Cybergeweld tegen vrouwen: wat is het en hoe kunnen we het voorkomen?
Intimidatie en cybergeweld zijn problemen waar vrouwen online vaak mee te maken hebben. Het Europees Parlement onderzoekt hoe deze vormen van geweld kunnen worden aangepakt.
Wat is cybergeweld?
Geweld kan vele vormen aannemen die niet beperkt zijn tot iemand fysiek pijn doen. Psychologisch geweld kan net zo schadelijk zijn. Het kan bijvoorbeeld de vorm aannemen van dwang, laster, verbale beledigingen of pesterijen. En het kan offline of online gebeuren.
De toenemende reikwijdte van het internet, de snelle verspreiding van mobiele communicatietechnologieën en het gebruik van sociale media hebben geleid tot de opkomst van cybergeweld tegen vrouwen en meisjes als een groeiend probleem wereldwijd.
Cyberpesten kan bestaan uit het ontvangen van ongewenste en/of beledigende seksueel expliciete e-mails, tekst- of videoberichten, maar ook beledigende en/of ongepaste toenaderingen op online sociale netwerken.
Deep-fake technologieën die de stem, het gezicht, het lichaam of de handelingen van een persoon imiteren, zijn een bijzonder zorgpunt. Vrouwen zijn de voornaamste doelwitten van 'deep fakes', in het bijzonder van 'nudification', het maken van naaktbeelden van personen zonder hun toestemming.
Dergelijke aanvallen kunnen ernstige langetermijngevolgen hebben voor de slachtoffers en aanzienlijke kosten met zich meebrengen voor samenleving, omdat ze vrouwen ervan kunnen weerhouden actiever te worden in het openbare en politieke leven.
Uit een Eurobarometer-enquête uit 2024 blijkt dat de meeste EU-burgers het idee afkeuren dat cybergeweld gerechtvaardigd kan zijn. Ongeveer driekwart van de respondenten zegt dat als vrouwen hun mening delen op sociale media, dit niet betekent dat ze seksistische, vernederende en/of beledigende reacties moeten accepteren.
Uit een onderzoek voor het EU-agentschap voor de grondrechten uit 2014 bleek dat een op de 10 vrouwen in de Europese Unie sinds haar 15e te maken had gehad met cyberpesten.
Online geweld tegen vrouwen in de politiek
Vrouwen zijn in de EU-landen nog steeds ondervertegenwoordigd op alle niveaus van de politieke besluitvorming en in politieke partijen. De oorzaken zijn complex, maar een van de redenen is het offline en online geweld tegen vrouwen die actief zijn in de politiek, waardoor vrouwen wel twee keer nadenken voordat ze de politieke arena betreden.
Vrouwelijke politici, journalisten en mensenrechtenactivisten in de EU worden online vaker het slachtoffer van misbruik dan hun mannelijke tegenhangers. Dit soort online misbruik is wijdverspreid omdat het anoniem gebeurt, een groot publiek bereikt en het doelwit het zwijgen wil opleggen.
Nieuwe EU-wetgeving om cybergeweld tegen vrouwen te voorkomen
In April 2024 Parliament adopted the first ever EU rules on combatting violence against women. The directive calls for stronger laws against cyberviolence, better assistance for victims, as well as steps to define better sexual consent.
De nieuwe regels schetsen specifieke richtlijnen voor online gepleegde misdrijven, zoals het openbaar maken van privégegevens en het versturen van obscene foto's. De EU-landen moeten hun nationale wetgeving uiterlijk in juni 2027 aanpassen aan de eisen.
De richtlijn maakt geweld tegen publieke vertegenwoordigers, journalisten en mensenrechtenactivisten ook tot een verzwarende omstandigheid bij een misdrijf.
EU-wetgeving over privacybescherming is ook bedoeld om cybergeweld in te dammen. Zo verplicht de nieuwe wet inzake digitale diensten (Digital Services Act) grote digitale platforms in de EU om illegale inhoud van hun websites te verwijderen. Dit zou moeten helpen bij het verwijderen van intieme of gemanipuleerde beelden die zonder toestemming van de persoon op het internet worden verspreid.
De wet inzake kunstmatige intelligentie(Artificial Intelligence Act) probeert de risico's van deepfake technologieën te beperken. De regels schrijven voor dat kunstmatige of gemanipuleerde afbeeldingen, audio- of video-inhoud (deepfakes) duidelijk als zodanig moet worden gelabeld.
Online veiligheid als onderwerp van de Week van de gendergelijkheid 2024
Het Parlement wil de aandacht vestigen op en oplossingen zoeken voor het groeiende probleem van online intimidatie en cybergeweld. Daarom is het hoofdthema van de Week van de gendergelijkheid in 2024 'Vrouwen in de digitale wereld: veiligheid en weerbaarheid'.
Evenementen worden georganiseerd door de commissies, delegaties, fracties en administratie van het Parlement. Lees hier meer over het programma.
Hoe het Europees Parlement gendergelijkheid bevordert
Het Europees Parlement verdedigt de rechten van de vrouw in de hele EU. Haar inspanningen voor gendergelijkheid op het werk, in de politiek en op andere gebieden hebben geleid tot baanbrekende wetgeving. Nieuwe wettelijk bindende maatregelen hebben betrekking op een breed scala aan onderwerpen: het helpen beëindigen van ongelijke beloning, het elimineren van discriminatie op basis van geslacht, het stimuleren van de aanwezigheid van vrouwen in bestuursraden en het bestrijden van geweld tegen vrouwen.
