Η Μονάδα Ευρωπαϊκών Ταμείων (ΜΕΤ) του Υπουργείου Εσωτερικών έχει οριστεί ως η Διαχειριστική Αρχή για τα Ταμεία Εσωτερικών Υποθέσεων 2021-2027 της ΕΕ στην Κύπρο και υπό αυτή την αρμοδιότητα διαχειρίζεται ευρωπαϊκά κονδύλια για την υλοποίηση έργων που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Εσωτερικών.
Παράλληλα, έχει αρμοδιότητες Ενδιάμεσου Φορέα στο πλαίσιο του Προγράμματος Πολιτικής Συνοχής «ΘΑλΕΙΑ 2021-2027» και Μονάδας Εφαρμογής, στο πλαίσιο του Στρατηγικού Σχεδίου Κοινής Αγροτικής Πολιτικής 2023-2027, αρμοδιότητες τις οποίες είχε και κατά την Προγραμματική Περίοδο 2014-2020.
Στο πλαίσιο των καθηκόντων και αρμοδιοτήτων της ως Διαχειριστικής Αρχής των Ταμείων Εσωτερικών Υποθέσεων, η ΜΕΤ προβαίνει σε διαδικασίες ανάθεσης της υλοποίησης συγχρηματοδοτούμενων έργων σε διάφορους φορείς και οργανισμούς.
Συγκεκριμένα, η Διαχειριστική Αρχή αναθέτει απευθείας την υλοποίηση δράσεις σε κυβερνητικούς φορείς, όπως η Αστυνομία Κύπρου, το Υπουργείο Εξωτερικών, η Υπηρεσία Ασύλου, το Τμήμα Αρχείου Πληθυσμού και Μετανάστευσης, η Πολιτική Άμυνα κ.ά., όπου η φύση των δράσεων εμπίπτει αποκλειστικά στην αρμοδιότητά τους (de jure monopoly).
Παράλληλα και όπου δεν εφαρμόζεται η διαδικασία απευθείας ανάθεσης, αναθέτει την υλοποίηση συγχρηματοδοτούμενων έργων μέσω της διαδικασίας Πρόσκλησης Υποβολής Προτάσεων. Οι φορείς που δύναται να υποβάλουν προτάσεις/εισηγήσεις στο πλαίσιο αυτής της διαδικασίας είναι οι εξής: Κυβερνητικές υπηρεσίες, μη κυβερνητικοί οργανισμοί, εθνικές, επαρχιακές και τοπικές Αρχές, άλλοι μη κερδοσκοπικοί οργανισμοί, ιδιωτικές και δημόσιες εταιρείες, διεθνείς οργανισμοί. Οι προτάσεις των δυνητικών Δικαιούχων αξιολογούνται από τη Διαχειριστική Αρχή μέσω αδιάβλητης διαδικασίας και οι επιλεγείσες προτάσεις συγχρηματοδοτούνται από την Ευρωπαϊκή Ένωση, μέσω των Ταμείων Εσωτερικών Υποθέσεων, και την Κυπριακή Δημοκρατία.
ΒΑΣΙΚΑ ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΚΑΙ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΤ ΩΣ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΤΙΚΗΣ ΑΡΧΗΣ ΤΩΝ ΤΑΜΕΙΩΝ ΕΣΩΤΕΡΙΚΩΝ ΥΠΟΘΕΣΕΩΝ
Τα καθήκοντα της ΜΕΤ ως Διαχειριστικής Αρχής (ΔΑ) καθορίζονται στον Κανονισμό (ΕΕ) 2021/1060 για τον καθορισμό κοινών διατάξεων (ΚΚΔ) και στο Σύστημα Διαχείρισης και Ελέγχου της Κυπριακής Δημοκρατίας, όπου αναφέρονται οι κανόνες για τη διοικητική και χρηματοοικονομική διαχείριση των έργων που συγχρηματοδοτούνται από τα Ταμεία.
Συγκεκριμένα, τα καθήκοντα και οι αρμοδιότητες της ΔΑ αφορούν στον καταρτισμό των Προγραμμάτων και στην παρακολούθηση και αξιολόγηση της υλοποίησής τους, στην επικοινωνία και προβολή των Ταμείων και των Προγραμμάτων, καθώς και στη διαχείρηση και τον έλεγχο των Προγραμμάτων.
