruach), a théann chun na Tuirce den chuid is mó. Ina theannta sin, rinne AE an-chuid dá dhramhpháipéar a easpórtáil (15%), leis an Ind ag glacadh leis an sciar is mó dó.
Chuaigh 39% de dhramhaíl an Aontais chun na Tuirce in 2022 (12.4 milliún tona), leis an Ind (3.5 milliún tona), an Ríocht Aontaithe (2.0 milliún tona), an Eilvéis (1.6 milliún tona) agus an Iorua (1.6 milliún tona) ag teacht ina dhiaidh.
Teastaíonn ón Aontas easpórtálacha neamhdhleathacha a chomhrac agus cinnte a dhéanamh de go ndéantar bainistíocht ar dhramhaíl i mbealach atá neamhdhíobhálach don chomhshaol sna tíortha cinn scríbe. Thug feisirí a gceadú le rialacha níos doichte do sheoladh dramhaíola chuig tíortha neamh-AE i bhFeabhra 2024. Cuirfear cosc ar easpórtálacha earraí plaisteacha chuig tíortha neamh-OECD (tíortha nach bhfuil mar bhaill den Eagraíocht um Chomhar agus Forbairt Eacnamaíochta). Ina theannta sin, beidh coinníollacha níos doichte ann i gcás easpórtalacha chuig tíortha OECD. Ní cheadmhach dramhaíl a sheoladh chuig tíortha eile san Aontas ach amháin i gcásanna eisceachtúla.
Obair na Parlaiminte chun geilleagar ciorclach a bhaint amach
Teastaíonn ón Aontas Eorpach geilleagar ciorclach agus aeráidneodrach a a bhaint amach faoin mbliain 2050. Tá bearta nua tugtha isteach ag AE le blianta beaga anuas chun dramhaíl a laghdú agus táirgí níos inbhuanaithe a chruthú. Clúdaíonn reachtaíocht nua nó uasdátaithe éicidhearthóireacht, pacáistiú, glas-snasú, an ceart chun deisiúcháin, bainistíocht dramhaíola agus príomhréimsí eile.