Σημαντικά άρθρα του Κανονισμού (ΕΕ) 2021/1060 για τον καθορισμό κοινών διατάξεων (ΚΚΔ) όσον αφορά στα καθήκοντα της ΔΑ
• Άρθρα 21-37 - Προγραμματισμός
• Άρθρα 38-56 - Παρακολούθηση και αξιολόγηση της υλοποίησης των προγραμμάτων
• Άρθρα 46-49 - Προβολή, διαφάνεια και επικοινωνία
Άρθρο 49 - Αρμοδιότητες της διαχειριστικής αρχής
«1. Η διαχειριστική αρχή εξασφαλίζει ότι, εντός 6 μηνών από την απόφαση για την έγκριση του προγράμματος, υπάρχει ειδικός ιστότοπος στον οποίο διατίθενται πληροφορίες σχετικά με τα προγράμματα υπό την ευθύνη της, που καλύπτουν τους στόχους, τις δραστηριότητες, τις διαθέσιμες ευκαιρίες χρηματοδότησης και τα επιτεύγματα του προγράμματος.
2. Η διαχειριστική αρχή εξασφαλίζει τη δημοσίευση στον ιστότοπο της παραγράφου 1 ή στην ενιαία δικτυακή πύλη του άρθρου 46 στοιχείο β) χρονοδιαγράμματος των προγραμματισμένων προσκλήσεων υποβολής προτάσεων, το οποίο επικαιροποιείται τουλάχιστον τρεις φορές κατ’ έτος με τα ακόλουθα ενδεικτικά δεδομένα:
α) τη γεωγραφική περιοχή που καλύπτεται από την πρόσκληση υποβολής προτάσεων·
β) τον σχετικό στόχο πολιτικής ή τον σχετικό ειδικό στόχο·
γ) το είδος των επιλέξιμων αιτούντων·
δ) το συνολικό ποσό της στήριξης για την πρόσκληση·
ε) την ημερομηνία έναρξης και λήξης της πρόσκλησης.
3. Η διαχειριστική αρχή δημοσιεύει στον ιστότοπο τον κατάλογο των πράξεων που έχουν επιλεγεί για στήριξη από τα Ταμεία σε τουλάχιστον μία από τις επίσημες γλώσσες των θεσμικών οργάνων της Ένωσης και επικαιροποιεί τον εν λόγω κατάλογο τουλάχιστον κάθε 4 μήνες. Κάθε πράξη διαθέτει έναν μοναδικό κωδικό. Ο κατάλογος περιλαμβάνει τα ακόλουθα δεδομένα:
α) στην περίπτωση νομικών οντοτήτων, την επωνυμία του δικαιούχου και, σε περίπτωση δημόσιων συμβάσεων, την επωνυμία του αναδόχου·
β) αν ο δικαιούχος είναι φυσικό πρόσωπο, το ονοματεπώνυμό του·
γ) για τις πράξεις του ΕΤΘΑΥ που σχετίζονται με αλιευτικό σκάφος, τον αριθμό ταυτοποίησης του μητρώου αλιευτικού στόλου της Ένωσης, όπως αναφέρεται στον εκτελεστικό κανονισμό (ΕΕ) 2017/218 της Επιτροπής(47)·
δ) την ονομασία της πράξης·
ε) τον σκοπό της πράξης και τα αναμενόμενα ή πραγματικά επιτεύγματά της·
στ) την ημερομηνία έναρξης της πράξης·
ζ) την αναμενόμενη ή την πραγματική ημερομηνία ολοκλήρωσης της πράξης·
η) το συνολικό κόστος της πράξης·
θ) το οικείο ταμείο·
ι) τον οικείο ειδικό στόχο·
ια) το ποσοστό ενωσιακής συγχρηματοδότησης·
ιβ) την ένδειξη τοποθεσίας ή τον γεωεντοπισμό για την οικεία πράξη και τη συγκεκριμένη χώρα·
ιγ) για κινητές πράξεις ή πράξεις που καλύπτουν πολλές τοποθεσίες, την τοποθεσία του δικαιούχου, στην περίπτωση που ο δικαιούχος είναι νομική οντότητα· ή την περιφέρεια επιπέδου NUTS 2, στην περίπτωση που ο δικαιούχος είναι φυσικό πρόσωπο·
ιδ) τον τύπο της παρέμβασης για την πράξη σύμφωνα με το άρθρο 73 παράγραφος 2 στοιχείο ζ).
Για τα δεδομένα που αναφέρονται στα στοιχεία β) και γ) του πρώτου εδαφίου, τα δεδομένα διαγράφονται δύο έτη μετά την ημερομηνία της αρχικής δημοσίευσης στον ιστότοπο.
4. Τα δεδομένα που αναφέρονται στις παραγράφους 2 και 3 του παρόντος άρθρου δημοσιεύονται στον ιστότοπο που αναφέρεται στην παράγραφο 1, ή στην ενιαία δικτυακή πύλη που αναφέρεται στο άρθρο 46 στοιχείο β) του παρόντος κανονισμού, σε ανοικτό, μηχαναγνώσιμο μορφότυπο, όπως ορίζεται στο άρθρο 5 παράγραφος 1 της οδηγίας (ΕΕ) 2019/1024 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου(48), ο οποίος επιτρέπει την ταξινόμηση, την αναζήτηση, την εξαγωγή, τη σύγκριση και την επαναχρησιμοποίηση των δεδομένων.
5. Πριν από τη σχετική δημοσίευση η διαχειριστική αρχή ενημερώνει τους δικαιούχους ότι τα δεδομένα θα δημοσιοποιηθούν σύμφωνα με το παρόν άρθρο.
6. Η διαχειριστική αρχή εξασφαλίζει ότι το υλικό επικοινωνίας και προβολής, μεταξύ άλλων στο επίπεδο των δικαιούχων, διατίθεται, κατόπιν σχετικού αιτήματος, σε θεσμικά όργανα, φορείς ή οργανισμούς της Ένωσης και ότι παρέχεται στην Ένωση ατελώς μη αποκλειστική και αμετάκλητη άδεια χρήσης αυτού του υλικού, καθώς και όλα τα ήδη υφιστάμενα δικαιώματα που συνδέονται με αυτό, σύμφωνα με το παράρτημα IX. Αυτό δεν συνεπάγεται σημαντικές πρόσθετες δαπάνες ή σημαντικό διοικητικό φόρτο ούτε για τους δικαιούχους ούτε για τη διαχειριστική αρχή.»
• Άρθρα 69-85 - Διαχείριση και έλεγχος
Άρθρο 72 - Καθήκοντα της Διαχειριστικής Αρχής
«1. Η διαχειριστική αρχή είναι υπεύθυνη για τη διαχείριση του προγράμματος, με σκοπό την επίτευξη των στόχων του προγράμματος. Ειδικότερα, έχει τα ακόλουθα καθήκοντα:
α) επιλογή πράξεων σύμφωνα με το άρθρο 73, εξαιρουμένων των πράξεων που αναφέρονται στο άρθρο 33 παράγραφος 3 στοιχείο δ)·
β) εκτέλεση των καθηκόντων που σχετίζονται με τη διαχείριση του προγράμματος σύμφωνα με το άρθρο 74·
γ) στήριξη του έργου της επιτροπής παρακολούθησης σύμφωνα με το άρθρο 75·
δ) εποπτεία των ενδιάμεσων φορέων·
ε) ηλεκτρονική καταγραφή και αποθήκευση των δεδομένων σχετικά με κάθε πράξη τα οποία είναι αναγκαία για την παρακολούθηση, την αξιολόγηση, τη δημοσιονομική διαχείριση, τις επαληθεύσεις και τους ελέγχους σύμφωνα με το παράρτημα XVII, και διασφάλιση της προστασίας, της ακεραιότητας και του εμπιστευτικού χαρακτήρα των δεδομένων και της ταυτοποίησης χρηστών.
2. Το κράτος μέλος μπορεί να αναθέσει τη λογιστική λειτουργία που αναφέρεται στο άρθρο 76 στη διαχειριστική αρχή ή σε άλλο φορέα.
3. Για τα προγράμματα που στηρίζονται από το ΤΑΜΕ, το ΤΕΑ και το ΜΔΣΘ, η λογιστική λειτουργία υλοποιείται από τη διαχειριστική αρχή ή υπό την ευθύνη της.»
ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΚΑΙ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΤ ΩΣ ΕΝΔΙΑΜΕΣΟΥ ΦΟΡΕΑ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΟΣ ΠΟΛΙΤΙΚΗΣ ΣΥΝΟΧΗΣ «ΘΑλΕΙΑ 2021-2027»
ΚΑΘΗΚΟΝΤΑ ΚΑΙ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ ΤΗΣ ΜΕΤ ΣΤΟ ΠΛΑΙΣΙΟ ΤΟΥ ΕΥΡΩΠΑΪΚΟΥ ΓΕΩΡΓΙΚΟΥ ΤΑΜΕΙΟΥ ΑΓΡΟΤΙΚΗΣ ΑΝΑΠΤΥΞΗΣ (ΠΠ 2021-2027))
Η Μονάδα Ευρωπαϊκών Ταμείων του Υπουργείου Εσωτερικών έχει οριστεί ως Μονάδα Εφαρμογής της Διαχειριστικής Αρχής (Υπουργείο Γεωργίας, Αγροτικής Ανάπτυξης και Περιβάλλοντος) και Ανάδοχος του Κυπριακού Οργανισμού Αγροτικών Πληρωμών (ΚΟΑΠ), για την Παρέμβαση Α.Α. 4.4 "Δημόσιες υποδομές στις αγροτικές περιοχές" του Στρατηγικού Σχεδίου Κοινής Αγροτικής Πολιτικής 2023-2027, το οποίο συγχρηματοδοτείται από το Ευρωπαϊκό Γεωργικό Ταμείο Αγροτικής Ανάπτυξης. Η ΜΕΤ είχε τις ίδιες αρμοδιότητες και στα πλαίσια των Προγραμμάτων Αγροτικής Ανάπτυξης 2007-2013 και 2014-2020.
Αρμόδια Αρχή για την εκτέλεση των πληρωμών και την καταβολή ενισχύσεων προς τους Δικαιούχους είναι ο Κυπριακός Οργανισμός Αγροτικών Πληρωμών (ΚΟΑΠ), ο οποίος διενεργεί ελέγχους για την πιστή εφαρμογή του Μέτρου, μέσω του Τμήματος Εσωτερικού Ελέγχου του και του Πιστοποιούντος Οργάνου του. Ελέγχους διενεργεί και ο Γενικός Ελεγκτής της Δημοκρατίας, αλλά και η Ευρωπαϊκή Επιτροπή.
Βασικά Καθήκοντα ΜΕΤ ως Μονάδα Εφαρμογής της Παρέμβασης 4.4, σε συντομία:
- Ενημέρωση και πληροφόρηση των ενδιαφερομένων σε όλα τα θέματα που σχετίζονται με την Παρέμβαση.
- Παραλαβή και καταχώριση των προτάσεων, έλεγχο των προϋποθέσεων συμμετοχής και των απαιτούμενων δικαιολογητικών και την πλήρη διοικητική υποστήριξη της Παρέμβασης.
- Διαδικασία αξιολόγησης των προτάσεων, επιλογής και ένταξης στην Παρέμβαση.
- Παρακολούθηση της πορείας υλοποίησης και ολοκλήρωσης των Έργων μέχρι και τη διεκπεραίωση των διαδικασιών αποπληρωμής των Δικαιούχων.
- Διενέργεια επιτόπιων τεχνικών, λογιστικών, και διοικητικών ελέγχων στα Έργα και συμπλήρωση των απαιτούμενων καταλόγων ελέγχου που απαιτούνται από το Εγχειρίδιο Εφαρμογής Διαδικασιών της Παρέμβασης.
- Παρακολούθηση της λειτουργίας των συγχρηματοδοτούμενων Έργων, με εκ των υστέρων ελέγχους, για περίοδο 5 χρόνων μετά την έγκριση της τελικής πληρωμής.
- Υποβολή στοιχείων προς την Διαχειριστική Αρχή του Προγράμματος Αγροτικής Ανάπτυξης για την σύνταξη της Ετήσιας Έκθεσης για την εφαρμογή του Μέτρου.
- Υποβολή στον Επίτροπο του Κυπριακού Οργανισμού Αγροτικών Πληρωμών των αιτημάτων πληρωμής εκ μέρους των Δικαιούχων, και υποβολή ετήσιων γραπτών εκθέσεων για την πρόοδο εφαρμογής του Μέτρου και για τους σχετικούς ελέγχους που διενεργήθηκαν.